1. Plenaire Vergadering | 23 februari 2012

2. eerst het goede nieuws:
ons cultureel erfgoed wordt in toenemende mate
digitaal!

3. Hoe?
 er wordt steeds meer digital born cultureel erfgoed
geproduceerd;
 er wordt steeds meer analoog cultureel erfgoed gedigitaliseerd.
Waarom?
 betere toegankelijkheid: geen fysieke belemmering,
permanente toegankelijkheid, meerdere gebruikers tegelijkertijk;
 betere vindbaarheid en doorzoekbaarheid: zoeken m.b.v.
zoektermen;
 opslag en bewaring: meer informatie opslagen in kleinere
fysieke ruimte m.b.v. digitale opslagtechnologie;
 conservering: raadpleging van digitale kopie i.p.v. analoog
origineel.

4. en dan de keerzijde:
we dreigen in een digitaal zwart gat te belanden.

5. Hoe komt dit?
 gedigitaliseerd en digital born cultureel erfgoed is voor
raadpleging en bewaring afhankelijk van technologie;
 maar OOK: gedigitaliseerd en digital born cultureel
erfgoed is zonder goede bewaring evenzeer (en sneller)
onderhevig aan verval.
DUS:
 geen eenmalige, maar permanente financiële
inspanning vereist!
 bedreiging voor toegankelijkheid in toekomst van
digitaal erfgoed!

6. Toch is er een oplossing…
…de duurzame bewaring van digitaal
cultureel erfgoed!

7. Wat zijn de voorwaarden?
 een bewustzijn van het probleem;
 een goede definiëring van de rollen
en verantwoordelijkheden;
 een gepaste infrastructuur;
 diensten en instrumenten;
 een structurele financiering;
 goede afspraken over de selectie;
 kennis en expertise.

8. Coalitievorming?

9. De initiatiefnemers
• Amsab-Isg;
• FARO;
• FelixArchief;
• KADOC-LIAS;
• PACKED;
• Vlaamse Erfgoedbibliotheek.

10. Wat zijn de doelstellingen?
 versterken van bewustzijn;
 bepleiten van noodzaak aan een
infrastructuur; diensten en
instrumenten, normen;
vorm van structurele financiering;
 opbouwen en verspreiden van kennis en
expertise.

11. In een notendop
Het platform Digitale Duurzame
Toegankelijkheid Vlaanderen is een netwerk
van organisaties en instellingen in
Vlaanderen die actief samenwerken rond
het versterken van de duurzame
bewaring en ontsluiting van ons
digitale cultureel erfgoed.
Oproep aan organisaties en instellingen:
“wordt actief lid van het platform Digitale
Duurzame Toegankelijkheid Vlaanderen !”

12. Andere initiatieven en actoren…
Vlaams Instituut voor Audiovisuele archieven en ontsluiting van
het Audiovisueel erfgoed (VIAA), “Waalse Krook”
Om het VIAA uit te tekenen gaf de Vlaamse Regering, eind 2010aan de vzw
de Waalse Krook de opdracht om een strategisch en operationeel plan voor
het VIAA uit te werken.Voor de opmaak van dit plan werd vertrokken van
de toen reeds beschikbare resultaten van de onderzoeksprojecten BOM-
Vlaanderen, ARCHIPEL en Vlaanderen in Beeld. Daarnaast werd er een
beroep gedaan op tal van experten uit toonaangevende instellingen uit de
cultuur- en erfgoedsector en de audiovisuele mediasector. Het strategisch
en operationeel plan werd eind juni van dit jaar gefinaliseerd. Het reikt
bouwstenen aan voor de stapsgewijze operationalisering van een Vlaams
Instituut voor de archivering en ontsluiting van het audiovisueel erfgoed in
Vlaanderen. eerste fase focussen op de historische audiovisuele archieven
van de culturele en erfgoedinstellingen en van de audiovisuele mediasector.
Plan ligt momenteel bij de Vlaamse Regering…

13. Andere initiatieven en actoren…
Archipel-project (www.archipelproject.be)
In dit onderzoeksproject werd een prototype van
een genetwerkte, digitale infrastructuur voor de
archivering en ontsluiting van multimediale content
uit de cultuur- en cultureel erfgoedsector. Met
Archipel leverde een belangrijke bijdrage tot de
technologische innovatie van langetermijnarchivering.
Ze ontwikkelden een langetermijnvisie voor digitaal
archiveren en voor het digitaliseren van bewegend
beeld en geluid. En ze namen de mogelijkheden van
Creative Commons als antwoord op de juridische
problemen onder de loep.

14. Andere initiatieven en actoren…
FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed
(www.faronet.be)
FARO erkent digitale cultuur als blijvende motor van innovatie voor
het cultureelerfgoedveld en blijft daarom verder inzetten op het
innoveren en ontwikkelen van de praktijken rond duurzaam digitaal
erfgoedbeheer en blijft inzoomen op nieuwe tendensen en
ontwikkelingen rond ICT en sociale media. Acties zoals uitbouwen
en aanbieden van modulaire vormingstrajecten rond
ICT, digitaliseren en digitaal archiveren, i.s.m. alle relevante
spelers, participeren aan transversale innovatieprojecten,
aandacht voor e-learning, gaming, mobiele dragers en de ontsluiting
en inventarisatie van immaterieel erfgoed.FARO faciliteert als
knooppunt de informatiedoorstroming naar alle onderdelen van
het cultureelerfgoedveld (disseminatie, sensibilisering) Acties
worden afgestemd met het expertisecentrum PACKED.

15. Andere initiatieven en actoren…
PACKED – expertisecentrum digitaal erfgoed
(www.packed.be)
- kennis, ervaring en deskundigheid opbouwen;
- beschikbare kennis, ervaring en deskundigheid hertalen naar de
cultureel-erfgoedsector, en haar vertrouwd maken met de
beschikbare werkinstrumenten;
- in overleg CEST (www.projectcest.be) als richtinggevend kader
ontwikkelen en beheren;
- ondersteuning en begeleiding bieden bij het opstellen en het
uitvoeren van digitaliseringbeleid, alsook het implementeren van
standaarden met het oog op de duurzame bewaring en
toegankelijkheid;
- activiteiten kaderen in de Belgische, Europese en bredere
internationale context;
- erkenning en bewustmaking van problematiek van duurzame
digitale bewaring en toegankelijkheid bevorderen.

16. Andere initiatieven en actoren…
Vlaamse Erfgoedbibliotheek (www.vlaamse-
erfgoedbibliotheek.be)
Samenwerkingsverband van zes belangrijke
erfgoedbibliotheken
Eén van de doelen: opbouw en verspreiding van
expertise rond digitalisering van erfgoedcollecties van
bibliotheken
Betrokken bij overleg en projecten rond digitalisering
en digitale duurzaamheid
Gezamenlijk project Flandrica.be
– Virtuele Vlaamse erfgoedbibliotheek
– Lancering eind 2012-02-15

17. Andere initiatieven en actoren…
Expertisecentrum eDAVID (www.edavid.be)
Expertisecentrum eAVID vzw is een onderzoeks- en kenniscentrum inzake digitaal archiveren.
Het onderzoeksdomein van eDAVID betreft:
– digital born documenten, en in het bijzonder deze die een duurzame bewaring vragen
– Kwaliteitseisen en functionaliteiten voor digitale depots
– Authenticiteit voor digitale of gedigitaliseerde documenten, foto's, geluids- en
beelddocumenten
Daartoe neemt eDAVID innoverende initiatieven met als doel:
• de ontwikkeling van archiveringsstrategieën voor digitale archieven,
• de voortzetting van de laboratoriumfunctie voor projecten inzake duurzaam en permanent
bewaren en archiveren
• de promotie van de ontwikkeling van methodes, technieken, procedures en tools die een
duurzame digitale archivering ondersteunen en mogelijk maken,
• de realisatie van de aanbevelingen van het UNESCO-charter inzake de zorg voor digitaal erfgoed
zodat geen informatie verloren gaan wegens onzorgvuldig digitaal beheer of het ontbreken van een
archiveringsstrategie,
• de werking in Vlaanderen/België en samenwerking met partners in Europa en ingeschakeld in
Europese projecten en samenwerkingsverbanden.

18. Andere initiatieven en actoren…
LIAS (www.lias.be)
Leuvens Integraal Archiveringssysteem: consortium aan de KU Leuven dat
een digitaal depot met geautomatiseerd archiefbeschrijvingssysteem heeft
opgezet.
LIBIS biedt in dit kader services aan aan mogelijk andere geïnteresseerde
partners .
Lias KU Leuven wil samenwerken in een complementair verband met
andere spelers op het terrein, om te werken aan digitale duurzaamheid in
Vlaanderen.
LIAS is gebaseerd op internationale standaarden, is OAIS-compliant en
vervult de diverse functies van een OAIS-systeem (ingest, data
management, preservation planning, access);
- combineert diverse componenten
(scopeArchiv, ODIS, Digitool/Rosetta, Sharepoint enz.);
- werkt aan preservatie via Rosetta teneinde alle in het depot aanwezige
digitale documenten permanent te bewaren en leesbaar te houden.

19. Missie
Digitale informatiebronnen vormen een steeds belangrijker
onderdeel van ons cultureel erfgoed, maar ze dreigen vaak verloren
te gaan voor ze als erfgoed kunnen worden erkend. Ze zijn immers
heel kwetsbaar tijdens hun hele levensloop, van bij hun creatie tot
aan hun raadpleging in de verre toekomst. Veel van de uitdagingen
bij de duurzame bewaring en ontsluiting van digitale
informatiebronnen overstijgen de mogelijkheden van individuele
instellingen en sectoren.
Het platform Digitale Duurzame Toegankelijkheid
Vlaanderen verenigt daarom een brede groep belanghebbenden in
de cultureel-erfgoedsector die actief bijdragen aan het vinden van
oplossingen voor de langetermijnbewaring en -raadpleging van
digitaal cultureel erfgoed. Openheid, samenwerking, het nastreven
van collectief voordeel en een leveranciersonafhankelijke
benadering zijn daarbij richtinggevende principes.

20. Structuur
Voorzitter • V: leidt SG en LV, woordvoerder, 'gezicht' platform
(Kandidaat I. Schoups), herverkiesbaar
Secretaris • S: administratie, communicatie (B. De Nil)
• 'initiatiefnemers' aangevuld met leden uit LV
• Min. 6 -, max. 12 leden
Stuurgroep (SG) • voorbereiding LV, ontwikkeling en uitvoering acties en
communicatie = engagement
Ledenvergadering • = Platform: netwerk organisaties en instellingen
• Bespreekt, ammendeert en geeft toestemming voor alle
(LV) acties en standpunten

21. Verkiezing voorzitter
• Kandidaat voorzitter:
Inge Schoups | stadsarchivaris en directeur
FelixArchief , voorzitter eDAVID

22. Huisregels(1)
• Basisidee: een kleine groep (SG) zet de grote
lijnen uit, vraagt instemming van de groep die ze
vertegenwoordigt (LV) , bewaakt de missie en
zorgt voor het goede verloop van het acties.
• De SG peilt in beginfase bij de LV naar de
verwachtingen die men koestert, de verwachtte
taken van de SG en de werkingsprocedures van
het platform.
• Een aanwezige op de LV vertegenwoordigt
zijn/haar instelling.

23. Huisregels(2)
Voorstel beslissingsprocedure LV:
De LV kan slechts geldig beslissen als ten minste de helft van de leden
vertegenwoordigt is. Is dit niet het geval, dan kan de LV op de eerstvolgende
vergadering, ongeacht het aantal aanwezige vertegenwoordigers, geldig
beslissen over het reeds voorgelegde onderwerp.
Voor nieuwe agendapunten is opnieuw de aanwezigheid van de meerderheid
vereist. De LV beslist bij meerderheid van stemmen van de
vertegenwoordigde leden. Een vertegenwoordiger kan zich laten vervangen
doormiddel van kennisgeving aan de secretaris en de voorzitter ten laatste
24 uur voor aanvang van de vergadering.
Bij staking van stemmen is de stem van de voorzitter beslissend. Een
vertegenwoordiger (of instelling) die particulier belang heeft bij het
besproken onderwerp, mag noch de bespreking ervan noch de
beraadslaging door de LV en de stemming erover bijwonen.

24. Huisregels(3)
• Het Platform streeft naar een consensus
bij het opstellen van haar acties. Een actie
van het Platform wordt bij goedkeuring
gedragen door de volledige LV.
• De voorzitter treedt op als woordvoerder
van het Platform.

25. Korte pauze

26. Acties (1)
• Versterken van het Platform
- Zeer Korte Termijn (ZKT):
1. intentieverklaringen (medio april)
2. Een inspirerende naam voor het Platform
3. Verhelderen en concretiseren van de doelstellingen en missie
- Korte Termijn (KT):
1. Samenwerkingsverbanden en partnerschappen met buitenlandse organisaties

27. Acties (2)
• Sensibiliseringsacties
– ZKT: persbericht
– KT: laagdrempelige sensibiliserings acties om het bewustzijn over de
problematiek van digitale duurzaamheid te in maatschappij en het beleid te
vergroten (middelen/kanalen: pers, open brief, gerichte presentaties bij
beleidsmakers, enzovoort)
– Lange(re) termijn (LT): aansluiten bij publieksevenementen (Digitale
Week(21 - 27 april 2012), Erfgoeddag (22 april 2012) en breed sector-
evenement rond digitale duurzaamheid (genre groot onderhoud) , eventueel
internationaal i.s.m. met andere coalities (NCDD, DCP,…).

28. Acties (3)
• Opbouwen en verspreiden van kennis en
expertise, ook over selectie
- KT:
- website, best practices,
- sessies expertenoverleg
- LT :

29. Data ledenvergadering
• 6 maandelijks, volgende vergadering tweede
week september 2012

30. Dank u wel !
• Contactgegevens:
Inge
Schoups, inge.schoups@stad.antwerpen.be
Bart De Nil,
bart.denil@faronet.be