Ταινία που έγινε στο 56ο Γυμνάσιο στο πλαίσιο του προγράμματος: ¨Αστικό Περιβάλλον Αμπελόκηπων Αθήνας και Τέχνες¨ Τίτλος: "What happens to the Dream when the Dreamer dies ? " Οραματιζόμενοι ένα "Σχολείο των Μουσών"

1. ( Σενάριο: Κλεοπάτρα Χατζηγιώση στα πλαίσια περιβαλλοντικού
προγράμματος με θέμα : Αστικό περιβάλλον Αμπελοκήπων και Τέχνες το
οποίο εκπονείται στο 56ο
Γυμνάσιο με ερευνητικό άξονα τη
διαθεματικότητα)
( υπότιτλοι )
Τίτλος: ΄΄ What happens to the Dream when the Dreamer dies ? ΄΄
Oραματιζόμενοι ένα ΄΄Σχολείο των Μουσών΄΄.
56ο
Γυμνάσιο
Πρόσωπα:
Σκηνή 1
Πλάνο 1
Εικόνα ( Aκούγεται ήχος φυσης με κελάηδισμα πουλιών / youtube, 8
Hour Nature sound Relaxation – Soothing Forest Birds / relax 8 hours
relaxing nature sounds study sleep meditation, water sounds bird song .
Ακούγεται και ο αρχικός ήχος κλακέτας )
Ενυδρείο 60 Χ 120 που περιέχει δύο ψάρια μετρίου μεγέθους. Βλέπουμε
δύο ταυτόχρονες λήψεις του ενυδρείου από δύο διαφορετικές κάμερες
τοποθετημένες σε δύο διαφορετικές γωνίες. Στη μία λήψη φαίνεται η
πρόσοψη του ενυδρείου και στην άλλη η πλάγια όψη του.
Πλάνο 2
( ακούμε τη φωνή μαθητή off / Ο ήχος μοιάζει να ανήκει σε ένα pet shop
στο οποίο υπάρχει και το ενυδρείο)
Μαθητής ( Σταυρούλα Γ1 ) – Αχ, Μπόρις κοίτα! κοιτώντας τα ψάρια
από αυτή τη μεριά του ενυδρείου φαίνονται τέσσερα. Αλλά αν τα δεις
από την άλλη μεριά βλέπεις ότι είναι μόνο δύο. Και όταν τα
παρατηρήσεις ακριβώς από το πλάι νομίζεις ότι είναι αυτοκόλλητα και
ότι αυτό που συμβαίνει στο εσωτερικό του ενυδρείου είναι μόνο
κολλημένο στον τοίχο του.
Μαθητής ( Μπόρις Γ1 ) – Αλήθεια! Έτσι φαίνεται.

2. Μαθητής ( Σταυρούλα Γ1 ) – Το έμαθες; Ξεκινάει καινούριο ταινιάκι
στο σχολείο!
Μαθητής ( Μπόρις Γ1 ) – Ξέρω, με θέμα το όνειρο.
Μαθητής (Σταυρούλα Γ1) – θα συμμετέχουν μαθητές και καθηγητές. Η
πρώτη σκηνή γυρίζεται αύριο στο μάθημα των Αγγλικών.
Πλάνο 3
Προβάλλεται Βιντεο από την ΄΄Τρικυμία΄΄ του Σαίξπηρ στα Αγγλικά.
( The Tempest Act 4, scene 1, 148-158, You tube ). Παίζει και σταματάει
δύο φορές. Εικόνα τάξης
( Ακούγεται φωνή της καθηγήτριας Αγγλικών κ. Χατζησάρρου off η
οποία πατάει πάνω στον ήχο της φύσης )
κ. Χατζησάρρου – Whilst we’re watching scene 1 from the ΄΄Tempest΄΄,
start trying to translate it! Alex, Natasa
(Ακούγεται μονόλογος ενός προσώπου ( του Πρόσπερο ). Το video με
τον ήχο της φύσης συνεχίζεται.
Παράλληλα με τη ροή του Μονολόγου ακούμε μετάφραση στα ελληνικά
από μαθητές. ( Ήχος των μαθητών εκτός οθόνης – off, οι φωνές τους
ενσωματώνονται στο βίντεο)

3. Prospero - Our revels now are ended. These our actors, As I foretold
you, were all spirits
Μαθητής ( Αλέξανδρος Β3 )- Το πανηγύρι τελείωσε τώρα. Τούτοι που
έπαιζαν, όπως σου είχα πει, ήταν πνεύματα,
Prospero- and Are melted into air, into thin air:
Μαθητής ( Νατάσα Γ3)- ήταν πνεύματα που λιώσαν στον αέρα.
Ι. Χατζησάρρου – If we assume that ghosts are ethereal creatures, what
would be the best alternative translation for the word: ΄΄melted΄΄?
Μαθητής ( Παύλος Β3) - που εξανεμίστηκαν;
Ι. Χατζησάρρου – Εxcellent! Let’s restart the translation from the
beginning. Alex and Natasa.
( Ακούμε ξανά το βίντεο από την αρχή με τη μετάφραση ατακαριστά
χωρίς εικόνα παιδιών – ήχος off )
Prospero - Our revels now are ended. These our actors, As I foretold
you, were all spirits
Μαθητής ( Αλέξανδρος Β3 )- Το πανηγύρι τελείωσε τώρα. Τούτοι που
έπαιζαν, όπως σου είχα πει, ήταν πνεύματα,
Prospero- and Are melted into air, into thin air:
Μαθητής – (Νατάσα Γ3) ήταν πνεύματα που εξανεμίστηκαν.
Μαθητής – ( Σάρρα Α) - Γίνανε αέρας, αέρας διάφανος.
Prospero- And like the baseless fabric of this vision,
Μαθητής ( Μιχάλης Β4 )- Και σαν το αθέμελο οικοδόμημα αυτού του
οράματος,
Prospero- The cloud-capped tow’ rs, the gorgeous palaces,
The solemn temples, the great globe itself,
Μαθητής ( Jusef Β4 )- πύργοι συννεφιασμένοι, τρανά παλάτια,
Μαθητής ( Χριστίνα Β4) καμαρωτοί ναοί, της Γης της ίδιας η μεγάλη
σφαίρα,

4. Prospero - Yea, all which it inherit, shall dissolve, And like this
insubstantial pageant faded,
Μαθητής ( Μαάτ Β4 ) - και όσα χωράει μαζί, θα λιώσουν. Θα
αφανιστούν
Prospero- Leave not a rack behind.
Μαθητής ( Σταυρούλα Γ1) - και ούτε έναν καημό πίσω θ’αφήσουν.
Prospero - We are such stuff As dreams are made on;
Μαθητής ( Λώρενς Β3 ) - Είμαστε από την ύλη που είναι φτιαγμένα τα
όνειρα.
Prospero - And our little life Is rounded with a sleep.
Μαθητής ( Σιμράν Γ3) - Και η ζωή μας περιβάλλεται από τον ύπνο.
( The Tempest Act 4, scene 1, 148-158 )
Πλάνο 3
( κοντινό πλάνο στο πρόσωπο της κ. Χατζησάρρου )
Ι. Χατζησάρρου - What’s the dominant question that comes in mind
after having watched scene1?
Πλάνο 4
( κοντινό πλάνο στο πρόσωπο του Μαθητή )
Μαθητής ( Jeremy B1) - What happens to the dream when the
dreamer dies?
ΡΟΖ ΕΙΚΟΝΑ –Ακούγεται Μουσική : La vie en rose
Ζενερίκ – πέφτουν οι τίτλοι : τίτλος ταινίας, παράγοντες:
σκηνοθεσια, μονταζ, εμπνευση από περιβαλλοντικο προγραμμα
με θεμα : Αστικο περιβάλλον Αμπελοκήπων και Τέχνες το
οποίο εκπονειται στο 56ο
Γυμνάσιο με ερευνητικό άξονα τη
διαθεματικότητα)
Σκηνή 2

5. ( Προβάλλονται συνομιλίες καθηγητών με μαθητές του 56 ου
Γυμνασίου. Οι καθηγητές όλων των ειδικοτήτων απαντούν σε
ερώτημα των μαθητών σχετικά με την έννοια του οράματος στο
γνωστικό πεδίο του καθενός ).
( Ακούγεται μεταξύ των συνεντεύξεων το μουσικό κομμάτι: La
vie en rose – ZAZ πλαισιωμένο με ήχο σχολείου )
Πλάνο ( κοντινές λήψεις στα πρόσωπα αυτών που δίνουν
συνέντευξη )
Μαθητής ( Ερρικα Γ2 ) – Ποιά η διαφορά ΄΄ονείρου΄΄ και
΄΄οράματος΄΄ και ποιά η σημασία των οραμάτων κατά τη
γνώμη σας κ. Νικολόπουλε;
κ. Ε. Νικολόπουλος, Θεολόγος – Στην αρχαία ελληνική οι
λέξεις αυτές δεν απέχουν πολύ σημασιολογικά. Στην κυριολεκτική του
σημασία ωστόσο το ΄΄όνειρο΄΄ προυποθέτει μία κατάσταση ύπνου ενώ το
΄΄όραμα΄΄ μία κατάσταση υπερβατική.
Το όραμα είναι η «πυξίδα», το «φως» που ακολουθεί κανείς για να
φτάσει στον προορισμό του. Αποτελεί την πηγή έμπνευσης για σωστές
επιλογές ή νέους κανόνες και ταυτόχρονα ορίζει και την ηθική που
πρέπει να διέπει τους κανόνες αυτούς.
Το όραμα αποτελεί επίσης κινητήρια δύναμη της επίτευξης στόχων που
παρασύρει σε ατομικό ή συλλογικό εθελοντισμό. Οι ανακαλύψεις,
πρακτικές και θεωρητικές, κυοφορούνται αρχικά ως οράματα πριν
πραγματοποιηθούν. Ο οραματισμός που συντελεί στη δημιουργικότητα
γίνεται εμφανής και στα έργα των καλλιτεχνών.
Στον πνευματισμό, συμπεριλαμβανομένου και του μυστικισμού, τα
οράματα αφορούν τις εμπνεόμενες απεικονίσεις μελλοντικών
καταστάσεων, υπερφυσικών όντων κλπ. Οι θρησκευόμενοι άνθρωποι
πιστεύουν πως τα οράματα προέρχονται από το θεό που παρουσιάζονται
είτε απ' ευθείας στους ανθρώπους είτε διαμέσου των προφητών.
Θρησκευτικά οράματα εμφανίζονται συχνά στη Βίβλο, όπως για
παράδειγμα στην Αποκάλυψη του Ιωάννη. Σε ορισμένες περιπτώσεις η
προσευχή γίνεται προβάλλοντας νοερά την πραγματοποίηση μιας ευχής,
τόσο που ο προσευχόμενος «αισθάνεται» σαν να έχει ήδη
πραγματοποιηθεί, με σκοπό η «αίσθηση» αυτή να αντανακλάται και να
επηρεάζει την πραγματικότητα.
Μαθητής ( Έρρικα Γ2 ) - Ποιό είναι το δικό σας όραμα;

6. κ. Επαμεινώνδας Νικολόπουλος - Το όραμά μου είναι ο Πολιτισμός.
Ένας πανανθρώπινος, ζωντανός πολιτισμός που να εκφράζει τον
σύγχρονο άνθρωπο, να τον εμπνέει και να του χαρίζει την πνευματική και
ψυχική δύναμη για να στερεωθεί κάποτε η Αρμονία σε όλη τη γη, σε
όλους τους ανθρώπους, με σεβασμό στον εαυτό μας, στο συνάνθρωπό
μας και στο περιβάλλον.
Μαθητής ( Βάσια Γ3 ) – Την επινόηση του συνονόματού σας
διάσημου Θηβαίου στρατηγού Επαμεινώνδα της ‘’λοξής φάλαγγας’’
- η οποία παρεξέκλινε της κλασικής μέχρι τότε παράταξης των
στρατευμάτων - θα την χαρακτηρίζατε ως ‘’όραμα νίκης ’’ στη μάχη
των Λεύκτρων κατά των Σπαρτιατών;
κ. Επαμεινώνδας Νικολόπουλος - Ασφαλώς! Κάποιες φορές μέσω
τολμηρών πρωτοβουλιών και υπερβάσεων έξω από την πεπατημένη ,
μέσω α - πορίας και περιπλάνησης επιτυγχάνει ο οδοιπόρος καινοτομίες
και φτάνει στην πηγή της γνώσης, της εσωτερικής του Αλήθειας και
Οράματος! Είναι γνωστό άλλωστε ότι σύμφωνα με τον Πλάτωνα (
Θεαίτητος ) αυτή η α - πορία σημαδεύει από άκρη σε άκρη το αρχαίο
φιλοσοφείν1
.
Μαθητής ( Βάσια Γ3 ) – Σας ευχαριστούμε πολύ κ.Νικολόπουλε!
κ. Επαμεινώνδας Νικολόπουλος – Και εγώ σας ευχαριστώ! Καλή
επιτυχία στην έρευνά σας.
Μαθητής ( Αριάν Γ1) – κ. Ανανιάδου! Ποιό πιστεύετε ότι είναι το
΄΄όραμα΄΄ στην καλλιτεχνική δημιουργία;
Πλάνο
κ. Α. Ανανιάδου –Μουσικός - Θεωρώ ότι όραμα στην καλλιτεχνική
δημιουργία είναι η «χημεία» ανάμεσα στον εσωτερικό μας κόσμο και σε
έναν Ωκεανό Αρμονίας που περιβάλλει κάθε τι το υπαρκτό από τους
πλανήτες έως τα άτομα.
Η Αρμονία κατά τον Ηράκλειτο, καθορίζει το Σύμπαν «ως διευθύνουσα
κατάσταση πραγμάτων». Για τους Πυθαγόρειους η Αρμονία εκφράζει
την καθολική οργανωτική αρχή μέσα στην οποία περικλείεται η αφανής
ενέργεια και το μυστηριώδες νόημα της ύπαρξης.
Οι αρχαίοι θεωρούσαν τη Μουσική ως ιδανική μορφή της Αρμονίας και
ζωτικό σημείο συνάντησης του ατομικού με το καθολικό.
1
Πλάτωνος Θεαίτητος 174c 4-5

7. Ο Όμηρος αναφέρει μία «συμπαντική μουσική» όπου τα ουράνια σώματα
είναι διατεθειμένα κατά τους τόνους μίας μουσικής κλίμακας και η
περιστροφή τους δημιουργεί την λεγόμενη «μουσική των σφαιρών» που
ονομάζονταν και: ΄΄πάλλα΄΄ από το πάλλω παραπέμποντας και στην
΄΄Παλλάδα Αθηνά΄΄. Εφαρμόζοντας ο άνθρωπος την Αρμονία που
ρυθμίζει την κίνηση των ουράνιων σωμάτων και στον εσωτερικό του
κόσμο μπορεί προοδευτικά να κατακτήσει την «αθανασία»2
.
Μαθητής ( Αριάν Γ1) - Κάθε τραγούδι κάθε μελωδία είναι μοναδική ή
ήταν ήδη κάποτε υπαρκτή στο σύμπαν;
κ. Ανανιάδου - Ποιος μπορεί να το ξέρει; Προκειμένου για την Μουσική
και την Μελωδία η εμπειρία μου δείχνει ότι ο συνθέτης περνά σε τακτικά
διαστήματα μια περίοδο γονιμοποίησης, κατά την οποία επικρατεί μέσα
του απόλυτο χάος. Τότε σε μια στιγμή παρουσιάζονται στο μυαλό του
μουσική και κυρίως μελωδίες και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο οφείλει να
κατέχει την τεχνική, ώστε να τις καταγράφει στο πεντάγραμμο.
Μαθητής ( Αριάν Γ1) Τι πιστεύετε ότι μεσολαβεί, ώστε να αναδύονται
αυτές οι Μουσικές;
Η άποψή μου είναι ότι ο γεννημένος συνθέτης, όταν έχει καλλιεργηθεί
πνευματικά και ψυχικά και έχει σπουδάσει σε βάθος την τεχνική της
μουσικής σύνθεσης, τότε κατά την περίοδο της εσωτερικής του
γονιμοποίησης δέχεται το «σπέρμα» της συμπαντικής αρμονίας που
καταλήγει στην γένεση μουσικής. Είναι ένας πνευματικός γάμος ανάμεσα
σε έναν θνητό και μία αθάνατη Αρμονία που μας πλημμυρίζει και γι'
αυτόν ακριβώς τον λόγο τα έργα των μεγάλων συνθετών και γενικότερα
των μεγάλων καλλιτεχνών παραμένουν αθάνατα.
Μαθητής ( Αριάν Γ1) – Σας ευχαριστούμε πολύ κ.Ανανιάδου!
κ. Ανανιάδου – και εγώ σας ευχαριστώ!
Μαθητής ( Αναστάς Γ1 ) – Εσείς κυρία Μπόντου θυμάστε κάποιο
όραμα ενός συγγραφέα;
Πλάνο
2
Οι Πυθαγόρειοι πίστευαν ότι τα ουράνια σώματα συνθέτουν μία κοσμική μουσική με τον Δία
μαέστρο. Οι συμφωνίες των ήχων που παράγουν αρμονικό αποτέλεσμα έχουν μορφή απλών
αριθμητικών σχέσεων: 2/1 (οκτάβα), 3/2 (πέμπτη), 4/3 (τετάρτη). Επομένως κατά τους Πυθαγορείους
το μυστικό της μουσικής και της κοσμικής αρμονίας κρύβεται στις σχέσεις των τεσσάρων πρώτων
φυσικών αριθμών (1, 2, 3, 4).

8. κ. Σ.Μπόντου – Γυμναστικής Αγωγής - Ναι, ενός Λατίνου συγγραφέα
του Κικέρωνα, το ΄΄ όραμα Σκιπίωνος΄΄ ( somnium Scipionis )3
ο οποίος
οραματίστηκε μία συμπαντική μουσική και Αρμονία. Τη μουσική αυτή
κατορθώνει να την ακούσει σύμφωνα με τον Σκιπίωνα μόνο αυτός που
έχει νιώσει την θεική καταγωγή της ψυχής. Αυτός τότε μετοικεί στον
Γαλαξία που οι Πυθαγόρειοι ονόμαζαν αλλιώς και: ΄΄ οδό των ψυχών΄΄.
Μαθητής ( Αναστάς Γ1 ) – ευχαριστούμε πολύ!
κ. Σ.Μπόντου – και εγώ σας ευχαριστώ!
Μαθητής ( Σταυρούλα Γ1 ) – Eσείς κυρία Πανταζοπούλου πιστεύετε
ότι η ουράνια μουσική ή η τέχνη γενικότερα είναι ταξική;
Πλάνο
κ. Α. Πανταζοπούλου – Ιατρός - Όχι, πιστεύω ότι μπορεί να επιλεγεί
οποιοσδήποτε θνητός διαθέτει και έχει οικοδομήσει ανάλογα την
ικανότητα της «γονιμοποίησης». Ανεξάρτητα εάν ζει δίπλα στους
πρίγκηπες της Γερμανίας και της Αυστρίας όπως κατά τον 18ο και 19ο
αιώνα ή εάν την ίδια εποχή υπήρξε βοσκός στα βουνά της Κρήτης. Έτσι
εξηγείται ο πλούτος της δημοτικής μουσικής με τις τόσες και τόσες
αθάνατες μελωδίες.
Μαθητής ( Σταυρούλα Γ1 ) – Σας ευχαριστούμε!
κ. Α. Πανταζοπούλου – Εγώ σας ευχαριστώ!
Μαθητής ( Μπόρις Γ1 ) – Κυρία Μαραμπέα, στην αρχαιότητα η
Μουσική είχε ευρύτερη σημασία. Αγκάλιαζε το έργο των Μουσών
όλων, την Μόρφωση γενικά4
και τα Γράμματα5
. Το Σχολείο
ονομάζονταν έτσι: ΄΄ναός των Μουσών΄΄ και σήμαινε παράλληλα:
΄΄Μουσείο΄΄ και ΄΄Μωσαικό΄΄6
.
Μπορεί κατά τη γνώμη σας ένα σχολείο να συμφιλιώσει πολιτισμούς;
κ. Α. Μαραμπέα ( φιλόλογος ) - Μα νομίζω ότι αυτό είναι και το
ζητούμενο σε ένα σχολείο και ειδικά στο σχολείο μας που φιλοξενεί
μαθητές διαφόρων εθνοτήτων. Να αποτελεί έδρα ευρείας
πολιτισμιολογικής σκέψης.
3
Marcus Tillius Cicero ( 106π.χ. – 43 π.χ. )
4
Ο Σωκράτης στον Φαίδωνα το ‘’μουσικήν ποίει’’ το εξηγεί: ‘’ φιλοσοφίαν ποίει’’, Πλάτων, Συμπόσιο
187c, σελ. 127
5
Πλάτων, Φαίδρος 278 β
6
Λήμμα: μουσείον, L.S. / μουσεία λόγων= σχολεία στα οποία διαδάσκονται νέες λέξεις -
΄΄διπλασιολογία ΄΄

9. Όλοι οι πολιτισμοί αντλούν τα νερά τους από τον ίδιο Ωκεανό της
ουράνιας Αρμονίας. Άρα στο βάθος τους είναι όμοιοι και οι διαφορές
τους είναι τοπικές και επιφανειακές.
Μαθητής ( Μπόρις Γ1 ) – Ευχαριστούμε κ.Μαραμπέα!
Μαθητής ( Μπόρις Γ1 ) – Για πέστε μας και εσείς κυρία Μπετζέλου,
αυτό το γονιμοποιό σπέρμα της Αρμονίας που κινητοποιεί
πνευματικά και καλλιτεχνικά έναν άνθρωπο θα σας θύμιζε κάποια
αρχέγονη πεποίθηση άλλων πολιτισμών από τα βάθη των χρόνων ;
κ.Α.Μπετζέλου – Θεολόγος – Ναι, τον ‘’Ονειροχρόνο’’ των Αβοριγίνων
της Αυστραλίας;
Ο Ονειρόχρονος μιλά για έναν κόσμο με Αρχή αλλά χωρίς τέλος και για
αιώνια μυθικά όντα που μπορεί να πεθαίνουν μόνο για να
μεταμορφώνονται σε πνευματικές δυνάμεις. Ο Ονειροχρόνος υπάρχει και
διατηρείται ζωντανός μέσω της αφήγησης ιστοριών, του τραγουδιού, του
χορού, της ζωγραφικής πάνω σε τοίχους, στην άμμο ή στον καμβά του
ανθρώπινου σώματος, τα δακτυλικά μας αποτυπώματα.
Μαθητής ( Μαθήτρια Δημοτικού )– Πιστεύετε δηλαδή ότι ο
‘’Ονειρόχρονος’’ τραγουδιέται;
Πλάνο
κ. Κατερίνα Μπετζέλου – Ο ΄΄Ονειροχρόνος΄΄ δεν ξέρω, αλλά το όνειρο
σίγουρα!
( Απαγγέλει τους στίχους του τραγουδιού: ‘’το όνειρο’’ του Θανάση
Παπακωνσταντίνου, ενώ ακούγεται σιγανά η συνοδεία κιθάρας του κ.
Γαβριήλ Χατζημιχαήλ. ( το όνειρο αναφέρεται στην Πόλη, την
Κωνσταντινούπολη )
( Τράβηξα δειλά δειλά της κερκόπορτας τον σύρτη και πήραν φωτιά τα μάτια μου
μάγκα μου από όσα είδα.
Πολιτεία απέραντη από γυαλί και κεχριμπάρι
Τα χρώματα της ίριδας της έπλεκαν στεφάνι
Στα στενά της σέρνονταν άγιοι
σκοτεινοί και αγύρτες και στο λιμάνι αθίγγανοι
μυρίζανε παλάμες και ο Ανέστος τρυφερά γέμιζε καρφιά τα χέρια και ο Μεβλανάτζε
Λαλεδίν γυρνούσε και κερνούσε και έτσι όπως χάζευα δερβισάδες μπεχτασήδες άλαλοι με
κυκλώσανε μ’ακόμα τους ακούω. Σε μοντού σι πλάρι ανθρώπέ μου τι ξεφτίλα να σου
χαλάνε τ’όνειρο και εσύ να τους αφήνεις πίσω ξαναγύρισα 1990 με τα δίδυμα αγκαλιά
κοιμάται η κυρά μου....)

10. ( Ο κ. Γ. Χατζημιχαήλ συνοδεία με τον Στίβεν και την Σάρρα
ακομπανιάρουν το τραγούδι του Παπαθανασίου καθ’όλη τη διάρκεια
των συνεντεύξεων )
Μαθητής ( Κλέντι Β3) – κ. Μαργαρίτη, οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι
ο θεός Απόλλωνας εκτός από ηγέτης της μουσικής τέχνης δίδασκε και
στους ραψωδούς τη γνώση του παρελθόντος. Αν μπορούσε να διδάξει
κάτι και σε σας ποιό θα ήταν αυτό;
κ. Μαργαρίτη – ( Μαθηματικός – πυγμάχος ) χαχαχα, Από ότι γνωρίζω
μία από τις επωνυμίες του θεού Απόλλωνα ήταν και αυτή του ΄΄πύκτη΄΄,
δηλαδή του πυγμάχου. Νομίζω ότι με κάποιον τρόπο ο θεός αυτός μου
χάρισε λίγο από το ταλέντο και τη γνώση του στο συγκεκριμένο άθλημα.
( κοντινό πλάνο από το πρόσωπο της κ. Μαργαρίτη σε στιγμιότυπο
πάλης βιντεογραφημένου ( πρωταθλήτρια Ελλάδας, βίντεο,
αριθμός:3170001, 139δευτ. ( 140-150 δευτ. ) Link : Υπολογιστής /
gymnasium /freenas /Margariti Anna ( MPRAMOU VS MARGARITI /
S3170001MP4 )7
Μαθητής ( Κλέντι Β3) – Ευχαριστούμε!
Μαθητής (Σάρρα Α1 – Παύλος Β3) – Εσείς κ. Μαυρομάτη πιστεύετε
σε κάποιον ‘’Ονειρόχρονο’’ και αν ναι πιστεύετε ότι μπορεί να
ζωντανεύει μέσα από την τέχνη;
Πλάνο
κ. Κατερίνα Μαυρομάτη – φιλόλογος
Πιστεύω ότι το όραμα μπορεί να ανθίσει ακόμα και σε τοίχους!
Μέσα στα πλαίσια του διδακτικού χρόνου μπορεί κανείς να κάνει
διαδρομές υπερχρονικές ή αν το θέλετε ‘’ονειροχρονικές’’, όταν μετέχει
στην τέχνη και κοινωνεί - επικοινωνεί με τους δημιουργούς και τα έργα
7
Μαργαρίτης ονομάζεται αλλιώς το μαργαριτάρι το οποίο είναι λευκός πολύτιμος λίθος που
σχηματίζεται σαν καρπός στο κέλυφος των οστράκων από το ίδιο υλικό με αυτό.
Το θαλασσινό κοχύλι εξαιτίας του παράξενου και μυστηριώδους θορύβου που αναδίδεται από αυτό
όταν το πλησιάζουμε στο αυτί μας, θεωρήθηκε ήδη από τις αρχαίες θρησκείες ως δοχείο και απαρχή
του ήχου. Τόσο το μαργαριτάρι όσο και ο ήχος που γεννιούνται στο κοχύλι το οποίο διέπεται και από
μία λογαριθμική ανάπτυξη των σπειρών του – γνωστή ως θεία αναλογία - παραβάλλεται σε
αρχαιότατους συμβολισμούς με τον ‘’θείο Λόγο’Titus Burckhardt,Ιερή Τέχνη σε Ανατολή και Δύση,
μτφρ. Π.Σουλτάνης, εκδ. Πεμπτουσία, σελ. 140 / Luc Benoist, Σημεία, Σύμβολα και Μύθοι, μτφρ.
Α.Παρίση, εκδ. Καρδαμίτσα, σελ. 80

11. τους. Για παράδειγμα αυτή την εμπειρία-χαρά χαρίζουν και στο σχολείο
μας τρεις υπερμεγέθεις τοιχογραφίες.
Η πρώτη τοιχογραφία: Τα Δελφίνια της Κνωσσού.
Χαρούμενα και ζωηρά μας ταξιδεύουν φιλικά στη θάλασσα της
γνώσης, χωρίς συγκρούσεις και αντιπαλότητες μέσα στις
πολυπολιτισμικές αίθουσες διδασκαλίας. Αρμονικά και αγαπημένα
συνοδοιπορούμε και πλουτίζουμε τη φαρέτρα της μόρφωσης.
Η δεύτερη τοιχογραφία: Ο Μέγας Αλέξανρος σκοτώνει τον Δράκο.
Με μορφή νηφάλια, αυτοκρατορική —θεϊκή θα έλεγα— ο Μέγας
Αλέξανδρος χτυπά θανάσιμα τον Δράκο. Σ᾽ αυτή την παράσταση έχουμε
ένα έντονο συμβολισμό: Η δύναμη της λογικής και του πολιτισμού του
ανθρώπου —και εδώ συγκεκριμένα του Έλληνα— σκοτώνει ό,τι
κατώτερο της άλογης φύσης της ανθρωπότητας, ενώ παράλληλα ατενίζει
ψηλά, μακριά να κατακτήσει μια άλλη κορφή, ένα ακόμα ανέβασμα στο
χώρο του πνεύματος. Ανήσυχος πάντα ο Έλληνας δεν σταματά να
γυρεύει και ν᾽ αγωνίζεται για το καλύτερο.
Και σ᾽ ένα ανώτερο επίπεδο η τρίτη τοιχογραφία ενώνει το ανθρώπινο με
το θεϊκό στοιχείο: Η Άμπελος..
Ο Χριστός συμβολίζεται ως η αληθινή Άμπελος και οι Απόστολοι
αποτελούν τα κλήματα που αγκάλιασαν και μετέφεραν τον σωστικό λόγο
του Θεού σ᾽ όλη την Οικουμένη.
Η τοιχογραφία της Αμπέλου ιδιαίτερα εκφράζει το σχολείο μας που
εδράζεται στην περιοχή των Αμπελοκήπων. Γιατί είναι αλήθεια
αναντίλεκτη ότι το 56ο
Γυμνάσιό μας έχει ενσωματώσει με ήσυχη
επιτυχία 16 εθνοτήτων παιδιά του κόσμου8
, Ταξιδεύουμε, λοιπόν, φιλικά
τον Ωκεανό της Γνώσης ατενίζοντας πάντα το «βέλτιο», το καλύτερο,
νεκρώνοντας συνάμα ό,τι κατώτερο9
.
8
παιδιά του Θεού
9
και πάντα μέσα στην ανοιχτή αγκαλιά του Θεού για όλα τα παιδιά Του.

12. Αυτό είναι το δικό μας Όραμα. Το Όραμα του 56ου
Γυμνασίου Αθηνών
που μας αισθητοποίησαν οι τρεις τοιχογραφίες, τα τρία καλλιτεχνήματα
του Ονειροχρόνου10
.
Μαθητής ( Σάρρα Α1 – Παύλος Β3 ) – Ευχαριστούμε, κ.Μαυρομάτη!
κ. Μαυρομάτη – και εγώ σας ευχαριστώ!
Μαθητής ( Νατάσα Γ3 ) – Εσείς κ. Τεκάτογλου έχετε να προσθέσετε
κάτι για τον ‘’ Ονειρόχρονο’’;
κ. Δ. Τεκάτογλου ( Γεωλόγος ) - Ναι, νομίζω ότι ο ΄΄Ονειροχρόνος΄΄
εκφράζει επιπλέον μία αταβιστική11
πεποίθηση ότι κάθε άτομο είναι
φορέας μίας προγονικής συλλογικής συνείδησης, γνώσης και σκέψης, ή
μίας μνήμης που υπερβαίνει τις φυλετικές, ιδεολογικές και εθνικές
ταυτότητες12
.
Μαθητής ( Νατάσα Γ3)– Σύγχρονοι γεωλόγοι και παλαιοντολόγοι
αναζητούν τη διατύπωση μίας θεωρίας – επέκτασης εκείνης του
Δαρβίνου - κατά την οποία η επόμενη φάση της εξέλιξης στη Γη μετά
τη Γεώσφαιρα και τη Βιόσφαιρα είναι η ΄΄Νοόσφαιρα΄΄ η οποία
υποδηλώνει επίσης τη γέννηση μίας οριακής συλλογικής συνείδησης
του ανθρώπινου είδους που προκύπτει από την αλληλεπίδραση των
ανθρώπινων σκέψεων13
. Ποιά η γνώμη σας;
κ. Δ. Τεκάτογλου ( Γεωλόγος ) - Κατά μία απλοική απόδοση της
εξελικτικής θεωρίας όλοι οι οργανισμοί που έζησαν και ζουν στη γη είναι
το αποτέλεσμα της εξέλιξης κάποιας αρχικής μορφής. Όλα λοιπόν
ξεκίνησαν από ‘’κάτι’’ που χωρίστηκε σε περισσότερα μέρη τα οποία
εξελισσόμενα έδωσαν πολλές διαφορετικές μορφές. Ένα παράδειγμα
εμφανίζεται στα ανθρώπινα έμβρυα καθώς ξεκινούν από ένα κύτταρο το
10
( της αγαπητής συναδέλφου και καθηγήτριάς μας, κυρίας Κ. Χατζηγιώση ).
11
Αταβισμός< atavus = πρόγονος, μνήμη κυττάρων, η εμφάνιση σε απόγονο ιδιοτήτων που
προέρχονται από απώτερους προγόνους, λήμμα: αταβισμός, Μπαμπινιώτης
12
R.McClellan, Οι θεραπευτικές Δυνάμεις, σελ. 144 / τα σημεία εκ των οποίων
εξακρινώνεται η καταγωγή τινός και οικογένεια, λατ. Monumenta, λήμμα: σπάργανον,
L.S. / Τα δοκίμια του Άγγλου δοκιμιογράφου: Thomas De Quincey, Suspiria de profundis 1845 (α
λατινική φράση που σημαίνει "αναστενάζει από τα βάθη») περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: Όνειρα
- την εισαγωγή στο σύνολό της, Το Παλίμψηστο του ανθρώπινου εγκεφάλου - ένας διαλογισμός
πάνω στα βαθύτερα στρώματα της ανθρώπινης συνείδησης και της μνήμης.
13
Pierre Teilhard de Chardin ( 1881-1955 ), who trained as a paleontologist and geologist and took
part in the discovery of Pecking Man ( peck = σωρός , μέτρο ). He conceived the idea of the ΄΄Omega
Point΄΄ ( = a maximum level of complexity and consciousness towards which he believed the universe
was ervolving ) and developed Vladimir Vernadsky’s concept of ΄΄Noosphere ΄΄. ( Detecting Emotional
Contagion in Massive Social Networks - Ανίχνευση συναισθηματικής Μετάδοσης μέσω μαζικού
κοινωνικού ιστού , suggesting that online social networks may magnify the intensity of global
emotional synchrony )

13. οποίο με διαδοχικές διαιρέσεις και διαφοροποιήσεις οδηγεί στο
σχηματισμό ενός ολοκληρωμένου οργανισμού14
.
Η Γεώσφαιρα και η Βιόσφαιρα αποτελούνται από υλικά σώματα ά -βια
και έμβια τα οποία δομούνται από τα ίδια χημικά στοιχεία, υπακούουν
στους νόμους της φύσης και αλληλεπιδρούν ανταλλάσσοντας ενέργεια.
Η Νοόσφαιρα ως σφαίρα της νόησης και της συλλογικής διάνοιας μήπως
δεν αφορά σε κάποια γέννηση – δημιουργία, αλλά στη σύγκλιση των
εξελιγμένων μορφών ζωής προς μία ‘’Αρχή’’ από την οποία όλα
ξεκίνησαν ; σα να προσπαθούν δηλαδή όλα να ξανασυναντηθούν και να
κλείσουν εναν κύκλο.
Μαθητής ( Νατάσα Γ3) – ευχαριστούμε κ. Τεκάτογλου!
κ.Τεκάτογλου – και εγώ επίσης, σας ευχαριστώ!
Μαθητής ( Αναστάς Γ1)- Εσείς κ. Χατζηγιώση πώς θα ερμηνεύατε
αυτή την έννοια της Αρχής;
κ.Χατζηγιώση – εικαστικός – Νομίζω πως θα τη συνέδεα με την έννοια
του ΄΄Αρχέτυπου΄΄, όπου γενικά ως αρχέτυπο νοείται το πρότυπο βάσει
του οποίου έχει διαμορφωθεί ένα πράγμα ή μία ομάδα πραγμάτων15
.
Με αυτή την έννοια μπορούμε να πούμε ότι αρχέτυπα είναι οι μορφές
που ο Θεός, ή η φύση μεταχειρίστηκαν ως υποδείγματα για να
δημιουργήσουν τα όντα του αισθητού κόσμου.
Μαθητής ( Αναστάς Γ1)- Πιστεύετε ότι μπορούμε να συνδέσουμε το
Αρχέτυπο με τον Ονειροχρόνο;
Για να συνδέσουμε την έννοια του αρχέτυπου με τον Ονειροχρόνο, θα
έπρεπε να αναφέρουμε ειδικότερα ότι το αρχέτυπο είναι μία έννοια
συνυφασμένη κατά τον Γιουνγκ ( ψυχίατρο – φιλόσοφο των αρχών του
20 αι ) με ένα συλλογικό ασυνείδητο στο οποίο συμμετέχουν όλα τα
ανθρώπινα όντα16
.
Το συλλογικό ασυνείδητο στην ύπαρξη του οποίου οδηγήθηκε ο Γιουνγκ
ύστερα από ανάλυση ονειρικών συμβόλων είναι ένα αρχείο αρχαικών και
14
Ταραγμένος καθρέφτης, σελ. 149
15
Λήμμα: αρχέτυπο, λεξικό φιλοσοφίας
16
Οι αρχαικές αυτές μορφές, τα αρχέτυπα εμφανίζονται περιοδικά στους πιο αποκλίνοντες μεταξύ
τους πολιτισμούς και τις πιο ετερόκλητες ιστορικές εποχές.Τα αρχέτυπα είναι δηλαδή ΄΄πρωτογενή
στοιχεία΄΄ τα οποία προηγούνται των εννοιών που συγκροτούν τη λογική διανόησή μας, πράγμα που
σημαίνει ότι ο εαυτός μας δεν είναι μία αυτόνομη και αδέσποτη ύπαρξη αλλά είναι ενταγμένος σε
ένα υπερπροσωπικό και προιστορικό υπόβαθρο από το οποίο δεν υπάρχει τρόπος να αποδράσει
οριστικά. Τις αναμνήσεις οι οποίες προκύπτουν όχι από ατομικές εμπειρίες αλλά από τις εμπειρίες
του είδους στο οποίο ανήκει ένας οργανισμός και οι οποίες αποκτήθηκαν σε βάθος εκατομμυρών
ετών, ονομάζουν οι επιστήμονες με τον όρο: ΄΄φυλογενετική μνήμη΄΄, 8/3/2009, science

14. μυθικών μορφών το οποίο περιήλθε σε μας κληρονομικά. Ο δάσκαλός
του δε ο Φρόιντ το ονόμαζε επίσης: ΄΄ ομφαλό ονείρων΄΄17
.
Μαθητής ( Αναστάς Γ1)- Θα μας αναφέρετε κάποια παραδείγματα;
Ως αρχέτυπα μπορούν να θεωρηθούν σύμφωνα με τους αρχαίους
Έλληνες φιλοσόφους οι ΄΄Αριθμοί΄΄ του Πυθαγόρα οι οποίοι ήταν τα
κλειδιά του Σύμπαντος και της ουράνιας Μουσικής των πλανητών18
, οι
΄΄Ιδέες΄΄ του Πλάτωνα οι οποίες ορίζονται ως:΄΄ αιώνιοι τύποι των
όντων΄΄ σε αντίθεση με τους υλικούς τύπους ΄΄μη ορώμενοι αλλά
νοούμενοι΄΄ 19
, ο ΄΄Ονειρόχρονος΄΄ των Αβοριγίνων, ή τέλος το ΄΄αιώνος
είδωλον΄΄ του Πίνδαρου το οποίο συνιστά έναν κόκκο αιωνιότητας μίας
μακράς γενεαλογίας κρυμμένο στα κατάβαθα της ύπαρξης που ονομάζει
και : ‘’ψυχή’’ 20
.
Μαθητής ( Αναστάς Γ1)- ευχαριστούμε πολύ κ. Χατζηγιώση!
Κ.Χατζηγιώση – και εγώ επίσης σας ευχαριστώ!
Μαθητής ( Χριστίνα Β3, κ.α. ) μέλος συντακτικής ομάδας - Σύμφωνα
με μελέτες ερευνητών το « γενεαλογικό δένδρο» συνιστά επίσης ένα
είδος κοινωνικού δικτύου που μοιάζει με ένα δημόσιο δάσος21
. Οι
συγγενείς μας λειτουργούν ως αγωγοί που μεταφέρουν προς εμάς
επιροές εκατοντάδων ή και χιλιάδων ανθρώπων. Σε ένα είδος
κοινωνικής αλυσιδωτής αντίδρασης μπορούμε να επηρεαστούμε από
γεγονότα στα οποία δεν συμμετείχαμε και να επηρεάσουμε
ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε. Είναι σα να μπορούμε να νιώθουμε
τον παλμό του κοινωνικού κόσμου που μας περιβάλλει και να
ανταποκρινόμαστε στον ρυθμό του. Ως μέλη ενός κοινωνικού δικτύου
υπερβαίνουμε τον εαυτό μας και γινόμαστε μέρος κάτι πολύ
μεγαλύτερου.
Εσείς, κύριε Καραμπίνη πιστεύετε ότι αυτή η σύνδεση που μπορεί να
οδηγήσει σε μία συλλογική συνείδηση και η οποία αποδίδεται με τον
17
Ζ.Λακάν, το σεμινάριο, σελ. 38
18
Αριθμοί και Ασυνείδητο, 21/11/2010, 20/1/2013 science / λήμμα: κλεις, L.S.
19
Αρχέτυπο = η αριστοτελική υπερβατική έννοια της ΄΄καθολικής υπόστασης΄΄ η οποία ορίζεται ως
΄΄δεύτερη ουσία΄, M.Beardsley, Ιστορία των Αισθητικών θεωριών, εκδ. Νεφέλη, μτφρ. Δ.Κουρτοβικ,
σελ.51
20
Πλάτωνος ,Πολιτεία507 b / Αριστοτέλης , Μετά τα Φυσικά 1.6,3.14, 12, 10 / λήμμα: ιδέα, L.S. / Στα
σανσκριτικά το όνομα του Διός ερμηνεύεται ως μία μακρά γενεαλογία και μία Μονάδα ως άθροιση
μίας πολλαπλότητας, σελ. 143, Τσάκρα / Χ.Μαλεβίτσης , ο τραγικός λόγος, σελ. 106, Λεκατσας ,
Ψυχή, λήμμα: αιών, L.S.
21
Σε ένα πυκνό δάσος, λόχμη πήρε ο Οδυσσέας το χρίσμα στην Οδύσσεια

15. όρο: ‘’Νοόσφαιρα’’ προκύπτει και από την αλληλεπίδραση των
ανθρώπινων σκέψεων μέσω παγκόσμιου ιστού ( world wide web) 22
;
κ. Τ. Καραμπίνης –Πληροφορικής
Πράγματι παιδιά αυτό μπορεί να ισχύει! Διάβασα πρόσφατα ένα άρθρο
στο διαδίκτυο σχετικά με το θέμα αυτό.
Το φαινόμενο της «νοόσφαιρας» αναφέρεται και ως : ‘’Ανίχνευση
συναισθηματικής Μετάδοσης μέσω μαζικού κοινωνικού ιστού’’
( Detecting Emotional Contagion in Massive Social Networks -
και στηρίζεται σε μία υπόθεση εργασίας σύμφωνα με την οποία ο
μαζικός κοινωνικός ιστός δύναται να μεγενθύνει την ένταση μαζικού
συναισθηματικού συγχρονισμού.
( suggesting that online social networks may magnify the intensity of
global emotional synchrony )
Η «Νοόσφαιρα» επιδέχεται ωστόσο και άλλες ερμηνείες, ανάλογα με την
οπτική με την οποία προσεγγίζουμε την έννοια.
Όπως στον προγραμματισμό με τη χρήση της δομής επιλογής, μίας δομής
ελέγχου από τις βασικότερες για την ανάπτυξη ενός προγράμματος.
Στο συγκεκριμένο πλαίσιο θα λέγαμε ότι είναι η σύνδεση εννοιών που
δημιουργούνται στο μυαλό των ανθρώπων και μεταφέρονται με διάφορους
τρόπους – κυρίως μέσω διαδικτύου – στους άλλους.
Για παράδειγμα, η συμμετοχή μας σε πρόγραμμα σύνδεσης σχολείων
Λετονίας, Ιταλίας και Ελλάδας σε θέματα ρομποτικής και ειδικότερα
της δημιουργίας κατάλληλων ολιστικών διαθεματικών σεναρίων σε
μαθητές Γυμνασίου, τα κοινωνικά δίκτυα που χτίζουμε στην προσπάθειά
μας να συνδέσουμε το σχολείο και τους ανθρώπους της περιοχής μας με
την καταγωγή τους μέσω τεκμηρίων και προφορικών μαρτυριών – όπως
αυτές που πραγματοποιεί η συντακτική και φωτογραφική ομάδα του
εργαστηρίου πληροφορικής. Είναι μια συνεισφορά στο «μη υλικό» στις
ιδέες και στις έννοιες που επηρεάζουν το πραγματικό.
Μαθητής ( Χριστίνα Β3, κ.α. ) μέλος συντακτικής ομάδας – Σας
ευχαριστούμε πολύ κ. Καραμπίνη!
Κ.Καραμπίνης – Εγώ σας ευχαριστώ και ανυπομονώ να δω την
ενδιαφέρουσα δουλειά σας!
22
Pierre Teilhard de Chardin ( 1881-1955 ), who trained as a paleontologist and geologist and took
part in the discovery of Pecking Man ( peck = σωρός , μέτρο ). He conceived the idea of the ΄΄Omega
Point΄΄ ( = a maximum level of complexity and consciousness towards which he believed the universe
was ervolving ) and developed Vladimir Vernadsky’s concept of ΄΄Noosphere ΄΄. ( Detecting Emotional
Contagion in Massive Social Networks - Ανίχνευση συναισθηματικής Μετάδοσης μέσω μαζικού
κοινωνικού ιστού , suggesting that online social networks may magnify the intensity of global
emotional synchrony )

16. Mαθητής ( Μιχάλης Β3)– κυρία Ζύχναλη, ερευνητές στον τομέα τη
εκπαίδευσης εκφράζουν την ανησυχία τους σε διεθνές επίπεδο για
την εξέλιξη της σχολικής διδασκαλίας διατυπώνοντας ερωτήματα
στη βάση ότι ο κατακερματισμός της γνώσης δεν είναι πλέον
αποδοτικός.
Πώς μπορεί να διαμορφωθεί μία γνώση αιχμής στον αιώνα της
ανασφάλειας που διανύουμε; Πως θα μπορέσουν οι αυριανοί
επιστήμονες να σύρουν το κάρο μίας οικονομίας και μίας κοινωνίας
που παραπαίουν; Οι Ιάπωνες αναζητούν τη λύση στους νέους
πανεπιστήμονες γαλουχημένους με ένα κοκτέιλ γνωστικών
αντικειμένων σχεδιάζοντας το προφίλ ενός Ντα βίντσι του 21 ου
αιώνα23
. Ποιά η γνώμη σας;
κ. Μαριάνθη Ζύχναλη ( φυσικός ), Νομίζω ότι δίνοντας τον περασμένο
αιώνα βαρύτητα στην υπερεξειδίκευση των επιστημών χάσαμε μία
ολιστική αντίληψη των πραγμάτων, μία περισκοπική σύλληψη του
κόσμου και της ίδιας μας της ζωής.
Σήμερα έχουμε ανάγκη μίας σύγκλισης των επιστημών όπως της
πληροφορικής, της νανο και νεύρο επιστήμης, της βιολογίας, με τον
τομέα των τεχνών. Κάτι ανάλογο με το μοντέλο εκπαίδευσης: ΄΄STEM΄΄,
που περιλαμβάνει: ΄΄science, technology, engineering και math΄΄ και το
οποίο επιδιώκεται να μετασχηματιστεί σε : ΄΄STEAM΄΄ προσθέτοντας
και: ΄΄Art /Design΄΄ προκειμένου να επιτευχθεί μία επαγγελματική
αναβάθμιση24
.
Χρειαζόμαστε λοιπόν ανθρώπους με γνωσιακό υπόβαθρο σε όλους
αυτούς τους τομείς. Αρα πανεπιστήμονες. Αρχιμήδηδες, Λεονάρδους
Ντα Βίντσι και Νεύτωνες.
Ζητούμενο επομένως είναι η εκπαίδευση ανθρώπων πλαισιωμένων με
διάφορες διαδρομές γνωστικών πεδίων. Για παράδειγμα μπορεί κάποιος
να σπουδάσει αρχικά σχεδιαστής ιαπωνικών βιντεοπαιχνιδιών και να
καταλήξει σε διδακτορικό « ενάλιας αρχαιολογίας με υποβρύχια
ρομπότ »
Mαθητής ( Μιχάλης Β3)– κ. Ζύχναλη, σας ευχαριστούμε πολύ!
κ. Ζύχναλη- και εγώ σας ευχαριστώ!
23
http://ic.sfc.keio.ac.jp/the-giga-rogram/. Ο Ντα Βίντσι αποτελούσε το προτυπο του καθολικού
επιστήμονα και καλλιτέχνη στην Αναγέννηση ( homo universalis )
24
1.Transform research policy to place Art / Design at the center of STEM 2.Encourage Integration of
Art /Design in Education3. Influence employers to hire artists and designers to drive innovation

17. Μαθητής ( Γιώργος Β3) – κύριε Τζουμάκη, γνωρίζετε κάποια νέα
επαγγέλματα που θα έχουν ζήτηση τις επόμενες δεκαετίες;
κ. Γ. Τζουμάκης ( φυσικός ) - Σύμφωνα με προβλέψεις της
ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Στατιστικών Εργασίας 25
μεταξύ των
περιζήτητων επαγγελμάτων του άμεσου μέλλοντος θα είναι τα ακόλουθα:
Μηχανικός τεχνητής νοημοσύνης, νανοτεχνολογίας, πυρηνικής
σύντηξης, δικτύων Η/Υ, βιοπληροφορικής, βιοηλεκτρικών συστημάτων,
Γεωπληροφορικής, Γλωσσολόγος υπολογιστικής μετάφρασης,
Ραδιοογκολόγος χειρούργος ( χειρουργεί μέσω υπολογιστικής
απεικόνισης και ρομποτικών διατάξεων), Χαρτογράφος ασθενειών (
ενημερώνει διαδικτυακούς χάρτες για την εκδήλωση ασθενειών και
επιδημιών ), Τεχνικός οπτικών ινών, Προγραμματιστής ρομπότ, Ενάλιος
αρχαιολόγος ( με υποβρύχια ρομπότ ), Λογοθεραπευτής,
Μυοθεραπευτής, Δάσκαλος, Σύμβουλος εικόνας, Σύμβουλος αναψυχής,
Σύμβουλος μετεγκατάστασης, Σύμβουλος συνταξιοδότησης, Σχεδιαστής
έξυπνων σπιτιών ( βιο-οικολογικών ολιστικών κατασκευών ), Σχεδιαστής
εικονικής πραγματικότητας, Κηπουρός ιστοσελίδων ( συντηρητής
δικτυακών τόπων ), Σύμβουλος Πρόγνωσης Μάρκετινγκ ( για πρόβλεψη
τάσεων ), Αναλυτής κοινωνικών δικτύων ( μέσω διαδικτύου ),
Σχεδιαστής τεχνητών μελών ( από βλαστοκύτταρα ), Ταξινομητής
πληροφοριών ( βιβλιοθηκονόμος του Διαδικτύου), Σύμβουλος γονιδιακής
θεραπείας.
Μαθητής ( Γιώργος Β3) –πιστεύετε επομένως ότι προκύπτει ένας
κοινός προβληματισμός σε αυτό το νέο εργασιακό τοπίο;
κ. Γ. Τζουμάκης – Ναι, η μη μονιμότητα, η απαίτηση για ‘’εργασιακή
ευλυγισία’’ και το ζητούμενο μίας διαρκούς και δια βίου επιμόρφωσης.
Μαθητής ( Γιώργος Β3) – Σας ευχαριστούμε πολύ!
κ. Γ. Τζουμάκης – και εγώ σας ευχαριστώ!
Μαθητής ( Κέυση Α1 )– κλείνοντας το κεφάλαιο αυτό των
συνεντεύξεών μας από κάποιους αγαπητούς καθηγητές μας θα
θέλαμε να μας χαρίσετε και εσείς οι υπόλοιποι εξίσου αγαπητοί μας
καθηγητές μία ονειρική ιστορία , σκέψη, ή ερμηνεία που να
σχετίζεται με το ονοματεπώνυμό σας;
Εσείς κ. Κρίθαρη, γνωρίζετα κάποια ιστορία γύρω από το όνομά σας;
( Η κ. Κρίθαρη απαντάει ενώ σχεδιάζει ταυτόχρονα στον πίνακα )
Δ. Κρίθαρη - Γαλλικής Φιλολογίας, Εγώ θα σχεδιάσω το όνομά μου με
ένα ιδεόγραμμα της Γραμμικής Μινωικής Γραφής Α΄ η οποία
χρονολογείται γύρω στο 1700 π.χ. Η γραφή αυτή δεν έχει
25
Federal Government Bureau of Labor Statistics)

18. αποκρυπτογραφηθεί ακόμα και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα
μυστήρια της σύγχρονης αρχαιολογίας. Η αποκρυπτογράφησή της θα
αποκαλύψει τη γλώσσα και ενδεχομένως και την καταγωγή των
Μινωιτών.
Μαθητής ( Κέυση Α1) – Αυτά που σχεδιάσατε στον πίνακα είναι τα
ιδεογράμματα των σιτηρών;
κ . Κρίθαρη – Ναι, η λεκτική ένδειξη που συνοδεύει αυτά τα
ιδεογράμματα είναι κοινή : ‘σίτος’ ( si-to )26
. Περιλαμβάνει δηλαδή και
το σιτάρι ( πυρός ) και το κριθάρι. Τα αρχαιότερα δε ομηρικά ονόματα
του κριθαριού ήταν πρώτον: ‘’ουλαί κριθών’’ και ερμηνεύονταν ως :
‘’παγκαρπία’’ η οποία χρησιμοποιούνταν σε ιερές θρησκευτικές
τελετουργίες καθώς και σε τελετές απόδοσης της δικαιοσύνης ( στον
Μεσαίωνα )27
. Επίσης το κριθάλευρο ερμηνεύεται και ως ‘’αλφίτου
ακτή ‘’ ή ως ‘’Δημήτερος ιερός ακτή’’, 28
όπου : ‘’ακτή’’ καλείται επίσης ο
΄΄σίτος΄΄ ενώ η λέξη: ΄΄ακτή΄΄ αποτελεί το αρχαιότερο ομηρικό όνομα
της Αττικής!
Μαθητής ( Κέυση Α1 )– Σας ευχαριστούμε!
κ. Κρίθαρη – και εγώ σας ευχαριστώ!
26
John Chawick, Ο Μυκηναικός Κόσμος, εκδ. Gutenberg, μτφρ.Κ.Ν.Πετρόπουλος, σελ. 224
27
Λήμμα: ουλαί, L.S.
28
Λήμμα: ιερός,

19. Μαθητής ( Αθηνά Α1 ) – Εσείς κ. Γεωργίου έχετε να μας πείτε κάποια
ιστορία σχετική με το όνομά σας;
κ. Γεωργίου Αγορίτσα ( Οικιακή Οικονομία ) – Εγώ θα σταθώ στο
όνομα μου λέγοντας ότι παραπέμπει σε μία από τις πλέον σημαντικές
λέξεις της ελληνικής γλώσσας σε διαχρονικό επίπεδο, τη λέξη: αγορά
και το παράγωγο αυτής: αγείρω που σημαίνει: ΄΄συναθροίζω,
συγκεντρώνω΄΄. Έτσι λοιπόν η αρχαία αγορά ήταν ένα κέντρο
συνάθροισης και ταυτόχρονα δημόσιας έκφρασης , ζύμωσης και
ανταλλαγής αγαθών και ιδεών.
Eπίσης η πρώτη ημέρα κατά την οποία λάμβανε χώρα η προκήρυξη της
εορτής των Μεγάλων Ελευσινίων Μυστηρίων ονομάζονταν:
΄΄Αγυρμός΄΄, από τη λέξη: ΄΄άγυρις΄΄ που σημαίνει συνάθροιση. Ο άρχων
βασιλιάς που είχε την ανώτατη εποπτεία στα μυστήρια καλο΄’υσε τον
Δήμο στην Αγορά και έκανε την προκήρυξη της εορτής για να λάβουν
μέρος στα μυστήρια ΄΄ οι έχοντες καθαρήν την καρδίαν και τας
χείρας΄΄29
Μαθητής ( Αθηνά Α1 ) – Ευχαριστούμε και εσάς κ. Γεωργίου
κ. Γεωργίου – Εγώ σας ευχαριστώ!
Μαθητής ( Τσένκο Α3 )- Έμεινε τελευταία για να ακουστεί μία δική σας
ιστορία ή ερμηνεία σχετική με το όμομά σας κ. Μποντού. Σας ακούμε
λοιπόν!
κ. Σ. Μποντού ( Γυμνάστρια) - Αν άκουγα τον ήχο του ονόματός μου
στην αγγλική γλώσσα, δηλαδή: ΄΄bond΄΄ θα το ερμήνευα ως δεσμό. Η
ερμηνεία αυτή θα με παρέπεμπε επίσης και σε μία άλλη συνώνυμη και
πολύ δημοφιλή εξίσου αγγλική λέξη, τη λέξη: ‘‘link’’ η οποία
χρησιμοποιείται ευρέως στο διαδίκτυο.
Σε ηλεκτρονικό περιβάλλον ως σύνδεσμος (link) ή και υπερσύνδεσμος
(hyperlink) ονομάζεται η σύνδεση (αναφορά ή παραπομπή) μεταξύ των
κόμβων ενός υπερκειμένου30
.
29
Η Οδύσσεια των Ημερολογίων, σελ. 320
30
Συνήθως είναι μια λέξη ή φράση, μαρκαρισμένη με χρωματισμό μπλε και με υπογράμμιση, ή ακόμη
και μια εικόνα, που εντοπίζεται στο ηλεκτρονικό κείμενο μιας ιστοσελίδας στο διαδίκτυο και περιέχει
την εντολή να «μεταφέρει» τον χρήστη σε άλλη σχετική ιστοσελίδα, από τον κόμβο προέλευσης στον
κόμβο προορισμού. Ο χρήστης επιλέγοντας αυτή τη λέξη ή φράση έχει τη δυνατότητα να ερευνήσει
περαιτέρω ένα θέμα από ποικίλες οπτικές να συγκρίνει πληροφορίες που προέρχονται από
διαφορετικές πηγές και φορείς.

20. Όμως επίσης ο ήχος του ονόματος μου συνδέεται και με τη λατινική λέξη
: ‘’band’’ που σημαίνει επίσης: ‘’δεσμός’’, αλλά παραπέμπει και σε μία
μπάντα, μία ορχήστρα μουσικής!
Μαθητής ( Τσένκο Α3 )- Ευχαριστούμε πολύ!
Κ. Μποντού – Εγώ σας ευχαριστώ, να είστε καλά!
Σκηνή 3
( Ανοίγει το πλάνο με την εικόνα και τον ήχο από το βίντεο της
όπερας του Nikolay Rimsky – Korsakov, The Legend of the
Invisible City μέχρι το 136 sec.)
( Παράλληλα με την εικόνα και τον ήχο του βίντεο ακούμε τη
φωνή μαθητή ( Σταυρούλα Γ1 ):
πλάνο
Mαθητής ( Σταυρούλα) - The invisible city….ένας ύμνος στη
φύση. Μαγική εικόνα!
πλάνο
( κοντινό πλάνο στο πρόσωπο της κ. Μαναγλιώτου )

21. κ. Σοφία Mαναγλιώτου ( φιλόλογος ) - Τι εννοεί ο Ίταλο
Καλβίνο με τον τίτλο Αόρατες πόλεις ; Άλλωστε, οι πόλεις είναι
πάντα ορατές: ζούμε σε αυτές.
( κοντινό πλάνο στο πρόσωπο μαθητή )
Μαθητής ( Αλέξανδρος Β3 )- Οι πόλεις στις οποίες
αναφέρεται ο Καλβίνο θα μπορούσαν να είναι αρχέγονες
πόλεις, οι οποίες δεν μπορούν να εντοπιστούν πια σε κάποιο
χάρτη— υπάρχουν μόνο σε ένα νοητό χάρτη, στο χάρτη του
ονείρου και της μνήμης.
πλάνο
κ. Σοφία Mαναγλιώτου – Εσύ Τζεφ ( Μπόρις ) τι νιώθεις για
μία πόλη;
πλάνο
Μαθητής ( Τζεφ) - Άλλη είναι η πόλη για κάποιον που την
προσπερνά και άλλη για όποιον εγκλωβίζεται σε αυτή και δε
μπορεί να διαφύγει. Άλλη είναι η πόλη στην οποία φτάνει
κανείς για πρώτη φορά και άλλη είναι εκείνη που αφήνει
πίσω του για να μην ξαναγυρίσει ποτέ. Η καθεμιά αξίζει ένα
διαφορετικό όνομα.
πλάνο
κ. Σοφία Mαναγλιώτου – Και ποιό όνομα θα έδινες εσύ στη
δική σου πόλη;
Πλάνο
Μαθητής ( Τζεφ Β3) –΄΄Πόλια΄΄ από το όνομα ΄΄Πολιάς΄΄
επίθετο της θεάς Αθηνάς31
.
πλάνο
31
Πολιάς < πόλις, η της πόλεως προστάτης, επίθετο της Θεάς Αθηνάς στον αρχαιότατο ναό της στην
Ακρόπολη κατά διαστολή από την Αθηνά Παρθένο και Αθηνά Προμάχο, λήμμα: Πολιάς, L.S. /
‘’αλός πολιοίο’’ = απαγκιαστό λιμάνι της θεότητας της θάλασσας, του Φόρκυνα, στίχος 109-110
Ομήρου Οδύσσεια ( φορκός =πολιός )

22. κ. Σοφία Mαναγλιώτου – Θα διαβάσεις λοιπόν την ιστορία
σου;
πλάνο
( Κοντινό πλάνο στον Αλέξανδρο Β3 )
(Μπαίνει μουσική και εικόνα από( Salvador Dali and Walt
Disney’s Destino paired with Massive Attack – Black Milk η
οποία αυξομοιώνεται κατά τη διάρκεια της αφήγησης)
( 4.17 – 4.33 sec )
Μαθητής ( Αλέξανδρος Β3 ) - Όταν περπατάς σε αυτή την πόλη
μοιάζει σα να περπατάς σε ένα λαβύρινθο, που οι τοίχοι του
αναδιατάσσονται μόνοι τους σε κάθε σου βήμα32
. Τα κτίρια κάποια
μισογκρεμισμένα έχουν σχήματα ακανόνιστα και αποσπασματικά,
δαντελωτά και εξαρθρωμένα33
.
( ο μαθητής συνεχίζει να διαβάζει. Ακούμε τη φωνή του off ενώ
βλέπουμε εικόνες από το βίντεο )
ΕΙΚΟΝΑ ΠΡΩΤΗ:
(50 - 51 / 1.09 - 2.38 sec. )
Ο Πολύφυλος παλεύοντας με την οδύνη που τον διαπερνά εξαιτίας
της απώλειας της αγαπημένης του Πόλιας βρίσκει τη δύναμη να
διαφύγει από το λαβύρινθο καταφεύγοντας σε έναν ονειρικό χώρο34
.
ΕΙΚΟΝΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
Νιώθει την αύρα μίας δίνης να τον τυλίγει και σηκώνοντας τα μάτια
του ψηλά αντικρύζει μία τεράστια γερακόμορφη οντότητα να
κατευθύνεται προς την κόγχη ενός ψηλού κτιρίου που μοιάζει
περισσότερο με φυτό παρά με ανθρώπινο δημιούργημα.
32
James Gleick, Χάος, μτφρ. Μ.Κωνσταντινίδης, εκδ. Κάτοπτρο, σελ.50
33
Η περιγραφή αναφέρεται στα χαρακτηριστικά μίας κλασματικής γεωμετρίας της φύσης ( φράκταλ
), όπως για παράδειγμα ενός σύννεφου, ή δένδρου, R.Μankiewicz, Ιστορία των Μαθηματικών,
σελ.187
34
Τα πρόσωπα είναι εμπνευσμένα από την ‘’ Υπνερωτομαχία ‘’ του Πολύφυλου του Φ.Κολόννα

23. 35
ΕΙΚΟΝΑ ΤΡΙΤΗ
Μία αστραπιαία σπίθα τον τραντάζει σύγκορμο. Γαντζώνεται από
τον γερακόμορφο Θεό και πετά μαζί του ψηλά36
. Όσο πλησιάζει στην
κορυφή του κτιρίου όλα παίρνουν την όψη της Πόλιας. Βρίσκεται
εκεί ζωντανή και εγκλωβισμένη ανάμεσα σε έναν δυστοπικό37
χαοτικό
κόσμο ( chaosmos )38
από μπετόν και σε έναν κατάφυτο τόπο με
πυκνά δένδρα και σειόμενο φύλλωμα. (Aκούγεται έντονα ο ήχος
φύσης αρχικού video )
35
Έργο της Κλεοπάτρας Χατζηγιώση
36
Τα γεράκια πετρίτες ακολουθούν στην τροχιά τους λογαριθμική σπείρα και θεωρούνται ως τα ζώα
με την οξύτερη όραση στο ζωικό βασίλειο καθώς διαθέτουν κυκλωτική όραση. M.Livio, Χρυσός
Λόγος, σελ. 171 / Οι λέξεις: ιέραξ και ιερός στην αρχαία ελληνική γραμματεία είναι ομόριζες. Oι
λέξεις παραβάλλονται επίσης προς το σανσκριτικό : ‘’ishiras’’, που σημαίνει ταχεία ανάπτυξη, λήμμα:
ιερός, λεξικό Liddell, Scott
37
Δυστοπία (από το ελληνικό δυς+τόπος) ονομάζεται η περιγραφή ενός φανταστικού κόσμου
απόλυτης δυστυχίας. Όπως οι ουτοπίες, έτσι και οι δυστοπίες αποτελούν προϊόν φαντασίας και
χρησιμοποιήθηκαν με την πάροδο του χρόνου εκτός λογοτεχνίας για να περιγράψουν ένα αρνητικά
θεωρούμενο κοινωνικό ή πολιτικό σύστημα.
38
Η λέξη chaosmos προερχόμενη από τις λέξεις: χάος και κόσμος αναφέρεται στο βιβλίο του Τζόυς:
‘’Finegans’wake’’, Ουμπέρτο Έκο, Η ποιητική του Τζόυς, σελ. 126

24. ΕΙΚΟΝΑ ΤΕΤΑΡΤΗ
Η ονειρική του φαντασία είναι η ωραία του κοιμωμένη Πόλια.
Ακούει τη φωνή της στον ψίθυρο των φύλλων39
και στη φωνή των
γερακιών40
.
ΕΙΚΟΝΑ ΠΕΜΠΤΗ
Με τη δύναμη του ήχου τα πυκνά δέντρα με τα κινούμενα φύλλα
διασπείρονται σε όλες τις κορυφές των κτιρίων από άκρη σε άκρη
και ανεγείρονται σα φτερά.
ΕΙΚΟΝΑ ΕΚΤΗ
Ο Πολύφυλος 41
κρατά τώρα σφιχτά το χέρι της Πόλιας.
39
Στην αρχαία Δωδώνη ένας από τους τρόπους που λάμβαναν οι ιερείς τα μαντεύματα ήταν δια του
ψιθύρου των φύλλων της ιεράς δρυός, εγκ. Ήλιος, λήμμα: Δωδώνη / Στην αρχαία ελληνική
αναφέρονται οι λέξεις: κινησίφυλλος, εινοσίφυλλος, δηλαδή με σειόμενο φύλλωμα, λήμμα:
εινοσίφυλλος, Liddell – Scott /
Eδω η αγαπημένη του Πόλια μεταμορφώνεται στην θεά Αθηνά η οποία ονομάζεται και Πολιάς.
Πολιάς σημαίνει η προστάτης της πόλεως και είναι επίθετο της Αθηνάς στον αρχαιότατο ναό στην
Ακρόπολη κατά διαστολή από την Αθηνά Παρθένο και Αθηνά Πρόμαχο, λημμα: Πολιάς, λεξικό
Liddell-Scott
40
Η βοή αναφέρεται στη φωνή των γερακιών η οποία θεωρείτο ιερή. Το γεράκι καλείται οιωνός και
θεωρείται πτηνό μαντικό πρόρρησης του μέλλοντος η οποία λαμβάνεται από την παρακολούθηση
της πτήσης αυτών δια του βλέμματος, ή εκ της ακρόασης της φωνής αυτών, λήμμα: οιωνός, λεξικό:
Liddell – Scott.
41
Το όνομα του Πολύφυλου παραπέμπει στην ομώνυμη λέξη: πολύφυλλος που σημαίνει
πυκνόφυλλος και νηριτόφυλλος ( = αναρίθμητος ), καθώς και στην αρχαία αντίληψη ότι εκ του

25. Ένας αόρατος διαβήτης χαράσσει τη χωρική αποτύπωση της
διασποράς αυτού του ήχου. Όλα τα χορταριασμένα πια κτίρια
αναδιατάσσονται ως ομόκεντρα πεντάγωνα εγγεγραμμένα το ένα
μέσα στο άλλο και η πόλη μεταμορφώνεται σε τριαντάφυλλο ( rose –
eros / ρόδον = ευ όμφαλον )42
.
( μετά από μία γρήγορη εναλλαγη λαβυρίνθου και εικονας
γίνεται εστίαση αρχικά στην εικόνα με τα ομόκεντρα
πενταγωνα.
Το πλάνο παγώνει στην πόλη τριαντάφυλλο. Ακούγεται το
μουσικό κομμάτι: Wim Mertens – maximizing the audience )
Σκηνή 3
( τάξη Β1, Ο Μαθηματικός Βάιος Σδράλης σχεδιάζει στον
πίνακα, μεσαίο πλάνο, Συνεχίζεται η ίδια μουσική: maximizing
the audience )
πυκνού φυλλώματος εγείρεται ήχος σείσεως, και κλονήσεως ( σαλάσσω = υπερπληρώ, σείω), λήμμα:
πολύφυλλος, νηριτόφυλλος, σαλάσσω ), Liddell - Scott
42
Η συγκεκριμένη διάταξη πόλης παραπέμπει σε μία φανταστική περιγραφή πόλης του Ίταλο
Καλβίνο στο βιβλίο του: Αόρατες Πόλεις, Γ.Πεπονής, Χωρογραφίες, εκδ. Αλεξάνδρεια, σελ. 46 / Το
φαινόμενο της ξαφνικής δημιουργία τάξης η οποία ξεπηδά από το χάος, αναφέρεται ως
αυτοδημιουργία δομής διασκορπισμού, J.Briggs& D.Peat, Ο ταραγμένος καθρέφης, σελ. 142

26. κ. Β. Σδράλης - Χαράζοντας ένα κανονικό πεντάγωνο και
συνδέοντας τις κορυφές του με τα μέσα των απέναντυ
πλευρών σχηματίζεται ένα νέο ανάστροφο πεντάγωνο.
Διαπιστώνουμε ότι η διαδικασία αυτή δεν έχει τέρμα διότι η
κατασκευή νέων μικρότερων πενταγώνων συνεχίζεται επ’
άπειρον43
. Η σειρά αυτή των ομόκεντρων πενταγώνων
εγγεγραμμένων το ένα στην καρδιά του άλλου σημειώνουν
΄΄αυτομοιότητα΄΄, μία συμμετρία σε κλίμακα μεγέθους. Το
πεντάγωνο είναι αυτο – όμοιο διότι αποτελείται από
μικρότερα αντίγραφα του εαυτού του44
.
΄΄Τεμαχίζοντας΄΄ δηλαδή το πεντάγωνο – το ΄΄ Όλον ΄΄, δεν
παίρνουμε τμήματα που το απαρτίζουν αλλά παίρνουμε
μικρότερα πεντάγωνα – δηλαδή μικρότερα ΄΄ Όλα ΄΄.
Θα πρέπει να αναφέρω στο σημείο αυτό ότι όπως έχει
διαπιστωθεί από ερευνητές αστρονόμους τα εγγεγραμμένα
πεντάγωνα ορίζουν τα τροχιακά κελύφη των πλανητών.
(Προβάλλεται το video ( youtube ): ΄΄Earth Venus Tango round
the Sun΄΄).
Δύο εγγεγραμμένα πεντάγωνα ορίζουν το τροχιακό κέλυφος
του Ερμή, τον κενό χώρο ανάμεσα στον Ερμή και την
Αφροδίτη, τις τροχιές της Γης και του Άρη και το διάστημα
μεταξύ του Άρη και της Δήμητρας. Τρία εγγεγραμμένα
πεντάγωνα ορίζουν το διάστημα μεταξύ Αφροδίτης και Άρη
ή τις τροχιές της Δήμητρας και του Δία. Ένα κρυμμένο
μοτίβο;
Kαθώς η γεωμετρία και η μουσική είναι πολύ στενοί
συγγενείς45
, πρώτος ο Όμηρος και αργότερα οι Πυθαγόρειοι
υποστήριξαν ότι η περιστροφή των ουρανίων σωμάτων
δημιουργεί επίσης ήχους και όλα μαζί την λεγόμενη
΄΄συμπαντική μουσική΄΄. Η μουσική αυτή είναι ένα από τα
πλέον ιδανικά μέσα για την επανασύνδεση της σωματικής
43
Διονύσιος Αναπολιτάνος, Εισαγωγή στη Φιλοσόφία των Μαθηματικών, εκδ. Νεφέλη, σελ. 26
44
Ian Stewart, Οι Μυστικοί Αριθμοί, σελ. 158, μτφρ. Α.Σπανού, Εκδ. Τραυλός
45
Οι λέξεις ύφνος ( ύφανση ) και ύμνος στην αρχαία ελληνική γραμματεία είναι ομόρριζες, ΄΄ ύμνος
αοιδής΄΄ = ύφασμα ωδής, λήμμα: ύμνος, λεξικό Liddell-Scott

27. και ψυχικής υπόστασης του ατόμου με τα συμπαντικά
αρχέτυπα της Δημιουργίας και αποτελεί αρχή της
ανθρώπινης υγείας46
. Οι Πυθαγόρειοι ταύτιζαν το
πεντάγωνο με τη θεά Αθηνά που την ονόμαζαν επίσης
:΄΄Υγεία΄΄47
.
( Ακούμε μόνο τη φωνή του καθηγητή ενώ η εικόνα θολώνει).
Θα ήθελα σήμερα κλείνοντας το μάθημα να σας ζητήσω να
μου εικονογραφήσετε με μία αυτόματη – χωρίς σκέψη -
διαδικασία τους στίχους ενός σαιξπηρικού ήρωα, του
Πρόσπερο, από ένα έργο του Αγγλου θεατρικού συγγραφέα
Σαίξπηρ, την Τρικυμία.
(Ακούγεται το ίδιο απόσπασμα της αρχής (The Tempest Act 4, scene 1,
148-158) συνοδευόμενο από την ίδια παράλληλη μετάφραση μαθητή
μαζί με τον ήχο πουλιών και το θρόισμα των φύλλων):
Prospero - We are such stuff As dreams are made on;
Μαθητής ( Λώρενς Β3 ) - Είμαστε από την ύλη που είναι φτιαγμένα τα
όνειρα.
Prospero - And our little life Is rounded with a sleep.
Μαθητής ( Σιμράν Γ3) - Και η ζωή μας περιβάλλεται από τον ύπνο.
( Σταδιακά το πλάνο εστιάζει στο μπλε του ουρανού και στην
συνέχεια σε κοντινή λήψη ενός αγριολούλουδου για να
καταλήξει σε ένα μωσαικό έγχρωμων pixel).
46
Συνέντευξη του Μίκη Θεοδωράκη στη Γερμανική Εφημερίδα SUDDEUTSCHE ZEITUNG, 2006 / Το
1968 ερευνες του Α.Μολχάνοφ αποκάλυψαν ότι το ηλιακό σύστημα είναι μία καλοκουρδισμένη
κβαντική ηχητική δομή με το Δία μαέστρο, J.Martineau, Το μικρό βιβλίο των Συμπτώσεων, μτφρ.
Α.Μιχαηλίδης, Εκδ. Αλεξάνδρεια, σελ. 14
47
Οι Πυθαγόρειοι χρησιμοποιούσαν το πεντάγωνο ως σύμβολο της Σχολής τους και το ονόμαζαν: ΄΄
Yγεία΄΄ , Μάριο Λίβιο, Ο Χρυσός Λόγος, σελ. 293. Αυτό ήταν και το όνομα της θεάς Αθηνάς στη
Βοιωτία, Αθηνά Ογκά , Ογκά = όνομα Αθηνάς στην Θήβα, Αισχύλος, Θήβ. 164 / Υγεία < σανσκρ. Ogas,
Λιθ. Ugis, Γοτθ. aukan = αυξάνω, λήμμα: Ογκά, υγεία, L.S. / R.McClellan, Οι θεραπευτικές Δυνάμεις
της Μουσικής, μτφρ.Πέππα Εύα, σελ.117

29. ( προβάλλεται μωσαικό χρωματιστών κουκίδων - ψηφίδων –
εικονοστοιχείων ενώ ακούγεται ο ίδιος ήχος φύσης –
Δυναμώνει το τραγούδι του Mertens – maximizing the audience
)
Σκηνή 4
( τάξη: κ. Γαβριήλ Χατζημιχαήλ, Χημικός / Ακούμε τη φωνή
του καθηγητή ενώ βλέπουμε ακόμα το μωσαικό χρωμάτων )
κ. Γαβριήλ Χατζημιχαήλ – Πέστε μας Τάχα και Γιώργο τι
στοιχεία βρήκατε για τον «Ονειροχρόνο» των Αβοριγίνων;
Μαθητής ( Τάχα Γ1)– Από πολύ παλιά σε διάφορες
θρησκείες της Ανατολής πιστεύεται ότι ο υλικός κόσμος
είναι : ΄΄Μάγια΄΄, δηλαδή μία παραίσθηση.
Μαθητής ( Γιώργος Β 3)– Όμως και οι Αβορίγινες , οι
ιθαγενείς της Αυστραλίας πιστεύουν από αιώνες στον
΄΄Ονειροχρόνο΄΄, μία κοσμική μονάδα με Αρχή αλλά χωρίς
τέλος που εκφράζει μία συλλογική αιώνια συνείδηση48
– τη
48
Αναφορά στο ΄΄συλλογικό ασυνείδητο΄΄ του Καρλ Γιουνγκ ως μία αρχέτυπη κληρονομημένη
μονάδα ριζωμένη στο κάθε ανθρώπινο ον, C. Jung, C.Kerenyi, Η επιστήμη της μυθολογίας, μτφρ.
Κ.Ζαρρας, εκδ. Ιαμβλιχος, σελ.16.

30. ΄΄νοόσφαιρα΄΄ 49
χαραγμένη στον καμβά του ανθρώπινου
σώματος και σκέψης ως ανεξίτηλο αποτύπωμα.
κ. Γαβριήλ Χατζημιχαήλ – Κάτι ανάλογο ισχυρίζονται
επιστήμονες σε νεώτερες έρευνες. Ότι δηλαδή είμαστε “δέκτες”
που πλέουν σε μια καλειδοσκοπική θάλασσα συχνοτήτων κι
αυτό που ανασύρουμε από αυτή τη θάλασσα και το
μεταμορφώνουμε σε φυσική πραγματικότητα δεν είναι παρά
ένα από τα κανάλια αυτής της κοσμικής αποθήκης που
περιβάλλει κάθε τι το υπαρκτό από τους πλανήτες έως τα
άτομα.
Εικάζεται δηλαδή ότι δεν υπάρχει αντικειμενική
πραγματικότητα και ότι παρά τη φαινομενική του συμπάγεια το
σύμπαν είναι κατά βάσει ένα φάντασμα, ένα όνειρο, ή ένα
γιγαντιαίο και απίστευτα λεπτομερειακό ΄΄Ολόγραμμα΄΄.
Μαθητής ( Αριέν Γ1) - Τι είναι ολόγραμμα;
κ. Γαβριήλ Χατζημιχαήλ – πριν απαντήσουμε σε αυτό το
ερώτημα ας δούμε πρώτα ένα βιντεάκι.
( προβάλλεται το βίντεο: ( λήψη από youtube: incredible 7D
hologram – Funny Vine – Whale 7D Image, Vines 2016 /
japonlar 7d cinema / 7d holohram technology amazing show in
dubay )
( Ακολουθεί ήχος ενθουσιασμού από όλη την τάξη :
Ουαουουουουουου)
Μαθητής ( Νικόλας Α1)- Δεν κατάλαβα! Αυτό που είδαμε
ήταν το ζωντανό φάντασμα μίας φάλαινας. Αυτό είναι
ολόγραμμα; Ένα φάντασμα;
κ. Γ.Χατζημιχαήλ – Ακούστε! Τα οπτικά ολογράμματα είναι
τρισδιάστατες απεικονίσεις αντικειμένων σε δισδιάστατο φιλμ.
Η Ολογραφία είναι μία μέθοδος φωτογράφισης με τη βοήθεια
49
Η κοσμική αυτή αποθήκη παραπέμπει στον σύγχρονο όρο της ΄΄Νοόσφαιρας ΄΄ η οποία εκφράζεται
ως μία οριακή συλλογική συνείδηση του ανθρώπινου είδους .Τον όρο επινόησε ο παλαιοντολόγος,
γεωλόγος Π.Τεγιάρ ντε Σαρντέ

31. μίξης ακτίνων λέιζερ ( ενισχυμένης ακτινοβολίας φωτός )50
από
την οποία προκύπτει ένα και μοναδικό φωτογραφικό είδωλο –
το ολόγραμμα - που αναπαριστά το πρωτότυπο αντικείμενο
τρισδιάστατα. Μπορεί κανείς να περπατήσει γύρω από αυτό το
χιμαιρικό αντικείμενο και να το παρατηρήσει από διάφορες
οπτικές γωνίες όπως θα έκανε με ένα πραγματικό αντικείμενο.
50
Laser, ακρωνύμιο της έκφρασης Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation ( =
ενίσχυση φωτός με εξαναγκασμένη εκπομπή ακτινοβολίας ), λήμμα: lazer, λεξικό
Μπαμπινιώτης /
΄Ενα ολόγραμμα είναι μια τρισδιάστατη φωτογραφία που γίνεται με τη βοήθεια ενός λέιζερ. Για να
γίνει ένα ολόγραμμα, η φωτογραφική πλάκα φωτίζεται από μια δέσμη λέιζερ. Παράλληλα. μια δεύτερη
δέσμη ακτίνων λέιζερ φωτίζει το υπό φωτογράφηση αντικείμενο και το ανακλώμενο φως της πέφτει κι
αυτό στη φωτογραφική πλάκα. Το πρότυπο παρεμβολής (η ανάμειξη δηλαδή των δύο ακτίνων λέιζερ)
αιχμαλωτίζεται έτσι στη πλάκα. ΄Οταν εμφανιστεί το φιλμ, αυτό που φαίνεται είναι ένας ακατανόητος
στρόβιλος φωτεινών και σκοτεινών γραμμών που θυμίζει τις κυματικές μορφές που δημιουργούνται
όταν ρίχνουμε χαλίκια μέσα σε μία λίμνη. Μόλις όμως το φιλμ φωτιστεί από μια άλλη δέσμη λέιζερ,
εμφανίζεται μια τρισδιάστατη εικόνα του αρχικού αντικειμένου. Ακόμα και ένα μικρό τμήμα της
δισδιάστατης πλάκας περιέχει πληροφορία αρκετή για να ανασυσταθεί η αρχική τρισδιάστατη εικόνα
του αντικειμένου, Stephen Hawking, Το σύμπαν σε ένα καρυδότσουφλο, μτφρ.Μ.Πετράκη, εκδ.
Κάτοπτρο, σελ. 64

33. Η δισδιάστατη επιφάνεια της φωτοευαίσθητης πλάκας πάνω
στην οποία συμβάλλονται οι δέσμες λέιζερ χαρακτηρίζεται από
την εξής ιδιότητα. Οποιοδήποτε μικρό τμήμα της περιέχει όλη
την πληροφορία που απαιτείται για να ανασυσταθεί η αρχική
εικόνα του φωτογραφιζόμενου αντικειμένου.
Το ολόγραμμα έχει ωστόσο και ενα άλλο χαρακτηριστικό. Αν
για παράδειγμα το ολόγραμμα της φάλαινας που μόλις είδαμε
τμηθεί στη μέση και φωτιστεί κατόπιν από μία δέσμη ακτίνων
λέιζερ, το
κάθε μισό θα εξακολουθεί να περιέχει ολόκληρη την εικόνα της
φάλαινας κ.ο.κ. Αντίθετα επομένως από την κανονική
φωτογραφία όταν τεμαχίζουμε κάτι που έχει κατασκευαστεί
ολογραφικά δεν θα πάρουμε τα επιμέρους τμήματα που το
απαρτίζουν αλλά μικρότερα σύνολα – Όλα.
Κάτι ανάλογο είδατε ότι συμβαίνει και στο παράδειγμα του
΄΄τεμαχισμού΄΄ των πενταγώνων΄ όπου δεν παίρνουμε
επιμέρους τμήματα αυτού αλλά μικρότερα ολόκληρα
πεντάγωνα σε μία διαδικασία η οποία δύναται να συνεχίζεται
επ’ άπειρον.
Επομένως μία τέτοια ολογραφική σύλληψη του σύμπαντος θα
φανέρωνε ότι σε ένα βαθύτερο επίπεδο πραγματικότητας κάθε
πράγμα που αναγνωρίζουμε ως μέρος , κάθε μέρος ενέργειας
και ύλης περιέχει κωδικοποιημένη μία εικόνα του όλου51
. Όλα
τα πράγματα στο σύμπαν είναι απείρως αλληλένδετα.
Τα ηλεκτρόνια σε ένα άτομο άνθρακα στον ανθρώπινο
εγκέφαλο για παράδειγμα θα συνδέονται με τα υποατομικά
σωματίδια που απαρτίζουν κάθε σολομό που κολυμπά, κάθε
καρδιά που χτυπά και κάθε άστρο που τρεμοσβήνει στον
ουρανό.
Μαθητής ( Σταυρούλα Γ1)- Δηλαδή δάσκαλε
αντιλαμβανόμαστε τα σωματίδια αυτά σα να είναι χωριστά
ενώ αποτελούν επί μέρους τμήματα ενός όλου;
51
Μία απλή αναλογία είναι να φανταστούμε ότι μπορούμε να περιγράψουμε όλα τα γεγονότα που
συμβαίνουν στο εσωτερικό ενός δωματίου με μία θεωρία που λαμβάνει υπόψιν μόνο ό,τι συμβαίνει
στον τοίχο αυτού του δωματίου ο οποίος θα αντιστοιχούσε στην φωτοευαίσθητη πλάκα. /
ταραγμένος καθρέφτης, σελ. 116

34. κ. Γ. Χατζημιχαήλ – Ακριβώς! τα αντιλαμβανόμαστε ως
ξεχωριστά επειδή βλέπουμε μόνο ένα τμήμα της
πραγματικότητάς τους, ενώ ενδέχεται αυτά να αποτελούν
εκφάνσεις μιας βαθύτερης και πιο θεμελιακής ενότητας.
Μαθητής ( Σταυρούλα Γ1)- Θα μας δώσετε ένα παράδειγμα;
κ. Γ.Χατζημιχαήλ - Θα μας βοηθούσε ίσως να αντιληφτούμε
αυτό το βαθύτερο ενοποιημένο επίπεδο πραγματικότητας η
ακόλουθη εικόνα ενός ενυδρείου.
( προβάλλεται η αρχική εικόνα ενυδρείου . Ο ήχος φύσης
εξακολουθεί να ακούγεται συνεχώς )
Φαντασθείτε ένα ενυδρείο που περιέχει ένα ψάρι. Φαντασθείτε
επίσης ότι δεν μπορείτε να δείτε κατευθείαν το ενυδρείο και ότι
η γνώση σας γι’ αυτό και για όσα περιέχει προέρχεται από δύο
τηλεοπτικές κάμερες, που η μια βλέπει την πρόσοψη του
ενυδρείου και η άλλη το πλάι του.
Καθώς κοιτάτε τις δύο τηλεοπτικές οθόνες, αρχικά μάλλον θα
υποθέσετε ότι το ψάρι σε κάθε οθόνη είναι μια ιδιαίτερη
οντότητα. Καθώς οι κάμερες βλέπουν από διαφορετικές γωνίες,
κάθε εικόνα θα είναι αρκετά διαφορετική. Αλλά καθώς
συνεχίζετε να κοιτάτε τα δύο ψάρια, κάποια στιγμή θα
αντιληφθείτε ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη σχέση ανάμεσά
τους: ΄Οταν το ένα ψάρι γυρίζει, το άλλο κάνει επίσης μια
ελαφρώς διαφορετική αλλά αντίστοιχη στροφή. ΄Οταν το ένα
κοιτάζει μπροστά, το άλλο πάντοτε κοιτάζει προς το πλάι. Αν
δεν αντιληφθείτε τη συνολική εικόνα της κατάστασης, ίσως να
συμπεράνετε ότι τα ψάρια πρέπει να επικοινωνούν ακαριαία
μεταξύ τους, αλλά μήπως αυτό είναι τελικά μία ονειρική
ψευδαίσθηση;52
52
Τα πάντα αλληλοδιεισδύουν στα πάντα και, αν και η ανθρώπινη φύση προσπαθεί να
κατηγοριοποιήσει, να ταξινομήσει και να υποδιαιρέσει τα διάφορα φαινόμενα του
σύμπαντος, όλοι οι καταμερισμοί είναι κατ’ ανάγκη τεχνητοί και το σύνολο της φύσης
είναι τελικά ένα αδιάσπαστο όλον.
Σε ένα ολογραφικό σύμπαν, ακόμα και ο χρόνος και ο χώρος δεν μπορούν να θεωρούνται
πια ως θεμελιώδη στοιχεία. Επειδή έννοιες όπως η τοπικότητα δεν ισχύουν σε ένα
σύμπαν όπου τίποτα δεν είναι πράγματι χωριστό από οτιδήποτε άλλο, ο χρόνος και ο
τρισδιάστατος χώρος, σαν τις εικόνες του ψαριού στις τηλεοπτικές οθόνες, θα πρέπει

35. Όπως λέει άλλωστε ο Σαίξπηρ:
Ακούγεται το ίδιο απόσπασμα από τον Σαιξπηρικό διάλογο ( The
Tempest Act 4, scene 1, 148-158):
Prospero - We are such stuff As dreams are made on;
Μαθητής ( Λώρενς Β3 ) - Είμαστε από την ύλη που είναι φτιαγμένα τα
όνειρα.
Prospero - And our little life Is rounded with a sleep.
Μαθητής ( Σιμράν Γ3) - Και η ζωή μας περιβάλλεται από τον ύπνο.
Τέλος
Προβολή Ροζ εικόνας
( ακούγεται το μουσικό κομμάτι: La vie en rose από το 29 sec.
μαζί με ζενερίκ, όπου το ροζ κάδρο διαδέχεται προβολή φωτο-
πορτραίτων όλων των συμμετεχόντων στην ταινία με τα
ονόματά τους )
επίσης να θεωρούνται ως προβολές της βαθύτερης αυτής τάξης.
Στο βαθύτερο επίπεδό της η πραγματικότητα είναι ένα είδος υπερολογράμματος όπου το
παρελθόν, το παρόν και το μέλλον συνυπάρχουν ταυτόχρονα. Αυτό υποδηλώνει ότι με τα
κατάλληλα εργαλεία ίσως μια μέρα να μπορούμε να διεισδύσουμε στο υπερολογραφικό
επίπεδο της πραγματικότητας για να ανασύρουμε σκηνές από το ξεχασμένο παρελθόν.΄