1. MUZIK KLASIK
Joget Gamelan
Nobat

2. SEJARAH

3. Muzik Klasik - Ia melibatkan muzik yang berkait dengan
kawasan bandar atau istana. Tradisi muzik klasik itu
biasanya diketahui oleh sebahagian sahaja komuniti
tertentu. Contoh muzik ini seperti joget gamelan, gamelan
Jawa dan nobat.

4. SEJARAH NOBAT

5. Terdapat banyak pendapat
apabila memperkatakan
mengenai asal usul dan titik
N
mula kewujudan Nobat di
negeri Kedah: O


- Buku Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah
- Pendapat Kalur Besar Nobat
B
Kedah yang pernah bertugas di era
pemerintahan sultan Abdul Hamid A
T
Shah, iaitu Encik Hanafi
 - Sejarah Melayu

6. Buku Al-Tarikh Salasilah
Negeri Kedah yang
menceritakan salasilah
raja-raja negeri Kedah
hasil tulisan pengarang
terkenal Encik
Hassan, ada menyentuh
mengenai asal-usul
Nobat ini.

7. Dalam buku tersebut
dinyatakan bahawa
kononnya Nobat
dibawa oleh maharaja
Derba Raja yang
berasal dari India.
Baginda dikatakan
orang pertama yang
memperkenalkan
Nobat dan
menjadikannya
lambang kebesaran
raja-raja.

8. Semasa baginda
memerintah
Kedah, datang seorang
pendeta dari negeri arab
bernama Tuan Syeikh
Abdullah bin Tuan Syeikh
Ahmad.
Beliau merantau dari
Yaman dan tiba di Kedah
pada sekitar tahun 531 H.
Beliau telah
menyebarkan agama
Islam kepada Paduka
Maharaja Derba Raja.

9. Penyebaran
agama beliau
telah berjaya
membawa raja
dan seluruh rakyat
baginda memeluk
agama Islam.
Nama asal negeri
Kedah pula ditukar
daripada Qalha
kepada Kedah.

10. Syeikh Abdullah juga
turut mencadangkan
supaya Nobat
dimainkan setiap tiba
waktu
Maghrib, Subuh, dan
Isyak, serta hari
Jumaat.
Sejak itu, Nobat
dimainkan pada waktu
tersebut sehingga kini.

11. > Pendapat Kalur Besar Nobat Kedah yang
pernah bertugas di era pemerintahan
sultan Abdul Hamid Shah, iaitu Encik
Hanafi
Menurut catatan allahyarham
yang disimpan oleh Tuan Syed
Idrus iaitu bekas Penolong
Setiausaha Kerajaan
Kedah, menjelaskan bahawa
Nobat telah dipinjam daripada
kebudayaan Hindu.

12. > Sejarah Melayu
Mengikut keteangan yang
dimuatkan di dalam majalah
‘Malaya In History’, keluaran
Julai 1962, menyimpulkan
bahawa Nobat Kedah dan
Perak telah mula diketahui
sejak lebih kurang empat
kurun yang lalu.

13. > Sejarah Melayu
Di dalam sejarah Melayu
1658 juga diceritakan
bahawa negeri Melaka
ketika di bawah
pemerintahan Sultan
Muhammad Shah 1435
juga telah menggunakan
Nobat.

14. > Sejarah Melayu
Mengikut sejarah Melayu
lagi, Nobat diperkenalkan
oleh permaisuri Bentan.
Baginda mengurniakan
Nobat kepada raja yang
mula-mula sekali membuka
Singapura dan Temasik iaitu
raja yang bergelar Sri Tri
Buana. Sejak itu Nobat mula
dimainkan.

15. SEJARAH NAMA NOBAT
Ada pihak yang menyatakan bahawa perkataan Nobat berasal
daripada bahasa Sanskrit. Perkataan asal Sanskrit tersebut ialah
‘ NAO-BAT’. Ia kemudiannya dipecahkan kepada dua bahagian
suku kata iaitu
‘NAU - O - NAVA’ yang membawa
maksud sembilan.
‘BAT - O - BAH' yang membawa maksud
pengabungan.
Kedua suku kata ini akhirnya disebut pada pangkalnya
menjadikan ringkasannya disebutkan sebagai Nobat.

16. SEJARAH NAMA NOBAT
Pendapat kedua pula menyatakan bahawa nama Nobat ini
sepatutnya disebut sebagai 'Naubat'. Asal perkataan ini pula
didatangkan dari Parsi iaitu:
- ‘NAU’ yang membawa maksud
sembilan.
-‘BAT’ sembilan alat.
Jika dialihbahasakan kepada bahasa Hindi atau
Punjabi, perkataan ‘NAU’ bemaksud sembilan. 'BAT' pula
bermaksud ragam. Maka makna penuhnya ialah Ragam
Sembilan Bunyian.

17. Sejarah Joget Gamelan
Tarian Joget Gamelan telah wujud di Riau dan
Lingga semenjak kurun ke-19.
Tarian ini pertama kali dipentaskan adalah di
Pekan, Pahang pada tahun 1811 semasa
perayaan perkahwinan Tengku Hussain, putera
Sultan Abdul Rahman dari Lingga dengan Wan
Esah, adik perempuan Bendahara Ali dari negeri
Pahang.

18. Sejarah Joget Gamelan
Selepas kemangkatan
Bendahara Ali, puteranya
Bendahara Ahmad telah
menggantikan bapanya
dengan memberi naungan
dan sokongan kepada
kumpulan tarian ini yang
ketika itu dikenali dengan
nama Joget Pahang.

19. Sejarah Joget Gamelan
Semasa pemerintahan
Bendahara Ahmad, terdapat
tiga kumpulan penari tarian
ini iaitu di bawah tunjuk ajar
Tengku Ampuan Fatimah, Cik
Besar (isteri pertama
Bendahara Ahmad) dan cik
Zubaidah (isteri ketiga
Bendahara Ahmad).

20. Sejarah Joget Gamelan
Sepanjang kurun ke-19 dan awal kurun ke-
20, terdapat kumpulan tarian di istana Pahang dan
Lingga.
Disebabkan tekanan daripada Belanda dan
penurunan takhta sultan Riau-Lingga yang akhir pada
tahun 1912, tarian Joget Gamelan tidak lagi
dipentaskan di sana.
Joget Pahang juga mengalami nasib yang sama
selepas kemangkatan Sultan Ahmad.

21. Sejarah Joget Gamelan
Walaupun begitu, Tengku
Mariam, Puteri Sultan Ahmad
yang mahir dalam tarian Joget
Pahang ini telah
menyelamatkan tarian ini
dengan membawanya ke
istana Terengganu apabila
berkahwin dengan Tengku
Sulaiman, putera kedua
Tengku Zainal Abidin.

22. Sejarah Joget Gamelan
Suaminya telah membeli
satu set alat muzik
gamelan yang baru dan
melatih penari kerana
minatnya amat
mendalam.

23. Sejarah Joget Gamelan
Apabila baginda menaiki takhta kerajaan negeri
Terengganu pada tahun 1920, Tengku Sulaiman telah
menetapkan bahawa tarian Joget Gamelan di
tempatkan Istana Maziah sehingga kemangkatannya
pada tahun 1942.
Pada waktu itu, tarian Joget gamelan telah diambil
alih oleh kerajaan negeri Terengganu dan
persembahannya tidak terhad di istana sahaja malah
dipentaskan untuk tontonan semua.

24. Sejarah Joget Gamelan
Tarian ini hanya ditarikan oleh gadis remaja
dan dipersembahkan secara terbuka ataupun
secara tertutup.
Semasa zaman kegemilangannya, tarian ini
ditarikan di dalam istana di atas pentas yang
dihiasi permaidani. Para penari akan menari
dengan menghadap pada sultan. Ahli muzik
juga akan ditempatkan di pentas.

25. PERANAN MUZIK KLASIK DALAM
MASYARAKAT

26. alat media dalam proses
komunikasi yang berfungsi
memberi maklumat, hiburan
dan pendidikan kepada
masyarakat.
 dimainkan di istana-istana
dan tempat terhormat
Salah satu contoh muzik
yang berperanan besar di
kalangan golongan atasan
MUZIK KLASIK

27. dimainkan di istana negara
sebagai pengesahan kepada
pertabalan itu.
kesenian Nobat adalah
pengecualiannya daripada
dimainkan kepada umum
sebaliknya hanya digunakan
untuk majlis-majlis tertentu
istana.
MUZIK KLASIK

28. penghibur utama atau
pengiring majlis adalah
seperti majlis
perkahwinan, menyambu
t kelahiran baru di
istana, istiadat
pertabalan dan lain-lain
lagi.
MUZIK KLASIK

29. ALAT-ALAT MUZIK KLASIK

30. Pengenalan Alat Muzik Joget Gamelan

31. Ensemble Gamelan Melayu terdiri daripada 7 alat
utama:

32. Dikenali juga sebagai Keromong.
Diistilahkan sebagai gong yang berukuran kecil dan
diperbuat daripada 'perunggu'.
BONANG

33. Merupakan alat melodi utama. Mengandungi 2
oktafyang berlaras "anhemitomik pentatonik" dan
disongsangkan.
Secara fizikalnya alat ini mempunyai bentuk
seperti kendi dan sifat bunyinya "dengung".
BONANG

34. Dalam bahasa jawa bonang yang beroktaf rendah
dikenali sebagai "Wedok" manakala yang beroktaf
tinggi dikenali sebagai "Lanang".
Ianya menggunakan sistem notasi angka yang
dikenali sebagai "French Cheve System" sempena
nama pengasasnya iaitu Dr Emile Cheve dari
Peranchis.
BONANG

35. Terdiri daripada bilah-bilah kayu yang disusun
mengikut pic yang diatur diatas kotak kayu yang
berfungsi sebagi Kotak Gema (resonator).
 Ada juga yang diperbuat daripada buluh dan kayu
nibong yang dikatakan dapat menghasilkan suara atau
bunyi yang lebih mantap.
GAMBANG

36.  Ia mengandungi beberapa oktafyang
dijadikan sebagai alat melodi.
 Menggunakan 2 bilah alat pemukul khas bagi
menghasilkan bunyi.
GAMBANG

37. Dikenali juga sebagi saron penerus.
Seabagai alat melodi yang menggandakan melodi
pokok.
Dalam permainan ini teknik perdam dan cincang
sering digunakan dan mampu menghasilkan suara
yang lantang dan nyaring.
 Alat pemukul diperbuat daripada tanduk kerbau.
SARON PEKIN

38. Diperbuat daripada perunggu dan sebagai
alat kolotomik yang dominan dalam rangkaian
Gamelan Melayu di Malaysia.
KENONG

39. Berperanan sebagai
penyokong irama.
G
 Merupakan jenis gendang
dua muka seperti tempayan.
E
N
D
Ia dipukul dengan kedua
belah tangan dan mampu
menghasilkan suaramnemonik A
N
asas seperti "doh" pada
permukaan besar dan
mnemonik
permukaan
"tak'pada
kecil.
G

40. Dalam Ens Muzik Gamelan Melayu terdapat 2
buah gong digunakan iaitu gong Agung dan
gong Suwukan.
GONG

41. Alat Muzik Nobat

42. Alat ini bebentuk seperti 'flute'.
 Menurut seorang pemain S
Nobat, batang serunai ini diperbuat
daripada batang pokok cili padi
E
dengan tujuan untuk memerdukan
lagi bunyinya.
R
U
 Bahagiannya diperbuat daripada
salutan perak dan sisinya daripada N
A
suasa.
Lidah serunai ini
daripada daun ‘thai’.
diperbuat
I

43. Ukur panjang serunai ini S
adalah 43 cm.
E
 Mempunyai tujuh lubang R
U
dipermukaan atas batang
serunai dan satu lubang kecil
dibawahnya. N
 Lubang ini akan menentukan A
not lagu apabila dimainkan. I

44. Ukur panjang gendang ini
adalah 20' bersamaan dengan
50 cm. GENDANG
IBU
Manakala lebar mukanya 7'
jejari. &
GENDANG
 Ia diperbuat daripada kayu
yang baik dan tahan lasak ANAK
untuk mengeluarkan bunyi
yang baik.

45. Ia menggunakan kulit
harimau di sebelah kanan
dan kulit kambing di GENDANG
sebelah kiri. IBU
&
Permukaan kulit kiri
GENDANG
dimainkan dengan tangan
manakala sebelah kanan ANAK
pula dimainkan dengan
paluan kayu Kemuning.

46. Kedua-dua jenis gendang
ini mempunyai tali yang
memudahkannya untuk GENDANG
digalas ke tempat-tempat
permainan.
IBU
&
Di sekeliling gendang GENDANG
tersebut dililit dengan rotan ANAK
kertas sepanjang 1 kaki.
 Alat ini dibalut dengan
kain berwarna kuning.

47. Alat ini berbentuk yang
N
panjangnya 33 cm.
Nafiri diperbuat
perak tulen.
daripada
A
Ia mempunyai Temeluk yang
F
terdapat pada dua bahagian I
R
berbentuk seperti buah 'kandis'.
 Bahagian serombong Nafiri
ini agak leper dan berbunga-
I
bunga.

48. Alat ini diperbuat daripada
tembaga merah daripada tanah G
O
Jawa.
Batang pemukul gong ini
diperbuat daripada kayu keras
yang kuat dan disalut dengan
N
kain kuning.
G

49. Gong ini digantung pada satu
tempat khas dinamakan G
O
‘cagak’.
 Luas pemukaan gong ini
adalah kira-kira 18' dengan
bahagian tengahnya
N
membonjol keluar.
G

50. Mahaguru atau Semambu ini
adalah alat Nobat yang paling
penting sekali.
Ia mesti ada bersama dengan
kumpulan Nobat semasa MAHAGURU
dimainkan. / SEMAMBU
 Mahaguru merupakan
‘cokmar’ DiRaja yang
dipebuat daipada rotan
Semambu.

51. Ia bersaiz 5' X 11'. Lilitan
pemukaan semambu adalah
½ inci berwarna merah.
 Semambu dibalut dengan
kain berwarna kuning.
MAHAGURU
 Kain yang lama tidak akan / SEMAMBU
dibuang sebaliknya akan
dibalut dengan balutan kain
baru di atas balutan yang
telah sedia ada.

52. PERANAN AHLI DALAM
KUMPULAN

53. NOBAT
Pada zaman kesultanan Sultan Abdul
Hamid Shah Ibni Sultan Ahmad Tajuddin
Mukaram Shah sekitar tahun 1882-
1943, negeri Kedah memiliki sebanyak 3
kumpulan Nobat.
Kemudian bertambah kepada empat
kumpulan semasa zaman pemerintahan
Sultan Badlishah Ibni Almarhum Sultan
Abdul Hamid Halim Shah pada 1943-
1958.

54. NOBAT
Kini, hanya tinggal dua kumpulan
sahaja yang diketuai oleh seorang
kalau besar bagi setiap kumpulan.
Kumpulan Nobat Kedah memiliki
seramai 13 orang pemain yang
terdiri daripada Penghulu, dua
orang Kalau Besar, dan 10 orang
pemain.

55. NOBAT
Penghulu merupakan orang yang
bertanggungjawab menguruskan
segala perkara yang berkitan
dengan kumpulan Nobat DiRaja
Negeri Kedah.
Kalau Besar merupakan
pembantu kepada penghulu. Ia juga
akan mengetuai kumpulan Nobat.

56. TUGAS-TUGAS PENGHULU
Mencari pengganti jika berlaku
kekosongan seperti akibat kematian.
Penghulu perlu memastikan pemain
yang dipilih merupakan satu keturunan
sahaja.
Penghulu juga bertanggungjawab
untuk melatih pemain baru dan
memastikannya benar-benar mahir
untuk menganggotai kumpulan Nobat.

57. TUGAS-TUGAS PENGHULU
Mengatur Jadual Peraturan yang
perlu diikuti oleh setiap kumpulan
Nobat.
Menjadi orang perantaraan antara
pemain Nobat dengan Pihak
Atasan.
Contohnya dengan Pejabat Duli
Yang Maha Mulia Sultan.

58. TUGAS-TUGAS PENGHULU
Mesti mengetahui cara memainkan
semua peralatan muzik Nobat.
Memastikan keelokan alat muzik
Nobat dan pakaian rasmi pemain
Nobat, serta menukarkannya apabila
perlu.
Bertanggungjawab menyelia dan
mengetuai kumpulan Nobat tesebut
secara keseluruhan.

59. TUGAS-TUGAS PENGHULU
Pemain biasa ini turut dikenali
sebagai Orang Nobat. 12 pemain ini
dibahagikan pula kepada dua
kumpulan.
Di dalam setiap kumpulan akan
memiliki masing-masing 5 Orang
Nobat dan seorang Kalau Besar.

60. TUGAS-TUGAS PENGHULU
Kedua-dua kumpulan ini akan
bertugas secara bergilir-gilir.
 Mereka akan bertugas secara
berselang -seli setiap minggu.
Bermakna setiap kumpulan akan
bekerja selama seminggu, dan
kemudian bercuti selama seminggu
secara bergilir-gilir.

61. TUGAS-TUGAS PENGHULU
Semasa tidak bertugas, kumpulan yang
bercuti ini akan menjalani latihan.
Kebiasaannya,pemain-pemain Alat
Nobat adalah ahli daripada keluarga-
keluarga tertentu sahaja iaitu Orang-
orang Kalur.
Ketua Nobat diberi gelaran Toh Setia
Guna dan pembantunya Toh Setia Indera.

62. TUGAS-TUGAS PENGHULU
Pada zaman dahulu, kawasan Bilik
Nobat dipagarkan dengan bulu
ayam.
Sesiapa yang mencerobohi
kawasan ini akan dihukum dan
didenda.

63. Joget Gamelan
Pemain keromong ialah pemain
utama atau ketua. Buka lagu
dimulakan dengan keromong dan
melodi utama serta melodi
tambahan juga dimainkan oleh
keromong.
Keromong juga memberi isyarat
kepada gendang untuk mematikan
lagu.

64. Joget Gamelan
Pemain gambang merupakan
penolong ketua.
gambang bertindak sebagai ‘lead ‘
semasa fasa ‘turun gambang’.
Selain itu, pemain bagi kedua-dua
saron memainkan melodi asas dan
bermain cincang semasa “Cincang
Saron”.

65. Joget Gamelan
Dalam joget gamelan
Pahang, kenong dan gong dimain
oleh seorang pemain.
Kenong memainkan ‘down beat’.
Ia mempunyai ‘bunga’ tingkah
tersendiri.
Gong menanda frasa bagi lagu.

66. Joget Gamelan
Pemain gendang memainkan
rentak lagu dan mengawal tempo
serta memainkan rentak ‘mati lagu’
sebagai penamat bagi lagu
gamelan.
kebiasaannya,pemain joget
gamelan terdiri daripada kaum
lelaki.

67. CIRI-CIRI DALAM MUZIK
KLASIK
GAMELAN DAN NOBAT

68. Ciri-ciri gamelan tradisional
terdiri daripada Joget G
Gamelan, nyanyian dan A
persembahan muzik untuk
M
hiburan istana. Kesenian
gamelan Melayu dipercayai E
berasal dari Riau Lingga dan L
diperkenalkan di Istana Pahang A
pada tahun 1881. N

69. Secara asasnya, tradisi gamelan Melayu
mempunyai lapan jenis alat muzik iaitu
gong agong, gong G
suwukan, kening, saron, bonang, kerom A
ong, gambang, dan gendang.
M
E
L
A
N

70. N
O
B
A
T

71. Nobat ialah salah satu kesenian
muzik yang masih popular di
Malaysia. Seni nobat masih N
terpelihara sejak 400 tahun yang
lalu. Dahulunya Nobat terkenal O
dengan persembahan kesenian
untuk diraja khususnya di negeri B
Perak,Kedah dan Kelantan. Nobat
dilihat paling popular di negeri
A
Kedah dan bertapak di negeri itu
hingga kini.
T

72. Muzik nobat dianggap satu
kesenian yang amat unik di rantau
nusantara. Ia dimainkan di majlis-
majlis tertentu sahaja di istana.
N
Kini muzik nobat dijadikan O
penghibur utama atau pengiring
dalam majlis perkahwinan,istiadat B
pertabalan dan dipersembahkan
dalam majlis tertentu bagi A
memperkenalkan kesenian ini
dalam masyarakat sosial di negara T
kita.

73. Sekian, Terima Kasih!!!