บทความเดิมปรับปรุงใหม่ โดยเฉพาะ เพิ่มเรื่อง CBL -Challenge Based Learning

1. ความรูเหลือใชจากธุรกิจสูอุดมศึกษา
ดร.ดนัย เทียนพุฒ
นักวิชาการผูทรงคุณวุฒิและที่ปรึกษาธุรกิจ
ความเชื่อตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบนมีมาวา “มหา’ลัยเปนศูนยรวมของสรรพความรู
ั
(Knowledge Database)”
และยังคงมีตอเนื่องไปอีกนาน ซึงเปนสภาพที่เราสามารถเห็นกันไดใน
่
ประเทศกําลังพัฒนา
ความจริงธุรกิจมีองคความรู (Body of Knowledge) มากมายที่ยงใหญและพัฒนาอยาง
ิ่
ตอเนื่องมาโดยตลอดแตอาจเปนความรูในเฉพาะทาง ไมวาจะเปน GE, GM, Ford, Google, Microsoft,
Apple
บริษัทชั้นนําเหลานี้สามารถสอนใหมหา’ลัยรูวาโลกความจริงและธุรกิจเขากําลังทําอะไรอยูและ

เสนอเทคโนโลยีหรือองคความรูใหม ๆ อะไรที่มหา’ลัยจะตองเดินตาม
ตัวอยางชัดเจนเกิดขึ้นเมื่อ Nonaka และ Takauchi ไดศึกษาบริษทญี่ปุนที่ประสบ
ั
ความสําเร็จอยางยั่งยืนนันมีวิธีการสรางความรูกนไดอยางไร จนกระทั่งสรุปผลการศึกษาออกมาเขียนเปน
้
ั
่
ตํารา “Knowledge‐Creating Company” โดงดังกลายเปนผูเชียวชาญดานการจัดการความรู
(Knowledge Management : KM) ของโลก
หากจะมีธุรกิจที่อาศัยการเรียนรูจากมหา’ลัยก็มักเปนธุรกิจ SMEs และ ธุรกิจที่กาลัง
ํ
เติบโตตองการ “ทางลัด” จากการศึกษาและวิจัยสรางองคความรูจากอาจารยในมหา’ลัยชั้นนําของโลก
เชน Harvard, INSEAD, Michigan, UC Berkeley, Stamford, UCLA ฯลฯ ใหจัดโปรแกรมพัฒนาความ
เปนผูนาเชิงกลยุทธ การจัดการขั้นสูง ดังเชน Samsung กําลังพัฒนาผูบริหารในเครือดวยแนวทางนี้ แต
ํ
สุดทายก็จะสรางองคความรูเองและกาวกระโดดหนีสถาบันการศึกษาไปในเวลาไมนานนัก เพราะไปอาศัย
ความรูใหมจากที่ปรึกษาธุรกิจซึ่งกาวเหนือกวาสถาบันการศึกษา
สิ่งเหลานี้บงบอกไดอยางชัดเจนวา ธุรกิจมีการสรางองคความรูใหมๆ อยูตลอดเวลา


ทานผูอานคงไมแปลกใจวา Kotler, Porter, Kaplan & Norton สรางเทคนิคและ
ทฤษฎีการแขงทังกลยุทธ การตลาด การแขงขันของประเทศ ที่องคกรทั้งภาคธุรกิจและหนวยงานภาครัฐ
้
แมกระทังสถาบันการศึกษายอมรับและนํามาใชกันอยางแพรหลาย
่

2. เหตุผลสําคัญที่ธุรกิจมีองคความรูเหลานีไดเพราะ
้
(1)
โลกาภิวฒน เทคโนโลยี การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมหรือไลฟสไตลของผูบริโภค ฯลฯ
ั
ที่มีมากขึ้นและเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็วจนทําใหธุรกิจชันนําตองกาวไปสูการพัฒนา
้
และสรางความรูขึ้นมาใชเอง
(2)
ธุรกิจอาจจะรอไมไดในตางประเทศจะอาศัยหองแลปทีกาวล้าหนาของมหา’ลัยชวย
่ ํ
สรางความรูใหธุรกิจ ซึงยังประโยชนใหอาจารยในมหา’ลัยไดลงมาจาก “หอคอย
่
งาชาง” ไดยืนสูดอากาศกลินไอของโลกความจริงทางธุรกิจ
่
ความรูเหลือใชจากธุรกิจสูอุดมศึกษา
เมื่อผูเขียนรับผิดชอบในการเปนทีปรึกษาใหกับธุรกิจเพื่อทําในสิ่งใหมๆ วิธีการใหม ๆ
่
ตามที่ธุรกิจตองการ ไมวาจะเปนวิธีการสรางวิสยทัศนดวยเทคนิคใหมๆ เชน Scenario Analysis (เกาแลว

ั
ในตางประเทศ) การสรางนวัตกรรมใหมดวย Innovation 3.0 เพื่อสราง “นวัตกรรมเชิงมูลคา” (Value

Innovation)
ใหกับธุรกิจ การจัดทํากลยุทธแนวใหมดวย BSC &KPIs ซึ่งบูรณาการอยางลงตัวหรือ

แมกระทังการสราง KS (Knowledge Sharing) ดวยเทคนิค Knowledge Café, KM Mind Map และ AAR
่
(After Action Review)
ทั้งหมดของความรูและเครืองมือทางธุรกิจเหลานี้ ผูเขียนไมเคยไดเรียนรูหรือตองกลับเขา
่
ไปเรียนจากสถาบันอุดมศึกษาไทยสักแหงเลย
 ระดับความรูของธุรกิจที่มอยางไมรจบ

ี
ู
เปนความทาทายอยางยิ่ง หากจะสังเคราะหใหเห็นวา ธุรกิจมีความรูทอยูจะพอแบง
ี่
ระดับใหเห็นไดเปน 3 ระดับดังนี ้
ระดับสูงสุดคือ สินทรัพยทนทางปญญา (Intellectual Capital Asset) ซึ่งเปนสิงทีสุด
ุ
่ ่
ยอดของมนุษยชาติสําหรับจะใชสรางองคความรูใหมๆ อยางตอเนื่อง ซึ่งอยูในรูปของ “โมเดลทางความรู
(Knowledge Model)” แตไมเผยแพรไปสูภายนอกเพราะเปน “รหัสลับเชิงนวัตกรรม” เมื่อใชไปจนลาสมัย

และมีสิ่งใหมที่ดีกวา สมบูรณกวา จึงจะปลอยสินทรัพยทางความรู (KA) อันลาสมัยเหลานี้ออกมาให
มหา’ลัยไดเรียนรูและนําไปทดลองใชในการเรียนการสอน

3.
รูปที่ 1 ระดับความรูของธุรกิจ
ระดับรอง เปนสินทรัพยความรู (Knowledge Asset: KA) ซึ่งธุรกิจไดสังเคราะหขึ้นมา
จากประสบการณในการตอบสนองลูกคา การแขงขันในอุตสาหกรรม หรือแมกระทังการปรับตัวเพือความ
่
่
อยูรอดมีใน 4 รูปแบบดวยกันคือ (1) Routine KA เชน โนว-ฮาวของการปฏิบัติงานในแตละวันของแตละ
คนหรือองคกร (2) Experimental KA ความรูทเี่ ปนประสบการณของแตละคน (3) Systemic KA ระบบ
และแพคเกจของความรูซึ่งอยูในรูปเอกสาร คูมือ ฐานขอมูล สิทธิบัตรหรือไลเซนสและ (4) Conceptual KA
เปนความรูทกระจางชัดโดยผานออกมาในลักษณะภาพ (Image) สัญลักษณ (Symbol) และตัวความรู
ี่
(Knowledge) เชน แนวคิดผลิตภัณฑ
ดีไซน มูลคาของแบรนด
ระดับลาง คือ พอรตโฟลิโอความรู ซึ่งจะมี “โบรกเกอรความรู “ (Knowledge Broker)
เปนผูจัดแจงเลือกความรูเหลือใช (Waste Knowledge/Useless Knowledge) เผยแพรออกมาหรือให
มหา’ลัยไดนําไปศึกษาคนควาหรือทดลองใช แตก็ยงเปนสิ่งที่ล้ําหนาหรือทันสมัยกวาสิงที่มหา’ลัยมีอยู 
ั
่

4.  ประสบการณลาสุดในการนํา CBL จากธุรกิจมาสูอุดมศึกษาไทย


ในขณะที่ผูเขียนรับผิดชอบสอนวิชา EAD7205 ภาวะผูนําเชิงกลยุทธเพื่อบริหารการ

เปลี่ยนแปลงทางการศึกษา หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิตสาขาบริหารการศึกษาและภาวะผูนํา ม.เซนต

จอหน เมื่อ 2 ปกอนคิดหาเทคนิคการสอนแบบใหมกับ นศ.ป.เอก รุนที่ 8 หลังจากไดศึกษาและคนความา
ระยะหนึ่ง พบวา
“การเรียนรูบนความทาทาย หรือ CBL (Challenge Based Learning) เปนวิธีการที่
บริษัท Apple นําไปใชปฏิรูปการเรียนรูดานการศึกษาของสหรัฐอเมริกา”
ผูเขียนศึกษาแลวพบวา นาจะสนใจในการนํามาใชจัดการเรียนการสอนในระดับปริญญา
เอกไดทดลองใชไป 2 รุนคือรุนที่ 8 และรุนที่ 9 ซึ่งผลสัมฤทธิทางการเรียนของ นศ.ป.เอก ทั้ง 2 รุนในวิชา
์
EAD7205 สูงขึ้นกวา ป.เอกรุนที่ 7
ซึงผูเขียนสอนในรูปแบบเดิม พรอมกับการวัดผลสําเร็จของรายวิชา
่
ดวยการให นศ.ป.เอก ทัง 2 รุน เขียน CBL พรอมบทความประมวลสรุปขอความรูที่ไดทั้งในชั้นเรียนและ
้
จากการศึกษาดูงานรวมเลมเปน “พอกเก็ตบุคบทความทางวิชาการ”
ั
ขณะเดียวกันก็ไดนํา CBL ไปทดลองใชกบ นศ.MBA วิชา OD & Change Management
ม.วลัยลักษณ กับ นศ.M.Ed.วิชา การบริหาร HR ในทางการศึกษา ม.เซนตจอหน ดวย
ซึ่งผลไดเปนทีนาพอใจในการเรียนรูสําหรับ นศ.ป.โท ในระดับนี ้
่
เมื่อทดลองนําวิธีการ CBL จากบริษท Apple มาใชในสถาบันการศึกษาโดยเฉพาะ
ั
อุดมศึกษาไทย ผูเขียนไมไดหยุดแคนั้น ไดขยายความรูใหมนี้ เขาไปในกระบวนการพัฒนาธุรกิจดังนี้
1) ไดนําวิธการ CBL ซึ่งพัฒนาใหมใหเหมาะกับบริบทของประเทศไทยแลวนํามาใชกลับ
ี
หลักสูตรที่จัดทํา Workshop ในการประมวลความรูของหลักสูตรธรรมาภิบาลสําหรับผูบริหารทาง
การแพทย 2 รุนของสถาบันพระปกเกลารวมกับแพทยสภา และอีกหลายๆ หลักสูตรของสถาบัน
พระปกเกลา
2) ไดนําไปใชในการทํา Workshop สําหรับการคิดใหมในการนํา “คุณคาหรือ DNA‐ The
Architecture of Craftsmanship)” ของ บมจ.แพรนดากรุปไปสูการปฏิบัติ
ซึ่งผลลัพธเปนทีพึงพอใจของ
่
ประธานบริษทและทีมผูบริหารระดับสูง ตลอดการเขารวมทํา Workshop ดังกลาว
ั
โดยสรุปการทีผูเขียนทํางานในดานที่ปรึกษาธุรกิจและในสถาบันอุดมศึกษา จึงมีวธการ
่
ิี
สรางความรูและทดลองใชความรูจากภาคธุรกิจมาสูระบบอุดมศึกษาไทย หลังจากปรับพัฒนาใหมแลวจึง
นําไปใชใหมในธุรกิจ

5.
รูปที่ 2 การสรางและทดลองใชองคความรูจากธุรกิจ
ดังนัน ระบบอุดมศึกษาหากยังจะเดินตามกรอบการศึกษาไทยอีก 15 ปขางหนา ทาทาง
้
คงจะไมไปไหนเพราะมหา’ลัยในระดับโลกที่เขาสรางองคความรูไดนั้นสวนใหญมีอายุมากกวา 150 ปขึ้นไป
มีอาจารยสวนใหญเกษียณอายุมาจากธุรกิจเขามาเปนผูสอน ไมใชประเภทเรียนรวดเดียว 3 มวนจบ


(ป.ตรี-ป.โท-ป.เอก) กวาจะไดใชงานไดความรูที่มก็เกาเสียกอน ซึ่งในปจจุบันมหา’ลัยในยุโรปไดนําแนวคิด
ี
STEM skill (วิทยาศาสตรเฉพาะทาง-S
เทคโนโลยี-T วิศวกรรม-E และคณิตศาสตร-M) มาเรงพัฒนา
ื้
งานวิจยทางนวัตกรรมดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ซึ่งมหา’ลัยในยุโรปมีพนฐานดานนี้อยูแลว
ั
(มหา’ลัยไทยที่เนนดานการสอน และดานสังคมศาสตร หากจะยืมมาใชบางคงตองพัฒนาอยางหนัก)

ั
ั้ ้
มหา’ลัยไทยคงตองมุงสรางอาจารยใหเกงทั้งดานการสอนและวิจย แตทั้งนี้ทงนันไมใช
เพื่อตําแหนงทางวิชาการ ผศ. รศ. ศ. อยางเดียวแบบเอาเปนเอาตาย (แมวาจะจําเปนแตคงไมใชทําวิจัย
และผลงานเพียงอยางละเลม เพื่อใหไดเงินคาตําแหนงไปตลอดชีวิต) เพื่อตอบโจทยตัวชี้วัดดานประกัน
ั
คุณภาพเพียงอยางไมรูจบ โดยไมมี “องคความรูอะไรใหม ทฤษฎีใหม” ใหสงคมและประเทศนํามาใชได