projekt fizike Optika

1. PROJEKT
LENDA : FIZIK
TEMA : OPTIKA
Klasa 10d

2. Çeshtjet kryesore :
 Prizmi dhe drita
 Pasqyrimi
 Përthyerja e dritës
 Syri
 Difraksioni
 Thjerrezat

3. Objektivat :
 Të dimë se çfarë është Optika ne vetvete .
 Të dimë se si formohen ngjyrat e ylberit me
anë të prizmit dhe se ç’është drita .
 Të dime ligjet e pasqyrimit dhe ç’është
pasqyra .
 Të dime se ç’ështe përthyerja e drites dhe
pse ndodh ky fenomen .
 Të mësojmë për syrin në Optike .
 Të dimë ç’është difraksjoni I drites .
 Të dimë se ç’janë thjerrëzat dhe si
klasifikohen ato .

4. Prizmi dhe drita

5.  Optika(greq. optikos = "e shikuara, opsis =
"shikim"; optika = "mësimi mbi të shikuarën") është
degë e fizikës që merret me sjelljen dhe vetitë
e dritës, përhapjen dhe ndërveprimin e saj
me lëndën.
 Drita është rrezatim valor elektromagnetik.
Rrezatimi elektromagnetik është i gjithepranishem
ne gjithësi. Pjesët e dritës se dukshme i
quajmë fotone, por edhe pjesët tjera te spektrit te
përmendur elektromagnetik i quajmë fotone.
 Trajtimi i dritës ka karakter dual; trajtohet si
përhapje valore kur shfaqen dukuritë e
interferencës , përthyerjes dhe polarizimit dhe
si grimca apo fotonekur sqarohet efekti
fotoelektronik apo i shpërhapjes se saje (te
përshkruar si efekt i Komptonit).

6. Prizmi në optikë
 Prizmi (nga greq. prīsma, e parë, e shikuar;
nga prīzein, shikoj, shoh) në optikë është një
copë qelqi, kristali ose lëndë tjetër e
tejdukshme e prerë me kënde të drejtë dhe
faqe të rrafshta. Prizmi zakonisht ka një formë
gjeometrike trekëndëshe me një bazë
trekëndëshe dhe faqe kënddrejta. Disa lloje
prizmash optikë nuk e kanë trajtën e prizmave
gjeometrikë.
 Prizmat në optikë janë të dobishëm për
studimin dhe analizimin
e dritës nëpërmjet përthyerjes, pasqyrimit ose
përhapjes së saj.

7. Prizmi

8. Prizmi ditrikroik
 Një prizëm dikroik është një prizëm që ndan dritën
në dy trarë me gjatësi vale të ndryshme (ngjyra).
Një asamble prizmash trichroic kombinon dy
prisma Dikroikc për të ndarë një imazh në 3 ngjyra,
në mënyrë tipike si të kuqe, të gjelbër dhe ngjyren
blu të modelit RGB. Ato janë ndërtuar zakonisht
prej një ose më shumë prizmave qelqi me veshje
dikroik optike që reflektojnë selektivisht ose
transmetojnë dritë në varësi te gjatesise se vales se
drites. Kjo është, sipërfaqe të caktuara në kuadër të
aktit prizma si filtra dikroik. Këto janë përdorur si
trare ndares në shumë instrumente optike.

9. Prizmi ditrikroik

10. Isak Njuton dhe eksperimenti i
prizmit…
 .Para se Isak Njutonit, besohej se drita e bardhë ishte e pangjyrë , dhe se
Prismi vetë prodhonte ngjyra . Eksperimentet eNjutonit demonstruan se
të gjitha ngjyrat ekzistonin tashmë në dritë në mënyrë heterogjene , dhe
se " rruazat " ( grimcat ) e dritës u përhapën edhe sepse grimcat me
ngjyra të ndryshme kishin udhëtuar me shpejtësi të ndryshme përmes
prizmit .Njutoni arriti në përfundimin e tij duke kaluar ngjyrën e kuqe nga
një prizëm përmes një prizmi të dytë dhe gjeti ngjyra pa ndryshuar . Nga
kjo , ai arriti në përfundimin se ngjyrat duhet tashmë të jenë të pranishme
në dritën hyrëse - në këtë mënyrë ,prizma nuk krijoi ngjyrat , por ngjyra të
thjeshta të ndara që janë tashmë aty . Ai përdori gjithashtu një objektiv
dhe një prizëm të dytë për të rikompozuar spektrin përsëri në dritë të
bardhë . Ky eksperiment është bërë një shembull klasik i metodologjisë
se prezantuar gjatë revolucionit shkencor .Newton diskutoi shpërndarjen
e prizmave në hollësi në librin e tij Optika . Ai gjithashtu paraqiti
përdorimin e më shumë se një prizmi për të kontrolluar shpërndarjen .

11. Isak njuton dhe prizmi I drites

12. Paraqitja e prizmit te
drites dhe krijimit te
shtate ngjyrave te
ylberit.

13. Punoi : Ermela Marku
Klasa XD

15. Pasqyrimi i drites
Drita leviz ne vije te drejte. Cdo siperfaqe trupi e
cila eshte e ashper dhe jo e lemuar e pasqyron
driten ne menyre te crregullt dhe jo ne nje
drejtim te caktuar.Ky proces quhet difuzion.Por
siperfaqe te cilat jane te lemuara dhe te
rrafshta e pasqyrojne driten ne menyre te
rregullt
Kendi i rrezes eshte kendi qe formohet nga rrezja renese
dhe pingulja mbi siperfaqen e pasqyres.Kendi i
pasqyrimit eshte kendi i formuar nga rrezja dalese dhe
nga pingulja mbi pasqyre.Kendi i rrezes eshte i
barabarte me kendin e pasqyrimit.

16.  Pasqyrë e rrafshët quhet çdo sipërfaqe e
lëmuar nga e cila mund të reflektohen
rrezet e dritës.

17.  Nëse para pasqyrës PP gjendet burimi
pikëlor i dritës {c} (fig. 1.1) nga i cili dalin
rrezet në të gjitha anët, të gjitha do të
reflektohen sipas ligjit të reflektimit ku këndi i
rënies është i barabartë me këndin e
reflektimit.

18.  Pasqyrimin e quajmë shëmbëllim virtual,
sepse rrezet e dritës, në të vërtetë, nuk
burojnë nga kjo pike. Nga fig. 1.2a shohim se
trekëndëshat ΔCAB dhe ΔC’AB janë
kongruence. Për këtë arsye shëmbëllimi
virtual C’ është njëlloj i larguar nga pasqyra
sa është i larguar burimi real C.

19.  Ligji i reflektimit të dritës thotë: gjatë rënies
së rrezes së dritës në ndonjë pasqyre të
rrafshët, rrezja rënëse dhe e reflektuar
formojnë kënde të njëjta me normalen e
tërhequr në pikën e rënies.
 Ligji i thyerjes së dritës thotë: rrezja rënëse
dhe e thyer qëndron në të njëjtin rrafsh,
kurse raporti i sinuseve të këndit të rrezes
rënëse dhe asaj të thyer në krahasim me
normalen është gjithmonë konstant. -

20.  Pasqyra
sferike

21.  Shëmbëllimi te pasqyrat sferike
 Çdo pjesë e një sipërfaqeje sferike e aftë për të reflektuar rrezet e dritës quhet pasqyrë
sferike. Ato mund të jenë konkave (të ngjyrosura nga ana e jashtme) dhe
konvekse (të ngjyrosura nga ana e brendshme).
 Ekuacioni i pasqyrave konkave është:
 Ekuacioni i pasqyrave konvekse është:
 (f=largësia e fokusit; a=largësia e objektit; b=largësia e shëmbëllimit; R=rrezja e
lakueshmërisë)
 Te pasqyrat konkave nëse objekti është mes fokusit dhe pasqyrës gjithmonë fitojmë
shëmbëllim të zmadhuar, të papërmbysur dhe virtual (në anën tjetër të pasqyrës).
 Te pasqyrat konvekse shëmbëllimi gjithmonë fitohet në anën tjetër, dhe është virtual, i
zvogëluar dhe i papërmbysur.

24. Nëntema : Përthyerja e
dritës
Përthyerja e dritës quhet
ndryshimi I drejtimit të
përhapjes së saj , kur ajo
kalon në kufirin ndarës të dy
mjediseve me dendësi të
ndryshme (p.sh.ujë–ajër)

25. Ligjet e përthyerjes se dritës
 Rrezja renese dhe ajo e pasqyruar ndodhen ne te njejtin
rrafsh .
 Kendi I renies se rrezes NUK eshte I barabarte me kendin e
perthyerjes se saj .
 Kur rrezja bie pingul me siperfaqen ndarese , rrezja nuk
perthyhet .
 Kur rrezja kalon nga nje mjedis me pak I dendur ne nje
mjedis me shume te dendur , ajo perthyhet duke iu afruar
pingules .
 Kur rrezja kalon nga nje mjedisme shume I dendur ne nje
mjedis me pak te dendur , ajo perthyhet duke iu larguar
pingules

26. AJER
QELQ
QELQ
AJER

27. Punoi : Françeska Xhunga
klasa 10 D

28. Tema: Optika
Nëntema: Syri

29. Syri
organi i cili na siguron një shqisë
jetsore.

30. Pjesët
kryesore të
syrit:
•Kornea
•Irisi
•Pupila
•Lentja
•Retina
•Nervat optik

31. Ngjashmeria midis syrit dhe aparatit
fotografik është shumë e madhe,
duke filluar që nga pjesët përbërse
dhe deri tek mënyra e të
funksionuarit.

32. Aparati fotografik është projektuar
sipas rregullave fizike, por si bazë për
projektimn e tij ka qënë syri.
Për këtë arsye fizika mund të shpjegoj
funksionimin e aparatit fotografik por
edhe atij te syrit. Përvec kësaj fizika
ndimon edhe me “rregullinim” e disa
problemeve te syrit.

33. Hipermetropia
(Një nga problemet e syrit, të cilit i jep zgjidhje
fizika)

34. Miopia
(Një tjetër problem që merr zgjidhje nga fizika)

35. Punoi: Kejsi Spaho
Lënda: Fizik
Kl: 10D

36. Difraksioni i dritës
Çfarëdo devijim i dritës nga përhapja drejtvizore e saj quhet difraksion.
Difraksioni paraqitet kur drita kalon nëpër vrima apo çarje të vogla, pranë teheve
të mprehta,apo kur ajo has në ndonjë pengesë në formë të gjysmërrafshit, fijes,
sferës, cilindrit, rrjetës etj.
Difraksioni në pengesa me vrimë ndodh kur dimensioni i tyre është i përafërt me
gjatësinë valorë të valës rënëse.
Difraksioni shpjegohet vetëm nëse dritën e
konsiderojmë të natyrës valore. Nëse dimensioni i vrimës është më i madh se sa
gjatësia valore e valëve të dritës, difraksioni ndodh vetëm afër skajeve të vrimës,
e jo në mes të
vrimës. Lidhja mes gjatësive valore dhe gjerësisë së vrimës shprehet me
formulën: a x sin= p x λ

37. Difraksioni I drites

38. Nentema : Difraksioni I drites
Punoi : Jurgen Vani
klasa : 10 D

39. Nentema :Thjerrezat

40. Thjerrëzat Optike
Me thjerrëza optike nënkuptojmë mjedisin optik i
kufizuar me dy sipërfaqe që ka inkeks të thyerjes të
ndryshëm nga rrethi. Zakonishtë janë të ndërtuara prej
qelqi ose kuarci , kur bashkohen dy syprina që kanë
boshtin optik të përbashkët. Kanë aplikim të madhë në
praktikë dhe nuk mund të paramendohet puna e
instrumenteve optike pa thjerrza . Thjerrëza varsisht
nga forma mund të jetë cilindrike dhe sferike. Në
praktik me tepër kanë gjetur aplikim thjerrëzat sferike
për të cilat ne do të bëjme fjalë. Thjerrëzat sferike
mund të jenë konvergjente ose konvekse dhe
divergjente ose shpërndarëse. Thjerrza sferike
konkave paraqet pjesën e hapsirës ndërmjet dy
sferave që ndoshën njëra afër tjetrës.

41. 1 . Bikonkave 2 . Bikonvekse
3 . Planokonkave 4 . Planokonvekse
5 . Konvekso-konkave 6 . Konkavo-konvekse

42. Thjerrzat janë sipërfaqe sferike që mund të kenë
rreze të ndryshme.Qendra e sipërfaqeve sferike
quhet qendra e lakueshmërisë .
Drejtëza që kalon nëpër dy qendrat e
lakueshmërisë quhet boshti optik kryesor.
Boshti optik kryesor kalon nëpër qendër të
thjerrzës që quhet kulmi (K) i thjerrzës.
Sipërfaqet e thjerrzave janë të lëmuara mirë dhe të
holla, në mënyre që me anë të rrezeve paraksiale
të fitohen fytyra të qarta dhe të pa deformuara.

43. Thjerra permbledhese Thjerra shpërhapese

44. Thjerrëzat konvekse mund të jenë bikonvekse,
plankonvekse etj, ndërsa thjerrëzat konkave
mund të jenë bikonkave, plankonkave etj. rrezet
paralele që bien në thjerrza konvergjente pas
thyerjes të gjitha priten në një pikë F në boshtin
optik që quhet vatër ose fokus.Distance e saj nga
qendra e lakueshmërisë së thjerrzës quhet
largësi fokale.Rrezet paralele që bien në të pas
thyerjes gjithashtu priten në një pikë F’ në boshtin
optik. Edhe kjo pikë quhet vatër. Distanca e saj
prej qendrës së lakueshmërisë po ashtu quhet
largësi fokale Vlera reciproke e largësisë fokale
të thjerrëzave gjendet nga ekuacioni thyerjes së
dritës nëpër sipërfaqe sferike.

46. Punoi : Ibrahim Burgu
klasa : 10 D

47. FUND
PUNUAN :
ERMELA MARKU
HAXHI DYRMISHI
FRANCESKA XHUNGA
KEJSI SPAHO
JURGEN VANI
IBRAHIM BURGU