11. Paragrafın Yapısı Paragrafları doğru anlayabilmek İçin paragrafın yapısı üzerinde, geniş bir bilgiye ve pratiğe sahip olmamız gerekmektedir. Paragraflar genellikle iki grupta toplanabilir. Birincisi öyküleme ağırlıklı yani bir düşüncenin değil olay akışının ağırlıklı olduğu paragraflar . Bu gruptakilerin yapısının bilinmesi pek önemli değildir. Bizim için asıl önemli olan düşünce yazısı türündeki paragrafların yapısıdır , Düşünce yazısı türündeki eserlerden alınmış paragrafların giriş, gelişme, sonuç şeklinde planlan vardır. Hazırlayan: M.Ali KARATOSUN
32. Paragraf gelişme bölümlerine örnek 2 : Tiyatronun görevi yeni kelimeleri tanıtmak ve dile yerleştirmek değildir... (giriş bölümü) Bu görev televizyon gibi yayın araçlarına düşer. Özellikle gerçekçi oyunlarda yeni türetilen ve halkın henüz kullanmadığı kelimelerin kullanılmasına karşıyım. Şinasi : Tiyatroda kişilerin, kişiliklerine göre konuşması gerektiğini söylerken en doğru ilkeyi göstermişti. Alışılmamış kelimeler sahnede kullanıldığında halkta tepki yaratıyor. Bugün Türkçe'yi çok iyi kullanan yazarların yanı sıra, aşırı ve öz Türkçe kelimelerle dolu eserlerle de karşılaşıyoruz. Tiyatro eserlerinde bunu yapamazsınız. Tiyatroda rol alan her oyuncu, kahramanın mensup olduğu toplum kesimine uygun biçimde konuşur... (gelişme bölümü) Hazırlayan: M.Ali KARATOSUN
38. Örnek Aşağıdaki cümlelerle bir paragraf oluşturulduğunda hangisi ilk cümle olur? Hatta halk arasında hikâye denilince masal akla gelir. Halk hikâyeleri ile masal arasında benzerlikler vardır. Masallar ise genellikle düz yazı biçimindedir. Halk hikâyelerinde ise nazım ve nesir iç içedir. Hazırlayan: M.Ali KARATOSUN
39. Örnek İnsanın doğayla savaşımında korkunun rolü yadsınamaz. Önemli olan,bu insanca duyguyu iyi değerlendirebilmektir.Nasıl ki kullanılması bilinmeyen bir silah bazen geri tepip büyük zararlara yol açabiliyorsa,korku da denetim altında tutulmayıp kendi başına bırakılırsa sonuç hiç kimse için iyi olmaz.Korkalım;ama neden,niçin korktuğumuzu bilelim.Korkuya yenilme kaygısının tutsağı olmayalım. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi g etirilemez? A)Korkuyla birlikte yaşamayı öğrenelim. B)Korkudan,uygun biçimde yararlanmaya çalışalım. C)Korkunun,toplumu değişik yönlerden etkilediğini unutmayalım. D)Korkuyu bir engel değil,bir araç olarak görelim. E)Korkumuzun nedenini öğrenip ona göre davranalım. Hazırlayan: M.Ali KARATOSUN
50. Paragrafta hakkında söz söylenen düşünce, olay ya da durumlar konuyu verir. Konuyu bulmak için “ Parçada neden söz ediliyor?” , "Bu paragrafta ne anlatılmıştır?" diye sorabiliriz. Yani üzerinde durulan neyse konu da odur. Bununla ilgili sorular değişik soru kökleriyle karşımıza çıkar. “ Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir?” “ Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?” “ Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden yakınılmaktadır?” gibi sorular konuyu sorar. PARAGRAFTA KONU Hazırlayan: M.Ali KARATOSUN
51. Deneme ve eleştiri, edebiyatın en az değerlendirilen, buna karşın en gerekli alanlarındandır. Sanıldığı kadar kolay olamayan , engin bir bilgi birikiminin yanı sıra; sentez yeteneği, sağduyu ve hatta sezgi gerektiren alanlardır. Hele hele bir eleştiri yazarının cesaretli olması gerekir. Çevresindekilerin ne diyeceklerinden korkmayacak, neye inanıyorsa onu çekinmeden söyleyecek. Bu cesareti kendinde bulamayanlar ise, ne kadar eleştiri yaptığını sanarsa sansın, başkalarına övgüler dizmekten öteye gidemeyeceklerdir. Örnek Hazırlayan: M.Ali KARATOSUN
52.
53. (I) İyi ve güzel konuşabilmek için iyi düşünmek gerekir. (II) İşlek bir zekâya sahip olmak da güzel konuşmanın şartlarındandır. (III) Güzel konuşan insanlar sevilir. (IV) Ancak düzenli çalışan, iyi düşünmeye alışan bir insan da, zamanla güzel konuşma yeteneği kazanır. (konu bütünlüğünü bozan cümle?) Hazırlayan: M.Ali KARATOSUN
54. PARAGRAFIN BAŞLIĞI Paragrafın bir düşünce etrafında döndüğünü ve daima bir konudan söz ettiğini söylemiştik. Bir bakıma paragraf, bir makalenin, bir denemenin, bir fıkranın küçültülmüş şekli gibidir. Öyleyse nasıl bu tür yazıların bir başlığı varsa, paragrafın da bir başlığı olur. Ancak yazı başlıklarının dikkati çekme, ilgi uyandırma ya da şaşırtma gibi özellikleri vardır. Oysa paragrafın başlığı bu amaçla seçilmez. Konuyu en iyi şekilde yansıtan bir veya birkaç söz başlık olarak belirlenir . Hazırlayan: M.Ali KARATOSUN