Αθήνα, 2009

1. Εκτίμηση των διεθνών μονογραφιών τυποποίησης αρωματικών
φυτών και αιθερίων ελαίων:
Η περίπτωση του «Θυμαριού»
Δ. Κουρέας, Σ. Κοκκίνη
Εργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής και Φυτογεωγραφίας
Τμήμα Βιολογίας
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Αθήνα, 2009

2. Τι είναι το θυμάρι
εισαγωγή
Κοινή ονομασία «θυμάρι»
Φυτά με χαρακτηριστική οσμή
Αιθέριο έλαιο
πλούσιο σε θυμόλη

3. Ποια φυτά παράγουν θυμόλη;
Φυτά του γένους
Thymus
Coridothymus
capitatus
(=Thymus capitatus)
Thymus serpyllum
Φυτά του γένους
Satureja
Φυτά του γένους
Origanum
εισαγωγή

4. Το θυμάρι στην Ελλάδα
Εξάπλωση του γένους Thymus στην Ελλάδα
(NATURA 2000 network)
περίπου 30 taxa
εισαγωγή

5. Το θυμάρι στην Ελλάδα
Κύρια γεωγραφική περιοχή εξάπλωσης του γένους
Coridothymus στην Ελλάδα
(NATURA 2000 network)
εισαγωγή

6. Η παγκόσμια αγορά φυτών και αιθερίων ελαίων θυμαριού (thyme)
Ιδιαίτερα εμπορικό φυτό
Αιθέρια έλαια Χρήση ως αρτυματικό προϊόν
εισαγωγή

7. Διακίνηση θυμαριού (thyme) στην παγκόσμια αγορά
Ισπανία, Τουρκία, Ισραήλ, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Γαλλία και Ελλάδα
(Blanco et al, 1998; Mladenova, 2000; Lawrence and Tucker, 2002)
Κύριες χώρες προέλευσης

8. Διακίνηση θυμαριού στην παγκόσμια αγορά
ΗΠΑ, Γερμανία, Καναδάς, Αυστραλία και Ιαπωνία
(Blanco and Breaux, 1997)
Κύριες χώρες εισαγωγής
0910 (Ginger, saffron, turmeric (curcuma), thyme, bay leaves, curry and other
Πηγή: UN comtrade db

9. Διακίνηση θυμαριού (thyme) στην παγκόσμια αγορά
0
2000000
4000000
6000000
8000000
10000000
12000000
14000000
2002 2003 2004 2005 2006
Δολλάρια
ΗΠΑ
Ύψος παγκόσμιων εισαγωγών θυμαριού και δάφνης στην EU27
91040

10. Διασφάλιση ποιότητας
Διασφάλιση ποιότητας Άξονας προτεραιότητας της ΕΕ
European Directives
86/84/EEC,
89/398/EEC,
96/84/EC,
2001/83/EC,
2002/46/EC,
2004/24/EC, 2004/27/EC
Regulation
258/97
All mainly whole, fragmented or cut plants, plant parts, algae, fungi, lichen in an unprocessed,
usually dried form, but sometimes fresh…. Herbal substances are precisely defined by the plant
part used and the botanical name according to the binomial system (genus, species,
variety and author).
2004/24/EC

11. Οργανισμοί Έτος Επιτρεπόμενα είδη
Thymus
vulgaris
Thymus
serpyllum
Thymus
zygis
Ευρώπη
European Council 1996
European Medicines Agency (EMEA) 2007
Β. Αμερική
USA, Food and Drugs Administration 2007
Canada Natural Health Products
Directorate (NHPD)
2008
Διεθνείς
International Organization for
Standardization (ISO)
1996
World Health Organization (WHO) 1999
Διασφάλιση ποιότητας

12. Επιτρέπεται να διακινούνται με την εμπορική
ονομασία θυμάρι (thyme) μόνο τρία είδη από τα
πάνω από 350 του γένους Thymus
Σύμφωνα με τους μεγαλύτερους οργανισμούς
πιστοποίησης και διασφάλισης ποιότητας

13. European Pharmacopoeia (Ph. Eur. 2001)
Definition: Thyme consists of the whole leafs and flowers seperated by the
previously dried stems of Thymus vulgaris L. or Thymus zygis Loefl. Ex L. or a
mixture of both species.
Η Ευρωπαϊκή Φαρμακοποιία

14. Απουσία επιτρεπόμενων ειδών σε βασικές εξαγωγικές χώρες θυμαριού
Ελλάδα Ισραήλ Τουρκία
Thymus vulgaris
Thymus serpyllum
Thymus zygis

15. Συνολική γεωγραφική
εξάπλωση των T. vulgaris, T.
serpyllum & T. zygis
Κύριες εξαγωγικές χώρες

16. Ποια είδη διακινούνται ως θυμάρι στις αγορές της Μεσογείου;
Χώρα Διακινούμενα είδη βιβλιογραφία
Τουρκία Coridothymus capitatus Bingöl, 1995
Ισραήλ Coridothymus capitatus
Thymus sibthorpii
Said et al, 2002
Ιορδανία Coridothymus capitatus
Thymus sibthorpii
Lev and Amar, 2002
Ελλάδα Coridothymus capitatus
Thymus sibthorpii
Hanlidou et al, 2004
Ισπανία Thymus zygis
Thymus vulgaris
Thymus mastichina
Thymus membranaceus
Thymus hyemalis
Alcazar et al, 1990

17. Βασικές χώρες παραγωγής «θυμαριού» εμπορεύονται φυτά
που δεν προβλέπει η διεθνής βιβλιογραφία των οργανισμών
πιστοποίησης και διασφάλισης ποιότητας
Ελλειπή ή/και εσφαλμένη αναφορά στο είδος του
διακινούμενου προϊόντος

18. Απόσπασμα από εταιρική
ιστοσελίδα που δηλώνει το
ελληνικό θυμάρι ως
Thymus vulgaris

19. Γιατί είναι σημαντικό να προσδιορίζονται σωστά τα φυτά?
1
Ο ορθός ταξινομικός προσδιορισμός αποτελεί, μεταξύ άλλων, ένα
άξιοποιήσιμο στην αγορά
εργαλείο διασφάλισης των χημικών ιδιοτήτων των φυτών
(σύσταση αιθερίων ελαίων)
2
Αποτελεί στοιχείο ελέγχου της γεωγραφικής προελευσης ενός φυτού

20. Αναγκαιότητα ορθού «βοτανικού» προσδιορισμού
Thymus Πολλοί χημειότυποι ανάλογα με το περιβάλλον και το είδος
Coridothymus
1
Θυμόλη
Θυμάρι
λιναλοόλη
γερανιόλη
1,8-κινεόλη
βορνεόλη
p-κυμένιο καμφορά
γ-τερπινένιο
καρβακρόλη
Ρίγανη
Ένας βασικός χημειότυπος

21. Αναγκαιότητα ορθού «βοτανικού» προσδιορισμού
2 Τα διαφορετικά είδη συνδέονται με διαφορετικές
γεωγραφικές περιοχές
T. praecox
T. laconicus

22. Η επίδραση του Διοσκορίδη στις σύγχρονες φαρμακοποιίες
Διοσκορίδη πρώτες Φαρμακοποιίες σύγχρονες Φαρμακοποιίες

23. Διοσκορίδης

24. Διοσκορίδης

25. A (Thymus): 1. Thymos Codex Neapolitanus, 2. Thymus cephaloton Dodonaeus 1616.
3. Satureja capitata Sibthorp’s and Smith’s Flora Graeca (1825).
B (Serpyllum): 1. Erpyllos Codex Neapolitanus. 2. Serpyllum vulgare Dodonaeus 1616.
3. Serpyllum Elisabeth Blackwell (1739)
A
B
1
1
2
2
3
3

26. Η πρώτη Ευρωπαϊκή Φαρμακοποιία (Λινναίος)
Thymus vulgaris
Thymus serpyllum
Satureja capitata
Materia Medica – (1740) Species Plantarum (1753)

27. Thymus vulgaris
Thymus serpyllum
Satureja capitata
Species Plantarum
Thymus zygis Έρπυλλος
Θύμος
Coridothymus capitatus
Thymus capitatus
Περί ύλης ιατρικής - Διοσκορίδης
1ος αιώνας μ.Χ.

28. Οι πρώτες φαρμακοποιίες ακολούθησαν τον κατάλογο
των ειδών του Λινναίου που συνδέονται
ονοματολογικά με τον Έρπυλλο και τον Θύμο του
Διοσκορίδη

29. =Thymus capitatus (L.) Hoffmanns. & Link
Coridothymus capitatus (L.) Rchb.f.
=Satureja capitata L.
Ένα από τα πλέον κοινά θυμάρια της Ελλάδας
Η παρουσία του συνήθως σε μελισσοκομικές περιοχές χαρακτηρίζει το
παραγόμενο προϊόν ως «θυμαρίσιο μέλι»

30. Δεδομένου ότι το C. capitatus δεν μπορεί εμπορικά να
χαρακτηριστεί ως «θυμάρι»
Ο ποιοτικός χαρακτηρισμός «θυμαρίσιο μέλι»
μπορεί να γίνει αντικείμενο αμφισβήτησης για
πολλές μελλισουργικές μονάδες της χώρας.

31. Οι σύγχρονες μονογραφίες των οργανισμών διασφάλισης ποιότητας και
πιστοποίησης είναι ανεπαρκείς και δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της
διεθνούς αγοράς του θυμαριού.
Η ανάγκη για πιστοποίηση στα αρωματικά φυτά και τα αιθέρια έλαια που αυτά
παράγουν γίνεται όλο και πιο μεγάλη.
Η διαμόρφωση των μονογραφιών αυτών δεν έχει βασιστεί σε σύγχρονα
επιστημονικά ευρύματα αλλά φαίνεται να ακολουθεί μια ιστορική συνέχεια
που ξεκινά από το 18ο αιώνα.

32. Αναμόρφωση των διεθνών
εμπορικών μονογραφιών ώστε να
επιτρέπει τη σωστή ταξινομική
σήμανση των προϊόντων
Προσθήκη βασικών φυτικών ειδών
που εμπορεύονται εδώ και χρόνια
ως θυμάρι σε βασικές εξαγωγικές
χώρες
Coridothymus capitatus
Χρηματοδότηση μελετών για τη
διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης
λίστας επιτρεπόμενων ειδών
σύμφωνα με τις χημικές και
βιολογικές τους ιδιότητες

33. ευχαριστώ για την προσοχή σας