1. ΕΝΟΤΗΤΑ 3Η : ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΑΜΑΙ:
ΤΟΝΟΙ
1. Οξεία
2. Βαρεία (τονίζει μόνο τη λήγουσα, όταν δεν ακολουθεί τόνος στην πρώτη συλλαβή της επόμενης
λέξης)
3. Περισπωμένη (σημειώνεται μόνο στις μακρόχρονες συλλαβές)
Οι δίφθογγοι είναι μακρόχρονοι. Εξαιρούνται τα αι και οι όταν βρίσκονται στο τέλος ουσιαστικών,
επιθέτων, ρημάτων (με κάποιες εξαιρέσεις), αντωνυμιών κτλ.
ΠΝΕΥΜΑΤΑ
Σημειώνονται στο αρχικό φωνήεν μιας λέξης (π.χ. ἐλειτούργει, Ἕτερος) ή στο δεύτερο γράμμα μιας
αρχικής διφθόγγου (οἰκέτης, Αἰσχρός) ή στο αρχικό ρ μιας λέξης (ῥωγμὴ, Ῥώμη)
1. Ψιλή (συνήθως)
2. Δασεία (σε ορισμένες λέξεις, δες στη Γραμματική σελ. 20-21. Να θυμάσαι ότι πάντα παίρνουν
δασεία οι λέξεις που αρχίζουν από υ ή ρ, καθώς και τα άρθρα ὁ , ἡ , οἱ , αἱ .)
ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΝΙΣΜΟΥ
1. Καμιά λέξη δεν τονίζεται πιο πάνω από την προπαραλήγουσα (3η συλλαβή από το τέλος της λέξης),
π.χ. κίνδυνος, ἐπικίνδυνος, ἐξεμάνθανον.
2. Η προπαραλήγουσα, όταν τονίζεται, παίρνει πάντα οξεία, π.χ. κίνδυνος, κάπηλος.
3. Όταν η λήγουσα (η τελευταία συλλαβή) είναι μακρόχρονη, η προπαραλήγουσα δεν τονίζεται.
Γι’αυτό σε πολλές λέξεις ο τόνος αλλάζει θέση, π.χ. ὁ ναύκληρος, τοῦ ναυκλήρου.
4. Κάθε βραχύχρονη συλλαβή, όταν τονίζεται, παίρνει πάντα οξεία, π.χ. τέκτων, σκυτοτόμος.
5. Όταν μια λέξη τονίζεται στην παραλήγουσα (2η συλλαβή από το τέλος), τότε: α)
Αν η λήγουσα είναι μακρόχρονη, θα πάρει οξεία (π.χ. Γλαύκων) β)
Αν η λήγουσα είναι βραχύχρονη, θα πάρει περισπωμένη (π.χ. κατοικοῦντες)
ΤΟΝΙΣΜΟΣ
ΠΡΟΠΑΡΑΛΗΓΟΥΣΑ ΠΑΡΑΛΗΓΟΥΣΑ ΛΗΓΟΥΣΑ
