3. Algemene bevindingen Toekomstverkenning (geen voorspelling) Onzekere trends als uitgangspunt Extreme scenario’s schrijven Beweging naar het midden: kansen en bedreigingen die futureproofwaren Noden en behoeftes gekoppeld aan de kansen en bedreigingen
4. Algemene bevindingen 17 scenario’s die herbruikbaar zijn Gevarieerde discussies over erfgoed in 2020 Groepen met duidelijk eigen profiel
9. Meest genoemde trends Individualisering – gemeenschapsvorming (5/5) Cultureel conservatief – cultureel progressief (4/5) Globalisering – Lokaal accent (4/5) Meer of minder vrije tijd (4/5) Technopolis – back to basics (3/5) Multicultuur-monocultuur (3/5)
10. Algemene noden en behoeften Onderscheid roerend en onroerend erfgoed ongedaan maken Nood aan voldoende infrastructuur voor behoud en beheer (depots) Versterken beleid t.a.v. privébezit, aanpassen van topstukkendecreet (eventueel lokale lijst met topstukken) Beter gestructureerde erfgoededucatie in het onderwijs
11. Algemene noden en behoeften Meer linken tussen erfgoedsector en onderzoek, zowel m.b.t. inhoud als m.b.t. een kritische blik Vrijwilligers koesteren en goed ondersteunen Nood aan netwerking en expertisedeling Oog blijven hebben voor minder evidente vormen van erfgoed: aanbod blijven in vraag stellen en actualiseren
17. Leuven Cultureel conservatisme Robot metrode knop Samenhorigheid, rechtvaardigheid, standvastigheid Technologie Back to basics 11001110100 Hippie vooruit! Culturele progressief
18. Kansen en bedreigingen Kansen Nadruk op een collectief geheugen Familiaal of in gezinsverband omgaan met erfgoed Bewaarinstellingen blijven overeind Onderzoek krijgt veel kansen
19. Kansen en bedreigingen Bedreigingen Te selectief omgaan met erfgoed Grote exclusiviteit van onderzoek Object raakt buiten publieksbereik Verschraling van de inhoud van erfgoed Geen actualisering of creativiteit Te sterke identiteitsvorming
20. Leuven: noden en behoeften Algemeen beleid m.b.t. erfgoed Minder aansturing door de overheid: goed begrepen subsidiariteit nodig Meer vertrouwen in expertise van de sector Nood aan rationalisering sector om doelgerichter in te zetten op uitvoering basisfuncties Netwerk opzetten over overkoepelende strategiebepaling: meer bottum-up Nood aan doordacht beleid met goede selectiecriteria
21. Leuven: noden en behoeften Meer aandacht voor kwaliteitszorg Evaluatie gebeurt nu louter op basis van aantallen, ook kwalitatieve gegevens meenemen Internationale benchmarking versterken Inzetten op alle expertise (vrijwillig en professioneel)
22. Leuven: noden en behoeften Nood aan sensibilisering rond erfgoed naar privé-eigenaars en anderen Aandacht in de media: gesubsidieerde cultuurzender Aandacht hebben voor breedte van erfgoed (ook minder voor de hand liggende vormen van erfgoed) Thematische verbreding in functie van leefwereld gezinnen (bv; kinderliedjes)
26. Brugge Secularisering Kopen zonder God Feel free and feelgood Sterke consument Zwakke consument De Brugsche renaissance leeft Land van melk en honing Religieus reveil
27. Kansen en bedreigingen Kansen: Erfgoed wordt dynamischer Behoud en beheer van religieus erfgoed Beleving en belang van volkskunde Mecenaat en private collecties Toerisme Onderzoek
28. Kansen en bedreigingen Bedreigingen: Commercialisering van het erfgoed Handel in kunstwerken, voor elite, los van de context Selectie van erfgoed Vervaging en vervlakking (en popularisering) Heemkunde onder druk
29. Brugge: Verhalen rond erfgoed: publiekswerking draait rond beleving, maar ook risico dat erfgoed los van de context komt te staan: Nood aan frisse nieuwe aanpak voor volkskunde Mondelinge geschiedenis meer kansen geven Integratie van allochtonen in heemkunde, hen betrekken bij verhaal van de locatie Toeristische communicatie draait rond een te beperkt segment van erfgoed Zorgen dat we een divers verhaal kunnen brengen
30. Brugge Elitarisering en privatisering erfgoed: Decretale ondersteuning van het mecenaat en privécollecties, maar wel publieke toegankelijkheid vragen Erfgoedspelers moeten een breed spectrum aanbieden en zo een open blik behouden voor alle soorten erfgoed Democratisch houden van de toegangsprijzen
31. Brugge Structuur rond erfgoed: Nood aan meer competente mensen Nood aan meer middelen, maar dit mag niet ten koste gaan van creativiteit! Netwerking! Krachten van onderuit bundelen, gezamenlijke visies formuleren.
36. Brussel Vrije markt Ieders eiland Globalisering Lokale focus De wereld is er voor u Overheidssturing
37. Kansen en bedreigingen Kansen: Veel aandacht voor lokaal erfgoed Netwerking tussen actoren Professionalisering Profiliering
38. Kansen en bedreigingen Bedreigingen: Lokaal erfgoed verdwijnt Minder kansen voor heemkundige kringen Waarde cultureel erfgoed an-sich Gebrek aan passie Vrijheidsbeperking
39. Brussel: noden en behoeften Specifiek m.b.t. Brusselse context: Cultureel communautair samenwerkingsakkoord Meer afstemming tussen verschillende subsidieerders in Brussel Terminologie: actuele en accurate inhoud voor beleidsmensen – ook in een Franse vertaling! Hoe een eenheidsverhaal brengen in een versnipperde gemeenschap?
40. Brussel: noden en behoeften Veel aandacht voor lokale tradities, maar ook risico dat deze verdwijnen in de toekomst: Lokale tradities houden niet op bij een andere taal of een gemeentegrens! Netwerk van lokale partners opzetten voor behoud en beheer van lokale tradities Ondersteunen van lokale spelers en vrijwilligers Cubelco’s kunnen hierin een rol spelen, zij hebben vaak meer zicht op methodieken gemeenschapsopbouw
41. Brussel: noden en behoeften Profilering en professionalisering erfgoed als kans: Profileren van erfgoed op een aantrekkelijke manier: vertrekken vanuit het herkenbare: geen saai imago meer Profilering van erfgoed bij andere spelers (vaag begrip) Professionelen meer samenbrengen: cubelco’s meer achtergronden geven over erfgoed Professionaliseren: tools, expertise stimuleren, reflectie
46. Cultureel conservatisme Mechelen De grootste familie van Vlaanderen Het West-Vlaams Limburgergevoel Individualisme Gemeenschapsvorming Zegen of gesel? De wereld aan/van mijn voeten Culturele openheid
47. Kansen en bedreigingen Kansen: Nieuwe deontologische code Toenemend bewustzijn waarde erfgoed Zelfontplooiing Aandacht voor bewaring Geschiedenis in het onderwijs Duurzame consumptie Weinig verlies aan lokale bronnen
48. Kansen en bedreigingen Bedreigingen: Vervlakking en Disneygehalte Geen ruimte voor objectief wetenschappelijk verhaal Selectieve bewaring Cultureel erfgoed als deel van participatief democratisch proces verdwijnt
49. Mechelen: noden en behoeften cultureel erfgoed als deel van gemeenschapsvorming en participatie Doordringen in andere maatschappelijke domeinen om erfgoed op een meer natuurlijke manier in het dagelijks leven te integreren Op maat van verschillende niches werken Individuele insteken (digitaal) mogelijk maken en valoriseren
50. Mechelen: noden en behoeften Nood aan creativiteit en innovatie om vervlakking tegen te gaan: Nood aan losse structuren, die zich kunnen vernieuwen: niet te veel regeltjes Overheid als gids die zelfontplooiing mogelijk maakt Competitiviteit en zelfregularisering in de sector Niet over-professionaliseren Laagdrempelig expertise uitwisselen
51. Mechelen: noden en behoeften Mentaliteitswijziging Nood aan deontologische code van onderuit, los van politieke beleidsdomeinen De omgang met erfgoed kan meer experimenteel Goed beleid rond digitaliseren, inspiratie vanuit andere domeinen
56. Vrije markt Ieder voor zich Vrije tijd: een koopje Meer vrije tijd Minder vrije tijd Cultuur in vuur en vlam Overheidssturing
57. Kansen en bedreigingen Kansen: Het tentoonstellen van privébezit Inversteren in cultureel erfgoed Commerciële facetten van erfgoed hebben succes Meer professionalisering Topstukken krijgen alle kansen
58. Kansen en bedreigingen Bedreigingen: Erfgoedwerkers en vrijwilligers verdwijnen Wie geld heeft, heeft de macht en beslist over het erfgoed
59. Kempens karakter: noden en behoeften Aandacht voor erfgoed in privébezit: Zicht krijgen op welk erfgoed zich in privébezit bevindt Flexibele mogelijkheden en goede omkadering bieden aan privébezitters om hun bezit te tonen Evenementen en projecten organiseren om privé-eigenaars te motiveren om hun erfgoed te tonen, op maat van de privébezitters
60. Kempens karakter: noden en behoeften Het vrijwilligerswerk is in gevaar! Andere soort organisatiestructuur nodig: verenigingen met een minder bindend karakter – meer vrijblijvende inzet nodig Wederzijds respect professionelen en vrijwilligers én onderzoekers Vrijwilligers goed ondersteunen en hen ook opleiden
61. Kempens karakter: noden en behoeften Het vrijwilligerswerk van jongs af aan stimuleren: Scholen betrekken om aan te tonen dat vrijwilligerswerk in erfgoed leuk kan zijn én zinvol is Op scholen meer aandacht voor plaatselijke historiek Uitwisseling van leuke projecten rond jongeren en vrijwilligerswerk stimuleren
63. Methode Algemeen Keuze van de trends is heel belangrijk! Knippen en plakken draagt bij tot nieuwe ideeën, maar is niet iedereen gegeven Creadox is een belangrijk risico: na brainstorm kiest men alleen die ideeën uit die in het actuele kraam passen
64. Methode Negatieve commentaar: Voor de hand liggende uitkomst Lange omweg met veel herhaling Sprong van scenario’s naar noden en behoeftes is erg groot Luchtfietserij? Te abstract. Te vrijblijvend en te subjectief?
65. Methode Positieve commentaar: Interactiviteit Meer perspectieven en ideeën over kansen en bedreigingen Nieuw licht en nieuwe dingen in vraag gesteld Op korte tijd relevante output Open discussie Leuk om te doen!
66. Methode Minder geschikt voor vaste groepen die al vaak hebben gediscussieerd over erfgoed? Interessante methode voor kennismaking en verdieping van een eerste discussie?
67. Vervolg Provinciale sessies (5) afgerond Sessie met jongeren Amusez-vous (12 juni) Vlaamse sessie (16 juni) Rapport en eindverslag (na de zomer) Publicatie scenario’s (na de zomer)
