1. Σαντούρι
Τσαβλίδου Αναστασία
Γ΄2

2. Λίγα Λόγια

Το σαντούρι, σε σχήμα ισοσκελούς τραπεζίου, έχει μεταλλικές
χορδές κατά μήκος των δυο παράλληλων πλευρών του. Σε κάθε
φθόγγο αντιστοιχούν 3-5 χορδές κουρδισμένες στον ίδιο τόνο.

Είναι τοποθετημένο πάνω σε βάση, πάνω από τα γόνατα του
οργανοπαίκτη. Πολλές φορές είναι κρεμασμένο στους ώμους, όταν
στον γάμο πηγαίνουν να πάρουν τη νύφη, σε πατινάδες κλπ, (έθιμο
που στις μέρες μας τείνει να εκλείψει).

Παίζεται με δυο λεπτά ραβδάκια, τις μπαγκέτες, τυλιγμένα στις
άκρες με βαμβάκι ή δέρμα. Οι μπαγκέτες, με το άκρο τους
γυρισμένο λίγο προς τα πάνω, κρατιούνται ανάμεσα στον δείκτη και
το μεσαίο δάκτυλο, με τη βοήθεια του αντίχειρα. Στο παίξιμο
χρησιμοποιείται κυρίως ο καρπός του χεριού και λιγότερο τα
δάκτυλα.

4. Ονομασία

Η ονομασία του μάλλον προέρχεται από το βυζαντινό
όργανο ψαλτήρι (μιας και φαινομενικά μοιάζει με το
σαντούρι), και μέσα από τους αιώνες έφτασε να
ονομάζεται σαντούρι: ψαλτήρι -> σαντίρ -> σαντούρι.

Κατά μια άλλη εκδοχή, η ονομασία προέρχεται από τις
περσικές λέξεις "σαν ταρ" = εκατό χορδές.

Σαντούρια επίσης μπορούμε να βρούμε στη Ρουμανία,
καθώς και σε χώρες της Μέσης Ανατολής (Αραβία, Ιράν
κλπ) αλλά διαφέρουν από λίγο έως πολύ από το
ελληνικό σαντούρι.

6. Η Μελωδία

Αρχικά το σαντούρι ήταν όργανο μελωδίας. Έπαιζε τη μελωδία μαζί
με τα άλλα όργανα, ενώ παράλληλα μπορούσε να κρατήσει ένα ίσο
στην τονική (βάση) ή την πέμπτη της κλίμακας. Άλλοτε συνόδευε τη
μελωδία με απλές συνηχήσεις.

Με τον καιρό, και με την επίδραση της δυτικής εναρμονισμένης
μελωδίας, το ίσο και οι συνηχήσεις μετατρέπονται σε συγχορδίες.

Σήμερα μπορεί να παίζει τη μελωδία, είτε μόνο του είτε μαζί με τα
άλλα όργανα, καθώς και να παίζει τις συγχορδίες πάνω στο ρυθμό.
Η αλληλουχία των φθόγγων είναι πιο περίπλοκη σε σχέση με το
κανονάκι. Ανεβαίνει κατά ημιτόνια (σε αντίθεση με το κανονάκι που
ανεβαίνει σύμφωνα με την κλίμακα που πρόκειται να παίξουμε).

7. 
Το σαντούρι είναι έτσι κατασκευασμένο ώστε σε κάθε μία
από τις χορδές (που χωρίζονται περίπου στη μέση με
τον καβαλάρη) να αντιστοιχούν δυο φθόγγοι (κυρίως
διαστήματα πέμπτης, π.χ. η ΡΕ και η ΛΑ της βασικής
οκτάβας είναι στην ίδια χορδή). Η μελωδική του έκταση
είναι περίπου τρεισήμισι οκτάβες (όπως και στο
κανονάκι), με συνολικά 100-110 περίπου χορδές.

8. Η διάδοση στην Ελλάδα

Η πλατιά διάδοση του σαντουριού στον ελλαδικό χώρο
οφείλεται στους Έλληνες της Μ.Ασίας που ήρθαν μετά τη
μικρασιατική καταστροφή. Το σαντούρι παιζόταν βέβαια
και πριν το 1922 στην ηπειρωτική και νησιώτικη Ελλάδα,
σε περιορισμένη κλίμακα. Χάρη στις εκφραστικές του
δυνατότητες γίνεται γρήγορα ένα από τα απαραίτητα
όργανα της "κομπανίας" (κλαρίνο, βιολί, σαντούρι,
λαούτο).

10. Γνωστοί Εκτελεστές

Το σαντούρι "παίζει" κυρίως σε μικρασιάτικα, νησιώτικα
και στεριανά κομμάτια, με πιο γνωστό εκτελεστή τον
Αριστείδη Μόσχο (μεγάλο δάσκαλο, που πέθανε το
2001). Άλλοι δεξιοτέχνες του οργάνου είναι οι
Τ. Διακογιώργης, Ν. Καλαϊντζής (Μπινταγιάλας),
Ν.Καρατάσος, καθώς και οι νεότεροι Α. Κατσιγιάννης,
Μ.Παπαδέας και Αρετή Κετιμέ (μαθήτρια του κ. Μόσχου
με εξαιρετική φωνή).

11. Αριστείδης Μόσχος - Αρετή Κετιμέ
 Για τον Αριστείδη Μόσχο, πατήστε εδώ
 Για την Αρετή Κετιμέ, πατήστε εδώ

12. Πηγές:
http://www.mousikoergastiri.gr/kan-san.htm