3. MARC JOOLEN_BELGIË.
VOORWOORD
« Solidanza, een danstweedaagse voor solidariteit
in het prestigieuze kader van de Beurs van Brussel.
Wat ik me van het weekend herinner, is de men-
selijke warmte die tijdens die twee dagen overal te
voelen was. Zowel valide personen als personen
met een handicap, jong en oud, gingen samen
op de dansvloer uit de bol. Dat is een sterk beeld
voor een organisatie zoals de onze die, door mid-
del van haar projecten, voor een meer inclusieve
01
maatschappij pleit. »
7. 01
Op 1 september 2008 kwamen Patrick Chirwisa en Jean-Pierre Bolima bij een tragisch vliegtuigongeval om
het leven. De twee mannen waren leden van het team van Handicap International in Kisangani. Patrick werkte
voor het project dat mensen bewust maakt van de risico’s van landmijnen. Hij blonk uit in het verzamelen van
gegevens over het probleem. Jean-Pierre was de hoeksteen van datzelfde project. Dankzij zijn theaterervaring
kon hij op een overtuigende manier belangrijke veiligheidsboodschappen doorgeven aan honderden kinde-
ren en volwassen. Hun plotse overlijden heeft het team van Kisangani uit evenwicht gebracht. Niet alleen op
emotioneel vlak. Het kwaliteitsvolle werk dat ze leverden, wordt gemist. Dit droevige verhaal heeft iedereen
er nog maar eens aan herinnerd hoe belangrijk de nationale werknemers zijn voor de programma’s van
Handicap International.
Nationale personeelsleden_
vormen het fundament van onze acties
Wanneer we spreken over internationale organisaties verschijnt Ook Handicap International heeft die evolutie gevolgd. In de
vaak het beeld van westerlingen van goede wil die met een onuit- laatste drie jaren bezette nationaal personeel 90 procent van de
puttelijk enthousiasme de achtergestelde inwoners in het Zuiden posten in Cambodja, China, Laos en Vietnam. Aangezien het aantal
gaan helpen. Dat beeld, min of meer een erfenis uit het postkolo- projecten in die landen niet daalt, is dat een teken van een be-
niale tijdperk, is volkomen achterhaald. Het negeert het feit dat het langrijke evolutie: nationale personeelsleden krijgen steeds meer
nationale personeel de onontbeerlijke basis vormt waarop huma- de functie van projectverantwoordelijke. Ze worden nu niet alleen
nitaire organisaties steunen, wat de situatie ook is. Handicap In- betrokken in de gesprekken over de eenvoudige toepassing van
ternational maakt daarop geen uitzondering, wel integendeel. De een bepaald project, ze beslissen ook mee over de programma-
programma’s die door de Belgische afdeling van Handicap Inter- strategie van Handicap International.
national worden geleid, telden vorig jaar 612 nationale personeels- Socheata Sann werd in 2004 aangeworven als verantwoordelijke
leden tegenover 61 expats. voor de sensibiliseringsacties rond verkeersveiligheid in Cambodja.
Vandaag is ze niet alleen verantwoordelijk voor het hele project
Als we de teams op het terrein van naderbij bekijken, kunnen we rond verkeersveiligheid in dat land, ze coördineert ook de acties
vaststellen dat hun samenstelling geëvolueerd is. Bijvoorbeeld: rond verkeersveiligheid voor de regio Zuidoost-Azië. Onlangs leidde
onder de acht internationale teamleden van ons programma in China ze zelfs een verkenningsmissie om een nieuw project rond dat
telden we in 2009 zes verschillende nationaliteiten (Belgisch, Frans, thema op te starten in Benin. Socheta Sann heeft de evolutie dus
Australisch, Filippijns, Indisch, Brits). Bovendien vinden we ook meegemaakt. “Ik merkte echt een vooruitgang: het Cambodjaanse
mensen uit het Zuiden in een expatteam. Tegelijk is de plaats van team werd meer betrokken bij het beheer, bij gesprekken over de te
het nationale personeel geëvolueerd. De posten die vroeger voor volgen strategie bij acties op middellange en lange termijn en niet
expats waren voorzien, worden nu door plaatselijke mensen inge- meer enkel bij het dagelijkse beheer. Bovendien hebben we veel
vuld. Dat gegeven vloeit voort uit een globale trend die sinds het meer verantwoordelijkheid gekregen op een hoger niveau. Als pro-
begin van dit decennium toeneemt en die een grotere plaats toe- jectverantwoordelijke vervang ik nu bijvoorbeeld een expat.”
kent aan lokaal gerekruteerd personeel.
HANDICAP INTERNATIONAL | JAARVERSLAG 2009 07 |
8. Vanaf het begin van haar bestaan heeft Handicap International be- gebrek aan opgeleid nationaal personeel. Vandaag leidt Kengkeo
nadrukt dat het belangrijk was om competent personeel op te lei- Boulipavone de opruiming van bommen. Hij maakt deel uit van
den dat op termijn niet alleen in staat zou zijn om acties over te één van de eerste lichtingen die slaagden voor de ontmijnings-
nemen, maar ook om de kwaliteit van de projecten en de acties opleiding in Y’lai: “Als verantwoordelijke voor de ontmijningsoperaties
zelf te verzekeren. Socheata bevestigt dat: “Het internationale team ben ik de contactpersoon tussen het bureau van Xepon en dat van
heeft veel aandacht besteed aan steun en een aangepaste opleiding Vientiane. Tegelijk ben ik ook de contactpersoon van de afdeling die
voor iedereen. Ik heb bijvoorbeeld de mogelijkheid gekregen om in verantwoordelijk is voor de mijnsensibilisatie (MRE, “mine risk edu-
Zweden één maand les te volgen over verkeersveiligheid.” De teams cation”). Daarnaast werk ik mee op het terrein, ik houd toezicht op
die voor de verkeersveiligheidsprojecten in Cambodja, Laos en en ik assisteer de teams als ze technische hulp nodig hebben. Ik heb
Vietnam werken, hebben ook de kans gekregen om regelmatig deel dagelijks radiocontact met hen om te controleren of alles in orde is.”
te nemen aan seminaries die door de universiteit van Hasselt (in
België) georganiseerd werden. Soms volgen de studenten van onze Het revalidatiecentrum van Suleymaniah in Irak is ook een goed
Belgische universiteiten zelfs stage op het terrein. Zo hebben we voorbeeld van het kwalitatieve werk dat het nationale personeel
een overeenkomst met de KUL (Katholieke Universiteit Leuven - levert. Handicap International heeft een lokale organisatie opgericht,
België), die nu - al bijna tien jaar - elk jaar studenten kinesitherapie KORD, dat het centrum kan overnemen. De bevoegdheidsoverdracht
naar Vietnam stuurt om stage te volgen in de centra voor para- gebeurde in 2005. Sindsdien verleent Handicap International enkel
plegie- en tetraplegiepatiënten. beperkte steun aan KORD om ervoor te zorgen dat de organisatie
financieel stabiel blijft. Bovendien beloonde de overheid van de
Die manier om het nationale personeel te versterken, kan gunstig regio in 2009 de kwaliteit van de diensten die KORD aan personen
zijn voor onze ontmijningsprogramma’s. In Kisangani heeft Handicap met een handicap levert.
International er duidelijk voor gekozen om de teamcapaciteiten
van de nationale kaderleden van het ontmijningsprogramma te De nationale teamleden op het terrein zijn op alle niveaus van cru-
versterken zodat competente personen de fakkel kunnen overne- ciaal belang. Zij weten immers beter dan wie ook hoe ze de be-
men wanneer we ons in 2011 terugtrekken. Vier personeelsleden - gunstigden van onze acties het best kunnen benaderen en hoe ze
Mario, Jason, Rama en Tobin - werden geselecteerd om lessen te efficiënte sensibiliseringscampagnes kunnen opzetten zonder de
volgen in het Centre de formation au déminage humanitaire plaatselijke cultuur en de situatie waarin het land zich bevindt, uit
(CPADD) in Benin. “Het UNMACC, het coördinerende orgaan van de het oog te verliezen.
strijd tegen de mijnen in Congo, heeft een afwijking goedgekeurd.
Dat betekent dat onze vier medewerkers mogen werken zonder het De groeiende bekwaamheid van het nationale personeel is een
directe toezicht van een expat. Dat is een mooie erkenning van onze structurele evolutie die in de komende jaren zal voortgezet worden,
wil om het Congolese personeel van ons team te versterken,” aldus niet alleen in de hele humanitaire wereld, maar ook en vooral bij
Stéphan Jooris, operationeel coördinator en verantwoordelijke voor Handicap International. Iedereen is zich bewust van het belang en
het beheer van het Congo-programma in Brussel. de waarde van de nationale teams die voor Handicap International
werken. Zij zorgen er immers allemaal voor dat onze projecten sla-
Ook in Laos werken de teams die bommen ruimen niet langer gen en dus vonden we het de hoogste tijd om te benadrukken
onder het toezicht van expats. Vroeger was dat nodig door een hoe belangrijk ze voor de organisatie zijn.
08 | JAARVERSLAG 2009 | HANDICAP INTERNATIONAL
9. THEMA’S
02
De Cambodjaanse Mon Siup werd blind geboren en leefde 38 jaar geïsoleerd. Tot ze lid werd van een groep
van mensen met een handicap. “Onder impuls van Handicap International hebben we er geleerd om op te
komen voor onze rechten.” Mon Siup en haar vereniging boekten onlangs hun eerste overwinning: de markt-
hal wordt toegankelijk gemaakt voor mensen met een handicap. De steun van Handicap International aan
plaatselijke verenigingen kan daadwerkelijk (grote en kleine) veranderingen teweeg brengen.
Handicap International_
helpt mensen met een handicap om zelf
op te komen voor hun rechten
In acht van de dertien landen waar we actief zijn, geeft Handicap “Dit doen we via krantenartikels en spots op radio en tv. We verge-
International steun aan verenigingen met en voor mensen met een ten ook de lokale aanpak niet: toneeltjes in dorpen zijn vaak heel
handicap. Dat gebeurt in Angola, Burundi, Cambodja, China, Cuba, effectief.”
Laos en Noord-Korea. Wij begeleiden die verenigingen zodat ze
zelf in staat zijn om op te komen voor hun rechten. De rechten van “Een derde pijler is het pure pleiten en lobbyen. We helpen de vereni-
personen met een handicap zijn sinds 13 december 2006 vastge- gingen om rechten af te dwingen. Dat verschilt uiteraard van land
legd in een internationale VN-conventie. “Het speciale aan deze tot land. Heeft het land de Conventie getekend? Zijn er al wetten?
conventie is dat het een verandering heeft teweeg gebracht in de Worden ze nageleefd? Een wetsvoorstel indienen is niet gemakke-
manier waarop mensen met een handicap worden benaderd. Ze wor- lijk. Ook is het moeilijk om een land erop te wijzen dat wetten niet
den niet meer beschouwd als ‘ontvangers’ van liefdadigheid, zorg worden nageleefd. Daarom zijn onze opleidingen in lobbyen erg
en sociale voorzieningen. De nadruk wordt nu gelegd op de persoon! nuttig. Een goed voorbeeld is de Cambodian Disabled People’s
Een persoon met rechten en met de capaciteit om deze rechten op te Organisation (CDPO) die op nationaal niveau veel druk uitoefent.”
eisen en eigen beslissingen te nemen”, zegt Jeroen Stol, die voor “Sinds kort gaan we nog een stap verder. Onze nieuwste project heet
Handicap International in de Maldiven en in Cambodja projecten ‘Making it work’. Om goed te kunnen lobbyen helpen we de vereni-
startte die verenigingen stimuleren om die rechten op te eisen. gingen om voldoende informatie te verzamelen. Dat noemen we
“De conventie is geen toverspreuk. Maar het is een kader waarop ‘food for advocacy’. We bundelen ook positieve verhalen en mooie
nationaal beleid en wetgeving moeten worden gebaseerd. Meer voorbeelden van inclusief onderwijs, of van mensen met een beper-
mensen zullen zich bewust worden van hun rechten maar het is vooral king die werk vonden. Zo tonen we aan wat mogelijk is’’, zegt Wyseur.
aan de civiele maatschappij om deze mensen de tools te geven om “We stimuleren mensen met een handicap ook om zich te engageren
op te komen voor hun rechten.” op het lokale beleidsniveau. Zo zijn er in Colombia verenigingen
die gemeenteraden dwingen om thema’s met betrekking rond
handicaps op het programma te zetten. Dit leidde al vaak tot actie-
Drie pijlers plannen, waarvan Handicap International mee de financiering ver-
zorgde.”
De conventie vormt dus de achtergrond voor de acties van Handi-
cap International. “Onze interventies hebben een drievoudig doel”, “Het feit dat mensen met een beperking zelf opkomen voor hun rech-
zegt Sophie Wyseur, technisch adviseur van de Belgische sectie ten, kan ook tot een mooie mentaliteitsverandering leiden. Maar
van Handicap International. “In de eerste plaats willen we de capa- zeker in gebieden die net uit een oorlogssituatie komen, is dat niet
citeiten van de lokale organisaties voor mensen met een handicap evident. In Burundi bijvoorbeeld wint het persoonlijke belang het er
versterken. We maken eerst een analyse van de organisatie: waar nog vaak van het algemene belang. De Burundese bevolking voelt
staan ze en welke hulp kunnen ze gebruiken? Vaak gaat dat over niet de behoefte om zich te verenigen. Aan ons om dat te stimuleren”,
management en intern beleid. Wij zorgen er bijvoorbeeld voor dat vertelt Wyseur.
die verenigingen democratisch functioneren en een duidelijke groep
vertegenwoordigen. We geven opleidingen en advies.” “Zo hebben we in Burundi een oproep gedaan aan verenigingen om
een project in te dienen voor sensibilisatie rond handicaps. De goede
“Een tweede pijler is sensibilisatie rond het thema handicaps. In het projecten zouden een financiering krijgen. Het gevolg is dat de or-
zuiden worden mensen met een handicap vaak gediscrimineerd. Om ganisaties beginnen na te denken over hun werkwijze en zich gaan
die mentaliteit te veranderen lanceren we campagnes die zich rich- organiseren. Dat is pijler 1 van onze doelstellingen. Uiteraard kreeg
ten tot de bevolking, de autoriteiten en de mensen met een beper- ook pijler 2 (het imago van mensen met een handicap verbeteren) een
king zelf. Die laatste hebben vaak een laag zelfbeeld. Ook voor hen ferme boost, want dankzij de bekroonde projecten zag je affiches in
is een mentaliteitsverandering aangewezen”, zegt Sophie Wyseur. de straten en werden er sketches georganiseerd in de dorpen.”
HANDICAP INTERNATIONAL | JAARVERSLAG 2009 09 |
11. THEMA’S
03
Op 26 december 2004 beefde de zeebodem onder de Golf van Bengalen, vlakbij het eiland Sumatra, met een
kracht van 8,9 op de schaal van Richter. De beving veroorzaakte een enorme vloedgolf die de kusten van Azië
met een verwoestende kracht overspoelde, soms tot een kilometer landinwaarts. De lijst van de getroffen lan-
den is lang: Bangladesh, India, Indonesië, Maleisië, de Maldiven, Myanmar, Sri Lanka, Thailand, ... De tsunami
werd gevoeld tot op de Afrikaanse kusten van Somalië, Tanzania en Kenia. Er werden 270 000 doden geteld
en meer dan 1 miljoen mensen werden dakloos. In de Indonesische provincie Atjeh viel 65% van de doden.
Op de Maldiven werd één inwoner op drie door de ramp getroffen.
Tsunami_de balans na vijf jaar
Deze enorme catastrofe kreeg immens veel media-aandacht en Handicap International is zeer snel na de ramp aan de slag gegaan.
heeft een nooit eerder geziene golf van solidariteit teweeggebracht. De Franse afdeling was al aanwezig in Sri Lanka, waar ze in juni
Internationale organisaties mobiliseerden mensen en materiaal om 2004 een revalidatiecentrum had geopend aan de oostkust van
de getroffen bevolking te hulp te schieten. Vanaf het begin werden Batticaloa. Dat centrum moest personen helpen die na de burger-
ze echter geconfronteerd met haast onoverkomelijke problemen. oorlog met een handicap achterbleven. De teams in het centrum
De verdeling van hulpgoederen werd bijvoorbeeld bemoeilijkt voor fysieke revalidatie werden in de eerste uren na de ramp gemo-
doordat er in onstabiele gebieden moest worden gewerkt, zoals biliseerd voor loophulp, basisrevalidatie en ademhalingskinesi-
Sumatra of Sri Lanka, waar de burgeroorlog tussen de regering en therapie.
de Tamiltijgers telkens weer opflakkerde. Handicap International
trok zich het lot aan van personen met een handicap. In eerste Er is ook snel een ploeg vertrokken naar Atjeh op het eiland Suma-
instantie boden we noodhulp aan. Maar onze belangrijkste bijdrage tra, een van de zwaarst getroffen gebieden. We organiseerden er
kwam daarna, tijdens de heropbouw. een directe interventie en zorgden voor kinesitherapie, eerst in de
ziekenhuizen en dan in de kampen en de poliklinieken in de dorpen.
Net als de andere niet-gouvernementele organisaties heeft ook We leverden materiaal, voornamelijk apparatuur voor het centrum
Handicap International rekening moeten houden met wat het grote voor functionele revalidatie en voor het ziekenhuis van Banda
publiek verwachtte dat er met hun giften werd gedaan: alles moest Atjeh.
worden heropgebouwd, en wel onmiddellijk. De humanitaire orga-
nisaties moesten de noodhulp echter combineren met een visie De Belgische sectie van Handicap International koos er voor om op
op langere termijn. Het was een enorme opdracht en daar was tijd de Maldiven te helpen. Die archipel was immers ook erg zwaar
voor nodig: er zou een periode van 5 tot 10 jaar nodig zijn om de geraakt door de vloedgolf. Doordat de bevolking zo sterk verspreid
sporen van de tsunami uit te wissen. is – 400 000 mensen op 200 eilanden – was het echter moeilijk om
13. THEMA’S
04
Le Thi Kim Huong (33) werd in oktober op haar bromfiets aangereden door een bus. In de streek waar ze woont
(de provincie Dong Nai, Vietnam), kan het uren duren voor er een ziekenwagen is. “Gelukkig was er een team
vrijwilligers van Handicap International in de buurt. Zij gaven mij de nodige eerste hulp waardoor definitieve
letsels werden voorkomen. Binnen een aantal maanden kan ik weer stappen.” Volgens de Wereldgezond-
heidsorganisatie is Huong slechts een van de maar liefst 50 miljoen gewonden die het verkeer jaarlijks maakt.
Wereldwijd heeft het verkeer alsmaar meer doden en handicaps op haar geweten.
Verkeersveiligheid_
voor het eerst wereldwijde prioriteit
Handicap International is dan ook verheugd dat de mondiale ver- Probleem het grootst in de zich
keersveiligheid in 2009 voor het eerst hoog op de internationale
ontwikkelende landen
agenda kwam. Ngo’s en wereldleiders hebben de intentie uitge-
sproken om komaf te maken met het snel stijgende aantal doden In de rijke landen stagneert het aantal verkeersslachtoffers stilaan,
en gewonden. Op initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie maar in de zich ontwikkelende landen is de stijging hallucinant. Op
(WGO) kwamen 50 ngo’s twee maal samen om deel te nemen aan wereldschaal bezitten de Westerse industrielanden meer dan de
de voorbereiding van de interministeriële VN-conferentie rond ver- helft van de gemotoriseerde voertuigen. Toch nemen de zich ont-
keersveiligheid. Die vond plaats in november in Moskou. De voor- wikkelende landen volgens de WGO meer dan 90 procent van de
zitter en enkele medewerkers van Handicap International waren er verkeersongelukken voor hun rekening. “De infrastructuur is veelal
aanwezig. Onze organisatie sprak als enige ngo de conferentie toe. niet aangepast aan de ‘boom’ van bromfietsen en (in minder mate)
150 landen hebben hun engagement verklaard en aan de Verenigde auto’s’’, verklaart Vincent Slypen. “De voertuigen zijn vaak aftands,
Naties gevraagd om een strategie te bepalen en een actieplan voor de taxi’s vervoeren te veel mensen, er zijn geen of toch geen dege-
tien jaar op te stellen. lijke helmen en veiligheidsgordels, verkeersregels en rijbewijzen zijn
er maar zelden, voetpaden bestaan niet, de wegen zijn in slechte
“Dat verkeersveiligheid meer aandacht krijgt, is niet meer dan staat, snelheidsbeperkingen worden niet gerespecteerd en er wordt
logisch”, zegt Vincent Slypen, Directeur Operaties bij Handicap Inter- veel gereden onder invloed.”
national Belgium. “De cijfers van de WGO spreken immers boekdelen.
Nu vallen er jaarlijks 1,3 miljoen doden in het verkeer. Als er niet Vooral Zuidoost-Azië kampt met problemen. Studies van de WGO
wordt ingegrepen, zijn er dat in 2030 2,4 miljoen. Verkeersonge- voorspellen dat het aantal verkeersslachtoffers daar in 2020 met
vallen zullen stijgen van de negende naar de vijfde plaats in de lijst 144 procent gestegen zal zijn in vergelijking met 2000. Daarom
van belangrijkste doodsoorzaken ter wereld. Dat wordt dus een vormt verkeersveiligheid sinds 2000 een belangrijk deel van onze
hogere notering dan aids en kanker. Tegen 2015 al zouden verkeers- activiteiten in drie landen in de regio: Cambodja, Laos en Vietnam.
ongelukken de belangrijkste oorzaak van handicaps zijn bij kinderen Daar verzorgen we zelfs meer mensen die hun handicap opliepen
van 5 jaar en ouder.” door een verkeersongeval dan door een landmijn.
HANDICAP INTERNATIONAL | JAARVERSLAG 2009 13 |
15. TRUNG_VIETNAM.
PROGRAMMA’S
Trung is acht en woont in de bergen nabij Khan
Hoa in Vietnam. Op het eerste gezicht lijkt hij een
heel gewoon, actief jongetje. Maar Trung is erg
klein voor zijn leeftijd en heeft een mentale ach-
terstand. Hij kan niet zelfstandig eten en kan
slechts enkele woordjes zeggen. Toen hij vijf was
onderging hij met succes een operatie om een
hazenlip te corrigeren. Handicap International
stelt alles in het werk om kinderen als Trung zo
03
snel mogelijk op te sporen opdat ze vroegtijdig
de juiste behandeling en zorg zouden krijgen.
16. AFRIKA
Angola
ANGOLA Handicap International is sinds 1995 in Angola aan het werk: de organi-
IN CIJFERS
01
satie richtte niet alleen revalidatiecentra op, maar ook een productiecen-
Internationaal personeel: 6 trum voor voetprothesen. In 2005 kenden de projecten in Angola een
Nationaal personeel: 61
Budget: 1.337.064 € eerste keerpunt, toen de centra van het nationale revalidatieprogramma
Belangrijkste donors:
voor personen met een handicap opnieuw onder toezicht van het minis-
DGOS - Programma,
terie van Volksgezondheid kwamen te staan. Een andere grote stap kwam
Canadian Auto Workers Union,
EuropeAid,
er in 2007: de door de Franse en Belgische afdelingen van Handicap
Internationaal Agentschap International geleide projecten werden samengevoegd en de Franse
voor Ontwikkeling van Canada
(CIDA),
afdeling trok zich uit het land terug. In 2009 draaiden de activiteiten van
Ministerie van Buitenlandse
Handicap International rond drie grote pijlers: gemeenschapsgerichte
zaken Ierland (Irish Aid), revalidatie, professionele integratie van personen met een handicap en
Ministerie van Buitenlandse ondersteuning van verenigingen van personen met een handicap.
Zaken Nederland (BUZA).
Het project dat mensen helpt revalideren leiding, microkrediet, basismateriaal om
binnen hun eigen gemeenschap steunt per- zelfstandig te kunnen werken of ze zoeken
sonen met een handicap bij hun sociale en naar een werkgever. Deze teams hebben
economische integratie in de maatschappij. ook de arbeidsmarkt bewust gemaakt van
Om dat te realiseren, wordt er geregeld pro- de problemen waar personen met een han-
actief gezocht naar personen met een han- dicap mee te maken krijgen.
dicap. Onze teams informeren de mensen
over de bestaande diensten en hulpmoge- Daarnaast willen we verenigingen onder-
lijkheden en zoeken uit welke aanpak het steunen die personen met een handicap
beste past bij elk individu. Tegelijk sensibi- vertegenwoordigen, zodat die na verloop
liseren onze teamleden ook de gemeen- van tijd invloed krijgen op de beslissingen
Luanda
schap zodat mensen met een handicap en wetgeving omtrent personen met een
beter worden aanvaard. handicap. De 21 organisaties die Handicap
International ondersteunt, hebben in 2009
HUAMBO
Benguela
Huambo
Het project rond professionele integratie al concrete resultaten behaald. Zo werden
BENGUELA loopt in samenwerking met twee verenigin- personen met een handicap opgenomen
Bibala HUILA gen van personen met een handicap in de in de tekst van de nieuwe grondwet van
Lubango provincie Huambo. De teams gaan op zoek Angola. Ook werd de Afrika Cup, de groot-
NAMIBE
naar personen met een handicap die steun ste sportgebeurtenis van 2009, toeganke-
nodig hebben. Ze voorzien hen van een op- lijk gemaakt.
In 2010 worden onze activiteiten rond ge-
meenschapsgerichte revalidatie in de pro-
vincie Benguela overgedragen aan onze
drie partners: de provinciale directie voor
ondersteuning en sociale integratie, APADV
en LARDEF. De tweede fase van het project
voor economische integratie zal in maart
2010 worden afgerond en indien er vol-
doende financiële middelen zijn, wordt er
in 2010-2011 een derde en laatste fase ge-
pland. Ook blijven we de verenigingen steu-
nen met als hoogtepunt een gepland
seminarie voor de 21 verenigingen.
17. AFRIKA
BURUNDI
IN CIJFERS
02 Internationaal personeel: 6
Nationaal personeel: 27
Budget: 1.020.711 €
Belangrijkste donors:
DGOS,
EuropeAid,
Ministerie van Buitenlandse
Zaken van het Groothertogdom
Luxemburg,
Stad Luxemburg,
Wallonië-Brussel-Internationaal
(WBI).
Burundi
Burundi is een van de armste landen ter wereld: bijna 90% van de be- MUYINGA
volking moet met minder dan 1 dollar per week (over)leven. Handicap Muyinga
International is hier sinds 1992 aanwezig en momenteel is ons pro-
gramma op de volgende vier pijlers gebaseerd: gemeenschapsge- Bujumbura Gitega RUYIGI
richte revalidatie, institutionele steun voor fysieke revalidatiecentra GITEGA
en ondersteuning van verenigingen voor personen met een handicap. RUTANA
Lobbywerk is een vierde en overkoepelende pijler. MAKAMBA
Sinds maart 2009 steunen we fysieke reva- gespoord die door een zware bevalling
lidatiecentra. Dit project omvat vier doel- incontinent waren geworden (obstetrische
stellingen: meer technische, administratieve fistels). Die vrouwen werden geopereerd.
en financiële autonomie voor de 12 partner- Ook een dertigtal kinderen met een hazenlip
centra tegen 2012, meer personen met een werden operatief geholpen. leren we de preventie van handicaps, een
handicap die worden verzorgd, een verbete- betere samenwerking tussen de verschil-
ring van de verstrekte zorgen en een betere Handicap International wil de verschillende lende betrokken partijen, de organisatie van
toegankelijkheid van de centra. Andere acties verenigingen voor personen met een han- workshops waar ervaringen uit verschillende
worden nog uitgewerkt. Zo komt er een op- dicap steunen in hun lobbywerk. Daarom regio’s gedeeld kunnen worden en lobby-
leidingscentrum in het CNAR (Centre Natio- helpen we hen om zich te organiseren, pro- acties voor een mentaliteitsverandering.
nal d’Appareillage et de Réadaptation) van jecten te leiden en te communiceren over
Gitega. de rechten van personen met een handicap. In 2010 hopen we een volledig apart project
Die verenigingen hebben een netwerk op- rond obstetrische fistels op te starten en
In 2009 waren ook onze teams die zich be- gericht: het RAPHB (Réseau des associati- meer steun te bieden aan partnercentra
zighouden met gemeenschapsgerichte reva- ons de personnes handicapées du Burundi). voor fysieke revalidatie zodat ze na 2012
lidatie erg actief. Voor een pilootproject Personen met een handicap in Burundi heb- zonder ons overeind kunnen blijven. Boven-
werden 27 gezinnen met kinderen met een ben nu dus collectief baat bij de sensibili- dien willen we zeker tot 2013 steun geven
handicap uitgekozen. Voor hen werd een seringsacties die het RAPHB en haar leden aan de revalidatieprojecten op communau-
efficiënt integratiemodel uitgewerkt. Daar- organiseren. taire basis en aan de verenigingen voor
naast werden bijna dertig kinderen met een personen met een handicap. Ten slotte
handicap ingeschreven in een school. Onze Voor al die projecten is een goede commu- staat nog een nieuw project rond moeder-
teams hebben een honderdtal vrouwen op- nicatie en lobbywerk belangrijk. Zo stimu- en kindgezondheid op de agenda.
HANDICAP INTERNATIONAL | JAARVERSLAG 2009 17 |
18. AFRIKA
D E M O C R AT I S C H E
REPUBLIEK
03
CO N G O
IN CIJFERS
Internationaal personeel: 16
Nationaal personeel: 116
(van wie 11 personen niet
rechtstreeks door HI betaald
worden)
Budget: 3.342.930 €
Belangrijkste donors:
Democratische Republiek
Ambassade van Frankrijk in
Kinshasa,
Congo
Big Lottery Fund,
DGOS, De Democratische Republiek Congo is een land waar de sociale indica-
ECHO, EuropeAid,
toren meer dan verontrustend zijn. Er is veel armoede en het moeder- en
Ministerie van Buitenlandse
Zaken Groothertogdom kindersterftecijfer ligt erg hoog. Handicap International werkt sinds 1995
Luxemburg,
in Congo en leidt momenteel voornamelijk projecten in Kinshasa en
Ministerie van Buitenlandse
Zaken Nederland (BUZA), omstreken, in de regio van Kisangani en in Noord-Kivu.
UNDP,
UNICEF.
slaagde Handicap International erin om die In 2009 leidde Handicap International in
eerste ervaring naar 12 andere basisscholen Noord-Kivu projecten rond kinesitherapie
in de hoofdstad uit te breiden. Bovendien in de ziekenhuizen van Lubutu, Masisi,
neemt de organisatie deel aan een rege- Kiroshe en Rutshuru. We hielpen ook zwaar
ringswerkgroep om het onderwijssysteem in ondervoede kinderen uit de therapeutische
OOSTELIJKE
PROVINCIE
het land te vernieuwen. In december 2009 voedingscentra. We gaven ze ademhalings-
keurde de Senaat een amendement goed kinesitherapie en ook functionele kinesi-
Kisangani
om het concept “inclusief onderwijs” in het therapie om hun motorische achterstand in
NOORD-KIVU
Goma RWANDA wetsontwerp over de organisatie en werking te halen. Bovendien zorgde Handicap Inter-
BURUNDI
van het nationale onderwijs te integreren. national voor kinderen met een handicap
Kinshasa
die in de vluchtelingenkampen van Goma
Aangezien de risicofactoren om een handi- wonen. In die kampen keken we er ook op
cap te ontwikkelen op het moment van de toe dat de zwakste personen gegarandeerd
geboorte enorm zijn, is gezondheidszorg hulp kregen. We hielpen die mensen ook
voor moeders en kinderen een primordiale naar hun geboortestreek terug te keren.
uitdaging in Congo. Ons project in twee ge-
zondheidszones van Kinshasa is op drie pij- Einde 2010 trekt Handicap International zich
lers gebouwd: bijscholing van het personeel terug uit het project voor revalidatie op
dat verantwoordelijk is voor de pre- en communautaire basis. De organisatie zal
postnatale consultaties, de gezonheidscen- zich dan toeleggen op inclusief onderwijs en
tra uitrusten met het nodige materiaal en gezondheidszorg voor moeders in Kinshasa.
In Kinshasa is het project rond gemeen- informatie verzamelen over de risicofacto- Maar in feite wil Handicap International de
schapsgerichte revalidatie over 18 gemeen- ren van een handicap en de prevalentie verschillende programma’s samenbrengen.
ten gespreid. We hebben een netwerk van ervan. Dat zal gebeuren in Goma. De kinesithera-
22 comités waardoor 8.000 personen met peuten zullen een mobiele kinekliniek op-
een handicap (en hun families) thuis bege- In 2009 bleef Handicap International zich richten om de behandeling te vervolgen van
leid kunnen worden. Onze teams leveren geleidelijk uit Kisangani terugtrekken en kinderen met een handicap die na de slui-
advies en zorgen ervoor dat de patiënten tegen 2011 zou de organisatie er volledig ting van de vluchtelingenkampen naar huis
toegang krijgen tot hulp. Eind 2010 wordt weg moeten zijn. Handicap International teruggekeerd zijn. Bovendien zullen ze in de
dit project afgerond. heeft haar ontmijnings- en opruimingsope- kampen van Mwezo, Nyanzale en Birambiso
raties verplaatst om informatie te kunnen (op 90 km van Goma) personen met een
Handicap International heeft de centra Bon verzamelen over de mijnen in de provincies handicap opsporen. Ze zullen hen hulp
Départ en Kikesa gesteund om er referen- Orientale en Maniema. Daarenboven blijft de geven om te lopen zodat ook zij toegang
tiecentra van te maken op het vlak van organisatie ijveren voor een versterking van krijgen tot de infrastructuren van het
inclusief onderwijs in Kinshasa. In 2009 de lokale capaciteiten. kamp.
18 | JAARVERSLAG 2009 | HANDICAP INTERNATIONAL
19. LATIJNS-AMERIKA
Colombia
Colombia is het vierde grootste land van Zuid-Amerika en met 46,8 miljoen
inwoners één van de dichtst bevolkte. Helaas is het met 31 op 32
getroffen departementen het meest door mijnen geteisterde land ter
wereld als gevolg van een conflict tussen verschillende illegale gewapende
groeperingen en de regeringstroepen.
Cartagena
Sincelejo
Cúcuta
Handicap International werkt sinds 1998 in gingen die personen met een handicap sti- Bucaramenga
Colombia. We steunden er de REI Founda- muleren om actief lid te zijn van hun ge- Medellín
tion, een organisatie die gespecialiseerd is meenschap. Op termijn wil Handicap
in de revalidatie van personen met een International de structuren van die vereni-
handicap in Cartagena. Intussen is dat pro- gingen versterken zodat ze efficiënter kun-
ject afgerond, maar de orthopedische werk- nen werken, zowel op lokaal als op
plaats die met de hulp van Handicap regionaal en nationaal niveau.
International werd opgericht, bedient nog
dagelijks landmijnslachtoffers. In Colombia geven we enerzijds directe hulp
aan slachtoffers van mijnen en niet-ontplofte
In 2009 zette Handicap International haar oorlogstuigen, anderzijds steunen we de
interventies voort in Antioquia, Bolivar, verenigingen die de slachtoffers helpen.
Sucre, Santander en Norte de Santander, 2009 was bijzonder symbolisch voor Handi-
vijf departementen waar momenteel drie cap International en Colombia omdat Carta-
grote projecten lopen: revalideren binnen gena in december de tweede conferentie Het project rond gemeenschapsgerichte re-
de eigen gemeenschap, steun aan de ver- voor de herziening van het verdrag van validatie nadert zijn finale fase. In 2010
enigingen en actie tegen de mijnen. Ottawa ontving. De conferentie heeft nog moet het zich concentreren op de verster-
maar eens benadrukt dat de regeringspro- king van overlegruimtes, om zo een samen-
Het project voor gemeenschapsgerichte re- gramma’s voor de hulp aan landmijnslacht- leving te promoten die toegankelijk is voor
validatie helpt personen met een handicap offers ontoereikend zijn. Hiervoor werd iedereen. Vanaf 2011 concentreren we ons
om toegang te krijgen tot de basisdienst- voldoende bewijsmateriaal gevonden in op drie verschillende verenigingen voor
verleningen en ijvert ervoor dat de gemeen- ‘Voices From The Ground’, het rapport van mensen met een handicap. We zullen hun
schappen in de departementen Antioquia en Handicap International dat overlevenden regionale en nationale afdeling ontwikkelen.
Bolivar hun rechten respecteren. van de wapens aan het woord laat. Daar- Ook onze acties tegen landmijnen krijgen
naast werd onderlijnd hoe belangrijk het is een stevige duw, want onze slachtofferhulp
In de departementen Antioquia en Bolivar om steun te geven aan hulporganisaties die wordt vanaf 2010 uitgebreid naar vijf extra
steunde Handicap International tien vereni- zich inzetten voor de slachtoffers van mijnen. departementen.
04 CO LO M B I A
IN CIJFERS
Internationaal personeel: 2
Nationaal personeel: 38
Budget: 1.052.240 €
Belangrijkste donors:
DGOS - Programma,
EuropeAid,
Zwitsers Agentschap voor
ontwikkeling en samenwerking
(Cosude).
19 |
20. LATIJNS-AMERIKA
Cuba
Cuba is het grootste land van de Caraïben. Van de 11 miljoen inwoners leeft
3,26 % met een handicap. Er zijn vooral mensen met fysieke, en zeker mo-
torische handicaps. Handicap International trok in 1998 voor het eerst naar
Cuba om er de productie van prothesen te ondersteunen. In twaalf jaar
tijd zijn de projecten geëvolueerd. In 2001 startten we een project dat men-
sen hielp om in hun eigen omgeving en gemeenschap te revalideren. In
CUBA 2005 kwam er een samenwerking met het Ministerie van Onderwijs om de
IN CIJFERS integratie van kinderen met een handicap in het gewone schoolsysteem te
05 Internationaal personeel: 2
Nationaal personeel: 2,
gefinancierd door onze
partners ter ondersteuning
van Handicap International,
plus de projectteams
bevorderen (inclusief onderwijs). Die twee projecten hebben zich in de
voorbij jaren sterk ontwikkeld. Sinds 2008 steunt Handicap International
ook verenigingen die mensen met een handicap vertegenwoordigen. Die
projecten werden in 2009 voortgezet. Het objectief in Cuba is nog steeds
(ook gefinancierd door een maatschappij creëren die meer inclusief is. Hiervoor moeten we de
onze lokale partners)
Budget: 1.316.579 € sociale structuur versterken en de bestaande kennis gebruiken.
Belangrijkste donors:
DGOS - programma,
spoedhulp, In de provincies Piner Del Rio en Holguin
ECHO, hebben we de projecten voortgezet die er-
Havana voor zorgen dat mensen met een handicap
Handicap International
Luxemburg, in hun eigen omgeving kunnen revalideren
PINAR DEL RIO
(gemeenschapsgerichte revalidatie). Vele vrij-
Ministerie van Buitenlandse
Zaken Groothertogdom willigers, die onder begeleiding van specia-
Luxemburg, HOLGUIN listen staan, trekken naar de mensen thuis
Stad Parijs,
GRANMA
om hen revalidatieoefeningen aan te leren.
Ze leiden de familieleden op zodat zij beter
Vlaamse Overheid.
weten hoe ze moeten omgaan met een han-
dicap, en ze sensibiliseren de hele gemeen-
schap zodat die meer zal proberen om
mensen met een handicap te integreren.
De projecten rond inclusief onderwijs heb-
ben wat vertraging opgelopen aangezien de
twee orkanen in 2008 grote stukken van het
land hebben verwoest. Maar nu wordt er
volop gewerkt aan een nog betere formule.
We proberen er voor te zorgen dat ook kin-
deren in landelijke gebieden dezelfde kan-
sen krijgen. We begeleiden de lesgevers
zodat zij hun lessen kunnen aanpassen aan
verschillende soorten handicaps. We doen
ook ons best om de onderwijsgemeenschap
te sensibiliseren.
Verenigingen die mensen met een handicap
vertegenwoordigen, kunnen nog steeds re-
kenen op de steun van Handicap Internatio-
nal. We tonen de verenigingen hoe ze zich
beter kunnen organiseren en we leiden het
personeel op.
Handicap International zal de bestaande pro-
jecten (gemeenschapsgerichte revalidatie, in-
clusief onderwijs en steun aan verenigingen)
voortzetten. Daarnaast zullen we bijzondere
aandacht hebben voor mensen met een men-
tale handicap. Sinds het laatste semester van
2009 is er een nationale sensibilisatiecam-
pagne. Die moet de bevolking meer oog
doen krijgen voor mensen met een mentale
handicap en hun integratie in de samenle-
ving. De campagne loopt ook nog tijdens de
eerste maanden van 2010.
20 | JAARVERSLAG 2009 | HANDICAP INTERNATIONAL
21. AZIË
CAMBODJA
IN CIJFERS
06 Internationaal personeel: 13
Nationaal personeel: 160
(onder wie 36 met een
handicap)
Budget: 1.833.830 €
Belangrijkste donors:
Australisch Agentschap voor
Internationale Ontwikkeling
(Ausaid),
DGOS,
EuropeAid,
Cambodja Global Road Safety Partnership
(GRSP),
Banteay Meanchey Preah Vihear Half Marathon Committee,
Siem Reap
Handicap International is bijna dertig jaar actief Kanton Bazel (Zwitserland),
Battambang Ministerie van Buitenlandse
in Cambodja en beheert er revalidatiecentra, Zaken België,
projecten rond landmijnen, verkeersveiligheid Ministerie van Buitenlandse
en gezondheid bij moeder en kind. Ook sociale Phnom Penh zaken Finland (FINNIDA),
Ministerie van Buitenlandse
inclusie en het zelf opkomen voor rechten krijgt Takeo Zaken Groothertogdom
veel aandacht. Luxemburg,
Ministerie van Sociale Zaken
Cambodja (MOSVY),
Olympus Keymed,
Spaans Agentschap voor
Internationale
Ontwikkelingssamenwerking
(AECID).
We steunen nog steeds de twee revalida- De organisatie blijft veel aandacht hebben In de toekomst zouden we graag de projec-
tiecentra in Takeo en Siem Reap. In 2009 voor de problematiek rond landmijnen aan- ten versterken die werken rond verkeers-
zijn we begonnen met de overdracht aan gezien 45,3 % van de bevolking in een risi- preventie, moeder- en kindgezondheid en
de nationale overheid. De bedoeling? Ervoor cogebied leeft. Het goede nieuws is dat het sociale inclusie. In 2010-2012 staan ons ver-
zorgen dat die centra vanaf 2012 zonder aantal slachtoffers elk jaar daalt. De cijfers schillende uitdagingen te wachten. In de
ons kunnen functioneren. leren wel dat niet-ontploft oorlogstuig eerste plaats is er de transfer van onze
tegenwoordig meer slachtoffers maakt en twee revalidatiecentra naar onze institutio-
Verkeersongevallen vormen de grootste dat we onze focus dus moeten verleggen. nele partners. Daarnaast worden drie ver-
oorzaak van handicaps bij jongeren. Veilig- In 2009 werd de database met gegevens nieuwende projecten opgestart: een in het
heid op de weg blijft dus een prioriteit. over landmijnen en ongevallen overgedra- domein van de UXO’s, een tweede in dat
Dankzij onze campagnes draagt intussen de gen aan het Cambodjaanse Rode Kruis. van de natuurrampen en de gevolgen daar-
helft van de motorrijders een helm, een ver- van voor personen met een handicap (eva-
dubbeling op een jaar tijd. Het project Mensen met een handicap worden in Cam- cuatie, re-integratie,…), een derde project
RCVIS (het inzamelen en verspreiden van bodja veelal gestigmatiseerd en uitgeslo- zal zich concentreren op mensen met een
gegevens over verkeersongevallen) wordt ten. Handicap International leert hen zintuiglijke handicap.
in 2010 overgedragen aan de overheid. opkomen voor hun rechten. Op nationaal
niveau trainen we de Cambodian Disabled
In 2008 lanceerden we het project Happy Persons Organization in lobbyen. Op lokaal
Child om handicaps te voorkomen. In 2009 niveau combineren we gemeenschapsge-
zetten we dit voort door vroedvrouwen en richte revalidatie (die de inclusie in de ge-
medisch personeel te leren hoe handicaps meenschap hoe dan ook bevordert) met
tijdens de zwangerschap, de geboorte en bewustmaking. We stimuleren ook het
de eerste levensjaren kunnen worden be- oprichten van zelfhulpgroepen. Het project
perkt of voorkomen. “sports for all” werd in 2009 stopgezet.
HANDICAP INTERNATIONAL | JAARVERSLAG 2009 21 |
