Openheid van ICT via Inkoop

Openheid van ICT
via Inkoop

NEVI Kringbijeenkomst Zuid-Nederland
Eindhoven, 20 april 2009
Fabrice Mous, programmabureau NOiV

NOiV

4
NOiV bouwt mee aan de e-overheid

Programma
Begrippen en context
●

Actieplan Nederland Open in
●

Verbinding (NOiV)
Verwervingstechnische aspecten
●

Vragen
●

http://www.flickr.com/photos/baboon/115446241

Interoperabiliteit (EIF)

“
Interoperability means the ability of information and
communication technology (ICT) systems and of the
business processes they support to exchange data
and to enable the sharing of information and

”
knowledge

European Communities. (2004). European Interoperability Framework
http://europa.eu.int/idabc/en/document/3761

Interoperabiliteit (NOiV)

“ Het Kabinet spreekt van interoperabiliteit als het
vermogen van (informatie)systemen om op
elektronische wijze gegevens en informatie te

”
kunnen uitwisselen binnen en tussen organisaties.

Actieplan 'Nederland Open in Verbinding', 2007

Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open
Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007

Wetgevende interoperabiliteit

Interoperabiliteit

Interoperabiliteit
stelt eisen aan
Organisatorische interoperabiliteit

faciliteert
Semantische interoperabiliteit

Technische interoperabiliteit

http://www.jpl.nasa.gov/missions/missiondetails.cfm?mission=MCO

Mars Climate Orbiter

NASA verloor $125 miljoen omdat
twee deelsystemen niet
semantische interoperabel waren!

1.Free Redistribution
2.Source Code
3.Derived Works
4.Integrity of The Author's Source Code
5.No Discrimination Against Persons or Groups
6.No Discrimination Against Fields of Endeavor
7.Distribution of License
8.License Must Not Be Specific to a Product
9.License Must Not Restrict Other Software
10.License Must Be Technology-Neutral

http://www.opensource.org/docs/definition.php

Open source software

Goedgekeurde licentie Open Source Initiative (OSI)
●

Kenmerken
●

Vrije en eenvoudige toegang tot broncode
●

Licentiemodel regelt gebruik en IPR
●

geen restricties op inzage en gebruik
–

vrije vermenigvuldiging, aanpassing en
–
verspreiding

Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open Source Software bij de
(semi-)publieke sector, 2007

U mag de software
1.gebruiken
2.inzien
3.aanpassen
4.vermenigvuldigen
5.verspreiden

http://flickr.com/photos/swanksalot/2800398623/

✔ gepubliceerd en vrijelijk beschikbaar (nominale bijdrage)

✔ vastgesteld op basis van een open beslissingsprocedure
en belegd bij een non-profit organisatie

✔ intellectueel eigendom royalty-free beschikbaar gesteld

✔ vrij hergebruik


“ ”
The name is not the thing named
Gottlob Frege (1848-1925)

Definities, definities ...
definities

Interoperabiliteit
European Interoperability Framework

Open soure software
Open Source Definition
http://www.opensource.org/docs/definition.php
Website NOiV
http://www.noiv.nl/wat_is_open_source_software

Open standaarden
European Interoperability Framework
website NOiV
http://www.noiv.nl/wat_zijn_open_standaarden

Open source software
@ Tweede Kamer

1999 – Ursie Lambrechts (D66)
●

kamervragen open source software
●

Europees perspectief > concurrentiepositie
●

Onderzoek

zomer 2002
●

kabinet Kok II
●

onderzoek welke wijze bevordering OS en OSS
●

resultaat: programma OSOSS (2003)
●

Motie Vendrik

november 2002
●

kabinet Balkenende I
●

unaniem aangenomen door Tweede Kamer
●

Nederland koploper!
●

MOTIE VAN HET LID VENDRIK C.S.

Voorgesteld 20 november 2002

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,constaterende, dat software een cruciale rol
speelt in de kennissamenleving; voorts constaterende, dat de
aanbodzijde van de softwaremarkt op dit moment sterk geconcentreerd
is en het veranderen van leverancier vaak hoge overstapkosten met
zich brengt; van mening, dat dit de mededinging beperkt en de
samenleving niet optimaal profiteert van de mogelijkheden die software
biedt; verzoekt de regering zich maximaal in te zetten om hier
verbetering in aan te brengen;

verzoekt voorts de regering ervoor te zorgen dat in 2006 alle door de
publieke sector gebruikte software aan open standaarden voldoet;
verzoekt voorts de regering actief de verspreiding en ontwikkeling van
software met een open broncode (open source software) in de publieke
sector te stimuleren en hiervoor concrete en ambitieuze doelstellingen
te formuleren, en gaat over tot de orde van de dag,

Vendrik

Stuger, Netelenbos, Gerkens, Giskes, Jense, Van Dijke, Hessels
Tweede Kamer, Vergaderjaar 2002/2003, 28600 XIII, nr 30.

●



De Kamer,


verzoekt voorts de regering ervoor te zorgen dat in 2006 alle door de
publieke sector gebruikte software aan open standaarden voldoet

Vendrik


●



De Kamer,


verzoekt voorts de regering ervoor te zorgen dat
in 2006 alle
door de publieke sector gebruikte
software aan open standaarden voldoet

Vendrik

Verantwoording beleid

oktober 2006 schriftelijke beantwoording
minister EZ

maart 2007 algemeen overleg Tweede Kamer
staatssecretaris EZ

Toezegging Kabinet

“ Voor Prinsjesdag krijgt de Kamer een
uitgebreide brief met een analyse en

”
stappenplan

Vendrik

“ ”
Een fors tandje bij ...

17-09-2007
(1 dag voor Prinsjesdag)

Actieplan
“Nederland Open in
Verbinding”

interoperabiliteit gelijk speelveld

innovatie vendor-lockin

Van plan naar uitvoering

Open standaarden actielijn 1-6
Open source software actielijn 7-9
Flankerende acties actielijn 10-17

Van plan naar uitvoering

Open standaarden actielijn 1-6
Open source software actielijn 7-9
Flankerende acties actielijn 10-17
Toegevoegde acties meldpunt gesloten standaarden
open servicebrigade

http://www.flickr.com/photos/ihtatho/627226315/

Beleidsaccenten

➔ toepassing open standaarden
‘comply-or-explain’
➔ implementatiestrategieën aanbesteding,
inkoop en gebruik
➔ invoering Open Document Format

Beleid samengevat

... open source software als voorkeur

... open standaarden als norm

Verwervingstechnische
aspecten

http://www.flickr.com/photos/stewf/2886229996/

✔ open standaarden verplichten
✔ open sourceen stimuleren
software
favoriseren

✔ leveranciersafhankelijkheid
verminderen en voorkomen

✔ gelijk speelveld creëren op
softwaremarkt

Basislijst Open Standaarden

+

Principe 'Comply or Explain'

Basislijst Open Standaarden

Doel is interoperabiliteit!
●

open standaarden in verschillende
●

toepassingsgebieden
Voordracht Forum Standaardisatie ism werkveld en
●

vaststelling basislijst door College Standaardisatie
Openbare procedure aanmelding standaarden en
●

uitbreiding lijst 2 keer per jaar
basislijst open standaarden @ http://www.forumstandaardisatie.nl/lijst-open-standaarden/
http://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/OVOS/OS_Leidraad_beoordeling_standaarden.pdf

Toepassingsgebieden
open standaarden

(1) berichtuitwisseling tussen instanties
(2) archivering van elektronische bestanden en documenten
(3) GEO-informatie infrastructuren
(4) overheidswebsites en toegankelijkheid
(5) IT-beveiliging
(6) uitwisseling van reviseerbare documenten
zie www.forumstandaardisatie.nl

“ ... voor brede toepassing van open standaarden wordt
het 'comply-or-explain and commit'quot; principe
ingevoerd bij opdrachten van Rijksdiensten vanaf
april 2008 en vanaf december 2008 voor de overige

”
overheden en instellingen.


Over CorE

Actieplan NOiV
●

Nationaal Uitvoeringsprogramma NUP
●

Uitvoeringsagenda regiegroep e-overheid,
●

Besluit staatssecretaris quot;Instructie voor het Rijkquot;
●

http://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/OVOS/Instructie_rijksdienst_bij_aanschaf_ICT.pdf

Naleving

High Trust
●

Politieke en publieke verantwoordelijkheid
●

Geen wettelijke verankering maar op termijn wel mogelijk
●

Comply ...

Bij de voorbereiding van een ICT inkoopopdracht boven de
€50 000,- MOET overwogen worden of de betreffende
standaard meegenomen moet worden als eis in het PvE.


Comply ...

eis luidt dan
quot;...de aangeboden oplossing moet ondersteuning geven aan/
gebruik maken van/ interoperabel zijn met .....quot;


Comply ...

wanneer eis tot problemen kan leiden dan ...


http://www.flickr.com/photos/johnjoh/448665548/

... or Explain

Een dienst of product dat gebruik maakt van de
●

betreffende open standaard zal naar verwachting
onvoldoende worden aangeboden.
Een dienst of product dat gebruik maakt van de
●

betreffende open standaard zal naar verwachting
onvoldoende veilig of onvoldoende zeker functioneren.
Andere redenen van bijzonder gewicht.
●

... or Explain

Verdere aanpak
1.De betreffende standaard meenemen als wens in plaats
van eis.
2.Verantwoording afleggen door de afwijking van de norm op
te nemen in de bedrijfsvoeringsparagraaf van het
jaarverslag.

“ Met een business case worden de kosten en baten van
migratie in kaart gebracht, waarbij het Kabinet de
voorkeur uitspreekt om bij gelijke geschiktheid te

”
kiezen voor open source software.


http://www.flickr.com/photos/omar_eduardo/242314897/

Beleidsperspectieven

sociaal/maatschappelijk perspectief
●

technologisch perspectief
●

economisch perspectief
●

juridisch/inkoop perspectief
●

duurzaamheids/milieu perspectief
●

politiek-bestuurlijk perspectief
●

actieplan politiek-bestuurlijk perspectief
↓
ICT-strategie

Open ICT-strategie

'gelijke geschiktheid' en
●

'leveranciersonafhankelijkheid'
voorkeurssterkte ten aanzien van open
●

source software.
downloaden als verwervingsstrategie
●

“
Alle ministeries hebben in januari 2009 een
implementatiestrategie ontwikkeld voor de
aanbesteding en inkoop en het gebruik van open

”
source software ...

Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007,actielijn 7

“ Mede-overheden en overige instellingen (onderwijs, zorg,
sociale zekerheid) hebben in januari 2010 een
implementatiestrategie ontwikkeld voor de
aanbesteding, inkoop en het gebruik van open source

”
software.

Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007, actielijn 8

Implementatiestrategie is ..

... een dialoog op bestuurlijk niveau
→ strategiedocument
... een dialoog op operationeel niveau
→ inkoopstrategie open source software
Bij gelijke geschiktheid de voorkeur voor OSS ..
→ kennis juridische werking open standaarden bij
softwareverwerving
→ personeelsbeleid (?)

Hoe?

... uitdrukkelijke wens leveranciersonafhankelijkheid
binnen aanbesteding
... bij ICT opdrachten open source software bij gelijke
geschiktheid de voorkeur
... overheden stellen hun eigen software beschikbaar als
open source software

Strategisch gewicht

Gewicht afhankelijk van implementatiestrategie.

Aandachtspunten

Onafhankelijkheid van database, technologie en
●

platformen
Meerdere onderhoudspartijen
●

Onafhankelijke gebruikersgroepen
●

Ruime licentievoorwaarden
●

Praktijkvoorbeeld uit PvE ministerie v Justitie
Wens
De leverancier van de applicatie kan op
basis van vooraf gecommuniceerde
heldere voorwaarden gebruikers
rechten toekennen om het systeem en
de applicaties die daar onderdeel van
vormen op source code niveau aan te
passen aan de eigen wensen dan wel
deze verder te ontwikkelen.

Praktijkvoorbeeld uit PvE ministerie v Justitie
Beschrijf de procedure en voorwaarden.
De wens zal worden beoordeeld op de
mate waarin de source code onder zo
min mogelijk beperkende voorwaarden
(waaronder kosten) beschikbaar wordt
gesteld.

Aandachtspunten

Let bij aanbestedingen op wanneer geen ruimte is voor
(open source) leveranciers:
(Reseller voor) licenties van specifiek product
●

Hardware met specifieke keuze voor software
●

Noemen van een merk zonder toevoeging 'of
●

gelijkwaardig'

Generiek advies

omgaan met open standaarden en 'comply or explain'
●

uitgangspunten ten aanzien van open source software
●

bij een aanbesteding.
modelteksten inclusief een mogelijke weging.
●

http://www.noiv.nl/modelteksten

http://www.flickr.com/photos/fabiovenni/271209732/in/set-72157594426293060/

Re: trospect
✗ Begrippen en context
✗ Actieplan Nederland Open in Verbinding
✗ Verwervingstechnische aspecten

“ The more extensive a man's knowledge
of what has been done, the greater will

”
be his power of knowing what to do.

Benjamin Disraeli (1804 - 1881)

Meer informatie

Programmabureau NOiV
http://www.noiv.nl
Bureau Forum Standaardisatie
http://www.forumstandaardisatie.nl

Synopsis

Deze presentatie behandelt, naast de
beleidsmatige context van het overheidsbeleid
omtrent open standaarden en open source
software ook de praktische betekenis voor de
verwerving van diensten en producten voor de
IT-functie van de organisatie.

Openheid van ICT via Inkoop

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (9)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie Openheid van ICT via Inkoop

Ähnlich wie Openheid van ICT via Inkoop (20)

Mehr von Fabrice Mous

Mehr von Fabrice Mous (18)

Openheid van ICT via Inkoop