2. Το αεροπλανοφόρο αποτελεί σήμερα επιχειρησιακά τη
ναυαρχίδα ενός στόλου. Οι ανάγκες για φιλοξενία
αεροσκαφών οδήγησαν ναυπηγικά τα πλοία αυτά να
είναι συνήθως δυσανάλογα μεγάλα σε σχέση με τις
υπόλοιπες ναυτικές μονάδες (πολεμικά πλοία). Ένα
αεροπλανοφόρο μπορεί να έχει από 180 εώς 300+
μέτρα μέγιστο μήκος, πλάτος 30 εώς 70 μέτρα (μέγιστο
πλάτος καταστρώματος πτήσης), και εκτόπισμα από
15.000 εώς 100.000 τόνους.
3. Τα κύρια μέρη που ξεχωρίζουν ένα αεροπλανοφόρο από
άλλο πλοίο επιφανείας είναι:
Το μεγάλο, επίπεδο και κατάλληλα εξοπλισμένο
κατάστρωμα πτήσης, που χρησιμεύει στις επιχειρήσεις
και για σύντομη στάθμευση των αεροσκαφών πριν και
μετά την πτήση τους.
Το επίσης μεγάλο κατάστρωμα υποστέγου, ακριβώς
κάτω από το κατάστρωμα πτήσης, το οποίο χρησιμεύει
στις επισκευές, επιθεωρήσεις, τη μακροχρόνια
στάθμευση και τον αρχικό εξοπλισμό των αεροσκαφών.
Τη μοναδική, μικρή υπερυψωμένη υπερκατασκευή,
επονομαζόμενη και "νησί", στο οποίο βρίσκονται μόνο
ελάχιστα κρίσιμα κέντρα για τις επιχειρήσεις του
πλοίου (γέφυρα, τηλεπικοινωνίες κλπ.)
4. Αποκλίνον κατάστρωμα
Η πλειοψηφία αυτών των σχεδιασμών διαθέτει το λεγόμενο
angled flight deck, όπου ο διάδρομος προσγείωσης
τοποθετείται διαγώνια στο κατάστρωμα πτήσης, με τις
άκρες του να συμπίπτουν με κάποια άκρη του πλοίου, έτσι
ώστε η περιοχή των καταπελτών να βρίσκεται εντελώς εκτός
αυτού. Αυτό γίνεται για να διευκολυνθεί η γρήγορη
αποστολή και ανάκτηση αεροσκαφών, σε όλες τις συνθήκες,
καιρικές η καταστρώματος. Επιτρέπει σε αεροσκάφη να
είναι έτοιμα στους καταπέλτες για εκτόξευση, χωρίς να
υπάρχει κίνδυνος σύγκρουσης με ένα αεροσκάφος το οποίο
προσγηώνεται ταυτόχρονα, και το οποίο μπορεί να μην
σταματήσει για διάφορους λόγους. Παλιότεροι σχεδιασμοί,
όπως τα χρησιμοποιούμενα στον Β' ΠΠ. αεροπλανοφόρα
είχαν "κοινούς" χώρους τον διάδρομο απογείωσης
5. Είδη αεροπλανοφόρων
Η μεταφορά μεταξύ των δύο καταστρωμάτων γίνεται με
σύστημα ανελκυστήρων. Λόγω του μικρού σχετικά
μήκους του διαδρόμου, οι διάφορες τεχνικές που
ακολουθούνται είναι αυτές βάσει των οποίων τα
αεροπλανοφόρα κατατάσσονται επιχειρησιακά, σε
ειδικές κατηγορίες οι οποίες και είναι:
7. Τα αεροπλανοφόρα τύπου CATOBAR χρησιμοποιούν ένα
σύστημα ατμοπροωθούμενων ή ηλεκτρικών καταπελτών τα
οποία υποβοηθούν το αεροσκάφος να φτάσει στην
απαραίτητη ταχύτητα απογείωσης. Για την προσγείωση,
χρησιμοποιείται ένα σύστημα σύλληψης των αεροσκαφών,
τα οποία φέρουν γάντζους, και οι οποίοι συγκρατώνται κατά
την προσγείωση από συρματόσχοινα απλωμένα στο
κατάστρωμα πτήσης.
Τα μεγαλύτερα αεροπλανοφόρα του κόσμου, όπως κλάσης
Νίμιτς και Εντερπραϊζ των ΗΠΑ, είναι αυτού του τύπου, και
στην πλειοψηφία τους χρησιμοποιούν ατμοπροωθούμενους
καταπέλτες, κυρίως λόγω της παλαιότητας της κατασκευής
τους. Τα νέα αεροπλανοφόρα κλάσης Charles de Gaulle του
Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού είναι επίσης τέτοιας
τεχνοτροπίας, όπως και τα μελλοντικά αεροπλανοφόρα
του Ηνωμένου Βασιλείου.
9. Το ακρωνύμιο σημαίνει Short Take Off But ARested landing
και χρησιμοποιείται μόνο σε ένα αεροπλανοφόρο στον
κόσμο, το ρωσικό "Ναύαρχος Κουζνέτσοφ". Εδώ δεν γίνεται
χρήση καταπελτών, αλλά τα αεροσκάφη αφήνονται να
απογειωθούν με την ώση μόνο των κινητήρων τους, και με
τη βοήθεια μιας ναυπηγικής ανύψωσης του πρωραίου
άκρου του καταστρώματος πτήσης (sky-jump). Η μέθοδος
angled flight deck χρησιμοποιείται και σε αυτόν τον
σχεδιασμό, όμως το αεροπλανοφόρο αποτελεί σήμερα
επιχειρησιακά τη ναυαρχίδα ενός στόλου. Οι ανάγκες για
φιλοξενία αεροσκαφών οδήγησαν ναυπηγικά τα πλοία αυτά
να είναι συνήθως δυσανάλογα μεγάλα σε σχέση με τις
υπόλοιπες ναυτικές μονάδες (πολεμικά πλοία). Ένα
αεροπλανοφόρο μπορεί να έχει από 180 εώς 300+ μέτρα
μέγιστο μήκος, πλάτος 30 εώς 70 μέτρα (μέγιστο
πλάτος καταστρώματος πτήσης), και εκτόπισμα από 15.000
εώς 100.000 τόνους.
10. Ένα μεγάλο μειονέκτημα αυτού του σχεδιασμού σε
σχέση με τους άλλους, είναι ότι τα αεροπλάνα δεν
μπορούν να φέρουν βαρύτερα φορτία, όπως βόμβες
,παρά μόνο πυραύλους αέρος. Το "Κουζνέτσοφ"
ναυπηγήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του '80 όχι για να
αποτελέσει μια απειλή για τα αντίπαλα
αεροπλανοφόρα, ή για να διεξάγει επιχειρήσεις τέτοιου
εύρους, όπως τα αεροπλανοφόρα του NATO, αλλά για
να παρέχει αεροπορική κάλυψη στα υποβρύχια του
Ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού. Έτσι επιλέχθηκε αυτός
ο φτηνότερος και απλούστερος σχεδιασμός.
11. Κατηγορία STOVL
Τα αεροπλανοφόρα τύπου STOVL (Short Take-Off and
Vertical Landing) είναι κυρίως μικρότερης κλίμακας
αεροπλανοφόρα που θυμίζουν περισσότερο
ελικοπτεροφόρα σε σχήμα και δυνατότητες. Είναι μια
μέση κατηγορία, που φέρει ένα μείγμα ειδικών
αεροσκαφών και κανονικών ελικοπτέρων. Τυπικό
παράδειγμα αποτελεί η κλάση Invincible του
Ηνωμένου Βασιλείου, όπως επίσης και τα
αεροπλανοφόρα της Ιταλίας, της Ινδίας και της
Ταϊλάνδης.
12. Σε αυτόν τον σχεδιασμό, δεν χρησιμοποιείται το angled
flight deck, αφού οι προσγειώσεις δεν γίνονται με
μεγάλες ταχύτητες και σύστημα συρματόσχοινων, αλλά
τα αεροπλάνα φέρουν ακροφύσια κατευθυνόμενης
ώσης, τα οποία τα υποβοηθούν να προσγειώνονται με
σχεδόν μηδενική ταχύτητα, κατακόρυφα στο
κατάστρωμα πτήσης. Χρησιμοποιείται εντούτοις το sky
jump, το οποίο, σε συνδυασμό με τον ειδικό σχεδιασμό
των αεροπλάνων, τα βοηθά να φέρουν και φορτία όπως
βόμβες. Η απογείωση γίνεται με ίδιο τρόπο όπως στα
αεροπλανοφόρα STOBAR, με τη διαφορά ότι η
κατευθυνόμενη ώση των αεροπλάνων μπορεί να
βοηθήσει το αεροπλάνο να αναπτύσσει ταχύτητα και
παράλληλα να αντικαθιστά μέρος της αντοχής που δεν
μπορούν να παρέχουν τα φτερά στις χαμηλές
ταχύτητες.