1. Các “bẫy” trong bài tập hóa học
Viết ngày 19/05/2012 bởi Ngô Xuân Quỳnh
1. Những “nhầm lẫn” trong quá trình vận dụng kiến thức về phản ứng oxi hoá – khử
Phản ứng oxi hoá – khử là một kiến thức rất quan trọng, nó xuyên suốt trong chương trình
hoá học vô cơ, trong kiểm tra kiến thức của các kì thi từ tốt nghiệp, đại học đến các kỳ thi
chọn HSG Tỉnh, Thành phố, đến các kì thi Quốc gia hầu hết đều có kiểm tra kiến thức về
phản ứng oxi hoá – khử, việc hiểu và vận dụng kiến thức về phản ứng oxi hoá khử không
thật đơn giản và dễ, sau đây là một số “nhầm lẫn” về việc vận dụng kiến thức này.
2. Những “bẫy” về cách hiểu và vận dụng kiến thức
Kiến thức hóa học phổ thông vừa phong phú vừa đa dạng, vừa lí thuyết vừa thực nghiệm,
vừa trừu tượng và vừa cụ thể, nên việc mắc sai lầm trong học tập là điều khó tránh khỏi.
Giáo viên nên có những dự đoán về sai lầm để tạo tình huống có vấn đề trong bài tập, phần
nào giúp học sinh hiểu được những sai lầm đó qua hoạt động giải bài tập, tránh mắc phải
những tình huống tương tự sau khi đã hiểu kiến thức một cách chính xác.
3. Vận dụng các phương pháp giải toán một cách không hợp lí và triệt để trong việc
giải các bài tập hoá học.
Một số sai lầm phổ biến như khi tính theo phương trình hóa học hoặc sơ đồ phản ứng mà
quên cân bằng hoặc cân bằng không đúng, hiểu sai các công thức tính toán trong hoá học,
sử dụng đơn vị tính không thống nhất, không để ý đến hiệu suất phản ứng cho trong bài,
không xác định được chất nào hết hay dư trong quá trình phản ứng, hiểu sai tính chất của
các chất nên viết phương trình hóa học không chính xác, thiếu các kĩ năng cơ bản khi sử
dụng các phương pháp giải bài tập, …
4. Sai lầm của học sinh về cách hiểu và vận dụng lí thuyết hóa học trong giải bài tập.
Một số sai lầm của HS trong quá trình giải bài tập là do kiến thức lý thuyết chưa nắm
vững,còn phiến diện, chưa tổng hợp được kiến thức, ví dụ như một chất hữu cơ có phản
ứng tráng gương thì HS chỉ nghĩ rằng đó là Anđêhit mà không xét các trường hợp khác
như HCOOH, HCOOR, HCOOM, . .hay khi thuỷ phân este thì HS chỉ nghĩ rằng tạo ra axit
(hoặc muối) và ancol chứ không nghĩ đến các trường hợp tạo nhiều muối, anđêhit,
xêton, . .Sau đây là một số ví dụ minh hoạ.
Ví dụ 18: Đun một chất hữu cơ A đơn chức có khối lượng 8,6 gam trong môi trường
kiềm, ta thu được hai chất hữu cơ B và C. Chất B không có phản ứng tráng gương, còn
lượng chất C thu được cho tác dụng với Ag2O/NH3 dư thì thu được 21,6 gam Ag và chất
B’. Khi cho B’ tác dụng với NaOH thì thu được B. Tìm công thức cấu tạo của A,B,C.