1. คําวาชีวิต คืออะไร มาจากไหน ?

2. คําวาชีวิต มาจากคําวาชีวะ แปลวา เปน อยู คือ

3. อะไร, เปน, มี, อยู

7. ชีวิต หมายถึง อยางไร

8. หมายถึง การเปนไป, ดําเนินไป, เคลื่อนไหว

9. มีวิเคราะหเปนภาษาบาลีวา

10. ธมมชาเตน ชีวตีติ = ชีวิต
แปลวา สิ่งใดยอม (เปน, อยู, คือ)
ตามธรรมชาติสิ่งนั้นเรียกวาชีวิต

11. ชีวิต ภาษาอังกฤษตรงกับคําวา
Life living Thing collectively in general
plants, preple.

12. ชีวิตมาอยางไร / จากไหน / เมื่อไร

13. ทฤษฎี 99
1 มาจากอะไร
มาจาก 0
0 คืออะไร
0 คือ ไมมี และไมมีคือวาง และวางก็คือ 0

14. สมศักดิ์ = (พอ , แม) - ปูยา - ทวด - โครต -โครต ๆ
โครตของโครต ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ
1,000,000 (หนึ่งลาน) ก็มาจากหนึ่ง
1 ก็มาจาก 0

15. กําเนิดชีวิตในทรรศนะตาง ๆ

16. ทรรศนะของนักปรัชญา
และนักวิทยาศาสตร

17. อับเบ จอรจ ลือมาเทรจ
(Abbe George Lemaitre 1894-1966)
นักวิทยาศาสตรชาวเบลเยี่ยม
เสนอทฤษฎี (Big Bang Theory)
(การระเบิดครั้งใหญย่ิงหรือทฤษฎีฟองไข)
เซลลเดียวหลายเซลล (complex cells)

18. ชาลล ดารวิน
Charles Darwin
นักวิทยาศาสตรชาวอังกฤษ
กําเนิดจากเซลลเดียวและ
หลายเซลล (complex cells)

19. ธาเลส Thales = มาจาก น้ํา
อาแนกซิมิเนส Anaximenes =มาจาก อากาศ
เซโนพาเนส Zenophanes = มาจากดิน
เดโมคริตุส Democritus = มาจากรวมตัวของธาตุ 4

20. สังคมวิทยา = มนุษย วิวัฒนาการ มาจากสัตวประเภทลิง

21. ศาสนาพุทธเกิดจากธาตุ 4
ดิน , น้ํา , ไฟ , ลม
ธาตุ คือ สภาวะที่มีอยู, ทรงอยู
ธร ธาตุ ในความทรงไว/และมีอยู

22. ทรรศนะศาสนาคริสต
ชีวิตมาจาก = พระเจา

23. พระตรีเอกนุภาพ
ผูสรางพระยะโฮวา
พระบิดา
ผู ไถ บ าป (พระเย ซู )
ผูเสด็จเพื่อนําทาง
พระบุตร พระจิต
ชวยเหลือมนุษยสู หรือพระ
พระเจา วิณญาณ
อันบริสุทธิ์
รวมกันเปนพระเจาองคเดียว

24. ทรรศนะศาสนา อิสลามมาจากพระเจา
ศาสนาฮินดู มาจากพระเจา

25. ทรรศนะนักวิทยาศาสตร
ใชคําวา สสาร ที่เรียกวา อนินทรีย
วิวัฒนาการเปน อินทรีย

26. องคประกอบของชีวิต มี 2 สวน
ภายนอก กาย รูป
ภายใน ใจ จิต นาม

28. มนะอุษย มน =ใจ
อุษย = สูง
มนุษย = แปลวาผูมีใจสูง

29. โครงสรางจิตมี 3 ระดับ
1. จิตฝายต่ํา ID ควบคุมไมได
2. จิตระดับกลาง Ego ควบคุมได
3. จิตที่สงสุด Supergo จิตทีพฒนาแลว
ู ่ ั

30. ชั่ว

31. ภูมิมนุษย
สวรรค
มนุษย
นรก

32. สวรรค 7 ชั้น
1. ชั้นจาตุมหาราชิกา
2. ชั้นดาวดึงส
3. ชั้นยามา
4. ชั้นดุสิต
5. ชั้นนิมมานรดี
6. ชั้นปรนิมมิตวสวัตดี

33. อบายภูมทั้ง 4
ิ
1. นรก
2. เปรต
3. อสุรกาย
4. เดรัจฉาน

34. 1
วิชาจริยศึกษาเพือการพัฒนาตน
่
เรียบเรียงโดย อ.ปราโมทย สุวรรณา (M.A Philosophy)
----------------------------------------------------------------------------------------------
ชีวตในคําสอนของพระพุทธศาสนาและศาสนาตางๆ
ิ
๑. ลักษณะของชีวิต
“ชีวิต” ราชบัณฑิตยสถาน(๒๕๔๖: ๓๖๖) ไดใหความหมายไววา “หมายถึง ความ
เปนอยู” ตรงกันขามกับคําวา “อชีวิต” หรือ “อชีวะ คือ ความไมมีชีวิตหรือความตายเพราะกาย
สิ้นไออุนและวิญญาณ รากศัพทเดิมมาจากภาษาบาลีและสันสกฤตมาจากคําวา “ชีว ธาตุ” ซึ่ง
ประกอบดวย “ ต ” ในกิรยากิตก ลง อิ อาคม สําเร็จรูปเปน “ชีวิต”
ิ
ในคัมภีรบาลี อภิธานนัปปทีปกาสูจิ ไดใหนิยาม ชีวิต ไววา ชีว : ชีวนฺติ สตฺตา เนนาติ
ชี โ ว. ที่ ช่ื อ ว า ชี ว ะ เพราะอรรถวิ เ คราะห ที่ ม าสั ต ว ทั้ ง หลาย ย อ มเป น อยู ด ว ยเหตุ ป จ จั ย นั้ น
(นาคะประทีป, ๒๔๖๔: ๔๕๐)
ชีวิต : ชีว ปราณธารณ, โต. ชีวนฺติ อเนนาติ ชีวิตํ. ชีวธาตุเปนไปในอรรถวา ทรงไวซึ่ง
ลมปราณ ลง ต ปจจัย จึงมีรูปเปน ชีวิต โดยมีอรรถวิเคราะหวา สัตวทั้งหลาย ยอมเปนอยูดวยการ
ทรงไวซึ่งลมปราณนั้น
ชีว (ชีวะ) น. ความอยู, ความเปนอยู , ใจ. ดวงวิญญาณ แตมักเรียกวา ชีโว
คําวาชีวิต มีผูใหความหมายเอาไว ดังนี้
๑. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ ชีวิต คือ ความเปนอยู
๒. กลุมนักชีววิทยา ชีวิต คือ กบวนการ แหงการปรับตัวเอง
๓. กลุมจิตนิยม ชีวิต คือ การปรากฏระดับหนึ่งของวิญญาณที่สมบูรณ
๔. กลุมสสารนิยม ชีวิต คือ วิวัฒนาการของสสาร
๕. หลวงวิจิตรวาทการ ชีวิต คือ การตอสู
๖. เซ็คเปยร ชีวิต คือ ละครโรงใหญ
๗. อริสโตเติล ไดแบงทัศนะของชีวิต ไว ๓ ระดับ คือ
๗.๑ ชีวิตระดับพืช ชีวิตระดับนี้จะมีเฉพาะความตองการทางชีววิทยา เชน การ
หายใจ การกินอาหาร การขับถายและการสืบพันธ
๗.๒ ชีวิตระดับสัตว ชีวิตระดับนี้มีความตองการทางชีววิทยาและมีความรูสึกทาง
ประสาทสัมผัส เชน การเห็น การฟง เปนตน

35. 2
๗.๓ ชีวิตระดับมนุษย ชีวิตระดับนี้มีความตองการทางชีววิทยา มีความรูสึกทาง
ประสาทสัมผั สและมีแนวความคิดทางดานการคนควาหาเหตุผล อันกอใหเ กิดวุฒิปญญา และ
คุณธรรมตาง ๆ
มนุษยเปนสัตวโลกที่แตกตางจากสัตวอื่นตรงที่มีสมองขนาดใหญ ซึ่งเปนที่เกิดของปญญา
นํามารวมสรางลักญณะเหนือธรรมชาติ ( super organic ) ในวิถีชีวิต ซึ่งพัฒนาชีวิตทางสังคมของ
มนุษยใหเจริญงอกงามมากขึ้นทุกที คริสตศตวรรษที่ 20 นี้ มนุษยสามารถดํารงชีวิตอยูบนโลกดวย
วิถีที่เหนือธรรมชาติอยางนาอัศจรรยสามารถคิดคนวิทยาการ นําเอาสิ่งแวดลอมทั้งปวงมาสราง
ปรับปรุง และดัดแปลง สรางประดิษฐกรรมใหม เพิ่มขึ้นตตลอดเวลา ชีวิตของมนุษยปจจุบัน จึง
แตกตางจากบรรพกาลอยางยิ่งเพราะเปนชีวิตที่สามารถจัดการและสรางเสริมความสุขสําราญใหแก
ชีวิตตามที่ปารถนาไดดี ในสองสามศตวรรตนี้จึงไดเห็นปรากฏการณทางสังคมที่มนุษยภูมิภาค
ตางๆ ทั่วโลกรวมกันเปนกลุมหรือองคกรรวมมือรวมใจกันเพื่อพัฒนาวิถีเศรษญกิจการเมือง สังคม
และวัฒนธรรมใหกาวหนา โดยเฉพาะในปลายคริสตศตวรรษที่ 20 กระบวนการรวมโลกเปนหนึ่ง
เดียวอยางที่เรียกวาโลกาภิวัตน ( Globalization ) เพื่อเพรกระจายความคิดวิทยาการ เทคโนโลยีและ
ประดิษฐกรรม อยางกวางขวางแกชาวโลกทุกพื้นที่ ในศตวรรษใหมนอกจากมนุษยจะเปนกลุมชีวิต
ที่สุขสบายบนโลกนี้ มนุษยปรารถนาแสวงหาพื้นที่และกลุมพันธมิตรใหมในดวงดาวอื่นตอไป
๑.๑ การเกื้อกูลจิตวิญญาณของกลุมพวกและมนุษยดวยกัน
ความปรารถนาทางสังคมหรือจิตใจนั้นมีอยูในมนุษยทั่วไป มนุษยตองการทําตนใหเกิด
ประโยชน มีคุณคา และเปนที่ชื่นชมในหมูของตน ในการดําเนินชีวิตทางสังคม มนุษยตองการ
กําลังใจ เกียรติยศ และความสําเร็จตามเปาหมายแหงชีวิต ซึ่งจะแสวงหาไดจากจิตที่มีคุณธรรมและ
สุนทรียภาพรวมกัน มนุษยใชปญญารวมกันสรางสมนําชีวิตของปจเจกบุคคลและเผาพันธุใหดําเนิน
และดํารงตอมาหลายชั่วรุน มนุษยสรางขนบธรรมเนียมประเพณีและกฎระเบียบตางๆเพื่อจัดระบบ
และควบคุมมนุษยใหสามารถติดตอแลกเปลี่ยนและเกื้อกูลชีวิตทางสังคมแกกัน จนเกิดความมั่นคง
และความมีภราดรภาพภายในกลกลุม แมยามทุกขยากและเกิดปญหามนุษยพยายามรวมมือกันฝา
ฟนอุปสรรคและแกปญหาจนลุลวงไป ดังนี้ มนุษยจึงตางเปนขวัญและกําลังใจตอกัน แสดงการ
ยอมรับความชื่นชมยินดี และสรรเสริญคุณงามความดีของกัน จนเกิดความอบอุน ความประทับใจ
ซึ่งสงเสริมจิตวิญญาณมนุษย ใหสูงยิ่งขึ้นไปมนุษยจึงสามารถรักษาเผาพันธุใหดําเนินชีวิตรวมกับ
มนุษยดวยกันและธรรมชาติแวดลอมดวยดีตลอดมา
๑.๒ ความเปนสัตวประเสริฐเหนือสรรพชีวิตอื่นบนโลก
วิวัฒนาการของมนุษย รวมกับชีวิตอื่นบนโลกนานหลายหมื่นปไดประจักษชัดวา มนุษย
นั้นมีววฒนาการแตกตางและพิเศษเหนือสัตวอื่นในโลก จนสามารถเรียกตนวาสัตวประเสริฐ
ิั
( wisdom animal ) หลายชั่วอายุขัยมนุษยที่มนุษยยังดํารงชีพอยูไดท้งมีการดําเนินชีวิตที่รุงเรืองอยาง
ั
ไมมีส้นสุด มนุษยมพลังสรางสรรคที่จะจัดการกับชีวิตมนุษยและธรรมชาติอื่นๆ ดวยวิถีแหงปญญา
ิ ี

36. 3
วิทยาการ และเทคนิคใหม ที่เติบโตเร็วมาก ในสองสามศตวรรษนี้ ไดสรางชีวิตใหมที่ดีที่สุดใหแก
มนุษย วิทยาการจักรกล อาทิ คอมพิวเตอร หุนยนต ตลอดจรชนการควบคุมเครื่องกลไรสายอื่น ทํา
ใหมนุษยมีอิทธิพลมากขึ้นบนโลกและกาวไปมีอํานาจเหนือดาวอื่น
อย า งไรก็ ต าม ธรรมชาติ บ างประการในตั ว มนุ ษ ย ไ ด ทํ า ลายมนุ ษ ย ด ว ยกั น และทํ า ลาย
ธรรมชาติอื่นดวยความปรารถนาที่เกินกําลังจนเกิดกําลังจนเกิดเปนความโลภโกรธและหลงซึ่งเปน
เหตุผลผลักดันใหมนุษยสวนหนึ่งตองเกิดความทุกขยากทางกาย หรือทางจิตใจชวงเวลาหนึ่งหรือ
ตลอดชีวิตเพราะการแขงขัน แยงชิง กอบโกยผลประโยชน ใหแกตนเองหรือกลุมพวกตน จนละเลย
ตอมนุษยธรรมอยางสัตยประเสริฐไปได ดังนี้ปรากฏการณการทําลายลางมนุษยทั้งในระดับจุลภาค
และภาคจึงพบในสังคมเสมอ เชน ปญหาสังคมปรากฏเสมอในทั่วไป โดยเฉพาะสงครามระหวาง
ประเทศหรือสงครามโลกที่เกิดขึ้น ทั้งในประวัติศาสตรและปจจุบัน
๓. พลังสรางสรรคและทําลายสภาพแวดลอมบนโลก
พลั ง มนุ ษ ย ช าติ ทั้ ง ในเชิ ง ปริ ม าณและเชิ ง คุ ณ ภาพตั้ ง แต บ รรรพกาลมี อิ ท ธิ พ ลต อ การ
เปลี่ ย นแปลงสภาวะแวดล อ มของโลก จํ า นวนพลโลกเพิ่ ม ขึ้ น เสมอมาโดยเฉพาะในปลาย
คริสตศตวรรษที่ 19 และ 20 นี้ประชากรโลกเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็ว จนกลาววาเปนการระเบิดทาง
ประชากร( population explosion ) สถาบันขอมูลประชากรสหรัฐอเมริกา (1999) แสดงสถิติ
ประชากร เมื่อเริ่มคริสตกาลประชากรโลกมีประมาณ 225 ลานคน ค.ศ.2025 คาดวาประชากรโลกมี
กวา 7,800 ลานคนแรงกดดันดังนี้ มนุษยชาติตางเรงคิดคนประดิษฐกรรม เพื่อดูแลมนุษยจํานวน
มหาศาลใหมีวิถีชีวิตที่อยูรวดจนถึงมีชีวิตที่ดีที่สุด จนทําใหมนุษยเปนผูพัฒนาและผูทําลายสรรพ
สิ่งแวดลอมบนโลกทั้งเจตนาและไมเจตนา ปญหายิ่งใหญที่มนุษยเผชิญหนาอยู คือ การเสื่อมเสีย
ของสภาวะแวดลอมธรรมชาติการเผชิญหนากันของมนุษยตางกลุมตางรัฐเพื่อตอสูชวงชิงทรัพยากร
ทั้งในกลุมผูพัฒนาและผูดอยพัฒนากลุมนายทุนกับกลุมผูไรทุน และสงครามระหวางประเทศทั้ง
สงครามเย็นและสงครามรอน
วิวฒนาการของมนุษย
ั
มีผูอธิบายถึงวิวัฒนาการของมนุษยหลายทานดวยกัน แนวคิดที่สนใจเกี่ยวกับวิวัฒนาการ
ของมนุษยมีดังนี้
วราคม ทีสุกะ กลาวถึงวิวัฒนาการของมนุษย จากการศึกษาคนคาวของนักวิทยาศาสตรได
สืบคนประวัติความเปนมาของมนุษยไดตามลําดับดังนี้
1. มนุษยมีบรรพบุรุษที่วิวัฒนาการจากสัตวเลี้ยงลูกดวยนมชนิดหนึ่งในอันดับไพรเมตส
(Primates ) คือ ลิงเอปส ( Apes ) ลิงชนิดนี้มีชีวิตอยูเมื่อประมาณ 25 ลานปมาแลว ไดมีการคนพบ
ซากลิงเอปสบนเกาะเล็กๆ บริเวณทะเลสาบวิคเตอเรีย ในประเทศคีนยา ทวีปแอฟริกา เมื่อปค.ศ.
1930

37. 4
2. แรมพิทคุส ( Rampathecus ) เปนไพรเมตสอีกชนิดหนึ่งที่คนพบในประเทศอินเดียเมื่อป
ิ
ค.ศ.1939 ตอมาคนพบอีกในทวีปแอฟริกาและยุโรป ไพรเมตสชนิดนี้มีขากรรไกรและฟนใกลเคียง
กับมนุษยมาก เชื่อกันวามีอายุอยูเมื่อประมาณ 14 ลานปที่แลว
3. ออสตราโลพิทิคุส ( Australopithecus ) คนพบที่แทนซาเนีย ทวีปแอฟริกาใต ตอมามีการ
คนพบอีกหลายแหง จากรูปรางของกระดูกสะโพก สันนิษฐานวายืดตัวตรงคลายมนุษย และเชื่อกัน
วามีการใชเครื่องมือในยุคนี้ คือ เครื่องมือที่เปนหิน สันนิษฐานวามนุษยออสตรา โลพิทิคุส มีความจุ
ของสมองประมาณ 860 ซีซี และมีชีวิตอยูประมาณ 2 ลานปถง 5 แสนปที่แลว
ึ
4. โฮโมอีเรคตุส ( Homoerectus ) Homo ในภาษาละติน แปลวา คน Erectus แปลวายืนตัว
ตรง จึงหมายถึงวา คนที่ยืนตัวตรง ซากมนุษยเผาพันธุนี้คนพบซากที่ชวา เรียกวา มนุษยชวา ที่
คนพบในประเทศจีน เรียกวา มนุษยปกกิ่ง สันนิษฐานวามีชีวิตอยูประมาณ 7 – 4 แสนลานปมาแลว
เชื่อกันวา โฮโมรอีเรคตุสเปนมนุษยที่อยูในระหวางออสตราโลพิทิคุสกับมนุษยปจจุบันสามารถยืน
ตัวตรงกวามนษยออสตราโลพิทิคุสมีความจุของสมองประมาณ 1,075 ซีซี ( นอยกวามนุษยใน
ปจจุบัน ) เครื่องมือที่ใชเปนหินแตฝมือขอนขางหยาบแตก็ดีกวามนุษยออสตราโลพิคุศอีกอยางหนึ่ง
ที่สําคัญเพิ่มขึ้นมา คือ รูจักใชไฟแลว
5. มนุษยนีแอนเดอรทัล ( Neanderthal Man ) ตั้งชื่อตามสถานที่คนพบแหงแรก คือ
สถานที่ที่พบตรั้งแรกในหุบเขาแหงหนึ่งในประเทศเยอรมนี ตอมามีคนพบตามถ้ําหลายแหงใน
ยุโรป จากหลักฐานตางๆ ที่พบทําใหเชื่อวา มนุษยนีแอนเดอรทัล รูปรางใหญ เปนนักลาสัตว และ
รูจักใชไฟเปนอยางดี นอกจากนี้เชื่อวามนุษยพวกนี้มีมันสมองใหญเทากับมนุษยปจจุบัน และรูจัก
ทําพิธีฝงศพ เพราะมักจะมีเครื่องมือตางๆ ฝงรวมกับศพที่คนพบ มีชีวิตอยูเมื่อประมาณ 1.5 แสน
ลานปแลว
6. โฮโม เซเปยนส ( Homo Sapjens ) มีความจุมันสมอง 1,300 ซีซี นักมนุษยวิทยาเชื่อวา
แอนเดอรเดอรทัล ไดวิวัฒนาการมาเปนมนุษยปจจุบันที่เรียกวา โฮโม เซเปยนส (แปลวา มนุษยผู
ฉลาด )โฮโฒม เซเปยนส ยุคแรกที่สุด คือ มนุษยโครมาญอง ( Cro-Magnon Man ) คนพบที่ประเทศ
ฝรั่งเศส มีอายุอยูระหวาง 4-3.5 หมื่นป ซากมนุษยโฮโม เซเปยนส คนพบในที่หลายแหงทั้งในเอเชีย
แอฟริกา ยุโรป และออสเตรเลีย สันนิษฐานวาเปนนักลาสัตวเพราะพบอาวุธหลายอยาง เชน มีด ธนู
บางพวกเปนศิลปนเขียนภาพตามผนังถ้ํา เชน ในประเทศฝรั่งเศสและสเปน นักมนุษวิทยาเชื่อวา
มนุษยโครมาญองนี้เปนพวกแรกที่ออกจากถ้ํา อันเปนการเปลี่ยนแปลงครั้งยิ่งใหญของมนุษยชาติ
ยุทธ ศักดิ์เดชยนต ไดกลาวถึงขั้นตอนของวิวัฒนาการของมนุษยไวดังนี้
๑. เอปส ( Apes ) ที่มีลักษณะเหมือนคน ไดแก Australopiticus และ Zinijanthropus
๒. คนที่มีลักษณะเหมือนเอปส ( Ape likke Man ) ไดแก Pithecanthropus และ
Sinanthropus
๓. มนุษยโบราณ ( Primitive Species of Man ) ไดแก Neanderthal Man

38. 5
๔. มนุษยโบราณ Cro – Magnon
มนุษยยุคปจจุบัน ( Modern men )
มนุษยปจจุบันที่ชื่อวา Homo sapiens sapiens ไดกระจายอยูบนโลกที่มีลักษณะทาง
ภูมิศาสตรที่แตกตางกัน จึงทําใหเกิดเผาพันธุแตกตางกัน คอรครัมและแมคคอลเลย ( Corkrum and
Mc Cauley 1965 อางถึงใน บพิธ จารุพันธ และนันทพร จารุพันธุ 2538 : 573 – 576 ) อธิบาย
เผาพันธุมนุษยปจจุบันดังนี้

๑. ออสเตรลอยด ( Australoids ) โดยทั่วไปมีลักษณศรีษะยาว จมูกแบน หนาผากต่ํา ผม
เป น ลอน ขนตามตั ว มาก ผิ ว ดํ า เช น คนเมื อ งในทวี ป ออสเตรเลี ย เกาะทั ส มาเนี ย และชนเผ า
ตอนกลางทวีปเอเชียใต ( พวกบิลและเวดดา : Bhils and Vaddahs ประเทศศรีลังกา ) และทวีปแอฟ
ริกา ( คนปาในทะเลทรายคาลาฮาร ของทวีปแอฟริกาใต )
๒. คอเคซอย ( Caucasoids ) ดํารงชีวิตอยูในขอบเขตอบอุน ลักษณะของศรีษะมีรูปราง
ตางๆกัน แตที่เหมือนกันก็คือ มีจมูกโดง และผมเปนลอน ผิวสีน้ําตาล หรือสีออน เปนกลุมเมดิเตอร
เรเนียน ( Mediteraneans ) ในทวีปยุโรปตอนใตบริเวณชายฝงทะเลเมดิเตอรเรเดียนทางตะวันออก
ของเอเชียใตจนถึงอินเดีย ศรีษะยาวผิวน้ําตาล ผมสีน้ําตาลหรือดํา กลุมนอรคิด (Nordics ) ในยุโรป
เหนือ ศรีษะยาว ผิวสีบรอนซ ผิวขาว และกลุมอัลไพน ( Alpines ) อาศัยอยูบริเวณฝรั่งเศสตอนกลาง
ไปจนถึงรัสเซีย และปอรเซีย
๓. มองโกลอยด ( Mongolids ) ดํารงชีวิตในเขตอากาศหนาว ศรีษะกวางกระดูกแก็มเปน
โหนก จมูกไมโดงมาก ผมแข็งเหยียดตรง ผิวเหลืองหรือแดง ขนบนหนามีนอยอาศัยอยูบิเวณทวีป
เอเชียตะสันออกและทวีปอเมริกา แบงเปนกลุมอินเดียอเมริกา ( American Indians ) ซึ่งอพยพจาก
ทวีปเอเชียตะวันออกและทวีปอเมริกา แบงเปนกลุมอินเดียในทวีปอเมริกาใต กลุมเอสกิโม
( Eskimos ) ลักษณะทั่วไปคลายมาองโกลอยดทวีปเอเชียมากกวาอินเดียในทวีปอเมริกา อยูตาม
เมืองทางตอนเหนือของทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ และกลุมมองโกลอยด เอเชีย ( Asiatic
Mongoloids ) อยูทางฝงตะวันออกทวีปเอซีย ประชากรทางตอนใตมีการผสมผสานระหวางลักษณะ
มองโกลอยดกับคอเคซอยจึงเชื่อวาเปนมองโกลอยดที่แยกสายมาจากคออคซอย
๔. นิกรอย ( Negroids ) ดํารงชีวิตในเขตอากาศรอน ศรีษะยาว จมูกกวาง ริมฝปากหนา
หนาผากสูง ผมนุม ผิวดํา แบงเปนกลุมนิโกรแอหริกา ( African Negros ) อยูในเขตรอนทองทวีป
แอฟริกา เชนพวกไนล ( Nile Negros ) พวกอยูในปาตอนกลางทวีป ( negros )พวกบันตู ( Bantus )
ทางตะวันออกเฉียงใตของทวีป ดพวกคนปาซูลู ( zulu ) และพวกคนปาเผาแคฟเฟอร ( Kuffir ) กลุม
นิโกรตามชายฝงทะเล ( Oceanic Negros ) คนผิวดําตามเกาะในมหาสมุทรแปซิฟก และทาง
ตะวันออกของเกาะนิวกินี

39. 6
๕. ปกมี่ ( Pygmies , Negritoes ) รูปรางแคระ มีความสูงไมเกิน 145 เซนติเมตร จมูกกวาง
ศรัษะกวาง อาศัยอยูตามปาเขตรอนในคองโก หมูเกาะอันดามัน ในอาวเบงกอลคาบสมุทรมาเลย
เกาะนิวกินี และเกาะฟลิปนส
มนุษยแตกตางจากสัตวในดานการรูจักใชเครื่องมือมากกวาอยูที่ความแตกตางของรางกาย
เครื่องมือนั้นเทากับการยืดแขนมนุษยออกไป สัตวทั้งหลายมีเครื่องมือตามธรรมชาติเฉพาะที่เปน
สวนประกอบของรางกาย เชน มามีฟนสําหรับกินหญา และมีขาไวสําหรับวิ่งบนที่ราบ แตรางกาย
นของมนุษยไมจําเปนตองมีวิวัฒนาการถึงเพียงนั้น เพราะมนุษยสามารถปรับตัวไดโดยการสราง
เครื่องมือเพื่อปรับสภาพแวดลอม และความสามารถในการปรับตัวของมนุษยเชนนี้เองทําใหมนุษย
สามารถสรางเครื่องมือใชเพื่อปรับตัวใหอยุไดในที่อยุตางๆบนโลก มนุษยจึงสามารถอยูไดแทบทุก
หนทุกแหงบนโลก และการที่มนุษยมีถิ่นที่อยูอาศัยแตกตางกันนี้เองทําใหเกิดเชื้อชาติที่แตกตางกัน
ออกไปอยูในสวนตางๆ ของพื้นโลก ( ดูภาพคนเชื้อชาติตางๆซึ่งมีแหลงกําเนิดแตกตางกันไป )
ลักษณะสําคัญของวิวัฒนาการมนุษย
วิวัฒนาการทางชีวภาพของมนุษย มีลักษณะที่สําคัญอยู 3 ประการ คือ ประการแรกมนุษย
สามารถยืดตัวตรงตั้งฉากกับพื้นและเดินดวยเทาเพียง 2 ขาง ทําใหมอทั้งสองวางอยุอะไรทําตางๆได
ื
สะดวก ประการที่สอง การเปลี่ยนลักษณะของกะโหลกศรีษะและฟน ซึ่งทําใหเกิดลักษณะประการ
ที่สาม คือ ขนาดของมันสมองโตขึ้นและกลไกสวนตางๆก็ซับซอนขึ้นโดยเฉพาะสวนที่เกี่ยวกับการ
พุด
นักวิทยาศาสตรประมาณวามนุษยมีวิวัฒนาการอยางเต็มที่ประมาณ 50,000 ปที่แลวมานี่เอง
และมนุษยพวกนี้สามารถใชเครื่องมือตางๆ กอนการพัฒนาขนาดของสมองไดเทากัน
กลุมเมดิเตอรเรเนียน ( Mediteraneans ) ในทวีปยุโรปตอนใต บริเวณชายฝงทะเลเมดิเตอร
เรเดียนทางตะวันออกของเอเชียใตจนถึงอินเดีย ศรีษะยาว ผิวสีน้ําตาล ผมสีน้ําตาลหรือดํากลุมนอร
คิด ( Nordics ) ในยุโรปเหนือศรีษะยาว ผิวสีบรอนซ ผิวขาว และกลุมอัลไพน ( Alpines ) อาศัยอยู
บริเวณฝรั่งเศสตอนกลางไปจนถึงรัสเซีย และปอรเซีย
มนุษยแตกตางจากสัตวในดานการรูจักใชเครื่องมือมากกวาอยูที่ความแตกตางของรางกาย
เครื่องมือนั้นเทากับการยืดแขนมนุษยออกไป สัตวทั้งหลายมีเครื่องมือตามธรรมชาติเฉพาะที่เปน
สวนประกอบของรางกาย เชน มามีฟนสําหรับกินหญา และมีขาไวสําหรับวิ่งบนที่ราบ แตรางกาย
นของมนุษยไมจําเปนตองมีวิวัฒนาการถึงเพียงนั้น เพราะมนุษยสามารถปรับตัวไดโดยการสราง
เครื่องมือเพื่อปรับสภาพแวดลอม และความสามารถในการปรับตัวของมนุษยเชนนี้เองทําใหมนุษย
สามารถสรางเครื่องมือใชเพื่อปรับตัวใหอยุไดในที่อยุตางๆบนโลก มนุษยจึงสามารถอยูไดแทบทุก

40. 7
หนทุกแหงบนโลก และการที่มนุษยมีถิ่นที่อยูอาศัยแตกตางกันนี้เองทําใหเกิดเชื้อชาติที่แตกตางกัน
ออกไปอยูในสวนตางๆ ของพื้นโลก ( ดูภาพคนเชื้อชาติตางๆซึ่งมีแหลงกําเนิดแตกตางกันไป )
ลักษณะทางกายภาพของมนุษย กําเนินใหมนุษย กําเนินใหมนุษยตองปรับตนอยางยิ่งยวด
เพื่อดํารงชีวิตอยูไดทามกลางชีวิตและสภาพแวดลอมอื่นๆ ทั่งโดยวิธีอยูรวมกัน ตอสูแยงชิงและการ
ถอยหนีจากสิ่งแวดลอมในธรรมชาติรอบๆตัว จนถึงบัดนี้ มนุษยสามารถดํารงรักษาเผาพันธุ ตลอด
ทั้งแสดงพลังอํานาจเหนือธรรมชาติแวดลอมบางสวนไดดีอันเปนผลใหสามารถเลือกสรรและ
พัฒนาชีวิตทางกายภาพและทางสังคมเขาสูระบบชีวิตที่ดีที่สุด เมื่อพิจรณาเปรียบเทียบลักษณะทาง
กายภาพของมนุษยกับสิ่งมีชีวิตอื่น ตลอดทั้งผลที่นําไปสูการปรับตนเพื่อการดํารงอยูบนโลกพบ
โลกพบวา มนุษยมีทั้งลักษณะเดนที่สงเสริมใหเกิดพลังอํานาจและลักษณะดอยอันออนแอของ
มนุษย
๑. ลักษณะเดนทางกายภาพที่สงเสริมใหเกิดพลังอํานาจสรางสรรคมหลายประการ
ี
๑.๑ มนุษยนับวาเปนสัตวที่มีสมองขนาดใหญตามสัดสวนของรางกาย น้ําหนักสมอง
มนุษยปจจุบันประมาณ 1,600 มิลลิลิตร มนุษยจึงเปนสัตวที่คิดเปนและใชปญญาใหเกิดประโยชน
ในการดํารงชีวิตธํารงรักษาเผาพันธุของตน และมีอานาจเหนือสิ่งมีชีวิตอื่นบนโลกสิ่งประดิษฐตางๆ
ํ 
เปนผลผลิตของปญญาที่นํามาสรางเสริมใหการดํารงชีวิตของมนุษยสะดวกสบายขึ้น หรือในทาง
ตรงกันขามอาจนําไปสูความเสื่อมโทรมของธรรมชาติแวดลอมและหรือมนุษยเองก็ได
๑.๒ มนุษยมีนิ้วมือหานิ้วที่มีความคลองตัวในการหยิบจับสิ่งตางๆ แมสิ่งของขนาดเล็ก
จิ๋วอยางเข็มซึ่งเข็มสงเสริมใหสามารถประดิษฐผลงานที่มีความประณีตละเอียดออนทั้งใหญเล็ก
โดยเฉพาะผลงานเชิงศิลปะมนุ ษยใ ชศักยภาพทั้งสองประการนี้พัฒนาสิ่งประดิษ ฐสําหรับการ
ดํารงชีวิตไดอยางมีคุณภาพ จึงสรางความภูมิใจและแสดงความสามารถ จากคํากลาว “ มนุษยทํา” (
man made )
๑.๓ ตําแหนงดวงตาทั้งสองขางของมนุษยอยูดานหนา สามารถมองเห็นชัดเจนเปนสาม
มิติและเห็นไดกวางไกล เมื่อมีการทรงตัวขึ้นในแนวตั้ง ลักษณะการมองเห็นดังนี้ มนุษยไดปรับ
สายตาเพื่อมองและสรางสุนทรียภาพทางสายตา โดยอาศัยลักษณะทางชีวภาพสองประการขางตน
มารวมสรางสรรคจนเกิดเปนผลงานอารยธรรมของมนุษยชาติขึ้นมา
๑.๔ มนุษยมีการทรงตัวแนวตั้งจึงเกิดความคลองแคลวในการเคลื่อนที่รอบตัวเมื่อเทาทั้ง
สองวางเวาจากการทําหนาที่ในการทรงตัว จึงกลายเปนมือที่มีคุณภาพในการสรางผลงานหรือ
สิ่งประดิษฐทั้งปวง
๑.๕ มนุษยมีความตองการทางเพศเมื่อยางเขาสุวัยหนุมสาวและความตองการทางเพศนี้
เกิดขึ้นไดตลอดเวลาจนถึงวัยชรา ในขณะที่สัตวอื่นมีความตองการทางเพศในชวงเวลาเจริญพันธที่
ยาวนานตอเนื่อง แมวามนุษยสามารถมีลุกออนไดคราวละหนึ่งก็ตาม

41. 8
๑.๖ มนุษยเปนสัตวสังคม มนุษยนั้นมีความออนแอทางชีวภาพหลายประการดังจะกลาว
ตอไปจึงจําเปนและปรารถนาที่อยูรวมกันเปนกลุมเหลามากกวาอยูโดดเดี่ยวซึ่งจะสามารถผดุงรักษา
ชีวิตของตนและเผาพันธุไวใหไดทามกลางธรรมชาติแวดลอมที่มีอันตรายและไมปลอดภัยนักผล
ของการรวมตัวทางกายภาพไดนําไปสูการระดมปญญาภายในกลุมสรางแบบแผนและระเบียบชีวิต
รวมกัน จนเกิดระบบชีวิตใหมที่เหนือกวาเปนธรรมชาติ อิทิ สัญลักษณ เชน ภาษา ขนบธรรมเนียม
ประเพณี และประดิษฐกรรมสําหรับการดํารงชีวิตทางสังคมของมนุษย
๑.๗ มนุษยมีชวงชีวิตที่ยาวนาน อายุขัยเฉลี่ยของมนุษยประมาณ 58 ป มนุษยจึงมีชวง
โอกาสดีที่มีระยะเวลามากพอที่จะสรางสมภูมิปญญา และกระบวนการเรียนรูทางสังคม เพื่อใหเกิด
การสืบทอดและสานสรางวิถีชีวิตที่ดียิ่งขึ้นของมนุษยรุนลูกหลานตอๆมา ความสามารถในการ
ปรับตัวดานการเรียนรูของมนุษยเชนนี้ สัตวอื่นไมอาจปรับตัวไดเชนมนุษย
๒. ลักษณะออนแอทางกายของมนุษย มีหลายประการจนอาจทําใหชีวิตและเผาพันธุของ
มนุษยชาติสูญสิ้นโลกนี้ไดในทามกลางธรรมชาติที่แกรงและโหดราย แตอยางไรก็ตาม มนุษยไดใช
คุณลักษณะทางกายภาพที่ดีทั้งปวงมาลบเลือนและขจัดลักษณะดอยกวาจนแทบจะหมดสิ้น กลาวคือ
๒.๑ ขนาดสรีระที่ไมใหญโตนัก และการมีสรีระภายนอกที่ออนนุมเปราะบางดังเชน
ผิวหนังออนบาง เสนผม และเสนขนไมเหนียวและหนา เล็บเปราะ ฟนไมแข็งแรงและคมมากพอ
ลักษณะของสรีระเชนนี้เปนจุดออนของรางกายในการอยูรอดเนื่องจากไมสามารถทนทานตอเขี้ยว
เล็บและวัตถุแข็งคมทั้งปวง แมสภาวะที่รอนหรือหนาวเกินไป อีกทั้งพละกําลังที่ไมแข็งแรงพอจะ
ตอสุกบสัตวใหญไดโดยลําพัง
ั
๒.๒ การเปลงเสียงตามสุญชาตญาณจณะมีความรูสึกตางๆ แมยามโกรธเกรี้ยวก็ไม
โกญจนาทความไวตอกลิ่นต่ํา การไดยินเสียงไมสมบรูณสูงสุด การเครื่อนไหวดวยการเดิน และการ
วิ่งไมรวดเร็วเชนสัตวอื่นคุณลักษณะทางชีวภาพที่ออนแอเหลานี้เปนจุดออนในการดํารงอยูของ
ชีวตมากทีเดียว
ิ
๒.๓ สภาวะการเจริญพันธุของมนุษยเปนอุปสรรค
๒. ชีวิตและกําเนิดชีวิตในทัศนะของศาสนาพุทธ
ชีวิต คือความเปนอยูขององคประกอบที่เรียกวา ขันธ ๕ อันประกอบดวย รูป เวทนา
สัญญา สังขาร และวิญญาณ ที่มาประกอบกันเขาเปนสิ่งที่บัญญัติเรียกวา สัตว บุคคล เรา เขา และการ
มีชีวิตนั้นเริ่มนับตั้งแตปฏิสนธิในครรภมารดา และอาจจะสิ้นสุดลงขณะใดขณะหนึ่ง ในชวงเวลาที่
แตกตางกัน เช น มีชีวิ ตอยูในครรภห ลังจากปฏิสนธิไ มกี่วัน หรือหลั งคลอด ๑ วัน ๑ เดื อน ๑ ป
หรือ…๒๐ ป…๑๐๐ ป(บุญมี แทนแก็ว, ๒๕๔๑: ๒๗ - ๒๘)และในชวงที่ยังมีชีวิตอยูยอมตองการมี
ชีวตที่ดีที่สด ซึ่งในทัศนะของพระพุทธศาสนา ชีวิตที่ดีท่ีสุดคือ ชีวิตที่แสวงหาความจริงที่ทําใหหลุด
ิ ุ
พนจากการเวียนวายตายเกิด แตในความเปนจริงจะมีมนุษยสักกี่คนที่พยายามแสวงหาความจริงนั้น

42. 9
สวนมากยังตองการแสวงหาความสุข ลาภ ยศ สรรเสริญ มากกวา และพยายามที่จะหลีกเลี่ยงความ
เสื่อมทั้งหลาย มีความเลื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา อันเปนทางมาแหงทุกข ทั้งนี้เพราะ ไมเขาใจวาคุณ
คาที่แทจริงของชีวิตนั้นคืออะไรนั่นเอง
การกําเนิดของชีวิต ทางพุทธปรัชญาเรียกวา โยนิ คือกําเนิดหรือที่ที่ปฏิสนธิวิญญาณ
อาศัยเกิด ชาติ คือการเกิด ทั้ง ๒ คํานี้มีความหมายตางกันวา โยนิ หมายถึงการกําเนิด, แบบ หรือ
ชนิดของการเกิดของสัตว สวนคําวา ชาติ นั้น มีความหมายกวางออกไปอีกคือ หมายถึงการเกิด
ชนิด เหลาและปวงชนแหงประเทศเดียวกัน ในมหาสีหนาทสูตร พระพุทธองคไดตรัสกับพระสารี
บุตรเกี่ยวกับโยนิ ไวดังนี้
สารีบุตร กําเนิด ๔ ชนิดนี้ กําเนิด ๔ ชนิดไหนบาง คือ กําเนิดอัณฑชะ กําเนิดชลาพุชะ
กําเนิดสังเสทชะ และกําเนิดโอปปาติกะกําเนิด กําเนิดอัณฑชะคืออะไร คือเหลาสัตวผูเจาะทําลาย
เปลือกไขแลวเกิด นี้เราเรียกวา กําเนิดอัณฑชะ กําเนิดชลาพุชะคืออะไร คือเหลาสัตวผูเกิดในครรภ
นี้เราเรียกวา กําเนิดชลาพุชะ กําเนิดสังเสทชะคืออะไร คือเหลาสัตวผูเกิดในปลาเนา ซากศพเนา
ขนมบูด น้ําครําหรือเถาไคล นี้เราเรียกวา กําเนิดสังเสทชะ กําเนิดโอปปาติกะ คืออะไร คือเทวดา
สัตวนรก มนุษยบางจําพวกและเปรตบางจําพวก นี้เราเรียกวา กําเนิดโอปปาติกะ
พระพุทธดํารัสขางตนนั้น บงชัดวา กําเนิดของสัตวหรือสิ่งมีชวตนั้นมี ๔ ทางคือ
ีิ
๑. ชลาพุชะ หมายถึง การเกิดของสิ่งมีชีวิตแบบคลอดออกมาเปนตัวแลวคอยๆ โตขึ้น
ไดแก มนุษย เทวดาชั้นต่ํา (หมายถึง เทวดาชั้นจาตุมหาราชิกาที่เปนภุมมัฏฐเทวดาคือ เทวดาที่อยูบน
พื้นดิน ไมมีวิมานที่ลอยอยูในอากาศเปนที่อยู ซึ่งมีชื่อวา วินิปาติกอสุรา และเวมานิกเปรต) สัตว
เดรัจฉานบางพวก เปรต (เวนนิชฌามตัณหิกเปรต คือเปรตจําพวกที่ถูกไฟเผาอยูเสมอ) และอสุรกาย
๒. อัณฑชะ หมายถึง การเกิดของสิ่งมีชีวิตที่ตองอาศัยเกิดจากทองมารดา แตมีฟอง
หอหุม คลอดออกมาเปนไขกอนแลวจึงฟกออกมาเปนตัวในภายหลัง ไดแก มนุษย เทวดาชั้นต่ํา
สัตวเดียรัจฉาน เปรต (เวนนิชฌามตัณหิกเปรต) และอสุรกาย
ในรูปสังคหวิภาค กลาววา ชลาพุชกําเนิดและอัณฑชกําเนิด ทั้ง ๒ รวมเรียกวา คัพภเสย
ยก-กําเนิด เพราะตองอาศัยเกิดในครรภมารดาเหมือนกัน ตางกันเพียงวา ออกมาเปนตัวหรือออกมา
เปนฟองกอนแลวจึงแตกเปนตัวภายหลัง ซึ่งเกิดไดเฉพาะในกามภูมิเทานั้น๑๑
๓. สังเสทชะ หมายถึง การเกิดของสิ่งมีชีวิตแบบอาศัยที่เย็น ชื้นหรือแฉะ สิ่งบูดเนา เกิด
เชน หนอน (กิมิชาติ) แมพวกราและเชื้อโรคก็รวมอยูในสังเสทชะกําเนิด ไดแก มนุษย เทวดาชั้นต่ํา
สัตวเดียรัจฉาน เปรต (เวนนิชฌามตัณหิกเปรต) และอสุรกาย
๑. โอปปาติก ะ หมายถึ ง การเกิ ด ของสิ่งมี ชีวิตแบบไม ตองอาศัยมารดาบิ ดาเป นผู ใ ห
กําเนิด ไดแก มนุษยตนกัปป (มนุษยยุคแรก) เทวดา ๖ ชั้น (ยกเวนเทวดาชั้นต่ํา) สัตวเดียรัจฉาน
เปรต (รวมทั้งนิชฌามตัณหิกเปรต) และอสุรกาย

43. 10
วิวัฒนาการของชีวิตใหมในครรภมารดาในมุมมองทางพระพุทธศาสนา
เมื่อเราทราบกันแลววาสัตวที่มาเกิดในครรภมารดาในลักษณะเปนวิญญาณ วิญญาณ
เขาถือปฏิสนธิในครรภมารดา ครรภมารดาสวนที่เล็ก ก็คือมดลูก (ชลาพุ) ในมดลูกมีไข
(OvumX ) ของมารดา ผสมกับน้ําเชื้อ (Spem) ของบิดาไดแลว
ปปญจสูทนี อธิบายวา เมื่อบิดามารดามีเพศสัมพันธกันแลงครั้งหนึ่ง ภายใน ๗ วัน
นั้นเอง จะเปนชวงที่มีวิญญาณเขามาถือปฏิสนธิ หากเลย ๗ วันนั้นไป ไขที่ผสมเชื้อหาไมมี
วิญญาณ ถือปฏิสนธิ ก็หมดสภาพ
เมื่อวิญญาณปฏิสนธิแลว ก็จะมีรูป ๓ อยางเกิดขึ้นพรอมกัน คือ เคาโครงรางกาย
(กาย) , สมอง (วัตถุ) และเพศ (เพศหญิงและเพศชาย) วิญญาณที่มาปฏิสนธินี้เรียกวา
ปฏิสนธิวิญญาณ (วิญญาณที่ทําหนาที่ใหกําเนิดชีวิต) เมื่อทําหนาที่ใหปฏิสนธิและดับไปเปน
ป จ จั ย ให เ กิ ด ภวั ง ควิ ญ ญาณสื บต อภวัง ควิญ ญาณนี้จ ะทํา หน า ที่ ห ลอเลี้ย งสร า งสรรชีวิ ต ใหมใ ห
วิวัฒนาการขึ้นตามลําดับ
ในอินทกสูตร พระพุทธเจาไดตรัสถึงวิวัฒนาการของชีวิตในครรภมารดาไว ดังนี้
“รูปนี้เปนกลละกอน จากกลละเปนอัมพุทะ จากอัมพุทะเกิดเปนเปสิ จากเปสิเกิดเปน
ฆนะ จากฆนะเกิดเปน ๕ ปุม ตอจากนั้นก็มีผม ขนและเล็บ (เปนตน) เกิดขึ้น มารดาของสัตว
ในครรภบริโภคขาวน้ําโภชนาหารอยางใด สัตวที่อยูในครรภมารดาก็เลี้ยงอัตตภาพอยูดวยอาหาร
อยางนั้นในครรภนั้น”
พระสูตรอีกสูตรหนึ่ง ที่พระพุทธเจาไดตรัสไววาดวยลําดับของชีวิตในครรภมารดา
ซึ่งเราไปพบคําบาลีเปนคาถาวา
ปมํ กลลํ โหติ กลลา โหติ อพฺพุทํ
อพฺพุทา ชายเต เปสิ เปสิ นิตฺตตฺตตี ฆโน
ฆนา ปสาขา ชายนฺติ เกสา โลมา นขาป
นี้คือคําอธิบายดวยลําดับการเกิดเปนระยะ ๆ ทีละชวงสัปดาห หรือชวงละเจ็ดวัน ๆ
ลําดับแรกที่สุดก็คือ เปน ปมํ กลลํ เปนกลละกอน
อรรถกถาสารั ต ถปกาสิ นี ไ ด ข ยายความพระพุ ท ธพจน นี้ ว า ระยะแรกเป น กลละนั้ น
หมายความวา สัตวที่เกิดในครรภมารดาอวัยวะทุกสวนมิใชเกิดพรอมกันทีเดียว แทจริงแลวคอย ๆ
วิวัฒนาการขึ้นทีละนอยตามลําดับโดยระยะแรกอยูในสภาพเปน “กลละ” กอน กลละคือน้ําใส มี
สีคลายเนยใส ขนานเทาหยาดน้ํามันงา ซึ่งติดอยูที่ปลายดายที่ทําจากขนแกะแรกเกิด ๓ เสน ฎีกา
อภิธัมมัตถวิภาวินี อธิบายเสริมวา “กลละนั้น มีเคาโครงของกายภาพอยูดวยแลว ๓ อยาง คือ
กายทสกะ (โครงสรางทางรางกาย) วัตถุทสกะ (โครงสรางทางสมอง) และภาวะทสกะ

44. 11
(โครงสรางกําหนดเพศ) โครงสรางทั้ง ๓ นี้ ปรากฏรวมอยูแลวในกลละ สวนกลละจะมี
ลักษณะเปนก็อนกลมใส มีขนานเทาหยดน้ํามันงาซึ่งอยูติดที่ขนแกะแรกเกิด ๑ เสน”
จากกลละมาเปนอัพพุทะ (จากน้ําใสมาเปนน้ําขุนขน) อรรถกถาอธิบายวา ครั้นเปน
กลละได ๗ วัน อัพพุทะนั้นจะวิวัฒนาการเปนน้ําขุนขน มีสีคลายน้ําลางเนื้อ เรียกวา “อัพพุทะ”
จากอัพพุทะมาเปนเปสิ (จากน้ําขุนขนมาเปนชิ้นเนื้อ) อรรถกถาอธิบายวา ครั้นเปนอัพ
พุทะได ๗ วันแลว อัพพุทะนั้นก็วิวัฒนาการแข็งตัวเปนชิ้นเนื้อสีแดง มีลักษณะคลายเนื้อแตงโม
บด
จากเปสิมาเปนฆนะ (จากชิ้นเนื้อมาเปนก็อน) อรรถกถาอธิบายวา ครั้นเปนชิ้นเนื้อได
๗ วัน ชิ้นเนื้อก็วิวัฒนาการแข็งตัวขึ้นอีกเปนก็อนเนื้อ ทรงกลมรีคลายไขไก
จากก็อนเนื้อก็เกิดเปนสาขา อรรถกถาอธิบายวา ในสัปดาหที่ ๕ ก็อนเนื้อขึ้นก็เกิดเปน
ปุม ๕ ปุม เรียกวา “ปญจสาขา” ปุม ๕ ปุมนี้ภายใน ๗ วันนั้น ก็วิวัฒนาการขึ้นเปนมือ ๒ ขาง
เทา ๒ ขาง และศีรษะ ในสัปดาหที่ ๖ เคาโครงตา (จักขุทสกะ) ก็เกิด จากนนั้นสัปดาหที่ ๗
เคาโครงลิ้น (ชิวหาทสกะ) ก็เกิด รวมเวลาตั้งแตแรกถือปฏิสนธิจนกระทั้งถึงเวลาเกิดอวัยวะ คือ
ตา หู จมูก ลิ้น ทั้งสิ้น ๙ สัปดาห (๖๓ วัน)
จากสัปดาหที่ ๙ ไปถึงสัปดาหที่ ๔๒ องคาพยพตาง ๆ เกิดขึ้น คือ ผม ขน เล็บ
หนัง เนื้อ เอ็ น กระดูก เยื่ อในกระดูก มาม หัวใจ ตับ พังพืด ไต ปอด ไสใหญ ไสนอย
(อาหารใหม อาหารเกา)
ในขณะที่องคาพยพตาง ๆ เกิดขึ้นอยูนั้น สวนตาง ๆ ของรางกายก็เกิดขึ้นดวยพรอม
กันดังนี้
สวนที่เกิดเปนของเหลว (อาโปธาตุ) ไดแก น้ําดี เสลด น้ําเหลือง เหงื่อ มันขน เปลว
มัน น้ําลาย น้ํามูก ไขขอ ปสสาวะ
สวนที่เปนพลังงาน (เตโชธาตุ) ไดแก ไฟธาตุทํารางกายใหอบอุน ซึ่งตอไปจะแปร
สภาพเปนไฟยอยอาหาร ไฟทํารางกายใหทรุดโทรม ไฟที่ทํารางกายใหกระวนกระวาย (เชน รอน
ใน เปนตน)
สวนที่เปนกาซ (วาโยธาตุ) ไดแก ลมพัดซานไป ลมพัดขึ้นเบื้องบน ลมพัดลงเบื้องต่ํา
ลมในทอง ลมพัดในไส ลมพัดไปมาตามตัว ซึ่งตอไปจะแปรสภาพเปนลมหายใจ
๔. ความเปนอยูในครรภของมารดา ตามที่ปรากฏในอินทกสูตร วา มารดาของสัตวใน
ครรภบริโภคขาวน้ําโภชนาการอยางใด สัตวผูอยูในครรภมารดาก็เลี้ยงดวยอัตภาพอยางนั้นใน
ครรภ อรรถาธิบายเพิ่มเติมวา สัตวที่อยูในครรภมารดาบริโภคอาหารทางก็านสะดือ (นาภิโต
อฏฐิตนาโฬ) กลาวคือ ก็านสะดือจะติดเปนอันเดียวกันกับแผนทองของมารดา ก็านสะดือนั้นมี
ลักษณะเปนรูปพรุนขางในเหมือนก็าน รสอาหารที่มารดากินเขาไปแลวแผซานไปทางกานสะดือ
สัตวในครรภก็เลี้ยงตนเองดวยรสอาหารนั้น

45. 12
สรุปแลวคนเราอยูในครรภมารดา ๔๒ สัปดาห คิดเปนเดือนได ๑๐ เดือน คิดเปนวัน
ได ๒๙๔ วัน ซึ่งตลอดระยะเวลาเทานี้ ชีวิตเราเกิดและวิวัฒนาการสมบูรณเต็มที่พรอมที่จะ
ออกมาลืมตาดูโลกไดกลาวถึงการเกิด วิวัฒนาการของชีวิตใหมในครรภมารดาและความเปนอยูใน
ครรภมารดาในทัศนะของพระพุทธศาสนามาแลว
การเกิด ในวันที่ ๑๔ ของแตละเดือน ในรางกายของหญิงที่ยังมีประจําเดือนจะมีไขสุก
พรอมที่จะผสมกับสเปอรมหลุดออกมาจากรังไข ไขนี้เล็กมากมีขนาด ๐. ๑๓๕ มิลลิเมตร ตัวไข
มีเยื่อบาง ๆ ซึ่งเปนเซลลรูปกรวยคลุมอยู ภายในไขมีโครโมโซมบอกเพศทารกและยีนอยู ยีนนี้มี
ขนาดเล็กมากประมาณ ๐.๐๐๐๐๒ มิลลิเมตร และมีความสําคัญมากเพราะจําทําหนาที่สืบลักษณะ
ของบรรพบุรุษมายังลูกหลานตอไป ลักษณะดังกลาวนั้น ก็คือสีผมลักษณะของหนาตา ศรีษะ จมูก
รวมทั้งนิสัยใจคอเปนตน ยีนนี้มีอยูในโครโมโซม
โครโมโซมมีจํานวนจํากัด คือ มี ๒๓ คู รวมทั้งโครโมโซม X หรือโครโมโซม Y สําหรับบอก
เพศดวย
กอนที่ไขกับสเปอรมจะผสมกัน ตางก็ลดจํานวนโครโมโซมเหลือครึ่งหนึ่งภายหลังผสม
กันแลวจึงรวมกลับเปน ๒๓ คูเทาเกา ถารวมเปน ๒๒ คู + XY จะเปนชาย ถาเปน ๒๒ คู
+XX ลูกจะเปนหญิง
เมื่อสเปอรมเขาไปในชองคลอดแลว จะวายทวนขึ้นไปในโพรงมดลูก ไปที่หลอดมดลูก
ดานนอก ทั้งนี้กินเวลาประมาณ ๖๕-๗๕ นาที การผสมไขจะเกิดขึ้นที่นั่นโดยสเปอรม ๑ ตัว
จะใชหัวไซทะลุเยื่อหุมเซลลของไขเขาไปไดและทิ้งหางไวภายในนอกไข
จากนั้นไขที่ผสมแลว (Ferltillzed Ovum = Zygote) จะลอยกลับไปโพรงมดลูก
ระหวางนี้ไขจะเปลี่ยนแปลงรูปรางและเซลลภายในจากสภาพที่ผสมแลวเปนสภาพมีผิวขรุขระ
คลายนอยหนา (Morula) ประมาณวันที่ ๖ จะแปรสภาพเปนตัวออน (Embeyo) ซึ่งจะวิวฒนาการ ั
ตอไป ตัวออนขั้นนี้ จะมีสภาพเนื้อเยื่อของเซลลตรงกลางเปนรูกลวงซึ่งพรอมแลวที่จะฝงตัวลงใน
เยื่อบุมดลูกที่เปลี่ยนแปลงไปเพื่อการตั้งครรภ ตัวออนจะพัฒนาตัวเองอยู ๖ สัปดาห และสิ้นสุด
เมื่ออายุ ๒ เดือน เนื้อเยื่อเซลลของตัวออนแบงออกไดเปน ๓ ชั้น คือ
๑. ชั้นในที่สุด (Endoderm) ชั้นนี้จะเจริญเติบโตตอไปเปนเยื่อบุลําไส เยื่อบุทางเดิน
ของระบบหายใจ กระเพาะปสสาวะ ทอปสสาวะ ตอมไทรอยด และตอมไทมัส
๒. ชั้นกลาง (Mesoderm) ชั้นนี้จะเจริญเติบโตเปนกลามเนื้อ กระดูก เสนเลือด
กระดูกออน เอ็นตาง ๆ แกนกลางของฟน ไต ทอไต รังไข (เพศหญิง) ลูกอัณฑะ (เพศชาย)
หัวใจ หลอดโลหิต ทอน้ําเหลือง เยื่อหุมหัวใจและเยื่อหุมปอด
๓. ชั้นนอกสุด (Ectoderm) ชั้นนี้จะเจริญเติบโตเปนผิวหนัง ผม ขน เล็บ ตอมน้ํามัน
ตอมน้ําลาย ตอมน้ํามูก เคลือบฟน ระบบประสาท รวมทั้งเนื้อสมอง

46. 13
หลังจาก ๒ เดือนนี้แลว ขณะยางเขาเดือนที่ ๓ เซลลอวัยวะจะเจริญเติบโตและมี
รูปรางพอที่จะมองเห็นคราว ๆ ไดวา เปนรางกายมนุษย (Fetus)
นับจากเดือนที่ ๓ ถึงคลอด (คือสัปดาหที่ ๘ หลังจากมีสภาพเปนตัวออนแลว) ทารกก็
จะเจริญเติบโตขึ้นเรื่อย ๆ อวัยวะตาง ๆ จะมีวิวัฒนาการไปตามลําดับจนครบ ๙ เดือน หรือ ๔๐
สัปดาห หรือ ๒๘๐ วัน จึงจะคลอด
๒. วิวัฒนาการของชีวิตใหมในครรภมารดา ไขตั้งแตผสมกับสเปอรมจนอายุได ๒
สัปดาห เรียกวา ไข (Ovum)
ระหวาง ๓-๘ สัปดาห เรียกวา ตัวออน (Embryo)
ระหวาง ๘ สัปดาห ถึงคลอด เรียกวา ทารก (Fetus)
ที่กลาวมาทั้งหมดนี้ คือ วิวัฒนาการอยางคราว ๆ ที่เปลี่ยนสภาพมาตามลําดับคือ จาก
ไข เปนตัวออน และจากตัวออนเปนทารก นักชีววิทยาไดศึกษาและใหรายละเอียดเกี่ยวกับอวัยวะ
และน้ําหนักตัวของทารกอีกดังตอไปนี้
สัปดาหที่ ๓ เริ่มมีทางเดินอาหาร ตอไปมีหัวใจเกิดขึ้น และมีตุมแขนขา และระบบ
ประสาท เริ่มพัฒนาขึ้น โดยชั้นเซลลกอพันธดานอก หรือผิวหนังของตัวออนจะหนาขึ้นตามลําดับ
มีเสนกลางและกลายเปนกลีบยาว ๒ กลีบ กลีบยาว ๒ กลีบนี้แหละจะทําใหเกิดมีรองขึ้น ๑ รอง
จากดานหัวไปดานทาย รองนี้จะปดกลายเปนหลอดขึ้นมา ๑ หลอด เมื่อกลีบทั้ง ๒ แตะกัน
และผสมผสานเปนเนื้อเดียวกันโดยเริ่มจากเอวเรื่อยไปจนถึงปลายทั้ง ๒ ขาง ยอดหลอดจะโตขึ้น
เปนสมอง และใยประสาทเริ่มเติบโตออกจากสมองและไขสันหลังที่เพิ่งจะมีขึ้นมา
สัปดาหที่ ๔ ตัวยาว ๑ เซ็นติเมตร มีตุมตา หู จมูก แก็ม เริ่มเปนรูปรางขึ้นมา
สัปดาหที่ ๕-๖ ตัวยาว ๑ เซ็นติเมตรเศษ ศรีษะและรางกายมีขนาดเทา ๆ กัน กาน
สมองเติบโตขึ้นมาก มือทั้ง ๒ ขาง มีนิ้วมือใหเห็นราง ๆ แตเทายังมีลักษณเหมือนใบพาย
สัปดาหที่ ๖-๗ ตัวยาว ๒-๓ เซนติเมตร นิ้วมือกําลังพัฒนาขึ้นมา แตแขนยังสั้น
สัปดาหที่ ๘ ตัวยาว ๔ เซนติเมตร ตัวงอ มองดูศรีษะใหญกวาตัว เพราะสมองเริ่ม
เจริญ อวัยวะสืบพันธุภายนอกเจริญขึ้น แตยังแยกเพศไมได
สัปดาหที่ ๙ ตัวยาว ๕ เซนติเมตร อวัยวะเพศเริ่มวิวัฒนาการขึ้น
สัปดาหที่ ๑๐-๑๑ ตัวยาว ๖ เซนติเมตร หัวใจเปนรูปรางสมบูรณแลว เซลล เลือดขาวที่ทํา
หนาที่ตอตานเชื้อโรคกําลังกอตัวขึ้นในปุมน้ําเหลือง ตายังปดอยู หนาผากใหญและกลม จมูกเล็ก
และบี้ กลามเนื้อทํางานแลวที่ใตผิวหนัง ริมฝปากเปดและปด หนาผากยน คิ้วเลิกและศรีษะสั่นได
สัปดาหที่ ๑๒ ตัวยาว ๙ เซนติเมตร หนัก ๑๕ กรัม มีนิ้วมือ นิ้วเทามองเห็นชัดเจน
และมีเล็บออน ๆ เริ่มแยกเพศได

47. 14
สัปดาหที่ ๑๖ ตัวยาว ๑๖ เซนติเมตร หนัก ๑๑๐ กรัม แยกเพศไดชัดเจน มีการ
เคลื่อนไหวของระบบการหายใจและการกลืนเริ่มมีขนออนขึ้น ผิวหนังแดง ดิ้นไดจนมารดารูสึก
ทันที (ถาฟงจะไดยินเสียงหัวใจเด็กเตน)
สัปดาหที่ ๒๐ ตัวยาว ๒๕ เซนติเมตร หนัก ๓๐๐ กรัม ศรีษะยังใหญอยู ทองเล็กลง
มีผมเพิ่มขึ้น
สัปดาหที่ ๒๔ ตัวยาว ๓๐ เซนติเมตร หนัก ๖๓๐ กรัม มีขนออนขึ้นทั่วตัว มีขนตา
และขนคิ้ว หนังตาแยกจากกัน ผิวหนังยนเหี่ยวรูปรางดีขึ้น
สัปดาหที่ ๒๘ ตัวยาว ๓๕ เซนติเมตร หนัก ๑.๐๔๕ กรัม (สามารถเลี้ยงรอดได ถา
คลอดออกมา แตมีจํานวนนอยมาก) ผิวหนังมีสีแดง ยน และมีไขปกคลุมอยูเต็ม ลืมตาได
(อัณฑะลงมาอยูในถุง- เพศชาย) รองเสียงคอย
สัปดาหที่ ๓๒ ตัวยาว ๔๐ เซนติเมตร หนัก ๒,๐๐๐ กรัม ลักษณะคลายคนแก และ
คลายเด็กปลายสัปดาหที่ ๒๘
สัปดาหที่ ๓๖ ตัวยาว ๔๕ เซนติเมตร หนัก ๒,๕๐๐ กรัมขึ้นไป ผิวหนังมีสีชมพู ถือ
วาครบกําหนดคลอดแลว รองทันทีเมื่อคลอด และลืมตายกมือยกเทาปดไปปดมา สวนมากถาย
ปสสาวะขณะที่รอง ทําปากดูดได และถาใหน้ํารับประทานจะดูดได มีขนเล็กนอยบริเวณไหล มี
ไขติ ด ตามตั ว โดยเฉพาะตามข อ พั บ เล็ บ ยาวพั น นิ้ ว เด็ ก ผู ช ายอั ณ ฑะจะลงมาอยู ใ นถุ ง อั ณ ฑะ
เด็กผูหญิงแคมอวัยวะเพศทั้ง ๒ ขางจะติดกัน
๓. องคประกอบของชีวิต
ชีวิตที่สามารถดํารงอยูไดดวยสวนประกอบที่สําคัญ ๒ สวนคือ กายกับใจ หรือจิต ถา
หากปราศจากสิ่งใดสิ่งหนึ่งแลว ไมสามารถที่จะดํารงอยูไดดวยตัวของมันเอง แตเปนการอาศัยซึ่ง
กันและกันจึงดํารงอยูได จึงใครที่จะเสนอแนวคิดเหลานี้
สมพร สุขเกษม (๒๕๔๒: ๔๕ - ๕๑) ไดกลาวถึงองคประกอบของชีวตไวสรุปไดดังนี้
ิ
๑. องคประกอบของชีวิตทางกายภาพ
รางกายมนุษยประกอบไปดวยเซลล (Cell) จํานวนนับพัน ๆ ลานเซลลขึ้นไป เซลลเปน
หนวยยอยที่เล็กที่สุดในชีวิต ซึ่งแสดงธรรมชาติของความมีชีวิต เชน ในสวนของเซลที่เปนโปโต
ปลาสซึม ( Photoplasm ) ซึ่งเรียกกันวาสารมีชวิต ( Life substance) นั้นมีการเจริญเติบโตขยายพันธ
ี
ตอบสนองตอสิ่งเรา หายใจตองการอาหารและมีการเปลี่ยนแปลงอาหารใหเปนพลังงาน ธรรมชาติ
เชนนี้ทําใหชีวิตมี “ ความตองการทางกาย ” หรือ “ความตองการทางชีววิทยา” ( Biological
Needs ) ซึ่งเปน “แรงขับ” ( Drives) พื้นฐานของพฤติกรรม