ΑΝΝΑ ΑΛΕΞΑΝΙΑΝ

1. ΘΕΜΑ:
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ΢ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΣΗ΢
ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΝΝΑ ΑΛΕΞΑΝΙΑΝ
Ι΢ΣΟΡΙΑ ΚΕΥΑΛΑΙΟ 4
Η ΕΛΛΑΔΑ ΢ΣΑ ΣΕΛΗ ΣΟΤ 190
ΑΙΩΝΑ
΢ΕΛΙΔΑ 162
1-4-2013
ΔΙΑΥΑΝΙΕ΢ 19

2. Αλϋξανδροσ Παπαδιαμϊντησ
 Ο Αλϋξανδροσ Παπαδιαμϊντησ (΢κιϊθοσ 4 Μαρτύου 1851 -
΢κιϊθοσ 3 Ιανουαρύου 1911), «η κορυφό των κορυφών»
κατϊ τον Κ. Π. Καβϊφη, εύναι ϋνασ από τουσ
ςημαντικότερουσ Έλληνεσ λογοτϋχνεσ, γνωςτόσ και ωσ «ο
ϊγιοσ των ελληνικών γραμμϊτων». Έγραψε
κυρύωσ διηγόματα, τα οπούα κατϋχουν περύοπτη θϋςη ςτη
νεοελληνικό λογοτεχνύα.
 Ο ύδιοσ ςε ϋνα ςύντομο αυτοβιογραφικό ςημεύωμα ιςτορεύ
τη ζωό του:
ΑΝΝΑ

3.  "Ἐγεννόθην ἐν Σκιϊθῳ, τῇ 4 Μαρτύου 1851. Ἐβγόκα ἀπὸ τὸ
Ἑλληνικὸν Σχολεῖον εἰσ τὰ 1863, ἀλλὰ μόνον τῷ 1867
ἐςτϊλην εἰσ τὸ Γυμνϊςιον Χαλκύδοσ, ὅπου ἤκουςα τὴν Α΄
καὶ Β΄ τϊξιν. Τὴν Γ΄ ἐμαθότευςα εἰσ Πειραιᾶ, εἴτα διϋκοψα
τὰσ ςπουδϊσ μου καὶ ἔμεινα εἰσ τὴν πατρύδα. Κατὰ Ἰούλιον
τοῦ 1872 ὑπόγα εἰσ τὸ Ἅγιον Ὅροσ χϊριν προςκυνόςεωσ,
ὅπου ἔμεινα ὀλύγουσ μῆνασ. Τῷ 1873 ἤλθα εἰσ Ἀθόνασ καύ
ἐφούτηςα εἰσ τὴν Δ΄ τοῦ Βαρβακεύου. Τῷ 1874 ἐνεγρϊφην
εἰσ τὴν Φιλοςοφικὴν Σχολόν, ὅπου ἤκουα κατ’ ἐκλογὴν
ὀλύγα μαθόματα φιλολογικϊ, κατ’ ἰδύαν δὲ ἠςχολούμην εἰσ
τὰ ξϋνασ γλώςςασ.
 Μικρὸσ ἐζωγρϊφιζα Ἁγύουσ, εἴτα ἔγραφα ςτύχουσ, καύ
ἐδοκύμαζα να ςυντϊξω κωμῳδύασ. Τῷ 1868 ἐπεχεύρηςα νὰ
γρϊψω μυθιςτόρημα. Τῷ 1879 ἐδημοςιεύθη "ἡ
Μετανϊςτισ" ἔργον μου εἰσ τὸ περιοδικὸν "Σωτόρα". Τῷ
1882 ἐδημοςιεύθη "Οἱ ἔμποροι τῶν Ἐθνῶν" εἰσ τὸ "Μὴ
χϊνεςαι". Ἀργότερα ἔγραψα περὶ τὰ ἑκατὸν διηγόματα,
δημοςιευθϋντα εἰσ διϊφορα περιοδικὰ καύ ἐφημερύδασ."
ΑΝΝΑ

4. Ο βύοσ του ΑΝΝΑ
 Ο Παπαδιαμϊντησ
γεννόθηκε ςτη ΢κιϊθο το
1851 και γονεύσ του όταν
ο ιερϋασ Αδαμϊντιοσ
Εμμανουόλ και η Αγγελικό
(Γκιουλώ) το γϋνοσ
Μωραώτύδη. Μεγϊλωςε
ανϊμεςα ςε εννιϊ παιδιϊ (τα
δύο πϋθαναν μικρϊ) και
εξοικειώθηκε νωρύσ με τα
εκκληςιαςτικϊ πρϊγματα,
τη θρηςκευτικό
ατμόςφαιρα, τισ
λειτουργύεσ, τα εξωκκλόςια
και την όςυχη ζωό του
νηςιώτικου περύγυρου. Όλα
αυτϊ διαμόρφωςαν μια
χριςτιανοπρεπό
ιδιοςυγκραςύα, που
διατόρηςε με πεύςμα ωσ το
τϋλοσ τησ ζωόσ του.

5. ΑΝΝΑ
΢υνεχεια...
 Τα πρώτα γρϊμματα τα ϋμαθε ςτο
νηςύ του, εςωτερικόσ ςτην Ι. Μονό
του Ευαγγελιςμού. Φούτηςε ςτο
Γυμνϊςιο (με πολλϋσ διακοπϋσ,
λόγω οικονομικών δυςκολιών)
ςτη Χαλκύδα και ςτον Πειραιϊ και
το τελεύωςε
ςτο Βαρβϊκειο τησ Αθόνασ. Πϊντα
φτωχόσ, ϊρχιςε από μαθητόσ να
κερδύζει το ψωμύ του με
παραδόςεισ και προγυμνϊςεισ
μαθητών. Το 1872 επιςκϋφτηκε
το Άγιο Όροσ μαζύ με τον φύλο του
Νικόλαο Διανϋλο, αργότερα μοναχό
Νόφωνα, όπου παρϋμεινε οκτώ
μόνεσ ωσ δόκιμοσ μοναχόσ. Μη
θεωρώντασ τον εαυτό του ϊξιο να
φϋρει το «αγγελικό ςχόμα»,
επϋςτρεψε ςτην Αθόνα και
γρϊφτηκε ςτη Φιλοςοφικό Σχολό
του Πανεπιςτημύου, την οπούα, με
όλεσ τισ προςπϊθειεσ που ϋκανε,
δεν την τελεύωςε, γιατύ η φτώχεια,
η ανϋχεια και η επιςφαλόσ υγεύα
του τού ςτϊθηκαν ανυπϋρβλητα
εμπόδια.

6. ΑΝΝΑ
Ο Αλεξανδροσ
Παπαδιαμαντησ

7. ΑΝΝΑ Σο ϋργο του
Μϋςα ςτα περιςςότερα διηγόματα του Παπαδιαμϊντη, του ςυγγραφϋα και υμνητό
«του ρόδινου νηςιού του», γύνεται ςυχνό αναφορϊ ςτο φυςικό περιβϊλλον τησ
΢κιϊθου, ςτισ ρεματιϋσ, τισ χαρϊδρεσ, τα υψώματα, με διαφορετικό το καθϋνα
βλϊςτηςη. Επύςησ αναφϋρεται ςυχνϊ και η θαλαςςινό τησ διαμόρφωςη, με τα
αμϋτρητα λιμανϊκια, τουσ κόρφουσ και τουσ κϊβουσ, τουσ γκρεμούσ, τισ
ςπηλιϋσ, τα νηςϊκια, τισ αμμουδιϋσ, τα ακρογιϊλια. Αυτϋσ οι αληςμόνητεσ
παιδικϋσ μνόμεσ κυριαρχούν ςτη ςκϋψη του Παπαδιαμϊντη και τισ κϊνει
διηγόματα, εμπλουτιςμϋνα με τα θρηςκευτικϊ βιώματϊ του και με τα βϊςανα,
τουσ καημούσ και τισ μικροχαρϋσ τησ ςκιαθύτικησ φτωχολογιϊσ. Οι όρωϋσ του
εύναι ψαρϊδεσ, αγρότεσ, ιερωμϋνοι, μετανϊςτεσ, πολυφαμελύτεσ, εργϋνηδεσ,
αναξιοπαθούςεσ χόρεσ, όμορφεσ ορφανϋσ, αλλϊ και κακϊςχημεσ μϊγιςςεσ και
διϊφορεσ αγύρτιςςεσ.

8. ΑΝΝΑ
ΕΙΚΟΝΕ΢

10.  Εκτόσ από τα διηγόματα και ΑΝΝΑ
τισ νουβϋλεσ ϋγραψε και
ποιόματα θρηςκευτικόσ
ϋμπνευςησ, που εξυμνούν τη
μητϋρα του και την Παναγύα. Κι
όμωσ ο Παπαδιαμϊντησ, που
όταν υπερόφανοσ για το
διηγηματικό του ϋργο, του
οπούου γνώριζε την πραγματικό
αξύα, δε θεώρηςε ποτϋ του ότι
όταν και ποιητόσ, αν και η
ποιητικό πνοό αποτελεύ κύριο
χαρακτηριςτικό και του πεζού
του λόγου. Φωρύσ να
ενδιαφϋρεται για ρύμεσ και
ςτολύδια, πϋτυχε μια λιτότητα
ελεύθερου ςτύχου, που αρκετϊ
χρόνια αργότερα ϋγινε, ςχεδόν,
μόνιμο μοτύβο τησ νεοελληνικόσ
πούηςησ. Αν η πεζογραφύα του
ϋχει τη δυνατότητα να
αντικειμενοποιεύ και τα
προςωπικϊ του βιώματα, η
πούηςη του αντύθετα δεν
εκφρϊζει παρϊ την προςωπικό
του εξομολόγηςη.

11. Σα τελευταύα χρόνια
Η ζωό του Παπαδιαμϊντη μϋρα με τη μϋρα
γινόταν δυςκολότερη. Η φτώχεια, το ποτό
και η αςυλλόγιςτη απλοχεριϊ του ϋγιναν
αιτύα να φτϊςει ςε απελπιςτικό κατϊςταςη,
ενώ παρϊλληλα χειροτϋρευε και η υγεύα
του. Κϊποιοι φύλοι του (μεταξύ των οπούων
οι Μιλτιϊδησ Μαλακϊςησ, Επαμεινώνδασ
Δεληγιώργησ, Παύλοσ Νιρβϊνασ, Δημότριοσ
Κακλαμϊνοσ,Αριςτομϋνησ Προβελϋγγιοσ)
διοργϊνωςαν μια γιορτό ςτο Φιλολογικό
Σύλλογο "Παρναςςόσ" το 1908 για τα
λογοτεχνικϊ εικοςιπεντϊχρονϊ του και
κατϊφεραν να ςυγκεντρώςουν ϋνα
χρηματικό ποςό, με ςκοπό να τον
βοηθόςουν να βγει από το οικονομικό
αδιϋξοδο. Πρϊγματι, ο Παπαδιαμϊντησ
κατόρθωςε να πληρώςει τα χρϋη του και να
αγορϊςει για πρώτη φορϊ καινούρια ρούχα
κι ετοιμϊςτηκε να επιςτρϋψει ςτη Σκιϊθο.
Μϊταια ο Νιρβϊνασ (γιατρόσ ο ύδιοσ)
προςπϊθηςε να τον πεύςει να ειςαχθεύ ςτο
νοςοκομεύο. Στα τϋλη του Μαρτύου του 1908
ϋφυγε για το νηςύ του, με ςκοπό να μην
ξαναγυρύςει ςτην πόλη «τησ
δουλοπαροικύασ και των πλουτοκρατών»,
όπωσ ο ύδιοσ ϋγραψε.
ΑΝΝΑ

12. ΑΝΝΑ
΢ΤΝΕΦΕΙΑ....
Ο Παπαδιαμϊντησ πϋθανε τον Ιανουϊριο του 1911, ύςτερα από επιδεύνωςη
τησ υγεύασ του. Η κηδεύα του τελϋςτηκε μϋςα ςτο πϋνθοσ όλων των
απλών ανθρώπων του νηςιού. Με την εύδηςη του θανϊτου του, το πϋνθοσ
ϋγινε πανελλόνιο. Έγιναν επύςημα μνημόςυνα ςτην Αθόνα, ςτην Πόλη,
ςτην Αλεξϊνδρεια και αλλού. Οριςμϋνοι ποιητϋσ ςυνϋθεςαν
εγκωμιαςτικϊ ϋργα (Μαλακϊςησ, Πορφύρασ κ.ϊ.) και τα φιλολογικϊ
περιοδικϊ τησ εποχόσ εξϋδωςαν τιμητικϊ τεύχη, αφιερωμϋνα ςτη μνόμη
του. Ο εκδοτικόσ ούκοσ Φϋξη, λύγο αργότερα, ϊρχιςε την ϋκδοςη των
ϋργων του, που ϋφταςαν τουσ ϋντεκα τόμουσ. ΢τα 1924, ο
Ελευθερουδϊκησ εξϋδωςε τα Άπαντϊ του με αρκετϊ ανϋκδοτα
διηγόματα. Σο 1925 πραγματοποιόθηκαν τα αποκαλυπτόρια τησ
προτομόσ του ςτη ΢κιϊθο, ενώ ςτισ εφημερύδεσ Ελεύθερον
Βόμα και Πολιτεύα δημοςιεύτηκαν τα τελευταύα ϊγνωςτα διηγόματϊ του.

13. Μυθιςτορόματα
 Η Γυφτοπούλα (1884)
 Η Μετανϊςτισ (1880)
 Οι Έμποροι των Εθνών (1883)

14. Νουβϋλεσ
 Βαρδιϊνοσ ςτα ςπόρκα (1893)
 Η Υόνιςςα (1903)
 Σα Ρόδιν' ακρογιϊλια (1908)
 Φρόςτοσ Μηλιόνησ (1885)

15. Διηγόματα
 Αγϊπη ςτον κρεμνό
 Άγια και πεθαμϋνα (1896)
 Άλλοσ τύποσ (1903)
 Αμαρτύασ φϊνταςμα (1900)
 Άνθοσ του γιαλού (1906)
 Αποκριϊτικη νυχτιϊ (1892)
 Απόλαυςισ ςτη γειτονιϊ (1900)
 Άςπρη ςαν το χιόνι (1907)
 Άψαλτοσ (1906)
 Για τα ονόματα (1902)
 Για την περηφϊνια (1899)
 Γουτού Γουπατού (1899)
 Γυνό πλϋουςα (1905)
 Εξοχικό Λαμπρό (1890)
 Εξοχικόν κρούςμα (1906)
 Έρημο μνόμα (1910)
 Έρμη ςτα ξϋνα (1906)
 Έρωσ – Ήρωσ (1897)
 Η Άκληρη (1905)
 Η Αποςώςτρα (1905)

16.  Η Βλαχοπούλα (1892)
 Η Γλυκοφιλούςα (1894)
 Η Γραύα κ' η θύελλα (1906)
 Η Δαςκαλομϊννα (1894)
 Η Επύςκεψισ του αγύου Δεςπότη (1906)
 Η Θητεύα τησ πενθερϊσ (1902)
 Η Θεοδικύα τησ Δαςκϊλασ (1906)
 Η Ξομπλιαςτόρα (1906)
 Η Κϊλτςα τησ Νώενασ (1907)
 Η Μακρακιςτύνα (1906)
 Η Μαούτα (1905)
 Η Μαυρομαντηλού (1891)
 Η Νοςταλγόσ (1894)
 Η Ντεληςυφϋρω (1904)
 Η Πεποικιλμϋνη (1909)
 Η Πιτρόπιςςα (1909)
 Η ΢ταχομαζώχτρα (1889)
 Η ΢τοιχειωμϋνη καμϊρα (1904)
 Η ΢υντϋκνιςςα (1903)
 Η Σελευταύα βαπτιςτικό (1888)
 Η Σύχη απ' την Αμϋρικα (1901)
 Η Υαρμακολύτρια (1900)
 Η Υωνό του Δρϊκου (1904)
 Η Φόρα παπαδιϊ (1888) κ.α

17. Ποιόματα
 ΢την Παναγύτςα ςτο Πυργύ
 Προσ την μητϋρα μου (1880)
 Δϋηςισ (1881)
 Εκπτωτοσ ψυχό (1881)
 Η κοιμιςμϋνη βαςιλοπούλα (1891)
 Σο ωραύον φϊςμα (1895)
 Εισ τουσ αδελφούσ Γιαννϊκην και Κώςτα Γ. Ραφτϊκη (1902)
 Νύχτα βαςϊνου (1903)
 Επωδό παπϊ ςτη χολϋρα (1879)
 Επωδό γιατρού ςτη χολϋρα (1879)
 Σο τραγούδι τησ Κατύνασ (1892)
 Εισ ιππεύουςαν Παναγυριώτιςςαν (1907)
 Ερωτεσ ςτα κοπριϊ (1907)
 ΢την Παναγύα τη ΢αλονικιϊ (1908)

18. ΣΕΛΟ΢
ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΝΝΑ ΑΛΕΞΑΝΙΑΝ
΢Σ’1 ΣΑΞΗ
ΕΤΦΑΡΙ΢ΣΩ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΗ΢Η
΢Α΢
΢Α΢
ΕΤΦΑΡΙ΢ΣΩ ΟΛΕ΢ ΟΙ
ΥΟΣΟΓΡΑΥΙΕ΢
ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΣΟ
Google ΚΑΙ ΣΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ
ΣΟ ΒΙΚΙΠΑΙΔΙΑ

19. ΜΕΡΙΚΑ LINK
 http://www.ert-
archives.gr/V3/public/main/page-
assetview.aspx?tid=0000008450&
tsz=0&autostart=0