1. r e l a t i e m a g a z i n e , f e b r u a r i 2 013
JE MOET
OUTPERFORMEN
Johan Krijgsman
Waal
Het nieuwe bankieren draait
niet meer om geld schuiven
Coert Beerman
Rabobank Rotterdam
Cocreatie
avant la lettre
nkt ie
Pi de Bruijn
De Architekten Cie
d re ss
or pa
Do et
m waal in gesprek met
Dimitri Roels
Vlaamsch Broodhuys
WS 1

2. 4 Alleen de entourage doet al watertanden Dimitri Roels “De bouw moet anders”, wordt vaak geroepen.
6 Cocreatie avant la lettre Pi de Bruijn Ik zeg dan altijd: “Nee, de bouw gáát al anders.”
8 Het Nieuwe Bankieren draait niet meer om geld schuiven Coert Beerman Alleen gaat het niet altijd even hard.
0 Je moet outperformen Johan Krijgsman
1
2 Marktpartijen weten het beste wat er leeft Hans Versluijs
1
4 3 Column: Na de crisis Hennes de Ridder
1
4 Klein is het nieuwe groot Phillip Smits
1
8
6 De zorg voor een andere manier van samenwerken Guus Verduijn
1
18 Nieuw aan de horizon: De Kameleon
Bouwers
in spagaat
9 Kan het beter goedkoper of efficienter? Henk Lammers
1
0 10 vragen aan Marjet Rutten
2
10 22 De nieuwe werkelijkheid is er gewoon Henk Homberg
24 Nieuw aan de horizon: De Furie
25 MaakiQ Daan van Norel, Ebert van der Wal en Joris Raaijmaakers
Of misschien ligt het wel aan mij, dat ik andere kant is nog steeds de laagste
het idee heb dat het niet hard genoeg prijs de enige parameter die telt. Of het
6 Het Nieuwe Calculeren Joris van der Velden
2 gaat. Wat is nu eigenlijk de stand van gaat in een aanbesteding om de EMVI,
zaken? Die vraag lag op tafel toen we de Economisch Meest Voordelige
27 Nieuw aan de horizon: MFA Oudeland
deze editie - de eerste - van ons Inschrijving, waarin de echte prestatie-
vernieuwde relatiemagazine ‘WS’ indicatoren voor innoveren ontbreken.
COLOFON
8 Op herhaling bij de FD Gazellen
2
14
bespraken. De antwoorden op die vraag Die aanpak werkt innovatie niet in
WS is een uitgave voor
alle relaties van Waal. vindt u terug in de inhoud, uit heel de hand.
Teksten
29 Nieuw aan de horizon: Centrumplan en Sint Jan de Doper
uiteenlopende monden. Conclusie:
Jan Luyendijk iedereen ziet de noodzaak in van Misschien willen we te veel ineens.
Fotografie 0 Een beter product voor Woonplus
3 verandering. We staan allemaal Procedures veranderen is niets
Michael van Oosten
Kees Stuip
enthousiast ons verhaal te doen in vergeleken bij een cultuur veranderen.
Frank Kraft
Erno Wientjens
1 Nieuw aan de horizon: De Duinpieper
3 koplopersgroepen voor ketenintegratie En daar staan we voor. Cultuur is ook
en op netwerkbijeenkomsten. Maar visie ontwikkelen, strategie opstellen en
Eindredactie
Johan Krijgsman
1 Overlevingspakken voor KNRM
3 één voor één merken we elke dag de implementeren. Goed of soms met een
22
Janneke Alblas spagaat waar we als bouwer in zitten. Je kanttekening. Lees verder en vorm
Concept en 2 Waal.nl/nieuws
3 wilt aan de ene kant waarde toevoegen uw eigen opinie!
productie
Wubbe CC, Delft
in de keten, zodat je je onderscheidend
vermogen in de markt duidelijk maakt en Johan Krijgsman
Waal
Schiedamsedijk 22 partijen je weten te vinden. Aan de Innovatieve bouwer
Postbus 165
3130 AD Vlaardingen
Tel. 010 - 248 28 28
28
WS 3
info@waal.nl
www.waal.nl

3. Dimitri Roels
Vlaamsch Broodhuys
@VlaamschBrood
Het is een concept dat perfect past in de Verziekte branche al de entourage doet watertanden. “Onze
hang naar authenticiteit van vandaag. Authentiek. Eerlijk. Puur. Het zijn woorden inspiratie halen we uit cosmopolitische
Maar beschuldig eigenaar Dimitri Roels er die Dimitri Roels regelmatig gebruikt. steden als Londen en New York. Maar we
niet van dat hij een slimme marketing­ Zoals zuurdesembrood ook ‘eerlijk’ brood leveren ook aan de tophoreca. Dat zijn
jongen is die boven op de Zeitgeist zit. is. Het gisten van het brood is een toppers, die zijn zó met hun vak bezig dat
“Achteraf is het een schot in de roos natuurlijk proces, door de bacteriën en je daar vanzelf geïnspireerd van raakt.”
gebleken. Je ziet het aan het aantal schimmels in het deeg. Het levert een
ambachtelijke bakkerijen dat als compleet ander brood op dan het brood ‘Beleving’ is het sleutelwoord voor de
Het idee voor een nieuw paddenstoelen uit de grond schiet. Het is dat de gemiddelde Nederlander eet. toekomst. “Mensen weten dat we
gewoon toeval dat we zijn begonnen in Dimitri: “De Nederlandse broodbranche is excellent brood bakken en dat de
businessconcept ligt soms een tijd waarin eco hoogtij ging vieren. verziekt. Van de Nederlandse consumen­ entourage goed is. Dan moet ook het
Je had eerst 9/11, toen kwam die crisis er ten eet 85, 90 procent hetzelfde brood. serviceniveau kloppen. Als mensen naar
op straat. Als kok Dimitri Roels nog eens overheen. Daardoor is er hang Dat komt allemaal bij drie, vier grote buiten stappen, moeten ze zeggen:
naar authenticiteit ontstaan. Wij faciliteren fabrieken vandaan. Daar is het niet de leuke winkel, maar vooral wát een service,
in Parijs zuurdesembrood dat gevoel met een oprecht verhaal. bakker meer die de smaak van het brood dat zie je nergens meer. Daar ga je op
Natuurlijk zijn we óók ondernemers en bepaalt, maar de retailer. Brood is er een termijn de oorlog mee winnen.” Die
proeft, is hij verkocht. willen we ook geld verdienen, maar niet volumeproduct geworden. Als je dat nu beleving mist hij bij andere ondernemers.
ten koste van alles.” eens vergelijkt met landen als Frankrijk en “Ik spreek regelmatig andere ondernemers
Hij moet en zal het brood België: daar koopt 60, 75 procent van de die vaak vele malen groter zijn. Dan kan ik
consumenten nog gewoon bij de warme wel eens jaloers zijn op hun perfecte
ook in Nederland gaan
Authentiek
bakker. Daar hoort brood nog echt in de organisatie. Maar zij missen altijd wat wij
cultuur thuis. Als er in brood ooit een keer hebben: een mooi product dat met
introduceren. Het is het begin een voedselschandaal komt, dan gaat de passie wordt gemaakt. Ons product is
Eerlijk
consument misschien weer naar de ervan doordrenkt. Vraag jezelf regelmatig
van een succesformule: specialisten toe.” af: waarom doen we het altijd zoals het
nu gaat? Ik heb het er wel eens over met
het Vlaamsch Broodhuys.
Puur
Of naar één van de vestigingen van het een bevriende aannemer. Dan verbaas ik
Vlaamsch Broodhuys. Op 24 plaatsen in me er altijd over hoe inefficiënt de bouw
de Randstad is het brood te koop. Alleen georganiseerd is en wat er verspild wordt.”
4 WS WS 5

4. Pi de Bruijn
De Architekten Cie
@architektencie
N
ee, met een rondje door een willekeu- Zelf heeft Pi de Bruijn meer de dialoog met De Acht
rige nieuwbouwwijk doe je Pi de Bruijn gebruikers gezocht. De wijk Roombeek in Samen met Waal realiseert De Bruijn
geen plezier. De inmiddels 70-jarige Enschede, herbouwd na de vuurwerkramp in Amsterdam De Acht, een
architect (“je bent een creatieveling en van 2000, was een schoolvoorbeeld van appartementengebouw in opdracht van
dat houdt nooit op”) beziet de cocreatie avant la lettre. Pi de Bruijn: de Maarsen Groep. “Waal is heel
architectuur van de laatste decennia “Roombeek staat voor afwisseling, het is vernieuwend. Voor de grote balkons
met gemengde gevoelens. De omslag geen eenheidsworst. Dat maakt het heel kwamen ze bijvoorbeeld met het
in de bouw naar een meer vraaggerichte bijzonder, iedereen valt ervoor. Maar de idee van verzonken consoles die
aanpak omarmt hij enthousiast. traditionele gemeenten en ontwikkelaars worden opgenomen in de balkonplaat.
“De laatste twintig jaar is er enorm veel durven deze benadering vaak niet aan. Ook pasten zij een afzinkkelder toe:
gebouwd, maar wel met de focus op Ze kiezen liever voor de bestaande aanpak, dat was in deze afmetingen nog niet
efficiency”, constateert hij. “Ook als want daar zit hun verdienmodel: dènken ze!” eerder gebeurd. Heel spectaculair.
architecten hebben we veel kwaliteit Veel grote projecten sieren zijn cv, als In het verleden maakten wij het ontwerp
laten liggen. We moeten weer dichter bij architect of als supervisor. De Zuidas, en bouwde de aannemer het.
elkaar komen als bouwpartners, en daar de ArenA Boulevard, de Beurstraverse, Ik zie de nieuwe samenwerking als
schaar ik de architecten nadrukkelijk ook de nieuwbouw van de Tweede Kamer. een proces met veel meer integratie.
bij. In de ogen van velen zijn wij ver van Zijn bureau, de Architekten Cie., is flink op
het eigenlijke vak af komen te staan. Veel weg in de omslag naar vernieuwing. En de toekomst? “Het toverwoord is:
architecten zijn veredelde ontwerp- “Je moet mensen er wel eens van ontwikkelen met een kleinere korrel,
studio’s. Handige jongens met een overtuigen dat je geen oppervlakkige veel meer vraaggestuurd. De gebouwen
computer, die met één druk op de knop vormpjesmaker bent, maar dat je breder worden veel meer maatkostuums.
een ander geveltje genereren. Dat is georiënteerd bent. Maar niet altijd Dat gaat leiden tot tevreden klanten
Zie ook de visie van Bekijk de film over
architectuur van de lopende band. Vaak hebben opdrachtgevers daar behoefte en een afwisselend straatbeeld. Het is Monique Maarsen de afzinkkelder van
beperkte, cynische architectuur, waar aan. Nog te vaak zijn gebouwen voor hen een type vastgoed dat in de toekomst van Maarsen Groep het project De Acht
op WaalTV op WaalTV
soms een hoop geld mee verdiend is.” uitsluitend financiële producten.” ook zijn waarde zal blijven behouden.”
6 WS WS 7

5. Coert Beerman
Rabobank Rotterdam Zie ook Rabobank
Portret Coert Beerman
@Raborotterdam
Aan de borreltafel zijn de schuldigen voor de huizencrisis snel schuiven dat er minder hypotheken worden verstrekt. Er is veel makelaars, notarissen, schilders, loodgieters, woninginrichters, met een financieringsaanvraag. Er is bijvoorbeeld heel veel
gevonden: de banken. Die verstrekken geen enkele hypotheek te lang onduidelijkheid geweest over de hypotheekrenteaftrek en noem maar op. Ik ben daarom voor het stimuleren van de spaargeld in de markt. Kunnen wij spaarders niet interesseren
meer. Zo is het toch, directievoorzitter Coert Beerman van de overdrachtsbelasting. Dan is de consument niet bereid tot onderkant van de markt. De groep van de eerste starters moeten voor crowd funding, met andere woorden: om te beleggen in
Rabobank Rotterdam? “Mensen reageren inderdaad vaak in de investeren.” Rabobank Rotterdam is nog een positieve uitschieter, wij zo veel mogelijk faciliteren. Als zij weer gaan kopen, komt hypotheken?” De pijn zit vooral in het hier en nu. “Tot en met
trant van: is het loket van de bank dicht? Nee integendeel, het rekent hij voor. Ons marktaandeel in de regio is gegroeid van ook de rest van de keten op gang. Die doorstroming is 2016 is er een tekort van 127.000 woningen. Er is bovendien een
loket is nog steeds open, maar als Rabobank hebben wij te maken 25 naar rond de 35 procent. “Dat betekent dat ons loket vaker essentieel. Want de markt zit pas echt vast bij de tweede en scheve woningvoorraad. Laten wij vooral vraaggestuurd te werk
met normen en regels die strenger zijn geworden. En ook wij opengaat dan de loketten van andere banken.” derde woningen.” gaan. Er komen meer eenpersoonshuishoudens, mensen stellen
hebben met het economisch tij te maken. Die factoren maken het andere eisen. Een appartement zonder balkon verkoopt niet.
evident dat wij niet meer één op één hypotheken verstrekken.” Dubbele pet Andere financieringsvormen Onlangs was er ophef over de zogenoemde halalwoning in
Als bankier heeft hij een dubbele pet op. Enerzijds is hij gebonden Banken zouden zich ook moeten gaan oriënteren op andere Amsterdam. Nou en? Als de markt daar om vraagt, dan dienen wij
Tegelijkertijd constateert hij dat het aantal aanvragen ook sterk aan de normen en regelgeving, anderzijds is de bank van groot financieringsvormen, oppert hij. “Het nieuwe bankieren zal in de daar naar te luisteren. Dat is een tijdlang niet gebeurd. Het idee
is gedaald. Coert Beerman: “Hoeveel trek heeft de markt nog om belang voor de regionale economie. “Een hypotheek is het begin toekomst niet altijd meer draaien om het schuiven van geld. leefde in de markt: wij hebben een stuk grond, wij gaan bouwen
te kopen? Je kunt het niet allemaal op het bord van de bank van een lange keten. Die hypotheek leidt tot vervolgtransacties bij Er zal op een meer creatieve wijze moeten worden omgegaan en de kopers komen vanzelf. Dat is voorbij.”
8 WS WS 9

6. Integrale verantwoordelijkheid
Maar ketenintegratie kan ook succesvol zijn aan de vóórkant van
het traject. Johan Krijgsman: “Dan neem je als bouwer de
verantwoording voor onderaannemers, architecten, constructeurs
en bouwfysici. Die gaan in de maakketen onder regie van de
Johan Krijgsman
Waal aannemer opereren. Nu wil de opdrachtgever dat nog allemaal
bij zich houden, maar het stimuleert niet de innovatie in de sector.
@JDKrijgsman In de toekomst zal een opdrachtgever de integrale verantwoorde-
versneller
lijkheid kwijt willen, maar ook alle risico’s zoals de ontwerprisico’s.
cr isis als
Het komt nu al voor dat wij een polis afsluiten voor de ontwerp-
de
verantwoording in geval van constructieve of bouwfysische
fouten in het ontwerp. Maar in het huidige model klopt dat niet.
Als je verantwoordelijkheid toeneemt en je risico’s stijgen, moet
je daarvoor worden beloond.”
Met project De Wielslag bouwt Waal mee aan de vernieuwing van Rotterdam Zuid.
Twee groentekramen
In de laatste jaren heeft Waal afscheid genomen van een groot een initiatiefnemer verkleinen. Ik ben ervan overtuigd dat
Voor iemand die van zichzelf zegt gauw verveeld te zijn (“Ik ben liever met aantal toeleveranciers. “Onvermijdelijk om innovatie ruim baan een goede woning op de juiste plek altijd wordt verkocht.
te geven”, zegt Krijgsman. “Anders kun je niet projectoverstijgend Dat zien we nu ook bij een project in Leidschendam, dat we
vernieuwing bezig dan dat ik regulier werk doe”) zijn het leuke tijden in de bouw. werken en je werkplannen steeds beter maken. Dat betekent zonder makelaar en zonder reclamebureau ‘branden’.
voor een opdrachtgever niet dat hij altijd maar met diezelfde We laden de locatie, we ontsluiten het proces via internet,
Stap voor stap gaat Johan Krijgsman met Waal verder op de weg van verandering. bouwpartner moet werken. Hij kan heel goed met meerdere we zijn bezig met het werven van ambassadeurs. Zo hebben
ketens samenwerken. Op elke markt staan ook twee groente- we een groep mensen gemobiliseerd die we meenemen
Relativerend: “We hebben pas de eerste stap gezet.” kramen naast elkaar. Dat houdt de markt mooi in evenwicht. in klantenpanels. Zij hebben invloed op het plan. Het resultaat
Als de insteek maar niet de laagste prijs is, want dan krijg je weer is dat we nu al tweehonderd inschrijvingen hebben voor
die vechtcultuur. Die waardecreatie krijg je pas als je kennis en zeventig woningen.”
Vooruit, nog maar zo’n relativering, halverwege de koffie in zijn Echte ketenintegratie gaat daarom verder, doceert hij. kunde van alle partners samenvoegt. Als je daarin slaagt, kun Andere competenties
werkkamer in Vlaardingen. “Van een grijze muis zijn we een iets “Waar ik in geloof, is achterwaartse ketenintegratie met je duurzame continuïteit bieden. Daar heb je misschien wel Wie de bouw wil veranderen, moet vooral de cultuur veranderen.
sneller muisje geworden. Maar we zijn nog steeds een muis.” maakpartners. Dat is ook het idee van maakiQ. Van alle vijf stappen voor nodig. Als ik eerlijk ben, hebben we pas de Onderdeel van een nieuwe aanpak is daarom een instroom van
Die uitspraken maken duidelijk dat de 40-jarige directeur van materialen kopen we zeventig procent in. We willen naar een eerste stap gezet.” nieuwe medewerkers. “We nemen tegenwoordig andere mensen
Waal niet op zijn lauweren rust, ondanks alle lof die hij krijgt structuur toe waarin open source innovation kan gedijen. aan. Soms mensen die helemaal niets met bouwen hebben, maar
toegezwaaid. “We hebben een aantal stapjes gezet. Maar de Waar het om gaat, is dat een hoofdaannemer met zijn hele Afzetrisico bottleneck wel iets kunnen toevoegen. Dan gaat het niet over een andere
grote resultaten liggen nog voor ons. Het woord ‘ketenintegratie’ keten innoveert en de beste propositie nastreeft. Zodat je niet De ontwikkelende bouwer van de toekomst moet misschien mindset: dat zit wel goed bij onze mensen. Het gaat om heel
wordt te pas en te onpas gebruikt. Ik zie het als een hype van elke keer het wiel hoeft uit te vinden als je iets inkoopt. Anders nog wel een stapje verder gaan. Waarom zou die bouwer andere competenties. De lat ligt heel hoog. Voor onze mensen,
bouwers en corporaties. Ketenintegratie vind ik een misplaatst samenwerken met een klant noem ik nog geen ketenintegratie. ook niet een rol gaan spelen in het verkooptraject? Johan voor ons als organisatie. Je moet outperformen. De crisis is een
woord. Het gaat niet om anders samenwerken, maar om het De echte ketenintegratie zit aan de achterkant: waarde Krijgsman sluit het niet uit. “Het afzetrisico is nu nog de grootste mooie versneller van onze drijfveer om doorbraken in de
toevoegen van meer waarde.” toevoegen aan de zeventig procent die je als bouwer inkoopt.” bottleneck om te gaan bouwen. We kunnen dat risico voor bouwsector te realiseren.
10 WS WS 11

7. Em. Prof. dr. ir. Hennes de Ridder
@Hennesderidder
column
Na de crisis
Hans Versluijs
Gemeente Vlaardingen De bouwsector komt nu snel tot een totale stilstand. Na een nog eens parametrisch van klein naar groot - dus van wc, via
wat ongelukkig regeerakkoord wachten alle ‘bouw’partijen met keuken, badkamer, installaties, vloeren, plafond, wanden naar dak
@hversluijs ingehouden adem tot het overgaat. Wachten is sowieso niet en fundering - zowel digitaal als in het echt worden doorontwikkeld
verstandig, omdat het altijd langer lijkt dan het werkelijk duurt. in plaats van de huidige van groot naar klein benadering, dan
Maar wachten op iets dat definitief voorbij is (groei, groei en kunnen deze producten in elke omgeving worden geleverd.
De veranderingen in de bouw raken ook Samenwerking Marktpartijen betrekken bij nog eens groei) of de huizenprijzen zo’n 25% gedaald zijn, is dom. We spreken dan van hoogwaardig - industrieel gemaakt - maatwerk
de gemeenten. Hun positie als regisseur De procedure is nog niet afgerond, bestemmingsplan We kunnen daarom beter de stagnatie aangrijpen om de van superieure kwaliteit en architectuur. Weg met de saaiheid,
van projecten staat onder druk. Hoe gaan maar de resultaten zijn veelbelovend. Het eerder betrekken van marktpartijen bouwsector te hervormen. Weg uit de idiotie dat opdrachtgevers gelijkvormigheid, faalkosten en overlast. De nieuwe bouw­ nder­
o
gemeenten met die uitdaging om? “Wij merken dat we door frisse en bij het opstellen van bestemmings- definiëren wat ze willen hebben, waardoor aannemers in een nemers hebben een gestandaardiseerde bouwdoos waarmee
De gemeente Vlaardingen deed ervaring nieuwe ideeën geïnspireerd raken om plannen is een andere oplossing. dodelijke prijscompetitie zitten en gedwongen worden om ze elk denkbaar bouwwerk kunnen maken maar ook makkelijk
op met een project dat op de traditionele het op een geheel andere manier aan te Wethouder Versluijs: “Met kleine post- ambachtelijk eenmalige, unieke bouwwerken te maken. kunnen aanpassen. Hiermee kunnen ze lekker aan de slag in de
wijze, met een Europese aanbesteding, pakken. Ik geloof in samenwerking. zegellocaties doe je dat uiteraard niet, gigantische markt van herstructurering, renovatie en transformatie.
niet van de grond kwam. Wethouder Het was de starre regelgeving die ons wel met grote plannen. Als wij bezig zijn Het aardige is dat juist de bouw iets kan bewerkstelligen waar Maar ook in de GWW ligt er een enorme markt met tunneltjes,
Hans Versluijs besloot daarom het roer aanvankelijk in die voorzichtige rol met een nieuw plan, dan richten we de Nederland op wacht: een stimulering van de economie die rotondes, viaducten, geluidsschermen, rioleringen en wegen.
om te gooien. “Toen de aanbesteding heeft geduwd. Nu weten we dat we ook planprocedure zo in dat er eigen inbreng tegelijkertijd een bezuiniging is. Dat is dat (semi)publieke
voor het Buizengat-Oost niet tot een creatiever in onze aanpak kunnen zijn mogelijk is voor partijen. Dus je houdt opdrachtgevers in de bouw ophouden te specificeren wat ze Er zijn helaas enkele woningbouwcorporaties die weer de totaal
voor ons acceptabel resultaat leidde, als gemeente.” Ook het gefaseerd je plannen zo functioneel en zo globaal willen hebben. De directe publieke besparing is zo’n 10% op de andere kant uitgaan. Onder het mom van ketenintegratie gaan
hebben we een aantal partijen gevraagd aanpakken van projecten past in de mogelijk. Dat heeft natuurlijk ook zijn totale bouwomzet. De stimulering is dat aannemers eindelijk met zij ”samenwerken” met een paar aannemers om te renoveren.
hun gedachten te laten gaan over het huidige marktomstandigheden, grenzen, je wilt niet dat je ontwikkelin- zelf ontwikkelde bouwwerken kunnen komen en die industrieel Niks competitie. Lekker alles met geitenwollen sokken samen doen
plan. We moeten meer de dialoog gaan concludeert hij. “Je moet ervoor zorgen gen faciliteert waar je later niet gelukkig gaan produceren. Daardoor krijg je een competitie, die maakt en vooraf 2,5% winst en 6% AK op de omzet afspreken. Als deze
voeren, maar dan wel binnen de regels dat je genoeg ruimte overhoudt om mee bent. Maar het komt er wel op neer dat ze investeren in bouwwerken die twee keer beter, de helft aannemers niet iets met elkaar afspreken, zijn ze zo dom dat ik ze
van de aanbestedingsprocedure. een plan in een later stadium helemaal dat je de partij waar je mee in zee gaat goedkoper en twee keer sneller te leveren zijn. Dat komt door nog niet eens op een werk zou willen hebben. In ieder geval gaan
De partijen waren verder helemaal vrij in te vullen. En dat moet je aan de daadwerkelijk bij het plan betrekt. leercurven en repetitie-effecten. Indien deze bouwwerken ook deze jongens en meisjes het in de nieuwe wereld niet meer redden.
het plan in te vullen naar hun eigen marktpartijen overlaten. Want het is Aangezien je bij het opstellen van een
inzichten. Voor ons is dat wel een toch wel duidelijk dat zij het beste bestemmingsplan tegenwoordig ook
stelligen waar t
moment geweest dat wij hebben weten wat er in de markt leeft.” de uitvoerbaarheid moet aantonen,
iets bewerk
geleerd dat we niet meer in de positie heeft het grote voordelen om markt-
nd op wach
zijn om heel strakke randvoorwaarden partijen erbij te betrekken: zij voeren
N eder la
en veel eisen neer te leggen.” de plannen uit.”
12 WS WS 13

8. Bekijk de visie van
Phillip Smits op WaalTV
WAT IS ONZE
TOEGEVOEGDE WAARDE
“Begin 2008 dachten sommige partijen in de bouw dat we Inspiratie uit andere branches
failliet zouden gaan. Nu is het: jullie hebben de afgelopen jaren Ook initieerde hij het concept voor Blauwhoed Studio, dat alle
wel visie getoond! Zo betrekkelijk is het allemaal.” Phillip Smits bestaande afdelingen verving. “We hebben hierdoor het bedrijf
stond vijf jaar terug aan de basis van de nieuwe Blauwhoed kunnen ontmanagen om het ondernemende karakter van
Groep. Onder zijn leiding ging de ontwikkelaar om, maar niet de mensen beter tot uitdrukking te laten komen. ‘Klein is het
zonder slag of stoot. “Om de omslag te maken, zijn we ons heel nieuwe groot’ is mijn credo. We werken graag samen met groot
sterk gaan afvragen: wat is nu onze toegevoegde waarde, wat en gaan partnerships aan met klein.”
is ons DNA? Wat ik zag, was dat we de maximale toegevoegde Zijn inspiratie haalt Phillip Smits uit andere branches. “Ik ben lid
waarde aan de voorkant van het ontwikkelproces moesten van een aantal netwerken, waarvan een aantal buiten de
zoeken: concepting, marketing en verkoop, dus beleving. branche. Daar hoor ik de meest inspirerende verhalen. Het is
Voor taken aan de achterkant van het ontwikkelproces konden niet dat je het allemaal zo kunt kopiëren naar je eigen bedrijf,
we beter aansluiten door aannemers vroeger in het proces te maar je kunt wel ideeën opdoen die je weer verder helpen.
betrekken om hun expertise maximaal uit te nutten. Hier is het Ik ben bijvoorbeeld bij Google geweest om te kijken hoe zij
nieuwe Businessmodel voor Blauwhoed uitgekomen. Daarbij is georganiseerd zijn en welke strategieën ze hanteren. Heel
begin 2008 de consument, de klant, nog meer op nummer 1 inspirerend allemaal. In de bouwbranche ben ik dat de laatste
komen te staan en niet langer de architect, de stedenbouw­ jaren veel minder tegengekomen. “
kundige of gemeenten.”
Kopersstaking
Begin 2008 begon hij als COO aan het karwei bij Blauwhoed,
Phillip Smits
Blauwhoed B.V. begin 2010 werd hij CEO. In die rollen keek Phillip Smits kritisch
naar projecten, organisatie en kostenstructuur. “Al snel was de
@Phillipsmits conclusie dat een deel van de projecten niet meer aan het
nieuwe perspectief voldeed. Deze projecten hebben we voor
de bouwvak van 2008 verkocht, niet wetende dat Leeman
Brothers in oktober 2008 zou vallen.” Vervolgens kon hij gaan
reorganiseren. Het personeelsbestand kromp fors: van 110 naar
uiteindelijk 35 medewerkers om flexibel te blijven. “Uiteindelijk
zijn er nog maar tien medewerkers van voor de crisis werkzaam
bij Blauwhoed. De cultuuromslag kon niet groter zijn.”
14 WS WS 15

9. De maat
is vol
Lees het artikel Gebouwen met waslijsten vol oplever- Alles was leidend, behalve de klant. Iedereen Transparant proces
‘Tweede’ start
punten. Opleveringen met legionella- opereert vanuit zijn eigen perspectief, Toch staat niet iedereen juichend langs
bouw Sola Gratia
besmetting. Ellenlange procedures. Voor maar er is niemand die over het grote de lijn, weet hij. “Je ontmoet heel veel
directeur Guus Verduijn van Woonzorg geheel gaat. Op een andere manier willen scepsis, hoe lager je komt. Ook bij
Nederland is de maat vol. Is het niet het we naar een hogere kwaliteit en lagere onderaannemers, bijvoorbeeld de
veranderende zorglandschap in Nederland kosten. Het is toch te gek dat de bouw installateurs. Voor onze projecten is dat
dat vraagt om anticiperen, dan toch zeker rekent met tien, vijftien procent faalkosten?” de helft van het gebouw. Uiteindelijk
de traditionele rolverdeling in de bouw. hebben we de scepsis kunnen overwinnen.”
Via ketenintegratie wil Woonzorg Samenwerken is ook écht samenwerken, Woonzorg Nederland maakt ook
Nederland - dat wonen en zorgdiensten maakt hij duidelijk aan de hand van een dankbaar gebruik van BIM. “Een revolutie
aanbiedt voor senioren - afscheid nemen recent project. “In het begin van het in de aannemerij wat betreft de manier
van het foutenfestival uit het verleden. traject hebben we fors geïnvesteerd in van werken. Je bent gewend altijd je
“Dat begint al bij het programma van eisen de samenwerking. Het verantwoordelijke kaarten op de borst te houden. Je weet
waarin je lukraak maar aannames doet. team bij ons en bij de aannemer hebben nooit wat je nog tegenkomt gaandeweg
Vervolgens huren we een architect in, we een dag lang stage laten lopen in het proces. Maar dat kan dus niet meer
die er meestal ook niet bedreven in is om de keuken van een verzorgingshuis. met BIM. Het is een heel transparant
klantwensen in te vullen, maar wordt De verantwoordelijke man daar dacht dat proces, je creëert een open relatie met
Guus Verduijn
Woonzorg Nederland ingehuurd voor zijn kunstenaarschap. ze een taakstraf hadden. Die heeft ze elkaar. Met een functioneel goed
Dan heb je met een bouwer te maken die echt het snot voor de neus laten werken. gebouw, met minder fouten en tegen
@WoonzorgNL in het bouwproces zijn eigen gang gaat. Dan kweek je wel een band!” lagere kosten als resultaat.”
16 WS WS 17

10. Henk Lammers
Lammers Beton
Plaats: Amsterdam
Opdrachtgever: De Key
Architect: NL Architects
Je kunt nog zo’n innovatieve bouwer zijn: zonder partners met met de vraag: hoe kan het slimmer? Soms wordt metselwerk zelfs
dezelfde mentaliteit houdt het op. Daarom zijn Lammers Beton vervangen door in de fabriek vervaardigd prefab metselwerk.”
en Waal blij met hun wederzijdse relatie. De betonelementen- Lammers Beton is gewend kritisch mee te kijken of ontwerpen
leverancier uit Weert is in alles de tegenpool van een traditionele constructief en in vorm goed zijn. “Meedenken kan grote
betonfabriek. “Bij een betonfabriek denkt iedereen aan herrie en voordelen bieden. In de fabriek bijvoorbeeld, doordat je minder
stof”, lacht naamgever en oprichter Henk Lammers. “Dat stadium maluren en minder storturen nodig hebt. Ook kijken we of het
zijn we al lang voorbij. Wist je dat we hier maar twee mensen verantwoord kan worden gemonteerd. Dat levert een beter
hebben die daadwerkelijk beton storten? Het maken van een mal product op tegen een lagere prijs. Waal is bereid naar ons te
is soms wel honderd uur werk, het echte storten een half uurtje.” luisteren. We gaan er samen vanaf het begin naar kijken, soms al
in de fase vóór de aanbesteding.”
Vijftig man telt het bedrijf. Die werken zes dagen per week, om
alle orders te kunnen verwerken. Maar het succes heeft Henk Leanpartners
Lammers niet minder kritisch gemaakt. “Een aannemer wordt een Natuurlijk heb je wel eens verschillen van mening. Dan merk je
organisatiebureau, die het hele proces regisseert. Wij moeten hem dat we in feite te weinig van elkaars business af weten. Zij komen
ondersteunen. Kan het beter, goedkoper of efficiënter? Dat vraagt te weinig bij ons in de fabriek, wij te weinig bij hen op de bouw.
een goede relatie met elkaar.” En die heeft Lammers Beton met Maar als leanpartners krijg je de kans wel. Wij snappen waarom ze
Waal. “Een heel open relatie”, kenschetst hij. “We zijn bezig met bij de montage bepaalde details willen hebben. Zij snappen dat
een plan waarvoor we al drie maanden aan het tekenen zijn, we voor elementen een bepaalde maatvoering hanteren omdat
zonder dat we er prijstechnisch uit zijn. Al die tijd ben je bezig we het anders niet omkist krijgen.”
18 WS WS 19

11. 1.
Hoe
komt een keurig
meisje als jij in een
mannenwereld als de
bouw terecht?
“Ha! Dat was nu net de reden dat ik hier
5. ie
Z je voorbeelden
van bedrijven die
het goed doen?
“Kleinere spelers op de markt, familie-
bedrijven. Die zijn vaak al klantgericht uit
8. at
W doen we met de
architecten, die je in een
van je boeken ‘een
eigenzinnige beroeps-
groep’ noemt?
wilde werken. Vrouwen zijn meer op het zichzelf, maar hebben weer heel andere “Architecten mogen van mij best eigenwijs
proces en de communicatie gericht. uitdagingen. Bijvoorbeeld om het zijn, als het maar niet storend wordt. Een
Ik wilde werken in een mannensector die technisch en technologisch allemaal bij architect moet inspireren. Die architect
meer doel- en doengericht is.” te benen en te adapteren. Of omgaan moet veel meer beseffen voor wie hij het
2.
met vernieuwingen zoals BIM. Dat kunnen doet. Dat wil niet zeggen dat hij alleen maar
Beseft ‘de
grotere bedrijven weer sneller oppakken.” jarendertig-architectuur moet ontwerpen,
sector’ dat het omdat de consument dat toevallig mooi
6
.
voorbij vijf voor n
E zijn er al projecten- vindt. Dat wil geen enkele architect, die
twaalf is? nieuwe-stijl? wil iets nieuws maken. Maar hij kan die
“Ik heb me erover verbaasd hoe snel “Corporatie Portaal heeft wens van de klant wel vertalen in goede
duurzaamheid door de sector is opgepikt. conceptaanbieders laten inschrijven architectuur die vernieuwend is. En kom
Als je dat vergelijkt met de manier op een project van vijftig woningen, bij mij niet aan met verhalen over de
waarop de bouw de omslag maakt naar niaNesto. Die moesten aan de slag met kwaliteit van de gebouwde omgeving die
klantgericht werken: dat duurt veel een paar flinke uitdagingen. achteruit gaat als de consument het voor
langer. Iedereen weet dat het nooit meer Een maximumhuur, een energienotaloze het zeggen krijgt. Dan heb je het echt nog
zoals vroeger wordt. Maar bedrijven woning, een vast bedrag voor onderhoud. niet begrepen en doe je zelf iets niet goed.”
9.
worstelen ermee, ja.” Uiteindelijk gaan vijf partijen elk tien
woningen bouwen. Dat heeft elk van die Is
er ruimte
3.
Marjet Rutten
aan
G we die omslag partijen een hoop geld gekost, maar als je voor nieuwe
Vernieuwer voor de bouw-,
installatie- en vastgoedsector voor elkaar krijgen nieuwe dingen doet, moet je altijd leren.” spelers
met de huidige in de markt?
7.
@MarjetRutten generatie? tel,
S de crisis wááit “Ik zie regelmatig nieuwe ideeën of
“Ik denk ook dat de omslag in de bouw een keer over. Gaat bedrijven voorbijkomen waarvan ik zeg:
een heel ander type mensen vraagt, naast de bouw op de oude wauw! Maar die slagen er soms niet in
de bestaande inhoudelijke specialisten. voet verder? een markt te vinden. Het is ook een
Een goede balans van verschillende “Ik denk niet dat bedrijven op de oude moeilijke markt. Bijna alle partijen acteren
typen mensen met verschillende voet verder gaan. Vinex-locaties komen er vanuit onzekerheid. Dat is ook des bouws.
achtergronden maakt bedrijven aantoon- niet meer, van die projecten met grote Je wilt toch de zekerheid: is die toeleve-
baar succesvoller. Het is goed om in je aantallen. Bouwers zullen veel meer met rancier er over twintig jaar ook nog?”
Ze is - in volstrekt willekeurige volgorde - organisatie een vertegenwoordiging te elkaar in concurrentie moeten. Een paar
10.
hebben van de mensen die tot je jaar terug dachten we dat een woning at
W is je indruk
schrijfster van boeken, marketingadviseur, van Waal?
4.
doelgroep behoren.” 140.000 euro moest kosten. Als je toen
had gezegd: we gaan naar een energie- “Ik vind het heel
spreker, aanjager van veranderingen Meer
vrouwen notaloze woning van 80.000 euro toe, gedurfd, de weg die zij zijn ingeslagen.
in de bouw, had niemand je geloofd. Die is er nu. Waal zegt ook heel eerlijk: we zijn aan het
en nog veel meer. Marjet Rutten heeft bijvoorbeeld? Straks blijkt het misschien wel voor veranderen, maar wij weten ook niet wat
“Als het om wonen gaat, heeft de vrouw 50.000 euro te kunnen. Als er maar één de uitkomst zal zijn. Maar we geloven wel in
vooral een opvallende visie over de bouw. vaak een belangrijke stem. partij is die het doet, volgt de rest vanzelf.” de nieuwe aanpak. Ik denk niet dat er op dit
Een kleine kamer als walk-inkast kan net moment veel bouwers zijn die het beter
Hoog tijd voor dé 10 vragen. datgene zijn waardoor een vrouw verliefd doen. Het is een dilemma voor de bouw: als
wordt op een pand, zoals domotica dat je verandert, ga je een onzekere toekomst
voor een man kan zijn. Op die emotie tegemoet. Maar als je niet verandert, heb je
inspringen wordt steeds belangrijker.” weer geen bestaansrecht.”
20 WS WS 21

12. Onder leiding van directievoorzitter Henk Homberg
Henk Homberg
ERA Contour B.V.
kwam ontwikkelaar ERA Contour als eerste uit
@HenkHomberg
de reputatiemonitor van Building Business.
Resultaat van een heldere, consequente filosofie.
“Wij zitten echt aan de consumentenkant,
de focus ligt bij ons op de klant.”
FOCUS OP
Voor ERA Contour was het C-woord niet de reden om een Als straks de crisis voorbij is, is die nieuwe werkelijkheid Lean and mean
verandering in gang te zetten. De crisis was hooguit de bevestiging er gewoon. Daarom hebben we ingegrepen in onze eigen ERA Contour en Waal mogen dan op één lijn zitten: verschillen
dat het concern op de goede weg was, constateert Henk Homberg. organisatie. Neem inkoop. Je zag het traditionele gedrag om zijn er ook, constateert hij. “Waal is beter in de productiestroom.
DE KLANT
“Al voor de crisis zijn we gestart met cocreatie - het woord vanuit een machtspositie te onderhandelen er nog steeds inzitten. Die hebben ze heel goed georganiseerd, heel lean and mean.
bestond nog niet eens - en ketenintegratie, om de integrale We hebben een tijdlang een supply chain manager ingehuurd, Wij zijn daar ook mee bezig, maar Waal heeft een voorsprong.
kosten van een project omlaag te krijgen. Daarom zijn we binnen iemand van buiten de branche. Die heeft zich bij ons mogen Dat komt ook doordat wij echt aan de consumentenkant zitten,
het bedrijf aan een veranderingsproces begonnen. Ketensamen- verbazen over onze manier van werken!” de focus ligt bij ons op de klant. Als je met partijen goed samen-
werking veronderstelt dat je op een optimale manier samenwerkt werkt, valt daar nog heel veel winst te behalen. Je bent toch veel
met externe partners. Dat kan in onze visie alleen maar als je die Klimaatneutrale wijk dingen dubbel aan het doen. Je bent elkaar aan het controleren.
samenwerking ook intern helemaal goed hebt geregeld. Dit jaar ERA Contour werkt veel in opdracht van corporaties. Met een van Als je dat er nou eens uit haalt, ben je een heel eind. Zo hebben Onderscheidend blijven
hebben we een nieuw kantoor betrokken voor onze organisatie, die corporaties, Eigen Haard, werkt de ontwikkelaar aan het we bij een project nu een projectleider van een corporatie die Volgen de bedrijven elkaars verrichtingen?
geheel ingericht op die samenwerking. Niemand heeft in het unieke project Co-Green. “We willen van Overtoomse Veld in onze mensen aanstuurt. Dan bespaar je dus al op mankracht.” “Waarom zou je geen kennis uitwisselen? Iedereen mag hier van
kantoor een vaste plek. ERA Contour is ook niet langer Amsterdam de eerste klimaatneutrale wijk maken. Dat mag niets mij langskomen om te kijken hoe wij het doen. Je kunt elkaars
georganiseerd in afdelingen, we werken samen binnen meer kosten dan een gewone woning. De meerkosten financieren BIM-regisseurs organisatie toch niet kopiëren. Ik weet hoe Waal is georganiseerd.
projecten. Zo hebben we stappen gezet om daadwerkelijk we door ketensamenwerking te zoeken. We gaan daar zelfs En waar Waal de expertise van BIM binnenboord houdt, kiest ERA Voor een deel vergelijkbaar, maar voor een deel ook verschillend.
te veranderen.” nog verder in: door een gedeeld partnership af te spreken. Contour voor samenwerking met uitwerkbureaus. Henk Homberg: Dat is alleen maar goed, zo blijf je onderscheidend in de
Procedures veranderen is één. Maar is daarmee de ‘oude’ cultuur Iedere partij participeert in het resultaat, positief òf negatief. “We hebben geen modelleurs, maar werken samen met comakers. branche. Wij betrekken heel nadrukkelijk de klant erbij. In de
ook overboord? De directievoorzitter gaat er eens goed voor Dit soort projecten wordt in corporatieland met argusogen Wel hebben we BIM-regisseurs in eigen huis. Die modelleren niet reputatiemonitor van Building Business staan we nummer 1
zitten. ”Wij hebben er een tijd aan moeten sleuren intern. bekeken. Dankzij de crisis snapt iedereen ondertussen wel dat zelf, maar controleren wel de resultaten en doen de clash control. bij de ontwikkelaars. Het is de combinatie van klantfocus en
Continu de mensen overtuigen: de bouw moet anders. de integrale kostprijs omlaag moet.” Zo houd je het proces toch in eigen hand.” ketensamenwerking die ERA Contour typeert.”
22 WS WS 23

13. Bekijk maakiQ op
De Polder van
Nesselande op WaalTV
maakiQ
Zou het niet mooi zijn als de bouw sprekend leek op de De gebouwcomponenten zijn zo ontwikkeld dat we zeer
‘gewone wereld’ om ons heen? Waarin falen, verspilling en flexibel en snel kunnen inspelen op de vraag van de klant, met
lange doorlooptijden tot het verleden behoren en er veel meer een hoge kwaliteit tegen lage kosten. Omdat we niet elke keer
kwaliteit op maat wordt geleverd tegen een lagere integrale over 80% van de dingen die voor elk project hetzelfde zijn
kostprijs. Een branche waarin echt waarde wordt toegevoegd, hoeven na te denken. Zo creëren we industrieel maatwerk.”
partijen duurzaam projectoverstijgend met elkaar samen-
werken en werken aan integrale innovatieve huisvestings­ “Ons eigen 3D-model fungeert als de dynamische bron van
oplossingen. Oplossingen die beproefd zijn, gezamenlijk kennis.”, vertelt Joris Raaijmaakers van het team dat al veel
ontwikkeld en steeds worden doorgeïnnoveerd. Die industrieel grondgebonden woningen op deze wijze heeft geproduceerd.
en modulair geproduceerd worden om vervolgens te worden Het virtuele gebouwmodel is een database waarin al onze
Plaats: Maassluis geassembleerd tot maatwerk om in te wonen, zorgen, leren, afspraken met betrekking tot de modules en de verwerking
Opdrachtgever: Het Balkon C.V. (Bouwfonds/Maasdelta) werken, winkelen of recreëren. “MaakiQ staat voor deze manier hiervan is opgeslagen. Dit model voorziet onze hele keten van
Architect: Theo Verburg Architecten van industrieel produceren”, vertelt Ebert van der Wal. klant tot leverancier van maatwerk informatie, zodat iedereen
“MaakiQ richt zich op standaardisatie, innovatie en continu zijn werk optimaal kan doen en steeds kan verbeteren.
verbeteren. Het open source ontwikkelen van industrieel te
vervaardigen componenten waarmee we alle gebouwen “Met maakiQ hebben wij een methodiek in handen waarmee
op maat kunnen configureren. Om dit te bereiken, hebben we mensen stimuleren en inspireren om sámen steeds
we een keten van innovatieve producenten georganiseerd beter te bouwen.”, aldus Van der Wal. “Vertrouwen hebben
die continu gedreven samenwerkt aan de beste op maat in de kwaliteiten van vaste maakpartners. Wij durven een
huisvestingsoplossing. Een oplossing die uiteindelijk veel integrale en multidisciplinaire aanpak te kiezen, waarbij we
meer waarde voor de klant genereert.” over grenzen heen kijken. Afrekenen met de verspillende
vechtcultuur. Waal maakt die verbindingen in een open sfeer van
“Het uitgangspunt is een basis te creëren voor repetitie transparantie, gelijkwaardigheid en gezonde concurrentie.
en het elke keer samen weer beter doen. Dan voegen we Voor een gestroomlijnde keten die werkplezier en échte
echt kwaliteit toe!”, zegt Daan van Norel enthousiast. meerwaarde toevoegt.”
Daan van Norel
@DaanvanNorel
Ebert van der Wal
@EbertvanderWal
Joris Raaijmaakers
@JGRaaijmaakers
24 WS WS 25

14. ‘K stendeskundige’ is Joris van der Velden bij Waal. En nee,
o
kostendeskundige is geen nieuwe, modieuze term voor calculator.
Nieuw aan
Want, legt hij in één zin uit: “Het gaat er niet om waarvoor je iets
hebt ingekocht, maar om wat het uiteindelijk heeft gekost.” In de
starre bouw is dat geen nuance, maar een wéreld van verschil.
“In de traditionele calculatie vragen we offertes aan en zoeken we
de goedkoopste aanbieder uit. Ik doe het anders. Ik wil weten:
de horizon
MFA Oudeland
welke voorgaande projecten sluiten hierop aan en wat heeft het
toen gekost? Van de grondgebonden woningen is tachtig procent
hetzelfde. Twintig procent is variabel. Dan heb je het over een
gevel van baksteen in plaats van een met houten afwerking.
Maar een binnendeur is een binnendeur, spuitwerk is spuitwerk. Plaats: Rotterdam
Waarom dan toch steeds weer offertes aanvragen? Om de prijs te Opdrachtgever: Woonbron
bepalen? We vragen nu alleen nog een offerte aan om onze prijs Architect: Venhoeven CS Amsterdam
te toetsen aan die van de markt. Een toeleverancier die dan
duurder aanbiedt, moet met een goede verklaring komen.
We moeten naar het stadium dat Waal zelf weet wat een bouw-
deel kost. Dat kan, gewoon door te meten wat iets op een ander Villa Vonk wordt hét ontmoetingspunt
project heeft gekost.” Ook kan hij heel snel een voorlopige offerte in Oudeland
presenteren. “Een ochtendje werk en je kunt een opdrachtgever ‘Villa Vonk’, zo heet de pas geopende multifunctionele
bij benadering vertellen wat iets gaat kosten. Is dat interessant? accommodatie (MFA) in de Hoogvlietse wijk Oudeland.
Dan duiken we er graag verder in voor de exacte prijs.” De basisschoolleerlingen, de buitenschoolse opvang en de
peuters hebben als eersten hun intrek genomen in de nieuwe
Joris van der Velden lokalen. Binnenkort gonst het ook in de andere ruimten van
Waal de activiteiten. Programmeur Wietske Abma helpt toekomstige
gebruikers op weg. Zij vindt Villa Vonk een heel toepasselijke
@de_Joris naam voor de MFA. “Het is een naam die vonkt. Dit mooie
moderne gebouw is hèt ontmoetingspunt voor jong en oud
in de wijk Oudeland.” Villa Vonk staat aan de Othelloweg,
pal naast het oude schoolgebouw van de Notenkraker. Een impuls
Op deze school werkte Wietske Abma jaren als ‘schoolmate’. voor Oudeland
Nu is ze programmeur voor Villa Vonk, een nieuwe functie. De bouw van de MFA is een van de
Niet uitknijpen “Heerlijk, dat pionieren. Ik houd ervan nieuwe dingen op te pijlers van de herstructurering in de wijk
Joris van der Velden denkt dat er nog meer winst te behalen is zetten en kansen te creëren voor de gebruikers.” Oudeland in Hoogvliet. Villa Vonk geeft
met een scherpere focus op kosten. “De volgende stap is dat we een impuls aan de wijk en maakt de
met onze toeleveranciers gaan uitsplitsen wat de manuren en de buurt aantrekkelijk voor nieuwkomers.
materiaalkosten zijn geweest. Hoe lang ben je nu bezig geweest Op 30 augustus 2012 is de Villa feestelijk
met monteren? En hoe lang op de fabriek om te fabriceren? geopend. De deelgemeente Hoogvliet,
De kunst is dan dat je partners ervan moet overtuigen dat je ze Dienst Jeugd Onderwijs en Samenleving
niet aan het uitknijpen bent. We willen sámen verder. Dat kan van de gemeente Rotterdam en
alleen maar door lagere kosten dan de concurrent te hebben, Plein nul10 huren ruimte in Villa Vonk.
zonder concessies te doen aan de kwaliteit. Deze werkwijze levert Het gebouw is gerealiseerd door
dus werk op voor Waal en haar partners. ”Ook die vernieuwing in Woonbron, in samenwerking met Waal.
de bouw kost tijd”, realiseert hij zich. “We laten een begroting op
Stabu-indelingen helemaal los. Ik kijk: hoe wordt tijdens de inkoop
met de begroting gewerkt? Dat heeft niets met de Stabu-codering
te maken. Zoiets moet even landen: het is een hele omslag. Zeker
als het een ex-uitvoerdertje met een paar jaar ervaring is die dit
allemaal roept.”
26 WS WS 27

15. Nieuw aan
de horizon
centrumplan
Plaats: De Lier
Opdrachtgever: C1000 Vastgoed B.V.
Architect: Roeleveld-Sikkes Architects
Een bouwbedrijf in de top 5 van snelstgroeiende ondernemingen
in Zuid-Holland. Dat mag in een tijd als deze gerust een unicum
heten. Daarom is Waal heel trots op de FD Gazelle Award 2012, Plaats: Amsterdam
een initiatief van het Financieele Dagblad. Vorig jaar mochten Opdrachtgever: Vereniging Far West
we zelfs de Gouden Gazelle mee naar huis nemen, uitgereikt Architect: Architectenbureau Paul de Ruiter B.V.
aan de snelste groeier in de categorie grote ondernemingen in
Zuid-Holland. Ook dit jaar kregen we lof toegezwaaid voor de
indrukwekkende expansie. Die resulteerde in 2011 in een groei
van 64 procent, van 70,1 miljoen euro naar 115,4 miljoen euro.
Onze top 5 notering in de Cobouw top 50 ranglijst best
renderende bouwbedrijf was een kroon op ons jaar.
Op donderdag 22 november werden de awards uitgereikt. Waal gastheer
FD Gazelle Award 2012
Leuk detail: dat gebeurde bij Waal in Vlaardingen. Circa 200
ondernemers kwamen op het event af, dat werd gepresenteerd
door Petra Grijzen en Martine Wolzak, bekend van o.a.
BNR Nieuwsradio. Alle aanwezigen waren, net als Waal, al
uitgeroepen tot FD Gazelle 2012.
28 WS WS 29

16. nieuw aan de
horizon
De Duinpieper
Sinds oktober 2012 wonen Bianca van Alfen en
Dennis van der Meer in De Duinpieper, een project van V.l.n.r. Sjaak van der Tak (voorzitter plaatselijke commissie KNRM),
zeventien eengezins-woningen in Hoek van Holland. André Muilwijk (penningmeester plaatselijke commissie KNRM), directie Waal.
“Het zag er op papier al meteen heel aantrekkelijk uit.
overlevings
Ook dat het een klein projectje in een bestaande wijk is,
vonden we plezierig. Bij die grote nieuwbouwwijken
duurt het meestal twintig jaar voordat de wijk echt
pakken
af is”, zegt Bianca. Vooral de gevels vallen op, met een
fraaie raamverdeling en een doorlopende kroonlijst
met verholen dakgoot. “Leuke mensen”, omschrijft
voor KNRM
Bianca de bouwploeg. “Heel behulpzaam. Ze namen
altijd de tijd voor je. Even een ruimte inmeten was nooit
een probleem.” Daarom werd de oplevering ook niet met
angst en beven tegemoet gezien. “Bij ons was er heel
weinig aan de hand. Een raam dat wat moeilijk dicht
ging, dat soort dingen. Die heeft Waal super opgelost!”
‘Overleven’ is het credo in de bouw. Tijdelijk, want er zullen
zeker andere tijden komen. Op andere gebieden draait het
echter altijd om overleven. Letterlijk zelfs. Zoals bij de vrijwilligers
van de KNRM, die regelmatig moeten uitrukken om reddend
op te treden. De KNRM moet het doen zonder overheidssteun
en is daarom afhankelijk van vrijwilligers en van vrijwillige
bijdragen van particulieren en bedrijven. Daarom heeft Waal
Een opvallende pilot voor Woonplus kleiner, maar de eisen van huurders doorlooptijd een project gebouwd.” ook dit jaar besloten niet te investeren in relatiegeschenken,
in Schiedam: de woningcorporatie nemen toe.” Al in een vroeg stadium En ook foutloos? “Nagenoeg foutloos! maar in een goed doel. Waal doneerde zeven overlevingspakken
koos voor de 29 grondgebonden dacht Waal mee over technische Wij zijn ervan overtuigd dat de manier inclusief instructielessen aan de bemanning van reddingsboot
huurwoningen niet voor de traditionele oplossingen. Eline Busser: “Dan merk je van werken van Waal leidt tot minder George Dijkstra in Ter Heijde. Waal heeft haar relaties gevraagd
aanbesteding, maar voor een keten- dat een bouwer heel praktisch denkt. faalkosten. Waal werkt met vaste ook bij te dragen aan de actie. Op het moment van het ter
samenwerking met Waal. Senior Waal elimineert alle kostprijsverhogende onderaannemers. En er valt nog meer perse gaan van dit magazine is het totale bedrag van
projectmanager vastgoed Eline Busser: zaken die de kwaliteit niet ten goede winst te behalen, door de lucht uit deze actie € 15.000,-.
“Waal wilde bewijzen dat het met minder komen.” Bijkomend voordeel was dat het het proces te laten lopen. Ik ben
geld mogelijk is een woning met meer project in een recordtijd is gerealiseerd. ervan overtuigd dat ook corporaties
kwaliteit te bouwen. Dat is ook de “Na het storten van de begane-grond- als wij toe moeten naar vaste bouw-
uitdaging voor corporaties de komende vloeren heeft het twaalf weken geduurd. partners. Dat leidt uiteindelijk tot een
jaren, want de investeringsruimte wordt Wij hebben nog nooit met zo’n snelle beter product.”
30 WS WS 31

17. Scan de QR-code om het artikel te lezen
Reputatiemonitor bouwbedrijven Nederland:
Waal met stip op nummer 10
Lezing keteninnovatie
op Nyenrode Business Universiteit
Brede School Fiep Westendorp
wint FSC keten award 2012
Meer bewustwording en betrokkenheid
op bouwplaatsen van Waal door startwerkfilm
Spanning en slingers
op De Grote Vaart
Vooraankondiging
Glorend aan de horizon dient zich aan: een inspirerende relatiemiddag in april.
Vol boeiende sprekers over thema’s die ertoe doen.
U leest er alles over in de uitnodiging die u binnenkort ontvangt.