As part of its programme of enhancing Myanmar companies’ understanding of responsible business practices, MCRB organised a one day workshop in Yangon on “Developing a Human Rights Policy” on 5th September 2016. Read more: http://www.myanmar-responsiblebusiness.org/news/developing-a-human-rights-policy.html

1. Human Rights Policy - best practice workshop
Which Human Rights are relevant to Business & Legal
Framework
Hnin Wut Yee, Research and Civil Society Outreach Manager, Myanmar Centre for
Responsible Business
ျမန္မာ့စီးပြားေရးက႑ တာ၀န္ယူမႈရွိေရး Aေထာက္Aကူျပဳဌာန (MCRB)
5 September 2016
www.mcrb.org.mm
Aမွတ္ ၁၅၊ ရွမ္းရိပ္သာလမ္း
(ဆာကူရာ ေဆးရံုAနီး)
စမ္းေခ်ာင္းၿမိဳ႔နယ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕
ဖုန္း / ဖက္(စ္) ၀၁ ၅၁၀၀၆၉

2.  What are Human Rights?
လူ႔Aခြင့္Aေရးဆိုတာ ဘာလည္း?
 Human Rights and Business Link?
လူ႔Aခြင့္Aေရးႏွင့္ စီပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ဆက္ႏြယ္မႈ
 What is a Business Case?
စီပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားAတြက္ Aက်ိ္ဳးရလဒ္
 Domestic Legal Framework
ျပည္တြင္း Uပေဒမူေဘာင္

3.  Universal rights for all human beings= ”rights
holders” လူသားAားလံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ
Aခြင့္Aေရးမ်ား
 Freedom and Human dignity
လြတ္လပ္မႈ ႏွင့္ လူသားဂုဏ္သိကၡာ
 Without discrimination as to race, colour, sex,
language, religion, political or other opinion,
national or social origin, property, birth or
other status. ခဲြၿခားမႈမရွိ

4.  Protected in international Conventions ratified by
States ႏုိင္ငံတကာစာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားAရ
AကာAကြယ္ေပးထား
 State is responsible for protecting the rights of its
people = main ”duty bearer”
ကာကြယ္ရန္ Aစိုးရတာ၀န္
 Individuals and others organs of society including
business also have to respect rights of others
ေလးစားရန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတာ၀န္

5. Economic, social and cultural
rights
စိးပြားေရး၊ လူမႈေရး ႏွင့္ ယU္ေက်းမႈ ဆိုင္ရာ
Aခြင့္Aေရးမ်ား
Right to housing, food, water လံုေလာက္ေသာ Aိမ္ရာေနထိုင္မႈ။
AစားAစာရရွိမႈ။ ေရ ရရိွမႈ
Right to non-discrimination and
equality
ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမႈမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္း ႏွင္႔
ညီမွ်မႈ
Right to rest and leisure Aနားယူ Aပန္းေၿဖ ပိုင္ခြင္႔
Right to a family life မိသားစုဘ၀ ရပိုင္ခြင္႔
Right to education ပညာသင္ၾကား ပိုင္ခြင္႔
Right to freely participate in the
cultural life of the community
ယU္ေက်းမႈ၊ ရိုးရာဓေလ႕ႏွင့္ဆိုင္ေသာ
Aေလ့Aထမ်ားတြင္ပါ၀င္ခြင့္ရွိမႈ
Right to work – just and
favourable conditions at work
သင့္တင့္မွ်တမႈရွိေသာ၊ေဘးကင္းလံုျခံဳေသာ
လုပ္ငန္းခြင္ AေၿခAေန၌ Aလုပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္
EXAMPLES OF HUMAN RIGHTS

6. Core labour standards Aဓိက Aလုပ္သမား Aခြင့္Aေရးမ်ား
Freedom from child labour ကေလးAလုပ္သမား ပေပ်ာက္ေရး
Freedom from discrimination in
employment/occupation
Aလုပ္ခန္႔ထားမႈႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာ ခြဲျခား
ဆက္ဆံခံရမႈ မ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္း
Freedom of association and
collective bargaining
လြတ္လပ္စြာAသင္းAပင္းဖြဲ႔စည္းခြင့္ႏွင့္ မိမိ
Aခြင့္ေရးကို စုေပါင္းေစ့စပ္ေျပာဆို၍
သေဘာတူညီမႈ ကို ရယူပိုင္ခြင့္
Freedom from forced or
compulsory labour
Aတင္းAဓၶမေစခိုင္းမႈမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ပိုင္ခြင့္
EXAMPLES OF HUMAN RIGHTS

7. Civil and political rights ႏိုင္ငံသား Aခြင္႔Aေရး
Right to life, liberty and security of
person
c
Right to non-discrimination and
equality
ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမႈမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္း
ႏွင္႔ညီမွ်မႈ
Freedom from torture or cruel,
inhuman or degrading treatment
or punishment
ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရမႈ (သို႔)
ႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံခံရမႈ (သို႔)
Aျပစ္ဒဏ္ေပးခံရမႈမ်ား မွ လြတ္ေၿမာက္မႈ
Right to an effective remedy ထိေရာက္ေသာ ကုစားမႈ ရပိုင္ခြင္႔
Freedom from arbitrary arrest,
detention or exile
မတရား ဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံရမႈ၊ ႏွင္႔
တိုင္းတပါး၌ ခိုလံႈရၿခင္းမွ လြတ္ေၿမာက္မႈ
Right to a fair trial တရားမွ်တေသာ Uပေဒရဲ့ AကူAညီကိုရရွိ
ပိုင္ခြင့္
Right to privacy မိမိ ကိုယ္ပိုင္ဘ၀ ရပိုင္ခြင္႔
Right to own property ပစၥည္း၊ Uစၥာပိုင္ဆိုင္ခြင့္
Right to freedom of thought,
conscience and religion
လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚႏိုင္ခြင့္၊ ေဖာ္ျပႏိုင္ခြင့္၊
ကိုးကြယ္ႏိုင္ခြင့္
Right to be free from slavery မတရားခိင္းေစခံရမႏင္ ကၽန္ျပဳခံရျခင္းတိမ
EXAMPLES OF HUMAN RIGHTS

8. Specific standards
Indigenous Peoples’
Rights
ဌာနီတိုင္းရင္းသား Aခြင္႔Aေရးမ်ား
Children’s rights ကေလး Aခြင္႔Aေရးမ်ား
Women’s Rights Aမ်ိဳးသမီး Aခြင္႔Aေရးမ်ား
Peoples with disabilities မသန္စြမ္း Aခြင္႔Aေရးမ်ား
Migrant workers ေရႊ႔ေၿပာင္း Aလုပ္သမား
Aခြင္႔Aေရးမ်ား
Protection for specific groups

9.  Principle 1: Businesses should support and
respect internationally proclaimed human
rights.
 Principle2 : Businesses should ensure that
they are not complicit in human rights abuses
GLOBAL COMPACT PRINCIPLES 1 and 2

10.  Aေျခခံမူ ၁- စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ႏုိင္ငံတကာက လက္ခံ
သေဘာတူထားသည့္ လူ႔Aခြင့္Aေရး
ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ကို ေလးစားလုိက္နာၿပီး
Aေထာက္Aပံ့ျပဳရမည္။
 Aေျခခံမူ ၂- လူ႔Aခြင့္Aေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားတြင္
မိမိတုိ႔ပါ၀င္ပက္သက္မႈမရွိမေစရ။
GLOBAL COMPACT PRINCIPLES 1 and 2

11. 1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
17%
2%
0%
11%
15%
4%
28%
17%
6%
0%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Q 1. စာရြက္တြင္ပါရွိေသာ လူ႔Aခြင့္Aေရး (၁၀)ခ်က္တြင္
မည္သည့္ Aခြင့္Aေရးသည္ သင့္ဘ၀Aတြက္ Aေရးၾကီးဆံုး
ျဖစ္သနည္း၊

12. Q 2. စာရြက္တြင္ပါရွိေသာ လူ႔Aခြင့္Aေရး (၁၀)ခ်က္တြင္
မည္သည့္ Aခြင့္Aေရးသည္ သင့္ကုမၸဏီAတြက္ Aေရးၾကီး
ဆံုး ျဖစ္သနည္း၊
1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10 0%
8%
4% 4%
48%
16%
4%
8%
4% 4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

13. Q 3. မိမိ ကုမၸဏီက လူ႕Aခြင့္Aေရးကို ေလးစားျမွင္႔တင္ေပး
သည္ဟုထင္ပါသည္။
1. Yes
2. No 92%
8%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Yes No

14. Q 4. မိမိ ကုမၸဏီ လုပ္ငန္းခြင္Aတြင္း လူ႔Aခြင့္Aေရး ခ်ိဳးေဖာက္
မႈမ်ား ရွိႏိုင္သည္ ဟုထင္ပါသည္။
1. Yes
2. No 55%
45%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Yes No

15. Q 5. မိမိ ကုမၸဏီ၌ လူ႕Aခြင့္Aေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ရွိႏိုင္လ်င္
လုပ္ငန္းခြင္ ျပင္ပ၌ Aမ်ားဆံုးဟုထင္ပါသည္။
1. Yes
2. No
35%
65%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Yes No

16. 1. Yes
2. No
86%
14%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Yes No

17. Human Rights and Business Link?
လူ႔Aခြင့္Aေရး ႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ဆက္ႏြယ္မႈမ်ား

18.  A company produces and sells organically grown food at an
accessible price to consumers
(ကုမၸဏီတစ္ခုက သဘာ၀Aတိုင္း စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ AသီးAႏွံ၊ AစားAေသာက္
မ်ားကို ေစ်းႏႈန္းမွ်တစြာ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သည္။)
= supports right to food, right to health, right to a healthy
environment
(AစားAစာရပုိင္ခြင့္၊ က်န္္းမာေသာဘ၀ရပိုင္ခြင့္၊ က်န္းမာေသာ ပတ္၀န္းက်င္၌
ေနထုိ္င္ခြင့္ )
 A company provides internet cheap access( ကုမၸဏီတခုက
ေစ်းသက္သက္သာသာျဖင့္ Aင္တာနက္၀န္ေဆာင္မႈေပး
= enables the right to information, right to participation
(သတင္းAခ်က္Aလက္ရပိုင္ခြင့္၊ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္)
SOME EXAMPLES: POSITIVE CONTRIBUTIONTO HUMAN RIGHTS

19.  Company does not hire young women in age of having children
(ကေလးေမြးမည့္Aရြယ္ Aမ်ဳီးသမီးမ်ားကို Aလုပ္မခန္႔)
= Discrimination against women, violation of the right to work (Aမ်ိဳးသမီးမ်ားAား
ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း၊ Aလုပ္Aကိုင္ရပိုင္ခြင့္ကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း)
 Company terminates contract of trade union representatives for organing or
participating in union activities (ကုမၸဏီက Aလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို
Aလုပ္သမားAသင္းAဖြဲ႔လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္မႈ (သို႕) စည္းရံုးမႈAတြက္ Aလုပ္ျဖဳတ္
= violation of the right to freedom of association( လြတ္လပ္စြာ
Aသင္းAပင္းဖြဲ႔စည္းခြင့္ကို ခ်ိဳးေဖာက္)
 Company destroys informal settlement close to its factory (ကုမၸဏီက
၄င္း၏စက္္ရံုႏွင့္နီးကပ္သည့္ ပ်ံက်ေနထိုင္ေသာတဲမ်ားကို ဖ်က္ဆီး )
= violation of the right to housing (Aိမ္ေနရာ ေနထုိင္ပိုင္ခြင့္ကို ခ်ိဳးေဖာက္)
 Company’s waste water pollutes farmland( ကုမၸဏီမ်ား၏စြန႔္ပစ္ေရမ်ားက
လယ္ယာေျမမ်ားကုိ ဖ်က္ဆီး )
= violation of the right to food ( AစားAေသာက္ရပိုင္ခြင့္ကို ခ်ိဳးေဖာက္)
 Company sells unsafe food products to consumers ( ကုမၸဏီက
က်န္းမာေရးAတြက္စားသံုးရန္ မသင့္ေသာ AစားAေသာက္မ်ားကို ေရာင္းခ်)
= violation of the right to health( က်န္းမာေသာဘ၀ရပိုင္ခြင့္ကို ခ်ိဴးေဖာက္)
SOME NEGATIVE EXAMPLES: DIRECT INVOLVEMENT

20.  Mining company contracts private security guards who sexually harass
women of the community (သတၱဳကုမၸဏီက ငွားရမ္းေသာ လံုျခံဳေရး၀န္ထမ္းက
ရပ္ရြာလူထုမွ Aမ်ိဴးသမီးကို မတရားက်င့္ၾကံ)
= linked to violation of right to personal security, women´s rights
လံုျခံုေသာဘ၀ ရပိုင္ခြင့္ Aမ်ိဳးသမီး Aခြင့္Aေရး
 Internet company provides government with private messages political
opponents send on email which leads to their arrest (Aင္တာနက္ကုမၸၸဏီက
ႏုိင္ငံေရးAျမင္မတူေသာဆန္က်င္တက္ျကြသူမ်ား၏ ကိုယ္ေရး Aခ်က္Aလက္ကို
AစိုးရAား ေပး)
= complicit in violation of freedom of thoughts, expression, arbitrary arrest
လြပ္လပ္စြာ ေတြးေခၚခြင့္၊ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ ၊ မတရားဖမ္းဆီးခံရျခင္းမွ Aကာကြယ္ရပိုင္ခြင့္
SOME NEGATIVE EXAMPLES OF INDIRECT INVOLVEMENT

21.  Garment company buys fabric from a supplier who uses child
labour(Aထည္ခ်ဳပ္ကုမၸဏီက ကေလးAလုပ္သမားAသံုးျပဳသည့္ ပစၥည္းေပးသူူထဲမွ
Aထည္စမ်ား၀ယ္)
= linked to violations of children rights
ကေလး Aခြင့္Aေရးႏွင့္ ဆက္ႏြယ္
 Manufacturing company hires another company to transport its goods
and imposes very short time to deliver its products : drivers have
excessive hours, too little rest, and cause accidents (ပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္
ကုမၸဏီတခုက ယင္း၏ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို Aခ်ိန္တို Aတြင္းပို႔ေပးရန္ ပို႔ေဆာင္ေရးု
ကုမၸဏီတစ္ခုကို ငွားရမ္း)
= contribution to violation of decent work and right to security/life
ေကာင္းမြန္ေသာ Aလုပ္ခြင္ ႏွင့္ လံုျခံဳေသာဘ၀ ရပိုင္ခြင့္
SOME NEGATIVE EXAMPLES OF INDIRECT INVOLVEMENT

22. What is a Business Case?
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားAတြက္ Aက်ိဳးရလဒ္

23. Responsible business can be a ”win-win situation”
Example: Health and Safety
Actions
(လုပ္ေဆာင္မႈ)
Costs
(ကုန္က်စရိတ္)
Result (ရလဒ္) Benefits for
business
(စီးပြားေရးAတြက္
Aက်ိဳးေက်းဇူး)
Benefits for society
(လူထုAတြက္
Aက်ိဳးေက်းဇူး)
Equipment and
training of workers
on safety
(Aလုပ္သမားမ်ားကို
လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ
သင္တန္းႏွင့္
ပစၥည္းကိရိယာမ်ားေထာ
က္ပံ့ျခင္း)
Cost of personal
protective
equipment
Cost of training
workers and
management
about safety
procedures
Reduce safety
incidents and
accidents
(လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ
မေတာ္တဆ
ထိခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ျခင္းကို
ေလ်ာ့က်ေစသည္)
Less financial
losses due to
disruption of
production
(Aကုန္Aက်
သက္သာ)
Safe and healthy
workforce
(က်န္းမာေသာလုပ္သား
Aင္Aားထု)
Increase workers
trust towards
managment
(Aလုပ္သမားမ်ားကုမၸ
ဏီစီမံခန္႔ခြဲမႈAေပၚ
ယံုၾကည္မႈ)
Less
injuries/deaths
(ဒဏ္ရာရမႈနည္းပါး)
Better situation for
workers and their
families(Aလုပ္သမား
မ်ားႏွင့္ သူတို႕၏
မိသားစုမ်ား
Aတြက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္
ေသာ AေျခAေန)

24. Example: Reduction of energy consumption (စြမ္းAင္သံုးစြဲမႈ
ေလ်ာ့ခ်ျခင္း)
Actions Costs
incurred
Result Benefits
for
business
Benefits
for society
Change lamp
bulbs in factory to
energy-saving
lamps (မီးလံုးမ်ားလဲ)
Cost of new
lamp bulbs
Electricity
consumption
reduced
(လ်ွပ္စစ္ေခ်ြတာ)
Reduce
energy
costs
(စြမ္းAင္
Aတြက္ကုန္
က်စရိတ္
ေလ်ာ့)
Electricity
is a scarce
resource
Reduce volume of
packaging of
products
(ထုပ္ပိုးမႈပမာဏ
ေလ်ာ့ခ်)
Cost of
rethinking
packaging
Reduced
volume of
plastic/paper
(ပလစတစ္/စကၠဴ
AေရAတြက္ေလ်ာ့
ခ်
Reduce
costs for
packaging
Encourage
innovation
Less waste
to manage
စြန္႔ပစ္ပၸစည္း
စီမံမႈနည္း

25. Improve working conditions : ”Companies who attract the best people
perform the best” (လုပ္ငန္းခြင္ AေျခAေနတုိးတက္္)
Action Costs Results Benefits for business Benefits for
society
Better wages
(ပိုေကာင္းေသာလုပ္
ခ)
Higher
cost
(ကုန္က်စရိ
တ္ျမင့္)
Workers get a
fair wage
(သင့္တင့္ေသာ
လုပ္ခရ)
Retain and attract good
workers
(ေတာ္ေသာAလုပ္သမားမ်ားကို
စြဲေဆာင္၊ေရရွည္ျမဲ)
Reduce costs of turnover
and recruitment
Socio-
economic
conditions
improve
(လူမႈဘ၀ တိုးတက္)
Reduce
working hours
and overtime
Immedia
te cost?
Workers get
more rest
Less incidents due to
fatigue
Workers are more
productive
Better
life/work
balance
Skills
development
Cost of
training
for
workers
Workers more
qualified
Higher productivty
Innovation
Increased
education
Social
dialogue
ေတြ႔ဆံု ညိွႏိႈင္း
ေျပာဆိုျခင္း
None Workers and
management
discuss
workplace
issues together
Prevent conflicts/disruptions
Workforce suggests
improvements
Motivated and engaged
workers deliver better
ပဋိပကၡ ေရွာင္ရွား
Workers feel
respected

26.  Suppliers and partners requested to
comply with environmental and social
criteria (သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္လူမႈ ေရးဆုိင္ရာ
စံႏႈန္းမ်ားလုိက္နာရန္လို)
 Auditing and corrective measures
လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ စံႏႈန္းမ်ား လုိက္နာမႈ
ရွိ/မရွိစစ္ေဆးျခင္း
 Control extends beyond direct contractors:
second tier suppliers and subcontractors
(တိုက္ရိုက္ contractor မ်ားAျပင္ ဒုတိယAဆင့္
ပစၥည္းေပးသြင္းသူမ်ား၊ subcontractor မ်ားႏွင့္
လည္းဆိုင္)

27.  Risks of disturbances and
shutdowns (လုပ္ငန္းေႏွာင့္ယွက္၊
ပိတ္သိမ္းခံရ)
 Cost of conflicts: very high
(ပ႗ိပကၡကုန္က်စရိတ္)
 Consult community on a project
(စီမံကိန္းAေၾကာင္း ရပ္ရြာလူထုကို
Aသိေပးေဆြးေႏြး )
 Prevent/ mitigate negative impact
on land and environment
(ေျမယာႏွင့္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္Aေပၚ
ဆုိးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကာကြယ္)
 Discuss expectations of community
(ရပ္ရြာ၏ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားကို ေဆြးေႏြး )

28. Examples of Domestic Legal Framework
ျပည္တြင္းUပေဒမူေဘာင္ Uပမာမ်ား

29. ကေလးAလုပ္သမား
၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဆို္င္မ်ားႏွင့္ Aလုပ္ဌာနမ်ား Uပေဒ
၁၃။ (က) Aသက္၁၄ ႏွစ္မျပည့္ေသးေသာ မည္သူ႔ကိုမဆို ဆိုင္တခုခု၌ ျဖစ္ေစ၊
Aလုပ္ဌာနတခုခု၌ျဖစ္ေစ Aလုပ္မလုပ္ေစရ သို႔ လုပ္ခြင့္မျပဳရ။
 (ခ) ဆိုင္တခု၌ျဖစ္ေစ၊ Aလုပ္ဌာန တခုုခု၌ျဖစ္ေစ ၁၆ႏွစ္ မျပည့္ေသးသူAား
သတ္မွတ္Aလုပ္ခ်ိန္ထက္ေက်ာ္လြန္၍ Aခ်ိန္ပိုလုပ္ခြင့္ မျပဳရ။
၁၄။ (က) Aသက္၁၄ ႏွစ္ျပည့္ၿပီး Aသက္ ၁၆ႏွစ္ မျပည့္ေသးသူမ်ားကို Aလုပ္လုပ္ရန္
သင့္ေတာ္ေၾကာင္း လက္မွတ္ထုတ္ေပးခြင့္ရိွသည့္ တာ၀န္ခံဆရာ၀န္၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူ
လုပ္ကိုင္ေစႏိုင္သည္။ သို႔ရာတြင္ တစ္ရက္လ်ွင္ ေလးနာရီထက္ပို၍ လုပ္ကိုင္ခြင့္ မျပဳရ။
 (ခ) Aသက္၁၄ႏွစ္ျပည့္ၿပီး Aသက္၁၆ႏွစ္မျပည့္ေသးသည့္ မည္သူကိုမွ် ညေျခာက္နာရီမွ
နံနက္ ၆နာရီ Aခ်ိန္Aတြင္း မခိုင္းေစရ သို႔ Aလုုပ္လုပ္ခြင့္မျပဳရ။

30. ကေလးAလုပ္သမား
၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဆို္င္မ်ားႏွင့္ Aလုပ္ဌာနမ်ား Uပေဒ
၁၄။(ဂ) Aသက္၁၄ ႏွစ္ျပည့္ၿပီး Aသက္၁၆ႏွစ္မျပည့္ေသးသည့္ မည္သူ႔ကိုမွ် ဆို္င္ သို႔ Aလုပ္ဌာန
တစ္ခုခုတြင္ Aလုပ္လုပ္ၿပီးေသာရက္၌ Aျခားဆိုင္ သို႔ Aလုပ္ဌာန တခုခု၌ ခုိုင္းေစျခင္းမျပဳရ သို႔
Aလုပ္လုပ္ခြင့္မျပဳရ။
 (ဃ) Aသက္၁၈ ႏွစ္မျပည့္ေသးေသာ မည့္သည့္ Aလုပ္သမားကိုမွ် Aႏၱရာယ္ရိွသည္ဟု
သတ္မွတ္ထားေသာ လုပ္ငန္း သို႔ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ Aလုပ္မလုပ္ေစရ သို႔ လုပ္ခြင့္မျပဳရ။
 (င) Aသက္၁၈ ႏွစ္မျပည့္ေသးေသာ္လည္း Aသက္၁၆ႏွစ္ျပည့္ၿပီး သူမ်ားAနက္မွ
သက္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းAလိုက္ Aသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းသင္တန္းမ်ား တက္သူေAာင္ျမင္သူမ်ားျဖစ္ျခင္း၊
လုပ္ငန္းခြင္္ ေဘးAႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးႏွင့္ က်န္းမာေ၇းဆိုင္ရာ ညြန္ၾကားခ်က္မ်ားကို နားလည္သိရိွ
လိုက္နာႏိုင္သူ ျဖစ္ျခင္း၊ က်န္းမာၾကံံ့ခိုင္သူ ျဖစ္ျခင္းတို႔ႏွင့္ စိတ္ဓာတ္ကို မထိခိုက္ေစႏိုင္သည့္
လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ Aလုပ္လုပ္ရန္ သင့္ေတာ္ေၾကာင္း တာ၀န္ခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးသည့္
ဆရာ၀န္၏ေထာက္ခံခ်က္ျဖင့္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ျပဳႏိိုင္သည္။

31. ကေလးAလုပ္သမား
၁၉၅၁ ခုႏွစ္၊ Aလုပ္ရံုမ်ားAက္Uပေဒ
လူငယ္မ်ား Aလုပ္ခ်ိန္
-တစ္ရက္လွ်င္ ၄နာရီထက္ပို ၍Aလုပ္လုပ္ခြင့္ မျပဳရ။ (ပုဒ္မ ၇၉ (၁)(က))
-ညေန ၆ နာရီမွ နံနက္ ၆နာရီၾကာ မခိုင္းေစရ။ (ပုုဒ္မ ၇၉ (၁)(ခ))
-Aလုပ္ရံု တစ္ခုခု ၌ု Aလုပ္လုပ္ျပီးေသာ ကေလးကို AျခားAလုပ္ရံု တစ္ခုခုတြင္
Aလုပ္လုပ္ခြင့္မျပဳရ။ (ပုဒ္မ ၇၉(၄))

32. ကေလးAလုပ္သမား
၁၉၅၁ ခုႏွစ္၊ Aလုပ္ရံုမ်ားAက္Uပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ Uပေဒ
၃၀။ ၁၉၅၁ခုနွစ္၊ Aလုပ္ရံုမ်ားAက္Uပေဒ ပုဒ္မ၇၅ တြင္ ပါရွိေသာ Aသက္တဆယ့္သုံးႏွစ္
မျပည့္ေသးသည့္ ဆိုသည့္စကားရပ္ကုိ Aသက္တစ္ဆယ့္ေလးႏွစ္မျပည့္ေသးသည့္ ဆိုသည့္
စကားရပ္ျဖင့္ Aစားထိုးရမည္။
၃၁။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္၊ Aလုပ္ရံုမ်ားAက္Uပေဒ ပုဒ္မ၇၅ ၏ေနာက္တြင္ ပုဒ္မ ၇၅-က
Aျဖစ္ေAာက္ပါAတိုင္း ျဖည့္စြက္ရမည္-
၇၅-က။ မည့္သည့္လူငယ္ကိုမွ် ေဘးAႏၱရာယ္ရိွေစေသာ၊ က်န္းမာေရးထိခိုက္ေစေသာ
ပညာသင္ၾကားႏိ္ုင္သည့္ Aခြင့္Aေရးကို Aေႏွာင့္Aယွက္ျဖစ္ေစေသာ၊စာရိတၱႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကို
ထိခိုက္ေစေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ Aလုပ္ခိုင္းေစျခင္းမျပဳရ။

33. ကေလးAလုပ္သမား
၁၉၅၁ ခုႏွစ္၊ Aလုပ္ရံုမ်ားAက္Uပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ Uပေဒ
၃၄။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္၊ Aလုပ္ရံုမ်ားAက္Uပေဒ ပုဒ္မ ၇၈၊ ပုဒ္မခြဲ (၂)၏ ေနာက္တြင္ ပုဒ္မခြဲ (၃)Aျဖစ္
ေAာက္ပါAတိုင္းျဖည့္စြက္ရမည္။
(၃) Aလုပ္လုပ္ရန္ သင့္ေလ်ာ္ေၾကာင္း မွတ္ပံုတင္ ဆရာ၀န္ ေထာက္ခံခ်က္လက္မွတ္မရရိွေသာ
မည္သည့္လူရြယ္ကိုမွွ် Aလုပ္ရံု၌ ညေနေျခာက္နာရီ မနက္ေျခာက္နာရီAခ်ိန္Aတြင္း မခုိုင္းေစရ
သို႔မဟုတ္ Aလုပ္လုပ္ခြင့္မျပဳရ။

34. Aလုပ္ခ်ိန္၊ Aနားယူပိုင္ခြင္႔ ၊သင့္တင့္မွ်တမႈရွိေသာ၊ေဘးကင္းလံုျခံဳေသာ လုပ္ငန္းခြင္AေၿခAေန၌
Aလုပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္
၁၉၅၁ ခုႏွစ၊္ ခြင့္ရက္ႏွင့္ Aလုပ္ပိတ္ရက္ Aက္Uပေဒ
Aမ်ားျပည္သူ Aလုပ္ပိတ္ရက္ (ပုဒ္မ -၃)
-ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံAတြင္းရိွ Aစိုးရရံုးမ်ား၏ ရံုးပိတ္ရက္မ်ား နည္းတူျဖစ္သည္။
-လုပ္ခလစာAျပည့္ျဖင့္ Aနားေပးရမည္။ ထိုေန႔ Aလုပ္လုပ္ရပါက Aေျခခံလစာ ၂ဆႏွင့္
ရွားပါးစရိတ္ ခံစားခြင့္ရိွသည္။
-Aမ်ားပိတ္ရက္သည္ ရက္သတၱပတ္ Aလုပ္ပိတ္ရက္ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနပါက
Aမ်ားAလုပ္ပိတ္ရက္Aား AျခားAလုပ္ပိတ္ရက္သို႔ ေျပာင္းလဲခြင့္မရွိ။ ထိုေန႔ကို
Aမ်ားAလုပ္ပိတ္ရက္Aျဖစ္ မွတ္ယူရမည္။
-Aမ်ားAလုပ္ပိတ္ရက္တြင္ Aလုပ္လုပ္ရေသာ Aလုပ္ခ်ိန္သည္ ၈ နာရီထက္ေက်ာ္လြန္
လုပ္ကိုင္ရေသာ္ ေက်ာ္လြန္လုပ္ကိုင္ရေသာ Aခ်ိန္ပို နာရီAတြက္ Aခ်ိန္ပိုခံစားခြင့္ျပဳရမည္။

35. Aလုပ္ခ်ိန္၊ Aနားယူပိုင္ခြင္႔ ၊သင့္တင့္မွ်တမႈရွိေသာ၊ေဘးကင္းလံုျခံဳေသာ လုပ္ငန္းခြင္AေၿခAေန၌
Aလုပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္
၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဆို္င္မ်ားႏွင့္ Aလုပ္ဌာနမ်ား Uပေဒ
၁၁။(က) ဆိုင္ သို႔ Aလုပ္ဌာန၌ Aလုပ္လုပ္ေသာ Aလုပ္သမားတစ္Uီးကို တစ္ရက္လွ်င္
၈နာရီထက္ပို၍၄င္း၊ ရက္သတၱလွ်င္ ၄၈နာရီထက္ပို၍၄င္း Aလုပ္မလုပ္ေစရ။ သို႔ရာတြင္
တစ္ရက္လွ်င္ ၈ နာရီထက္ပို၍ ၄င္း၊ ရက္သတၱလွ်င္ ၄၈ နာရီထက္ပို၍၄င္း Aလုပ္သမား၏
သေဘာဆႏၵရယူ၍ Uပေဒႏွင့္Aညီ Aခ်ိန္ပိုလုပ္ကိုင္ႏို္င္သည္။
(ခ) Aခ်ိန္ပိုလုပ္ေသာ နာရီစုစုေပါင္းသည္ မည္သည့္ ရက္သတၱပတ္၌မဆို ၁၂ နာရီထပ္မပိုေစရ။
သို႔ရာတြင္ Aထူးကိစၥရပ္Aေနျဖင့္ လုိAပ္ခ်က္ရိွပါက ရက္သတၱပတ္၌ ၁၆ နာရီထက္ မပိုေစရ။
ထုိ႔ျပင္ ညသန္းေခါင္ ၁၂ နာရီထက္ ေက်ာ္လြန္လုပ္ကိုင္ျခင္း မျပဳရ။

36. Aလုပ္ခ်ိန္၊ Aနားယူပိုင္ခြင္႔ ၊သင့္တင့္မွ်တမႈရွိေသာ၊ေဘးကင္းလံုျခံဳေသာ လုပ္ငန္းခြင္AေၿခAေန၌
Aလုပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္
၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဆို္င္မ်ားႏွင့္ Aလုပ္ဌာနမ်ား Uပေဒ
၁၂။ (က) ဆိုင္ သို႕ Aလုပ္ဌာနတခုုခု၌ လုပ္ကိုင္ေသာ Aလုပ္သမားတUီးUီးကို မည္သည့္ေန႔ရက္၌မဆို
Aနည္းဆံုး မိနစ္၃၀မေပးဘဲ တစ္ဆက္တည္း ေလးနာရီ ထက္ပို၍ Aလုပ္ မလုပ္ေစရ သို႔ လုပ္ခြင့္မျပဳရ။
ထုိ႔Aျပင္ နားခ်ိန္ႏွင့္ Aလုပ္ခ်ိန္စုစုေပါင္းသည္ ဆိုင္ႏွင့္ ကုန္သြယ္Aလုပ္ဌာန၊ Aမ်ားေပ်ာ္ရႊင္ေရး
Aလုပ္ဌာနAတြက္ျဖစ္ပါက နားခ်ိန္တစ္နာရီ AပါA၀င္ တစ္ရက္လွ်င္ ၁၁ နာရီထက္ မပိုေစရ။
(ခ) Aေစာင့္၊ လံုျခံဳေရး Aျဖစ္ျဖင့္ Aလုပ္လုပ္သူတို႔Aတြက္ ပုဒ္မခြဲ (က)ပါ Aနားယူရန္ Aားလပ္ခ်ိန္မေပးဘဲ
ေနႏိုင္သည္။
၁၅။ Aလုပ္ရွင္သည္-
(က) ဆိုင္ႏွင့္ Aလုပ္ဌာနAသီးသီး၌ ရက္သတၱလွ်င္ Aနည္းဆံုး တစ္ရက္ကို Aလုပ္သမား နားရက္Aျဖစ္
သတ္မွတ္ေပးရမည္။
(ခ) ပုဒ္မခြဲ (က)ပါ နားရက္တစ္ရက္Aတြက္ ထိုAလုပ္သမား၏ ရသင့္ေသာ Aခေၾကးေငြကို
ျဖတ္ေတာက္ျခင္းမျပဳရ။

37.  လြတ္လပ္စြာAသင္းAပင္း ဖဲြ႕စည္းခြင္႔
Aလုပ္သမားAဖဲြ႔Aစည္း Uပေဒ ၂၀၁၁
 ေဘးကင္း လံုၿခံဳေသာ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ လုပ္ပိုင္ခြင္႔
လုပ္ငန္းခြင္ ေဘးAႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရးနွင့္က်န္းမာေရးUပေဒ (ေရးဆဲြလ်က္ရွိ)
 ခဲြျခား ဆက္ဆံမႈ ခံရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ပိုင္ခြင္႔
၂၀၁၅ မသန္စြမ္းသူမ်ား၏Aခြင့္Aေရး
Aခန္း ၁၀း မသန္စြမ္းသူမ်ား Aလုပ္Aကိုင္ Aခြင္႔Aလမ္း ရရွိေရး
 က်န္းမာေသာဘ၀ရပိုင္ခြင္႔
၂၀၁၄ စားသံုးသူကာကြယ္ေရး Uပေဒ

38. သတင္းAခ်က္Aလက္ရပိုင္ခြင္႔၊ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ ခ်ရာ၌ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင္႔
၂၀၁၅ ပတ္၀န္းထိခိုက္မႈဆန္းစစ္ျခင္းဆိုင္ရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း
၁၃။ စီမံကိန္းAဆိုျပဳသူသည္ -
(က) ဤလုပ္ထံုးလုပ္နည္း Aပိုဒ္ ၃၄၊၅၀၊၆၁ Aရ ကနUီး ပတ္၀န္းက်င္ဆန္းစစ္ျခင္းႏွင့္
ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈဆန္းစစ္ျခင္းလုပ္ငန္းစU္၏ Aဆင့္Aားလံုးတြင္ Aမ်ားျပည္သူႏွင့္
သင့္ေလ်ာ္ေသာ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးမႈမ်ားကို စီစU္ေဆာင္ရြက္ရမည္။
(ခ) ၀န္ႀကီးဌာနက Aသိေပးထားသည့္ Aမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ထိပါးေစႏိုင္သည့္
ကိစၥရပ္မ်ားမွတစ္ပါး Aမ်ားျပည္သူႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ စီမံကိန္းဆိုင္ရာ
သတင္းAခ်က္Aလက္မ်ားကို Aခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ ထုတ္ေဖာ္ရမည္။

39. သတင္းAခ်က္Aလက္ရပိုင္ခြင္႔၊ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ ခ်ရာ၌ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင္႔
၂၀၁၅ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳမ်ား Aခြင္႔Aေရး ကာကြယ္သည္႔ Uပေဒ
 “ဌာေနတိုင္းရင္းသား မ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ ေဒသနယ္ေျမAတြင္း သဘာ၀
သယံဇာတမ်ား တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ Aျခားစီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား မစတင္မီ
ၿပီးျပည့္စံုၿပီး တိက်ေသာ သတင္းAခ်က္Aလက္မ်ား ရရွိရန္ လိုAပ္ေၾကာင္း၊
သို႔မွသာ Aစိုးရ သို႔မဟုတ္ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ေဒသခံမ်ားAၾကား ေဆြးေႏြးမႈမ်ား
ျပဳလုပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ပါရွိပါသည္။ ဤAခ်က္၏ Aေရးပါပံုကို ေAာက္တြင္
ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားပါမည္

40. 2016 ေျမယာAသံုးခ်မႈ မူ၀ါဒ
 (၇-ဂ) ေျမႏွင္႔သဘာဝAရင္းAျမစ္မ်ား စီမံAုုပ္ခ်ဳပ္မႈဆိုုင္ရာ ဆံုုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္
ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ျပည္သူမ်ား Aထူးသျဖင္႔ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၊ Aမ်ိဳးသမီးမ်ား
ႏွင္႔ လုုပ္ကြက္ငယ္ေတာင္သူလယ္သမားတိုု႔၏ ပူးေပါင္းပါဝင္ေဆာင္ရြက္မႈကိုု
ပိုုမိုုျမွင္႔တင္ရန္။
 (၈-င)ေျမAသံုုးခ်မႈႏွင္႔ ေျမAရင္းAျမစ္မ်ား စီမံခန္႔ခြဲျခင္းတိုု႔ႏွင္႔ စပ္လ်U္း၍
ဆံုုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ျပည္သူမ်ားပိုုမိုု ပါဝင္ ဆံုုးျဖတ္ခြင္႔ျပဳရန္။

41. 2016 ေျမယာAသံုးခ်မႈ မူ၀ါဒ
 Aခန္း (၅) - ၃၈။ ။ေျမသိမ္းဆည္းျခင္း နွင့္ ေျမခြဲေဝေနရာခ်ထားျခင္း တိုု႔ေၾကာင္႔
လည္းေကာင္း ေျမကိုုမတရားသိမ္းဆည္းခံရျခင္း သိုု႔မဟုုတ္ စစ္ေဘးစစ္ဒဏ္ခံရ၍ ေျမကိုု
စြန္႔လြတ္ခဲ႔ရျခင္းေၾကာင္႔လည္းေကာင္း၊ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ရန္လိုုAပ္သည္႔ ျပန္လည္ေနရာခ်
ထားျခင္း၊ေလ်ာ္ေၾကးေပးျခင္း၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ျခင္းႏွင္႔ ျပန္လည္Aစားထိုုး ျဖည္႔ဆည္း
ေပးျခင္းဆိုုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားကိုုစီမံခန္႔ခြဲရာတြင္ ၿမိဳ႔နယ္၊ ရပ္ကြက္ သိုု႔မဟုုတ္ ေက်းရြာAုုပ္စုု
Aဆင္႔ရိွ Aက်ိုဳးသက္ဆိုုင္သူမ်ား၊ Aရပ္ဘက္လူမႈAဖြဲ႔Aစည္းမ်ား တိုုင္းရင္းသားလူမိ်ဳးစုု
ကိုုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင္႔ က်ြမ္းက်င္သူမ်ားပါဝင္၍ Aျပည္ျပည္ဆိုုင္ရာ ရွင္းလင္းသည္႔
Aေကာင္းဆံုုးနည္းလမ္းမ်ားႏွင္႔ လူ႔Aခြင္႔Aေရးစံမ်ားကိုု က်င္႔သံုုးေဆာင္ရြက္ ရမည္။

42. 2016 ေျမယာAသံုးခ်မႈ မူ၀ါဒ
Aပိုုင္း၈။ ။တိုုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ ေျမAသံုုးခ်မႈ Aခြင္႔Aေရးမ်ား
 ေရွး႐ိုုးစU္လာ ေျမကိုု ႐ိုုးရာနည္းလမ္းမ်ားႏွင္႔ စိုုက္ပ်ိဳးေသား တစ္သီးပုုဂၢလ
Aကိ်ဳးသက္ဆိုုင္သူမ်ား သိုု႔မဟုုတ္ Aဖြဲ႔Aစည္းမ်ား၏ေျမလုုပ္ပိုုင္ခြင္႔ႏွင္႔ စပ္လ်U္း၍
ဆံုုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္း၊ ေစာင္႔ၾကည္႔ေလ႔လာျခင္းႏွင္႔ Aျငင္းပြားမႈ
Aပၚဆံုုးျဖတသည္႔လုုပ္ငန္းစU္မ်ား၌ တိုုင္း႐င္းသားလူမ်ိဳးစုုေခါင္းေဆာင္မ်ား ၊
ရပ္မိရပ္ဖမ်ားႏွင့္ Aမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါဝင္ေစရမည္။
Aပိုုင္း (၉ )တြင္ Aမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင္႔ Aမ်ိဳးသားမ်ား ေျမAသံုုးခ်မႈကိုု
တန္းတူညီမွ်မႈရိွေစရန္ ျပ႒ာန္းထားျပီး။ Aမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ေျမရာကိစၥရပ္မ်ားတြင္
ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခြင္႔ႏွင္႔ လူ႔Aဖြဲ႔Aစည္းကိုု ကိုုုယ္စားျပဳပိုုင္ခြင္႔Aစရိွသည္႔
တန္းတူAခြင္႔Aေရးရရိွရန္လည္း ပါဝင္ပါသည္။