คู่มือการออกแบบสภาพแวดล้อมสำหรับคนพิการ และคนทุกวัย

1. 40  


2. จากจํานวนผูพิการและผูสูงอายุท่ีมีมากขึ้น เมื่อรวมกับ
ประชากรเด็ก สตรีมครรภ หรือผูทพพลภาพอืนๆ แลวพบวาในอนาคต
ี ุ ่
บทนํา ประชากรเหลานี้ จะมีสดสวนรวมแลวมากกวาคนทัวไป การขับเคลือน
่
ั
เรืองสภาพแวดลอมทีเ่ หมาะสมกับผูพการและผูสงอายุ จึงเปนประเด็น
ทีทวโลกกําลังรณรงคกนอยางแพรหลาย
่ ั่ ั
 ิ ู
่ ่
สํานักงานสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวตคนพิการแหงชาติ ิ
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย และหนวยวิจัย
สภาพแวดลอมที่เหมาะสมกับผูสูงอายุและผูพิการ จุฬาลงกรณ
มหาวิ ท ยาลั ย ได เ ล็ ง เห็ น ถึ ง ความสํ า คั ญ ดั ง กล า ว จึ ง ได จั ด ทํ า
“คูมอการออกแบบสภาพแวดลอมสําหรับคนพิการ และคนทุกวัย”
ื
ขึ้น เพื่อเผยแพรแนวทางการออกแบบสภาพแวดลอมที่เหมาะสม ให
หนวยงานตางๆ และประชาชนทัวไป สามารถอานและทํา ความเขาใจอยาง
่
งายๆ โดยอาศัยการรวบรวมขอมูลแนวทางการออกแบบดังกลาวจาก
หลายแหลง เชน ADA ของสหรัฐอเมริกา Accessibility for the
Disabled ของ UN Architectural Services Department
ของฮองกง Building Construction Authority ของสิงคโปร Code
of Practice on Access and Mobility ของลิเวอรพล อังกฤษ และ ู
Barrier Free Design Guideline ของญีปน เปนตน ทางคณะผูจดทํา
่ ุ ั
หวังเปนอยางยิงวาผูทไี่ ดอานคูมอฯ นี้ สามารถนําความรูทไี่ ดไปปรับปรุง
่   ื 
สภาพแวดลอมใหเหมาะสมกับผูพการ ผูสงอายุ อันจะนําไปสูการสราง
 ิ ู 
สภาพแวดลอมทีเ่ ปนมิตรกับคนทุกวัย ทุกกลุม ซึงอาจจะมีบางประเด็น
 ่
ทีไ่ มเหมาะสมกับคนไทย ทางคณะผูจดทํายินดีรบคําแนะนําจากผูทไี่ ดอาน
ั ั  
คูมอฯ นีทกทาน เพือทําการปรับปรุงแกไขใหสมบูรณตอไป
ื ุ้ ่ 
แนวคิด : คนพิการ คนชรา สามารถใชชีวิตไดอยางอิสระ มีศักดิ์ศรี ไมเปนภาระกับสังคม
 
 1

3. สารบัญ
บทนํา 1
การออกแบบทีทกคนสามารถเขาถึง
ุ่
และใชประโยชนได (Universal Design) 3
ขนาดและสัดสวนตางๆ ของรถเกาอีเ้ ข็นคนพิการ 4
สิงอํานวยความสะดวกในอาคาร
่ 5
  6
  7
  14
 ⌫ 18
  

 19
  24
  27
 
 36
   37
2  


4. Universal Design
การออกแบบทีทกคน
ุ่
สามารถเขาถึง
และใชประโยชนได
  ⌫

 
  
⌫
   
    
     
⌫
       
⌦⌫⌫
   
   ⌫ ⌫

⌫  
⌫ ⌧   
 
  ⌫ 
 ⌫   
    ⌫⌫
⌦       
        
          
     

 ⌫    ⌫  
 
 
 3

5. ขนาดและสัดสวนตางๆ ของรถเกาอีเ้ ข็นคนพิการ**
4  


6. สิงอํานวยความสะดวกในอาคาร*
่
 
 
 
 ⌫

 

   
 
   
 
 5

7. 1. ปาย
ตัวอยางปายแสดงทางไปสูสงอํานวยความสะดวกสําหรับคนพิการ
 ิ่
ตัวอยางสัญลักษณแสดงประเภทสิงอํานวยความสะดวกสําหรับคนพิการ
่
6  


8. 2. ทางลาด*
    ⌫  
    ⌫  

 
   ⌫  
  ⌫  
 
⌫
 ⌫   
  ⌫
ไมนอยกวา 900 มม.

มีความลาดชันไมตากวา 1 : 12
่ํ
ทางลาดดานที่ไมมีผนังกั้น
ใหยกขอบสูงจากพื้นผิว
ของทางลาดไมนอยกวา 150 มม.

 
 7

9. แสดงลักษณะทางลาดแบบตรง
1,50
0
1,50
0
0 MIN
1,50
⌫   ⌫⌫
⌫
   ⌦ ⌫  
  
แสดงลักษณะทางลาด 90 องศา**
8  


10. แสดงลักษณะทางลาด 180 องศา**
IN
0M
1,50
 
⌫   
 ⌫⌫    

  ⌦
   

 
 9

11. ทางลาดขอบถนน**
900
⌫  
    

     900
10  


12. ⌫
⌫ 
⌫⌫⌫⌫  
     
⌫⌫
   
 
 11

13. ราวจับ*
⌫ ⌫  

      
  
⌫ ⌦  

ยกขอบสูงจากพื้นผิวของทางลาด
ไมนอยกวา 150 มม.
150 มม.
ตัวอยางราวจับสําหรับผูพการ
 ิ
12  


14. ไมนอยกวา

40-50 มม.
ตัวอยางลักษณะทัวไปของราวจับ
่
 
 13

15. 3. บันได*
15-20 มม.
800-900 มม.
ตัวอยางบันไดสําหรับผูพการ
 ิ
⌫  

⌫  

⌫

⌫    
  
  


  ⌫ 
14  


16.      

 
⌫   ⌦⌫
⌫   
 ⌫  

 
 
 15

17. ทีวางใตบนไดและทางลาด**
่ ั
⌫⌫  ⌫

   
⌫ ⌫⌫⌫
 
 
16  


18. ลิฟต**
ไมนอยกวา
900 มม.
ตัวอยางลิฟตสาหรับผูพการ
ํ  ิ
⌫
⌫

⌫
 
   
⌫

800-900 มม.
ไมนอยกวา
⌫ 
 

⌫⌫ ⌫



 
 17

19. 4. ทีจอดรถ*
่
⌫ ⌫
⌫⌫ ⌫
    

⌫
⌫ ⌫   
   ⌫
 ⌫⌫
⌫⌫⌫
 
⌫
⌫
 ⌫
⌫
⌫  

⌫  
⌫ 
⌫⌫ ⌦  
  
⌫⌦  
   
  

⌫
 

18  


20. 5. ทางเขาอาคาร ทางเดินระหวางอาคาร
ทางเชือมระหวางอาคาร*
่
⌫ ⌫
  ⌫ 

 
⌫
  
⌫  

⌫
  
⌫  
⌫ ⌫
 ⌫ 
⌫⌫

 
 19

21.  
⌫ 
   ⌫
   
 
⌫⌫ ⌫
   
   
 
 
 
20  


22. ทางเดิน**
  
⌫  ⌫
  ⌫ 
⌫ 
⌫ ⌫   
 ⌫
  ⌫
 
⌫  ⌫ 
 
 ⌫ ⌫   ⌫
 
  

 
 21

23. 22  


24. ตัวอยางทอระบายน้า หรือรางระบายน้า
ํ ํ
 
 23

25. 6. ประตู* ไมนอยกวา

900 มม.
 

  
 
⌫
⌫
 
⌫

⌫⌫
  





⌫ ⌫
 ⌫
ไมนอยกวา

 ⌫
  900 มม.

 
 
 
 

24  


26. ไมนอยกวา

900 มม.
ตัวอยางประตูสาหรับผูพการ
ํ  ิ
⌫⌫
 ⌫  

⌦⌫  
  
  
⌫ ⌫
⌫ 
⌫
⌫  
 
     
  
 
 25

27. ⌫⌫⌫
⌫   ⌫     ⌫            
 ⌧  
⌫⌫
  
หนาตาง
 



⌫⌫⌫
  
⌫ 
 ⌫ 
⌫⌦
 
26  


28. 7. หองสวม*
⌫⌫
⌫  

⌫ ⌫

⌫⌫  
⌫⌫⌫  
⌫  ⌫
   
⌫ ⌫  
 
 ⌫ 
  
 ⌫

 
 27

29. ตัวอยางหองน้าสําหรับผูพการ
ํ  ิ
สัญลักษณ
    
     
  
  
   

  

 
    
 
  ⌫⌫
 
 ⌫
  ⌫

    
28  


30. ตัวอยางหองอาบน้าสําหรับผูพการ
ํ  ิ
 
 29

31. ตัวอยางหองอาบน้าสําหรับผูพการ
ํ  ิ
30  


32. ตัวอยางราวปรับมุมสําหรับผูพการ
 ิ
⌫⌫
 
⌫
 ⌫  
 
 31

33. อางลางมือ
ตัวอยางอางลางมือสําหรับผูพการ
 ิ
32  


34. ⌫⌦⌫ ⌫ 
  
   
 
⌫
⌫ 
⌫⌦  
 
   ⌫ 




⌫
⌫   
⌫ ⌦⌫

⌦
 
 33

35.  ⌦
 
34  


36. ตัวอยางโถปสสาวะสําหรับผูพการ
 ิ
 
 35

37. 8. พืนผิวตางสัมผัส*
้
⌫
⌫ 
⌫   ⌫
 ⌫
 ⌦

 ⌫
 
 ⌫
  
⌫   ⌫


  

 
⌦
 
  

  

  
36  


38. 9. โรงมหรสพ หอประชุม*
⌫⌫ ⌦⌫
⌫   
    ⌫ ⌫ ⌫ ⌫
    
    ⌦⌫
  
⌫ ⌫
  
 
 37

39. หองพักในโรงแรม*
⌫  ⌦ 
⌫   ⌫ 
    

⌫ ⌫

 ⌫
 
 
⌫ 
⌫ ⌫⌫⌫
  
⌫ ⌫
   
⌫⌫
  ⌫ 
 ⌫⌫⌫
 ⌫   
 ⌫

⌫ ⌫
 ⌫ ⌦
     
  
 ⌫
   ⌫ 
38  


40. ระดับโตะ - เคาเตอรตดตอ
ิ
 
 39

41. รายการอางอิง
 
 
  
 ⌫ 
 


  
40  


42. 40  
