Giải pháp mở rộng XK rau quả vào thị trường Hoa Kỳ

Trêng ®¹i häc ngo¹i th¬ng
Khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

§Ò tµi:

Gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu rau qu¶ vµo
thÞ trêng Mü

Sinh viªn thùc hiÖn: §Æng ThÞ Lan Ph¬ng
Líp: Ph¸p 1-K38E.
Gi¸o viªn híng dÉn: PGS,TS NguyÔn
Trung V·n

Hµ néi - 12/ 2003

Môc lôc

Lêi më ®Çu..................................................1
Ch¬ng I
Kh¸i qu¸t chung vÒ thÞ trêng rau qu¶ Mü.....................3
I. T×nh h×nh tiªu thô...........................3
1. §Æc ®iÓm cña thÞ trêng rau qu¶ Mü..........3
2. NÐt chung vÒ t×nh h×nh tiªu thô rau qu¶ cña
thÞ trêng Mü .............................5
2.1. Møc tiªu thô rau........................6
2.2. Møc tiªu thô qu¶ cô thÓ.................7
3. T©m lý, thÞ hiÕu, tËp qu¸n tiªu dïng......11
II. S¶n xuÊt vµ cung cÊp trong níc.............14
1. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ c«ng nghÖ canh t¸c 14
2. S¶n lîng rau qu¶ qua c¸c n¨m..............15
2.1. S¶n lîng rau...........................17
2.2. S¶n lîng qu¶...........................18
III. NhËp khÈu.................................23
1. Mét sè ®iÒu luËt vµ møc thuÕ liªn quan ®Õn
nhËp khÈu rau qu¶........................23
1.1. CÊm nhËp khÈu mét sè lo¹i n«ng s¶n.....23
1.2. §iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n mèi nguy h¹i ®èi
víi hµng thùc phÈm (HACCP)...............23
1.3. Quy ®Þnh cña FDA ®èi víi nhËp khÈu tr¸i
c©y......................................25
1.3. ThuÕ nhËp khÈu mét sè lo¹i qu¶ cña Mü. .28
2. Kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü vÒ rau qu¶.....29

§Æng ThÞ Lan Ph¬ng - Ph¸p 1 - K38

3. C¬ cÊu nhËp khÈu..........................32
3.1. NhËp khÈu rau..........................32
3.2. NhËp khÈu qu¶...........................35
3.2.1.Qu¶ nhiÖt ®íi .....................35
3.2.2. Qu¶ cã mói ë Mü.....................37
3. C¬ cÊu thÞ trêng nhËp khÈu cña Mü.........39
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y....................................42
I. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt trong níc
.............................................42
1. DiÖn tÝch ................................43
1.1. DiÖn tÝch rau ®Ëu......................43
1.2. DiÖn tÝch c©y ¨n qu¶...................44
2. S¶n lîng vµ n¨ng suÊt.....................47
3. Thùc tr¹ng chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n rau qu¶. . .51
3.1. HÖ thèng b¶o qu¶n......................51
3.2. HÖ thèng chÕ biÕn.....................52
II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam vµo
thÞ trêng Mü.................................55
1.Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam. . .55
1.1.§Æc ®iÓm vµ xu híng biÕn ®éng cña kim
ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ
trêng Mü.................................55
1.1.1. §Æc ®iÓm vµ xu híng biÕn ®éng chung
cña kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam
.......................................55


1.1.2. Xu híng biÕn ®éng cña kim ng¹ch xuÊt
khÈu rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü. 59
1.2. Kim ng¹ch xuÊt khÈu theo c¬ cÊu mÆt hµng
.........................................61
2. C¬ cÊu thÞ trêng xuÊt khÈu................65
2.1. Nh÷ng thÞ trêng xuÊt khÈu rau qu¶ cña
ViÖt Nam.................................65
2.1.1. ThÞ trêng Liªn x« vµ çc níc §«ng ¢u 66
2.1.2. ThÞ trêng Trung Quèc................67
2.1.3. Çc thÞ trêng NhËt B¶n, §µi Loan, Hång
K«ng vµ Hµn Quèc.......................68
2.1.3.Çc níc ASEAN........................70
2.1.4. Çc thÞ trêng kh¸c..................70
2.2. TÇm quan träng cña viÖc më réng thÞ trêng
®èi víi xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam...72
3. ChÊt lîng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña xuÊt
khÈu rau qu¶ ViÖt Nam vµo Mü............74
3.1. ChÊt lîng cña rau qu¶ ViÖt nam ........74
3.2. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh ...................76
III. §¸nh gi¸ chung vÒ xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt
Nam vµo thÞ trêng Mü.........................77
1. Nh÷ng kÕt qu¶ vµ thµnh c«ng bíc ®Çu.......77
2. Nh÷ng tån t¹i vµ th¸ch thøc chñ yÕu.......80
Ch¬ng 3
Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ më réng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam
vµo thÞ trêng Mü...........................................85


I. §Þnh híng xuÊt khÈu rau qu¶ vµo thÞ trêng Mü 85
1. Dù b¸o thÞ trêng rau qu¶ cña Mü trong nh÷ng
n¨m tíi..................................85
1.1. VÒ c¬ cÊu nhËp khÈu rau qu¶............85
1.2. Dù b¸o vÒ gi¸ .........................87
2. Môc tiªu xuÊt khÈu rau qu¶................88
3. Nh÷ng ®Þnh híng lín trong xuÊt khÈu.........90
3.1. §Þnh híng vÒ chiÕn lîc s¶n phÈm vµ thÞ tr-
êng......................................90
3.1.1. §Þnh híng vÒ thÞ trêng..............92
3.1.2. §Þnh híng vÒ s¶n phÈm..............93
3.2. Quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt rau qu¶ tËp trung
.........................................95
II. Gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu rau qu¶ vµo thÞ
trêng Mü.....................................99
1. Nh÷ng gi¶i ph¸p vi m«.....................99
1.1 §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng Marketing vµ nghiªn
cøu thÞ trêng............................99
1.2. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña xuÊt
khÈu rau qu¶............................105
1.3. Gi¶i ph¸p vÒ vèn vµ tµi chÝnh........110
1.4. Chó träng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé......112
1.5. Gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ vµ th«ng tin...113
2. Nh÷ng gi¶i ph¸p vÜ m«....................116
2.1. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai....................116


2.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ trêng xuÊt khÈu
rau qu¶.................................119
2.3. ChÝnh s¸ch ®Çu t......................121
2.4. ChÝnh s¸ch vèn, tÝn dông..............122
2.5. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm kinh doanh xuÊt khÈu
rau qu¶.................................124
2.6. ChÝnh s¸ch hç trî, khuyÕn khÝch xuÊt
khÈu rau qu¶............................125
KÕt luËn..................................................132
Tµi liÖu tham kh¶o:.........................................1


Lêi më ®Çu
Sau h¬n 15 n¨m ®æi míi, ®Êt níc ta ®· ®¹t ®îc
nh÷ng thµnh c«ng rÊt ®¸ng kÓ. Tõ mét níc n«ng
nghiÖp ph¶i nhËp khÈu lín l¬ng thùc triÒn miªn, giê
®©y chóng ta ®· trë thµnh mét níc xuÊt khÈu g¹o vµ
nhiÒu n«ng s¶n kh¸c cã vÞ thÕ trªn thÕ giíi. Tõ khi
NghÞ QuyÕt §¹i Héi §¶ng lÇn thø VIII híng dÉn thùc
hiÖn ®a d¹ng ho¸ c©y trång, híng vÒ xuÊt khÈu, ngµnh
rau qu¶ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn, vµ
thÝch øng kÞp tríc nh÷ng biÕn ®éng ®ét ngét cña thÞ
trêng níc ngoµi, tríc hÕt lµ thÞ trêng Mü.
Qu¸ tr×nh b×nh thêng ho¸ quan hÖ ViÖt Mü, ®Æc
biÖt lµ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng ®îc ký kÕt vµ
cã hiÖu lùc th¸ng 12/2001 lµ ®éng lùc më çnh cöa
thÞ trêng Mü, mét thÞ trêng hÊp dÉn vµ lín nhÊt thÕ
giíi, ®Ó cho çc doanh nghiÖp ViÖt Nam vµo cuéc vµ
c¹nh tranh mét çch b×nh ®¼ng víi çc níc kh¸c. Çc
doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang ®øng tríc c¬ héi lín ®Ó
®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ ®a ph¬ng ho¸ thÞ trêng.
Trong bèi c¶nh ®ã, em ®· chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p
më réng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt nam vµo thÞ trêng
Mü” cho kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. Víi sù híng
dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn Trung V·n cïng víi
sù nç lùc cña b¶n th©n, em mong muèn ®îc nghiªn cøu
s©u h¬n vÒ çc gi¶i ph¸p nh»m më réng xuÊt khÈu rau
qu¶ ViÖt Nam.
Néi dung ®Ò tµi gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Kh¸i qu¸t thÞ trêng rau qu¶ Mü

§Æng ThÞ Lan Ph¬ng - Ph¸p 1 - K38 1

Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt
Nam vµo thÞ trêng Mü trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
Ch¬ng 3: §Þnh híng vµ gi¶i ph¸p më réng xuÊt
khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü.
Tuy ®· cã nhiÒu cè g¾ng vµ nç lùc, nhng do nh÷ng
h¹n chÕ vÒ thêi gian, kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng cña
ngêi viÕt, nªn ®Ò tµi nµy khã tr¸nh khái nh÷ng sai
sãt. V× vËy em mong ®îc sù chØ dÉn tËn t×nh cña c¸c
thÇy c« trong Trêng vµ ý kiÕn cña ®«ng ®¶o ®éc gi¶.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Sinh viªn thùc hiÖn: §Æng ThÞ Lan
Ph¬ng


Ch¬ng I
Kh¸i qu¸t chung vÒ thÞ trêng rau qu¶ Mü
I. T×nh h×nh tiªu thô
1. §Æc ®iÓm cña thÞ trêng rau qu¶ Mü
Hîp chñng quèc Hoa kú lµ mét trong nh÷ng níc cã
diÖn tÝch lín nhÊt thÕ giíi (9,4 triÖu km2), d©n sè
®«ng víi thµnh phÇn sè rÊt phøc t¹p. §©y lµ mét quèc
gia trÎ víi nhiÒu ngêi nhËp c tõ kh¾p çc ch©u lôc
trªn thÕ giíi, thùc sù lµ mét thÞ trêng khæng lå vµ
rÊt lý tëng ®èi víi nh÷ng níc muèn ®Èy m¹nh xuÊt
khÈu. ThÞ trêng rau qu¶ Hoa Kú lµ mét thÞ trêng víi
møc tiªu dïng cao, nhu cÇu rau vµ tr¸i c©y çc lo¹i
vµ lu«n cã xu híng t¨ng. Do lîng d©n nhËp c ngµy
cµng ®«ng vµ mang ®Õn nh÷ng së thÝch thÞ hiÕu tiªu
dïng kh¸c nhau, lîng giao dÞch rau qu¶ trªn thÞ tr-
êng ngµy cµng ®a d¹ng víi ®ñ çc chñng lo¹i qu¶ vµ
rau ®Õn tõ kh¾p çc miÒn khÝ hËu cña mäi khu vùc
trªn thÕ giíi. Kh«ng chØ lo¹i qu¶ cã mói nh cam, b-
ëi, quýt trªn thÞ trêng Mü mµ nhiÒu chñng lo¹i kh¸c,
®Æc biÖt lµ qu¶ nhiÖt ®íi vµ chuèi còng tham gia
kh«ng kÐm phÇn s«i ®éng trªn thÞ trêng rau qu¶ khæng
lå nµy. Mü lµ mét trong nh÷ng níc võa xuÊt khÈu võa
nhËp khÈu tr¸i c©y vµ rau lín nhÊt thÕ giíi. PhÇn
lín rau qu¶ ®îc ph©n phèi qua hÖ thèng kªnh ph©n
phèi lµ çc siªu thÞ b¸n lÎ vµ çc cöa hµng thùc
phÈm, cung cÊp hµng ho¸ cho ngêi tiªu dïng cuèi cïng


kh¾p níc Mü. Vai trß cña çc nhµ trung gian ph©n
phèi nh ngêi chuyªn nhËp khÈu, ngêi b¸n bu«n ngµy
cµng gi¶m, cßn vai trß cña çc nhµ s¶n xuÊt, nh÷ng
nhµ b¸n lÎ ngµy cµng t¨ng. Hä ®Æt trùc tiÕp çc ®¬n
®Æt hµng tõ nh÷ng nhµ xuÊt khÈu níc ngoµi võa gi¶m
®îc phÝ trung gian, võa ®¶m b¶o chÊt lîng hµng ho¸.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xu híng s¸t nhËp çc tËp
®oµn ph©n phèi thùc phÈm cña Mü diÔn ra m¹nh mÏ. Qu¸
tr×nh nµy dÉn ®Õn mét sè tËp ®oµn lín thao tóng vµ
chi phèi thÞ trêng. Çc doanh nghiÖp níc ngoµi muèn
th©m nhËp vµo thÞ trêng Mü trë nªn khã kh¨n h¬n vµ
ph¶i th«ng qua çc tËp ®oµn trªn. Mét ®Æc trng n÷a
rÊt riªng cña thÞ trêng Mü, ®ã lµ mét phÇn lín khèi
lîng rau qu¶ tiªu thÞ trªn thÞ trêng lµ nh÷ng rau
qu¶ nhËp khÈu. Nhng dï lµ thÞ trêng nhËp khÈu rau
qu¶ lín cña thÕ giíi nhng ®©y l¹i lµ thÞ trêng kh¾t
khe, kh«ng ph¶i rau qu¶ nµo còng “chen ch©n” ®îc vµo
thÞ trêng nµy mµ ®ã ph¶i lµ nh÷ng lo¹i ®¸p øng ®îc
çc tiªu chuÈn vÖ sinh kiÓm dÞch thùc phÈm phøc t¹p
cña Hoa Kú. VÊn ®Ò nh·n hiÖu còng rÊt ®îc chó ý, hÇu
hÕt çc rau qu¶ tham gia trªn thÞ trêng ®Òu cã nh·n
hiÖu cña çc c«ng ty hay t nh©n ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng
tiªu dïng. HiÖn nay, xu híng cña thÞ trêng Hoa Kú lµ
t¨ng cêng çc biÖn ph¸p b¶o hé vµ t¨ng lîng giao
dÞch rau qu¶ t¬i trong tæng lîng giao dÞch çc s¶n
phÈm rau qu¶.


2. NÐt chung vÒ t×nh h×nh tiªu thô rau qu¶ cña thÞ trêng
Mü
ThÞ trêng Mü ®îc coi lµ thÞ trêng tiªu dïng lín
nhÊt thÕ giíi, x· héi Mü ®îc coi lµ x· héi tiªu thô.
Ngêi ta íc tÝnh r»ng hµng n¨m níc Mü tiªu gÊp nhiÒu
lÇn çc níc kh¸c. Ngµy nay nhËn thøc ®îc vÒ vai trß
cña rau vµ qu¶ ®èi víi søc khoÎ ®îc n©ng lªn, nªn
rÊt nhiÒu ngêi tiªu dïng Mü t¨ng cÇu ®èi víi mÆt
hµng nµy. Nh×n chung møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ngêi
vÒ rau qu¶ cña Mü lu«n cao h¬n so víi møc trung b×nh
cña thÕ giíi. Møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ngêi vÒ rau
trªn thÕ giíi lµ 90 kg/n¨m, ViÖt Nam lµ 60kg/n¨m.
Trong khi ®ã møc b×nh qu©n cña Mü rÊt cao, lªn tíi
187 kg mét ngêi/n¨m, tøc lµ gÊp ®«i møc b×nh qu©n
cña thÕ giíi. Cßn møc tiªu thô tr¸i c©y b×nh qu©n
®Çu ngêi cña Mü còng ®¹t møc gÇn 130kg/n¨m. CÇu lín
kÐo theo cung cao, lîng rau qu¶ tham gia trªn thÞ
trêng nµy hÕt søc s«i ®éng, ®a d¹ng çc chñng lo¹i,
trong ®ã mét phÇn lín lµ rau qu¶ ®îc nhËp khÈu tõ
çc níc kh¸c. Nhng nguån cung trong níc vÉn cha thÓ
®¸p øng nhu cÇu khæng lå ®ã, nªn hµng n¨m Mü ph¶i
nhËp khÈu mét khèi lîng ®¸ng kÓ ®Ó ®¸p øng çc nhu
cÇu tiªu dïng ®a d¹ng cña ngêi d©n. Rau qu¶ t¬i
chiÕm tû träng h¬n mét nöa trong c¬ cÊu tiªu dïng
s¶n phÈm rau qu¶ nãi chung. Çc lo¹i qu¶ t¬i phæ
biÕn trªn thÞ trêng níc nµy lµ chuèi, t¸o, cam,
xoµi, lª, quýt, ®u ®ñ, d©u t©y… Níc qu¶ còng lµ lo¹i


s¶n phÈm chÕ biÕn ®îc yªu thÝch vµ tiªu dïng nhiÒu
thø hai sau hoa qu¶ t¬i. §Æc biÖt ngêi Mü thÝch sö
dông çc lo¹i níc Ðp thay cho níc uèng vµ thêng
xuyªn trong b÷a ¨n hµng ngµy, chiÕm tû träng h¬n 1/3
c¬ cÊu tiªu dïng hoa qu¶. Ngoµi ra cßn cã çc d¹ng
chÕ biÕn kh¸c nh: ®ãng hép, ®«ng l¹nh, sÊy kh«…

2.1. Møc tiªu thô rau

Møc tiªu dïng b×nh qu©n mçi ngêi n¨m 2001 lµ
200,4 kg rau (kÓ c¶ khoai t©y, nÊm ®Ëu ®ç, khoai
lang), gi¶m 2% so víi n¨m 2000, trong ®ã lîng rau t-
¬i ®îc tiªu thô kh«ng thay ®æi, vÉn gi÷ ë møc 78kg;
nhng cÇu ®èi víi rau hép vµ rau b¶o qu¶n l¹nh l¹i
gi¶m, ®¹t 52 kg/ngêi so víi 55,2kg cña n¨m 2000. N¨m
2002, tæng lîng rau ®îc tiªu thô gi¶m nhÑ so víi n¨m
tríc, chñ yÕu lµ do rau t¬i gi¶m, cßn rau l¹nh vµ
®ãng hép t¨ng víi sè lîng nhá. Khoai t©y lµ lo¹i rau
®îc tiªu dïng nhiÒu nhÊt ë Mü, khèi lîng tiªu thô
hµng n¨m lu«n ë møc cao, gÊp nhiÒu lÇn çc lo¹i rau
kh¸c. Møc tiªu thô b×nh qu©n lµ 62,3 kg mçi ngêi tõ
n¨m 1998 ®Õn nay. DÊu hiÖu gi¶m b¾t ®Çu tõ n¨m 2001,
nguyªn nh©n do ¶nh hëng cña gi¸ cao v× nguån cung
trªn thÞ trêng gi¶m.

B¶ng 1: Tiªu thô rau b×nh qu©n ®Çu ngêi ë Mü ( §¬n
vÞ: kg)

N¨m 1998 1999 2000 2001 2002

C¶i
xanh 3.3 3.9 3.8 3.5 3.2
C¶i b¾p 4.5 4.0 4.7 4.7 4.4
Cµ rèt 7.7 6.7 6.5 6.3 5.7
CÇn t©y 3.0 3.0 2.9 3.0 3.0
Da
chuét 4.8 5.0 5.1 4.6 5.2
Rau
diÕp 12.8 14.3 14.5 14.4 13.9
Hµnh 8.8 9.3 9.1 8.6 9.0
Cµ chua 41.5 40.4 39.8 37.6 39.6
Khoai
t©y 62.7 62.0 63.0 62.6 61.2
NÊm 1.8 1.9 1.9 1.8 1.9
Rau
kh¸c 49.2 51.1 54.0 53.3 52.2
Tæng 200.0 201.5 205.3 200.4 199.4

Nguån :USDA- 2002/ Vegetables and melon yearbook
2002.

Qua b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy râ t×nh h×nh tiªu
thô rau ë Mü trong nh÷ng n¨m qua vÉn ®îc duy tr× kh¸
æn ®Þnh vµ ë møc cao (trªn 200kg/ngêi/n¨m), trong ®ã
cao nhÊt lµ n¨m 2000 víi møc 205,3kg/ngêi.

2.2. Møc tiªu thô qu¶ cô thÓ
Møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ngêi n¨m 2000 ë Mü lµ
139 kg, t¨ng 3% so víi n¨m 1999 vµ c¸c n¨m vÒ tríc,
®¹t møc cao thø hai trong lÞch sö tõ tríc ®Õn nay
( møc cao nhÊt lµ n¨m 1998). Trong ®ã, tiªu thô qu¶
cã mói t¨ng 8%, b»ng 59kg/ngêi, chñ yÕu lµ do cung
trong níc t¨ng v× ®©y lµ mét n¨m ®îc mïa cña Mü. Tuy
vËy tiªu dïng c¸c lo¹i qu¶ kh¸c l¹i gi¶m 1% so víi

n¨m tríc, ë møc 80kg/ngêi. Trong 3% t¨ng so víi n¨m
tríc ®ã, chñ yÕu lµ do lîng tiªu dïng qu¶ t¬i t¨ng,
®Æc biÖt lµ qu¶ cã mói t¬i. Cam t¬i, quýt t¬i, bëi
lai quýt ®îc tiªu thô nhanh víi khèi lîng lín, nhng
chanh vµ bëi l¹i gi¶m nhÑ so víi n¨m tríc. ViÖc tiªu
dïng cam t¬i t¨ng, lo¹i qu¶ t¬i chiÕm tû träng 1/2
trong toµn bé tiªu dïng qu¶ cã mói t¬i, t¸c ®éng
m¹nh ®Õn møc t¨ng tiªu dïng chñng lo¹i qu¶ nµy nãi
chung. Tuy nhiªn møc tiªu thô çc lo¹i qu¶ kh¸c
ngoµi qu¶ cã mói l¹i gi¶m, chñ yÕu vÉn lµ gi¶m tiªu
dïng chuèi t¬i, t¸o t¬i, nho, lª, mËn. Trong khi ®ã
çc lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi kh¸c ®îc nhËp khÈu l¹i t¨ng
tiªu dïng, ®¹t møc tiªu dïng kû lôc. Qu¶ ®ãng hép
n¨m 2000 ®¹t b×nh qu©n ®Çu ngêi lµ 7kg, chñ yÕu lµ
t¨ng lîng cung néi ®Þa, cïng víi xuÊt khÈu gi¶m kÐo
theo ®Çu vµo ®Ó s¶n xuÊt qu¶ ®ãng hép t¨ng. Møc t¨ng
lîng ®µo ®ãng hép tiªu thô b×nh qu©n mçi ngêi trong
n¨m, vµ çc lo¹i qu¶ ®ãng hép nh: t¸o, ®µo ngät, mËn
kh«ng thay ®æi. S¶n phÈm qu¶ ®«ng l¹nh còng t¨ng
trong n¨m nµy, b×nh qu©n mçi ngêi lµ 1,5kg. Bªn c¹nh
®ã tiªu thô qu¶ sÊy kh« vµ níc qu¶ l¹i gi¶m, b×nh
qu©n mçi ngêi dïng h¬n 1 kg s¶n phÈm qu¶ kh« vµ 4 kg
s¶n phÈm níc qu¶. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµm tiªu dïng
níc qu¶ gi¶m lµ do nguyªn liÖu lµm níc Ðp Ýt, thÊt
thu s¶n lîng céng víi nhËp khÈu Ýt.
N¨m 2002, ngêi Mü tiªu dïng nhiÒu hoa qu¶ t¬i,
sÊy kh«, ®«ng l¹nh vµ níc Ðp nhiÒu h¬n so víi n¨m

2001, trung b×nh mçi ngêi lµ 129 kg, trong ®ã cã 45
kg hoa qu¶ t¬i, 84 kg hoa qu¶ chÕ biÕn díi çc d¹ng
kh¸c nhau. Tiªu thô çc lo¹i qu¶ kh«ng cã mói t¬i vµ
chÕ biÕn ®Òu t¨ng so víi n¨m 2001, nhng tiªu thô çc
qu¶ cã mói l¹i gi¶m. Mïa cam cho møc s¶n lîng thÊp
h¬n ë Florida ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ møc cung cÊp çc
lo¹i cam t¬i cho thÞ trêng trong níc còng nh nguyªn
liÖu lµm níc tr¸i c©y.

B¶ng 2- Tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ngêi mét sè lo¹i rau
qu¶ chÝnh ë Mü

(§¬n vÞ: kg)

N¨m 1998 1999 2000 2001
T¸o 45.9 48.4 48.3 47.0
Nho 53.1 45.4 46.9 51.0
Chuèi
t¬i 27.6 28.6 31.4 29.2
Cam 85.8 97.5 86.9 91.5
Bëi 16.5 15.2 15.6 15.4
§µo 10.2 8.9 9.7 10.0
Lª 7.0 6.7 6.9 6.2
Døa 12.4 11.2 13.3 12.9
Xoµi t-
¬i 1.8 1.6 2.0 2.2

Nguån: USDA-2002/Fruit and Tree Nuts yearbook

Qua b¶ng trªn ta thÊy cam, chuèi, t¸o, nho, lµ
nh÷ng lo¹i qu¶ ®îc tiªu dïng phæ biÕn ë Mü. Chuèi t-
¬i vÉn lµ tr¸i c©y ®îc a thÝch nhÊt víi con sè b×nh


qu©n ®Çu ngêi trong nh÷ng n¨m qua lµ 13kg, trong ®ã
møc cao nhÊt lµ 14,3kg n¨m 1999. HiÖn nay, lîng
chuèi tiªu thô cã gi¶m nhÑ, nhng ®©y vÉn lµ lo¹i qu¶
t¬i xÕp thø nhÊt trong s¶n lîng tiªu dïng hµng n¨m ë
Mü. TiÕp theo lµ t¸o t¬i víi khèi lîng trung b×nh lµ
h¬n 8kg/ngêi. Cam t¬i ®¹t møc tiªu thô lín nhÊt vµo
nh÷ng n¨m 50-60 (b×nh qu©n 8,5 kg mçi ngêi, bëi lÏ
lîng xuÊt khÈu Ýt, l¹i ®îc mïa liªn tiÕp nªn cung
cÊp trong níc dåi dµo; nh÷ng n¨m sau ®ã møc tiªu thô
gi¶m dÇn, ®¹t thÊp nhÊt lµ 5,4kg. Tuy vËy gÇn ®©y cã
xu híng tiªu dïng díi d¹ng t¬i t¨ng trë l¹i do gièng
cam ®îc c¶i thiÖn vµ gi¸ l¹i rÎ h¬n. Níc cam lu«n lµ
lo¹i níc qu¶ ®îc a thÝch nhÊt ë Mü, dÉn ®Çu trong
çc lo¹i níc hoa qu¶ cã mÆt trªn thÞ trêng, ngêi
tiªu dïng Mü thÝch sö dông níc cam thay cho çc lo¹i
níc uèng hµng ngµy vµ thay cho cam t¬i. NhËn thøc ®-
îc vai trß cña cam ®èi víi søc khoÎ, cung cÊp nhiÒu
Vitamin C vµ çc loai axit tèt, v× vËy tiªu dïng níc
cam vÉn gi÷ ®îc møc æn ®Þnh trong suèt hµng chôc
n¨m.
Xoµi, ®u ®ñ lµ nh÷ng lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi chñ yÕu
®îc nhËp khÈu ®Ó ®¶m b¶o cho cÇu trong níc, tuy b×nh
qu©n tiªu dïng lo¹i qu¶ nµy cßn cha cao nhng cã xu
híng t¨ng tiªu dïng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ s¾p
tíi. Xoµi nhËp khÈu chiÕm tû träng 75% trong c¬ cÊu
tiªu dïng, so víi møc 3,4% thêi kú nh÷ng n¨m 80. Tèc


®é t¨ng tiªu dïng cña ®u ®ñ nhËp khÈu ë Mü lµ
10%/n¨m.
3. T©m lý, thÞ hiÕu, tËp qu¸n tiªu dïng
Quan ®iÓm tiªu dïng cña ngêi Mü: NÕu ngêi §øc
coi thêng hµnh vi tiªu dïng hoang phÝ, ngêi NhËt xem
th¸i ®é tiÕt kiÖm lµ hµnh vi quý téc th× ngêi Mü ng-
îc l¹i: v¨n ho¸ ngêi Mü t«n sïng tiªu dïng ®Õn møc
cho r»ng: gi¸ trÞ cña mét ç nh©n trong x· héi kh«ng
x¸c ®Þnh b»ng viÖc ç nh©n Êy ®· lµm g× vµ tiÕt kiÖm
®îc bao nhiªu mµ lµ x¸c ®Þnh bëi tiªu chuÈn ç nh©n
Êy tiªu dïng nh thÕ nµo. V× vËy ngêi ta vÉn thêng
nãi ®ã lµ thÕ giíi cña tiªu dïng. ChÞu ¶nh hëng cña
çc yÕu tè x· héi, v¨n ho¸, lèi sèng, møc sèng, thÞ
hiÕu tiªu dïng nãi chung cña ngêi Mü rÊt ®a d¹ng.
Ngay c¶ khi b¸n hµng cho mçi bang, mçi vïng cña Mü,
ngêi ta cã thÓ ph¶i sö dông nh÷ng chiÕn lîc
Marketing kh¸c nhau. Yªu cÇu cña ngêi tiªu dïng ®èi
víi phÈm cÊp hµng ho¸ còng cã nhiÒu lo¹i: tõ phÈm
cÊp thÊp, phÈm cÊp trung b×nh ®Õn phÈm cÊp cao. §Æc
biÖt ngêi Mü kh¸c ngêi Ch©u ¢u ë ®iÓm kh«ng qu¸ cÇu
kú, mµ chuéng nh÷ng hµng ho¸ ®¬n gi¶n vµ tiÖn dông,
nh÷ng s¶n phÈm míi l¹, ®éc ®¸o, kÝch thÝch sù tß mß.
Riªng ®èi víi thùc phÈm, t©m lý tiªu dïng cña ngêi
Mü rÊt thËn träng, hä s½n sµng tr¶ gi¸ cao cho
nh÷ng s¶n phÈm ®¹t yªu cÇu an toµn thùc phÈm, ®Æc
biÖt ®èi víi s¶n phÈm thuéc lo¹i cao cÊp. Rau vµ qu¶
lµ nh÷ng mÆt hµng rÊt nh¹y c¶m víi ngêi tiªu dïng,

v× vËy nh÷ng yªu cÇu vÒ vÖ sinh kiÓm dÞch thùc phÈm
cña níc nµy rÊt kh¾t khe. Çc s¶n phÈm rau qu¶ ®îc
coi lµ ®ñ tiªu chuÈn an toµn thùc phÈm sÏ ph¶i héi
tô nh÷ng tiªu chuÈn c¬ b¶n sau ®©y:
Tríc hÕt, ®ã ph¶i lµ rau qu¶ s¹ch, tøc lµ kh«ng
cßn tån d çc chÊt ®éc h¹i cã nguån gèc tõ thuèc trõ
s©u, thuèc diÖt c«n trïng, thuèc b¶o qu¶n s¶n phÈm.
HoÆc khi cã mét sè ho¸ chÊt ®éc ®îc sö dông th× ph¶i
tu©n thñ nghiªm ngÆt vÒ thêi gian, liÒu lîng, çch
thøc sö dông sao cho lîng tån d chÊt ®éc h¹i trong
s¶n phÈm kh«ng qu¸ giíi h¹n cho phÐp. S¶n phÈm rau
s¹ch cßn lµ s¶n phÈm kh«ng tån t¹i qu¸ møc cho phÐp
vÒ çc lo¹i vi khuÈn g©y bÖnh cho con ngêi.
Thø hai, s¶n phÈm rau qu¶ ph¶i ®îc bao gãi, vµ
bao b× ®ã ph¶i tho¶ m·n ®îc çc yªu cÇu c¬ b¶n lµ:
b¶o qu¶n s¶n phÈm bªn trong, ®Ñp vÒ h×nh thøc; tiÖn
lîi cho ngêi sö dông; trªn bao b× ph¶i ghi râ çc
néi dung, ®Þa chØ s¶n xuÊt, thêi gian s¶n xuÊt, thêi
h¹n sö dông, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, çch sö dông…
Thø ba, lµ rau qu¶ b¸n trªn thÞ trêng ph¶i ®îc
c¬ quan kiÓm dÞch cã uy tÝn vÒ tiªu chuÈn an toµn
thùc phÈm.
Møc sèng cµng t¨ng lªn do kinh tÕ ph¸t triÓn vµ
thu nhËp cao, xu híng tiªu dïng còng Ýt nhiÒu thay
®æi. Ngµy nay, ngêi tiªu dïng cã xu híng gia t¨ng
tiªu thô çc s¶n phÈm rau qu¶ t¬i h¬n rau qu¶ ®· qua


chÕ biÕn díi d¹ng ®ãng hép, sÊy kh«, muèi. Thùc
chÊt, çc lo¹i qu¶ vµ rau giµu gi¸ trÞ dinh dìng h¬n
khi ®îc sö dông ë d¹ng t¬i víi ®iÒu kiÖn vÖ sinh an
toµn. Trõ c©y døa vµ mét sè c©y ®Æc biÖt kh¸c nh l¹c
liªn (vèn dÜ trång ®Ó chÕ biÕn), hÇu hÕt çc lo¹i
qu¶ vµ rau ph¶i ¨n t¬i míi ®óng gi¸ trÞ cña nã. V×
vËy, thÞ trêng çc lo¹i rau qu¶ chÕ biÕn ®ang ë
trong giai ®o¹n b·o hoµ ë çc níc ph¸t triÓn, vµ rau
qu¶ t¬i cã ®¬n gi¸ cao h¬n trªn thÞ trêng quèc tÕ
thËm chÝ cßn cao h¬n c¶ nh÷ng s¶n phÈm rau qu¶ ®·
qua chÕ biÕn. Theo tµi liÖu cña FAO, çc nhµ nghiªn
cøu rót ra xu híng tiªu dïng nãi chung ë çc níc
ph¸t triÓn vµ ë Mü nãi riªng lµ:

- Ngêi tiªu dïng muèn sö dông qu¶ "s¹ch", s¶n
xuÊt theo c«ng nghÖ míi chØ dïng ph©n h÷u c¬, gi¶m
thiÓu tèi ®a dïng ph©n ho¸ häc vµ thuèc trõ s©u.
- Qu¶ ph¶i s¹ch sÏ, t¬i ngon, ®îc tr×nh bµy ®Ñp,
®îc bao gãi cÈn thËn, cã ghi ®Æc ®iÓm, hµm lîng dinh
dìng, cã híng dÉn çch dïng.
- Qu¶ cã mµu s¾c, h×nh thøc ®Ñp, hÊp dÉn, ngêi
mua, dÔ tiªu dïng vµ cßn dïng ®Ó trang trÝ.
- Ngêi tiªu dïng ngµy cµng a thÝch níc qu¶ Ðp
nguyªn chÊt kh«ng pha ®êng, kh«ng cã chÊt phô gia,
thÝch çc ®å uèng pha chÕ trªn c¬ së níc qu¶ nguyªn
chÊt t¹o h¬ng vÞ hÊp dÉn.
Xu híng tiªu thô tõ nay ®Õn n¨m 2010:


- T¨ng nhu cÇu ®èi víi çc s¶n phÈm tiÖn dông
- T¨ng c¬ héi chän lùa çc s¶n phÈm ®a d¹ng
- T¨ng nhu cÇu ®èi víi çc s¶n phÈm nhËp ngo¹i
- T¨ng nhu cÇu ®èi víi çc s¶n phÈm h÷u c¬
- T¨ng nhu cÇu ®èi víi çc s¶n phÈm chÕ biÕn s½n
- T¨ng nhu cÇu ®èi víi çc nh·n m¸c t nh©n cña
çc tËp ®oµn b¸n lÎ
- T¨ng xu híng ph©n cùc thÞ trêng
- T¨ng yªu cÇu ®èi víi nh·n m¸c s¶n phÈm

II. S¶n xuÊt vµ cung cÊp trong níc
1. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ c«ng nghÖ canh t¸c
Hîp chñng quèc Hoa kú lµ mét trong nh÷ng níc cã
diÖn tÝch lín nhÊt thÕ giíi (9,4triÖu km2), phÝa B¾c
vµ Nam gi¸p 2 níc Canada vµ Mªhic«, phÝa §«ng vµ T©y
gi¸p Th¸i B×nh D¬ng vµ §¹i T©y D¬ng. Víi l·nh thæ
réng lín (bÒ ngang 4000 km, dµi 2500 km), Hoa Kú cã
tÊt c¶ çc lo¹i ®Þa h×nh, khÝ hËu, ®ång b»ng réng
lín ë phÝa §«ng vµ ë d¶i ven biÓn phÝa t©y, nói cao
ë phÝa t©y. KhÝ hËu «n ®íi vµ cËn nhiÖt phÝa Nam,
hµn ®íi phÝa B¾c. KhÝ hËu, ®Þa h×nh ®a d¹ng cho phÐp
Mü ph¸t triÓn çc s¶n phÈm n«ng nghiÖp trªn quy m«
lín. Víi diÖn tÝch canh t¸c lµ 12 triÖu ha, n«ng
nghiÖp Mü ®îc chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt theo vïng ë
møc ®é cao. Çc vµnh ®ai c©y trång vËt nu«i ®îc h×nh
thµnh ë mét sè vïng trong níc: “Vµnh ®ai ng«” h×nh
thµnh trong ®Þa phËn çc bang ¤hai«, Indiana,


Ilinoi, “Vµnh ®ai lóa mú” lín nhÊt lµ vïng l·nh thæ
ngò hå, giíi h¹n bëi çc vïng Mitxitxipi vµ Mitxuri,
çc lo¹i c©y ¨n qu¶ chñ yÕu ®îc trång ë çc bang
California vµ Florida, cïng mét sè bang kh¸c. §¶o
Hawai cã khÝ hËu thæ nh÷ng, thÝch hîp víi c©y mÝa,
døa. Rau ®îc trång nhiÒu nhÊt ë bang Florida vµ
Michig©n, vµ d¶i d¸c ë kh¾p çc bang kh¸c. Çc n«ng
tr¹i ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp Mü, phÇn lín s¶n lîng rau qu¶ lµ do
çc n«ng tr¹i lín ë níc Mü cung cÊp. Sù ra ®êi cña
çc tæ hîp n«ng - c«ng nghiÖp gãp phÇn thóc ®Èy sù
t¨ng trëng cña n«ng nghiÖp Mü, n¨ng suÊt n«ng nghiÖp
nãi chung vµ rau qu¶ nãi riªng cã xu híng t¨ng theo
thêi gian. N¨ng suÊt lµ yÕu tè quan träng ®ãng gãp
vµo sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp Mü trong nh÷ng
thËp kû qua. Mü ®Òu cã nh÷ng thÕ m¹nh vÒ n¨ng suÊt
nh: ®é mµu mì cña ®Êt, chÊt lîng cña c¬ së h¹ tÇng,
m¸y mãc, thuû lîi vµ lao ®éng. C«ng nghÖ canh t¸c ®-
îc c¬ giíi ho¸ cao, kü thuËt tiªn tiÕn, sö dông ph©n
bãn lín, thuû lîi tèt, l¹i cã nh÷ng chÝnh s¸ch tµi
trî hiÖu qu¶ cña nhµ níc, nÒn n«ng nghiÖp Mü thùc sù
v÷ng m¹nh vµ ph¸t triÓn.
2. S¶n lîng rau qu¶ qua çc n¨m
C«ng nghÖ canh t¸c hiÖn ®¹i kÕt hîp víi nh÷ng
chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp phï hîp cña chÝnh phñ ®· t¸c
®éng m¹nh ®Õn n¨ng suÊt c©y trång ë Mü kÐo theo s¶n
lîng rau qu¶ lín hµng n¨m.

B¶ng 3: S¶n lîng rau vµ qu¶ cña Hoa Kú trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y (§¬n vÞ: 1000 tÊn)

N¨m 1998 1999 2000 2001 2002
S¶n lîng rau 36640 41681 40992 38606 39948
Rau t¬i 21001 22484 23848 23494 22743
Rau chÕ
biÕn 15640 19197 17144 15112 17205
S¶n lîng qu¶ 34315 30964 36123 32950 33409
Qu¶ cã mói 17770 13633 17276 16216 16194
C¸c lo¹i qu¶
kh¸c 16545 17331 18847 16734 17215
Tæng s¶n l- 7
îng 0,955 72645 77115 71556 73357

Nguån: ERS.USDA-2003/ Vegetable and Melon
Outlook

Lµ mét trong nh÷ng níc s¶n xuÊt rau vµ qu¶ lín
cña thÕ giíi, s¶n lîng rau qu¶ cña Mü trung b×nh ®¹t
trªn 70 triÖu tÊn mçi n¨m (trong ®ã kh«ng kÓ khoai
t©y, ®Ëu ®ç, da, khoai lang, nÊm). N¨m 2000 lµ n¨m
®îc mïa nhÊt cña Mü, tæng s¶n lîng rau qu¶ gÇn lªn
tíi 80 triÖu tÊn, t¨ng nhiÒu so víi nh÷ng n¨m tríc,
do ®iÒu kiÖn thêi tiÕt thuËn lîi. Nhng nh÷ng n¨m gÇn
®©y, s¶n lîng rau qu¶ l¹i cã xu híng gi¶m, møc ®é
gi¶m ®¸ng kÓ, trung b×nh gi¶m 5 triÖu tÊn mçi n¨m.


2.1. S¶n lîng rau
N¨m 2001, tæng s¶n lîng rau gi¶m 7%, chñ yÕu do
diÖn tÝch gieo trång gi¶m, thêi tiÕt mïa xu©n qu¸ Èm
ít ë California, l¹i h¹n h¸n ë c¸c bang miÒn §«ng vµ
T©y. ChØ mét sè lo¹i rau vÉn t¨ng nh: §Ëu Hµ Lan,
khoai lang, rau Bina, cßn nhiÒu lo¹i kh¸c nh: BÝ,
tái, h¹t tiªu, rau bina bÞ gi¶m diÖn tÝch kÐo theo
s¶n lîng thÊp, ¶nh hëng ®Õn toµn bé lîng rau t¬i ®îc
tiªu thô trªn thÞ trêng. C¸c lo¹i rau chÕ biÕn díi
d¹ng ®ãng hép gi¶m 14% so víi n¨m 2000, nhng rau b¶o
qu¶n l¹nh l¹i t¨ng 4%. H¹n h¸n ë Michig©n vµ Newyork
lµm s¶n lîng ®Ëu kh« gi¶m m¹nh tíi 26%. N¨m 2002,
s¶n lîng rau t¨ng 5% so víi n¨m 2001, ®©y lµ møc cao
thø 3 sau kû lôc n¨m 2000 vµ ®Ønh cao cña n¨m 1999.
S¶n lîng ®Ëu ®ç t¨ng 53%, khoai t©y t¨ng 6% (trong
®ã khoai t©y chÕ biÕn t¨ng 26%). Mïa vô rau diÕp ®¹t
s¶n lîng thÊp h¬n so víi n¨m tríc 4%, c¶i xanh còng
gi¶m 9% s¶n lîng. §©y còng lµ n¨m thø hai liªn tiÕp
s¶n lîng rau t¬i gi¶m, do n¨ng suÊt cña c¶ hai vô
§«ng vµ Xu©n ®Òu thÊp. Rau ®ãng hép t¨ng mét lîng
b»ng 1/5 so víi tæng s¶n lîng cña n¨m 2001, dÉn ®Çu
lµ t¨ng s¶n lîng khoai t©y. Thêi tiÕt thuËn lîi ë
Michig©n céng víi diÖn tÝch trång cao h¬n ®· ®a s¶n
lîng ®Ëu nhÈy vät sau vô mÊt mïa do h¹n h¸n cña n¨m
tríc.


2.2. S¶n lîng qu¶
Sau mét n¨m thÊt thu v× thêi tiÕt xÊu, gi¸ l¹nh
kÐo dµi lµm n¨ng suÊt cña hÇu hÕt çc lo¹i qu¶ ®Òu
gi¶m, n¨m 2000 lµ n¨m ®îc mïa hoa qu¶ nhÊt tõ tríc
®Õn nay cña Mü, víi møc s¶n lîng vît 36 ngh×n tÊn,
t¨ng 15% so víi n¨m tríc. §©y còng lµ n¨m c©y cã mói
cho ra s¶n lîng lín thø 2 trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
(sau n¨m 1998) nhng cã møc t¨ng s¶n lîng lín nhÊt:
27%. Mét phÇn ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo møc t¨ng nµy lµ
cña s¶n lîng cam ®· trë l¹i møc b×nh thêng sau mét
n¨m gi¶m kû lôc. Nho chiÕm 41% trong tæng s¶n lîng
çc lo¹i qu¶ kh¸c, møc t¨ng lµ 23%, lµ lo¹i tr¸i c©y
quan träng gãp phÇn t¨ng chÝnh cña çc lo¹i tr¸i c©y
kh«ng cã mói. Ngoµi ra cßn ®îc mïa çc lo¹i qu¶ kh¸c
nh: ®µo, m¬, mËn, ®u ®ñ, d©u t©y, b¬, chuèi vµ døa ë
Hawai.
S¶n lîng qu¶ cã xu híng gi¶m kÐo dµi tõ sau n¨m
2000 ®Õn nay, mïa vô s¶n xuÊt qu¶ n¨m 2001 gi¶m 8%
so víi n¨m tríc, trong ®ã, qu¶ cã mói gi¶m 6% çc
lo¹i qu¶ kh¸c gi¶m 11%. Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn
viÖc gi¶m nµy lµ do diÖn tÝch trång vµ n¨ng suÊt
thÊp h¬n n¨m 2000. Thªm vµo ®ã lµ nh©n tè thêi tiÕt
kh«ng ®îc thuËn lîi: h¹n h¸n ë Florida, ma díi møc
trung b×nh vµ giã to, ma ®¸ ë Wasington, hai bang
s¶n xuÊt tr¸i c©y lín nhÊt níc Mü. Riªng chØ cã s¶n
lîng qu¶ chµ lµ, «liu, chanh, xu©n ®µo, lª vµ døa ë
Hawai lµ cao h¬n n¨m tríc. N¨m 2001 còng lµ n¨m mµ

mét sè lo¹i qu¶ chÝnh yÕu nh : nho, t¸o, cam ®Òu
gi¶m, kÐo theo viÖc gi¶m mïa mµng cña c¶ níc. Khèi
lîng t¸o gi¶m 10% so víi n¨m 2000 vµ nho gi¶m 15%.
Hai vïng trång nhiÒu nho nhÊt c¶ níc lµ California
vµ NewYork ®Òu mÊt mïa, víi møc gi¶m lín nhÊt lµ
67% ë Michig©n. Nho trång ®Ó lµm rîu vÉn t¨ng ®Òu
trong nh÷ng n¨m qua vµ nho chÕ biÕn ®Ó lµm níc Ðp
®Òu gi¶m. Trong viÖc gi¶m s¶n lîng nãi chung cña çc
lo¹i qu¶ cã mói th× cam gi¶m Ýt nhÊt, s¶n lîng cã
gi¶m ë bang Florida, California vµ Arizona, nhng
t¨ng ë Texas do thêi tiÕt thuËn lîi.
N¨m 2002, lµ n¨m ®îc mïa cña nh÷ng c©y kh«ng cã
mói vµ h¹t dÎ, kÐo theo s¶n lîng c©y ¨n tr¸i nãi
chung ®¹t kho¶ng 33,4 triÖu tÊn, t¨ng 2% so víi n¨m
2001. Trong khi ®ã s¶n lîng qu¶ cã mói l¹i gi¶m,
nhÊt lµ bëi vµ chanh. §©y lµ n¨m mïa c©y cã mói thÊp
nhÊt tõ tríc ®Õn nay cña Mü kh«ng kÓ n¨m 1999 do
thêi tiÕt gi¸ l¹nh tµn ph¸ mïa mµng. California vµ
Arizon lµ 2 bang dÉn ®Çu c¶ níc vÒ s¶n lîng chanh.
TÝnh riªng n¨m 2002, diÖn tÝch gi¶m vµ n¨ng suÊt
thÊp ë 2 bang nµy dÉn ®Õn gi¶m s¶n lîng qu¶ cã mói
trong c¶ níc. Ngoµi ra cßn cã çc bang nh Florida,
Texas, Arizona, n¬i cung cÊp phÇn lín bëi cho toµn
níc Mü còng gi¶m s¶n lîng c©y bëi, viÖc gi¶m n¨ng
suÊt trªn mçi ha tõ n¨m 1997-1998 còng t¸c ®éng
kh«ng nhá ®Õn gi¶m s¶n lîng trong n¨m 2000. Çc lo¹i
qu¶ kh¸c t¨ng 3%, chñ yÕu lµ do t¸c ®éng cña khèi l-

îng nho t¨ng 12%. §©y lµ vô nho ®îc mïa thø hai
trong suèt nhiÒu n¨m qua, s¶n lîng nho chiÕm 43%
trong tæng s¶n lîng qu¶ kh«ng cã mói, trong khi ®ã
n¨m 2001 míi chiÕm kho¶ng 20%. Mét sè lo¹i qu¶ kh¸c
nh: ®µo, mËn, m¬, qu¶ v¶, d©u t©y, chµ lµ còng ®Òu
t¨ng. Mét ®Æc ®iÓm quan träng lµ c©y h¹ch cña Mü
chiÕm diÖn tÝch kh«ng lín, chØ chiÕm tû träng 4%
trong tæng s¶n lîng qu¶ nãi chung nhng lµ lo¹i c©y
cã møc t¨ng s¶n lîng nhanh nhÊt, h¬n bÊt cø tr¸i c©y
nµo trong nh÷ng n¨m qua, n¨m 2001t¨ng 20%, n¨m 2002
t¨ng 11%.


B¶ng 4: T×nh h×nh s¶n lîng mét sè lo¹i qu¶ chÝnh ë
Mü trong nh÷ng n¨m qua ( §¬n vÞ: tÊn)

N¨m 2000 2001 2002 2003
T¸o 4.805.136 428.076,6 3.884.424 4.207.218
Lª 878.036 909.816 788.598 847.618
Nho 6.980.704 5.965.106 6.686.512 6.408.210
Quýt 316.438 280.572 313.714 293.284

Nguån: USDA-2003/Fruit and Tree Nuts yearbook

Sau 3 n¨m gi¶m liªn tôc, mïa t¸o Mü n¨m 2003 dù
®o¸n ®¹t 4,2 triÖu tÊn, t¨ng 8% so víi n¨m ngo¸i,
nhng vÉn cßn ë møc nhá h¬n so víi vô mïa n¨m 1988.
Sù bøt ph¸ nµy trong s¶n xuÊt chñ yÕu lµ do ®îc mïa
ë çc bang miÒn §«ng vµ Trung ®Êt Mü. Thêi tiÕt
thuËn lîi, çc bang ë miÒn §«ng dù tÝnh ®¹t gÇn
1,044 triÖu tÊn, t¨ng 27% so víi s¶n lîng vô n¨m
ngo¸i, çc bang miÒn Trung ®¹t 0,6 triÖu tÊn, t¨ng
64%. Michig©n lµ bang cã s¶n lîng t¸o lín nhÊt miÒn
trung níc Mü, íc tÝnh sÏ ®¹t 440.380 tÊn, gÇn gÊp
®«i vô mïa thiÖt h¹i do gi¸ l¹nh n¨m tríc. Víi s¶n
lîng lµ 2,587triÖu tÊn, çc bang miÒn t©y gi¶m s¶n
lîng 5%, do n¨ng suÊt gi¶m ë bang cã s¶n lîng t¸o
hµng n¨m lín nhÊt níc Mü, Washington.
Nho lµ mét trong nh÷ng lo¹i c©y ¨n qu¶ quan
träng ë Mü, s¶n lîng nho lu«n chiÕm 1/3 s¶n lîng cña
çc lo¹i c©y kh«ng cã mói ë Mü. Nho chñ yÕu ®îc
trång ë California vµ Washington. N¨m 2003, nho cho

s¶n lîng lµ 6,4 triÖu tÊn, gi¶m 4% so víi n¨m 2002,
nhng t¨ng 7% so víi n¨m 2001. Nho ë bang California
chiÕm tû träng 89% c¶ níc (3,7triÖu tÊn).
Níc Mü lµ níc s¶n xuÊt cam ®øng thø hai thÕ giíi
sau Braxin, s¶n lîng cña hai níc gép l¹i b»ng 1/2
tæng s¶n lîng toµn cÇu. Cam lµ lo¹i qu¶ cã gi¸ trÞ
s¶n xuÊt ®øng thø 2 sau nho, ®¹t 1,7 tû ®«la n¨m
2000, chiÕm 16% gi¸ trÞ s¶n xuÊt qu¶ toµn quèc. S¶n
xuÊt cam t¨ng nhanh trong nh÷ng thËp kû qua, trung
b×nh t¨ng ë møc 49%. Kho¶ng 80% s¶n lîng cam ®îc ®em
®i chÕ biÕn, chñ yÕu díi d¹ng níc cam, cßn l¹i lµ
tiªu thô t¬i. Bang cã s¶n lîng cam ®øng ®Çu vµ còng
lµ bang chÕ biÕn cam lín nhÊt níc Mü lµ Florida.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Mü lµ níc xuÊt khÈu cam
®øng thø nh× thÕ giíi, sau Braxin, trong khi ®ã chñ
yÕu xuÊt sang çc níc Ch©u ¢u.
Quýt lµ lo¹i qu¶ cã mói quan träng cña Mü, ®Æc
biÖt nhu cÇu tiªu dïng quýt t¨ng trong nh÷ng n¨m
qua, s¶n lîng quýt vÉn gi÷ ë møc trung b×nh trªn
250.000 tÊn/n¨m. Tèc ®é t¨ng s¶n lîng tõ n¨m 1980
®Õn nay lµ 6%/n¨m. Çc bang trång nhiÒu quýt nhÊt
chñ yÕu lµ Florida, California vµ Arizona.
Xoµi, ®u ®ñ, b¬, døa lµ çc lo¹i tr¸i c©y chñ
yÕu trång ë nh÷ng níc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi, v× vËy
nh÷ng c©y nµy ®îc s¶n xuÊt h¹n chÕ ë Mü. Xoµi chØ cã
ë miÒn Nam bang Florida (diÖn tÝch < 700ha), ®u ®ñ,


b¬, døa chñ yÕu trång ë Hawai. S¶n lîng b¬ cña Mü
kh«ng lín, chØ ë møc trung b×nh 187 ngµn tÊn mçi
n¨m, víi s¶n lîng cao nhÊt lµ n¨m 2000 (217 ngµn
tÊn), t¨ng 36% so víi n¨m 1998. Tuy vËy s¶n lîng b¬
nh÷ng n¨m sau ®ã kh«ng t¨ng, vÉn gi÷ ë møc trung
b×nh hµng n¨m.

III. NhËp khÈu
1. Mét sè ®iÒu luËt vµ møc thuÕ liªn quan ®Õn nhËp khÈu
rau qu¶

1.1. CÊm nhËp khÈu mét sè lo¹i n«ng s¶n
§iÒu kho¶n 8e cña luËt ®iÒu chØnh n«ng nghiÖp Mü
quy ®Þnh cÊm nhËp khÈu mét sè mÆt hµng n«ng s¶n nÕu
chóng kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ: cÊp lo¹i, kÝch
cì chÊt lîng vµ ®é chÝn gåm: “cµ chua, nho kh«,
«liu, qu¶ chanh ®¾ng ( Chanh níc cã vÞ ®¾ng), bëi,
h¹t tiªu cßn xanh, cµ chua ¸i NhÜ Lan, da chuét,
cam, hµnh, qu¶ ãc chã, chµ lµ, nho (dïng cho b÷a
¨n), tr¸i cµ, mËn, t¸o, tr¸i kiwi, ®µo”. Tiªu chuÈn
nµy x©y dùng trªn c¬ së tiªu chuÈn nh÷ng s¶n phÈm mµ
Mü s¶n xuÊt ®îc vµ cã nhu cÇu trong níc.

1.2. §iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n mèi nguy h¹i ®èi víi
hµng thùc phÈm (HACCP)
§©y lµ hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt lîng s¶n phÈm dùa
trªn nguyªn t¾c ph©n tÝch vµ x¸c ®Þnh c¸c nguy c¬ vµ
®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n, nh»m ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh
vµ ng¨n chÆn tõ xa tÊt c¶ c¸c mèi nguy tiÒm Èn vÒ


sinh häc, ho¸ häc vµ lý häc trong tÊt c¶ çc c«ng
®o¹n s¶n xuÊt/chÕ biÕn thùc phÈm nãi chung.
HACCP ®îc ban hµnh th¸ng 12/1995 vµ tõ th¸ng
12/1997 ®îc C¬ quan qu¶n lý thùc phÈm vµ thuèc cña
Mü (Food and Drugs Administration) ®a vµo ¸p dông
b¾t buéc ®èi víi thuû s¶n cña Mü vµ thuû s¶n nhËp
khÈu tõ níc ngoµi. HACCP hiÖn ®îc ®a vµo bé LuËt vÒ
Thùc PhÈm (Food Code) cña Mü, do FDA gi¸m s¸t viÖc
thi hµnh vµ më réng ra ¸p dông cho nhiÒu mÆt hµng
thùc phÈm kh¸c, tríc m¾t lµ cho chÕ biÕn níc qu¶.
HACCP ®îc x©y dùng trªn c¬ së çc quy ®Þnh vÒ an
toµn, vÖ sinh ¸p dông trªn thÕ giíi: Thùc tiÔn s¶n
xuÊt hµng hãa (Goods Manufacturing Practice (GMP))
vµ Thñ tôc qu¶n lý tiªu chuÈn vÖ sinh thùc phÈm
(Sanitation Standard Operating Procedure (SSOP)),
v.v. Muèn x©y dùng hÖ thèng HACCP c¬ së s¶n xuÊt
ph¶i cã ®Çy ®ñ çc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt gåm nhµ xëng,
kho, d©y chuyÒn thiÕt bÞ s¶n xuÊt, m«i trêng s¶n
xuÊt, vµ con ngêi theo çc quy chuÈn cña GMP, SSOP
trong ®ã ®Æc biÖt chó träng gi¸m s¸t an toµn vÖ sinh
qua kiÓm tra çc hå s¬ vËn hµnh, kiÓm tra viÖc söa
ch÷a/®iÒu chØnh khi çc giíi h¹n bÞ vi ph¹m, gi¸m
s¸t chÆt chÏ vÖ sinh s¶n xuÊt vµ vÖ sinh ç nh©n cña
c«ng nh©n trong tÊt c¶ çc kh©u s¶n xuÊt, chÕ biÕn.
C¬ chÕ kiÓm so¸t "tõ xa" cña HACCP tËp trung
trªn 7 nguyªn t¾c c¬ b¶n:


- Ph©n tÝch mèi nguy vµ çc biÖn ph¸p phßng ngõa
- X¸c ®Þnh ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n (critical
control points)
- X©y dùng danh môc çc c«ng ®o¹n chÕ biÕn cã
thÓ x¶y ra çc mèi nguy ®¸ng kÓ vµ m« t¶ çc biÖn
ph¸p phßng ngõa
- ThiÕt lËp çc ®iÓm tíi h¹n vµ giíi h¹n tíi h¹n
liªn quan ®Õn mçi ®IÓm kiÓm so¸t tíi h¹n
- Gi¸m s¸t çc ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n, thiÕt lËp
çc thñ tôc sö dông kÕt qu¶ gi¸m s¸t ®Ó hiÖu chØnh
vµ duy tr× qu¸ tr×nh kiÓm so¸t.
- Thùc hiÖn söa ch÷a/®iÒu chØnh cÇn thiÕt khi
thÊy giíi h¹n tíi h¹n bÞ vi ph¹m
- Lu tr÷ hå s¬ ®Ó chøng thùc viÖc thùc hiÖn
HACCP vµ çc thñ tôc thÈm tra qu¸ tr×nh thùc hiÖn
HACCP.

1.3. Quy ®Þnh cña FDA ®èi víi nhËp khÈu tr¸i c©y
(Bao gåm tr¸i c©y, h¹t çc loai, t¬i, kh«,
l¹nh, hÊp, luéc, ®«ng l¹nh hoÆc xö lý b¶o qu¶n t¹m).
S¶n phÈm cã thÓ cßn nguyªn d¹ng, c¾t hoÆc sö lý thÕ
nµo ®ã, nhng cha qua chÕ biÕn.
Theo quy ®Þnh nµy, viÖc nhËp khÈu ph¶i:
- Phï hîp víi çc quy ®Þnh vÒ chÊt lîng cña FDA
- Phï hîp quy ®Þnh cña FDA vÒ çc thñ tôc vµ
th«ng b¸o hµng ®Õn


- Phï hîp víi çc quy ®Þnh vÒ kiÓm dÞch cña
USDA, cã thÓ ph¶i xin giÊy phÐp
- Phï hîp víi çc quy ®Þnh vÒ ®¬n hµng nhËp khÈu
cña USDA, vÒ cÊp ®é (grade), kÝch cì, chÊt lîng, nÕu
®ßi hái.
- Phï hîp çc quy ®Þnh vÒ m«i trêng cña C¬ quan
B¶o VÖ M«i trêng Hoa Kú (EPA), vÒ nång ®é thuèc trõ
s©u cßn lu l¹i trong s¶n phÈm nhËp khÈu.


B¶ng 5: Nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu tiÕt chÕ ®é
nhËp khÈu hµng ho¸ thuéc quy ®Þnh nµy

Lo¹i biÖn ph¸p ¸p C¸c c¬ quan nhµ n-
Sè v¨n b¶n
dông íc ®iÒu hµnh
Quy chÕ vÒ thuèc CFSAN, AMS, PPQ,
19 CFR 12
trõ s©u APHIS, EPA, USCS
19 CFR 12.1 et Tiªu chuÈn kü CFSAN, AMS, PPQ,
seq.; thuËt, m·, nh·n, APHIS, EPA, USCS
19 CFR 12.10 Thñ tôc khai b¸o CFSAN, AMS, PPQ,
et seq. H¶i quan APHIS, EPA, USCS
19 CFR Part AAA-Quotas nhËp CFSAN, AMS, PPQ,
132 khÈu n«ng s¶n APHIS, EPA, USCS
21 CFR 1.83 et
TiTiªu chuÈn kü CFSAN, AMS, PPQ,
seq. thuËt, m·, nh·n, APHIS, EPA, USCS
21 USC 301 et CÊm nhËp khÈu CFSAN, AMS, PPQ,
seq. hµng gi¶ APHIS, EPA, USCS
42 USC 151 et CFSAN, AMS, PPQ,
VÖ sinh dÞch tÔ
seq. APHIS, EPA, USCS
7 USC 150aa CFSAN, AMS, PPQ,
CÊm nhËp khÈu
et seq. APHIS, EPA, USCS
7 USC 601 et AAA-Quotas nhËp CFSAN, AMS, PPQ,
seq. khÈu n«ng s¶n APHIS, EPA, USCS

Nguån: Harmonized Tariff Schedule of United
States 2001
Mét sè lo¹i qu¶ t¬i nhËp khÈu: qu¶ b¬, xoµi,
chanh, cam, nho, nho kh«… ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu
vÒ nhËp khÈu cña Mü vÒ, chñng lo¹i, kÝch cì, chÊt l-


îng vµ ®é chÝn (7U.S.C.608(e)). Çc hµng nµy ph¶i
qua gi¸m ®Þnh vµ chøng chØ gi¸m ®Þnh ph¶i do C¬ quan
gi¸m ®Þnh vµ an toµn thùc phÈm (Food Safety &
inspection Service) thuéc Bé N«ng NghiÖp cÊp cã ghi
phï hîp víi çc ®iÒu kiÖn nhËp khÈu.
Çc ®iÒu kiÖn h¹n chÕ kh¸c cã thÓ ®îc C¬ Quan
Gi¸m §Þnh Thùc VËt vµ §éng vËt (Animal and plant
Health inspection Service- APHiS) thuéc Bé N«ng
NghiÖp ¸p ®Æt theo §iÒu luËt vÒ KiÓm dÞch C©y “Plant
Quarantine Act”, vµ C¬ quan FDA (Division of import
Operations and Policy –HFC-170) theo ®iÒu luËt liªn
bang “Food, Drug and Cosmetic Act”.

1.3. ThuÕ nhËp khÈu mét sè lo¹i qu¶ cña Mü

B¶ng 6: ThuÕ suÊt nhËp khÈu cña Mü vÒ mét sè lo¹i
qu¶

M· sè MÆt hµng ThuÕ MFN ThuÕ kh«ng
MFN
0804.30.20 Døa
00 - 0,51 O,64c/kg
Hµng rêi c/kg
00 - §· 1,1 c/kg 2,11 c/kg
®ãng gãi
0804.40.00 Qu¶ b¬ 11,2 33,1 c/kg
c/kg
0804.50.40 Xoµi
40 - T- 6,6 c/kg 33,1 c/kg
¬i
00 - 1,5 c/kg 33,1 c/kg
Kh«


0807.20.00 00 §u ®ñ 5,4% 35%

Nguån: Harmonized Tariff Schedule of United
States 2001

2. Kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü vÒ rau qu¶
XuÊt ph¸t tõ sù kh¸c nhau gi÷a c¬ cÊu s¶n xuÊt
vµ tiªu dïng, còng nh sù kh¸c biÖt vÒ lîi thÕ so
s¸nh t¬ng ®èi, cho nªn Hoa Kú tuy xuÊt khÈu rau qu¶
lín trªn thÕ giíi nhng hµng n¨m vÉn nhËp khÈu mét l-
îng rau qu¶ ®¸ng kÓ. §ã lµ nh÷ng s¶n phÈm do trong
níc cha s¶n xuÊt ®îc, hoÆc cha ®¸p øng ®ñ, cÇn nhËp
khÈu bæ sung, nhng còng cã nh÷ng s¶n phÈm nhËp khÈu
do nhu cÇu tr¸i vô cña ngêi tiªu dïng. Nh×n chung
thÞ trêng rau t¬i trong nh÷ng n¨m qua kh«ng cã nh÷ng
biÕn ®éng lín, trong khi ®ã thÞ trêng qu¶ t¬i l¹i
diÔn ra s«i ®éng trªn toµn quèc còng nh toµn thÕ
giíi víi sè lîng vµ trÞ gi¸ t¨ng trëng nhanh ®Òu,
®Æc biÖt trong 5 n¨m võa qua. MÆt kh¸c trong thËp kû
90, khñng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu lµm ®ång ®« la
t¨ng gi¸ m¹nh so víi çc ®ång tiÒn kh¸c ®· kÝch
thÝch nhËp khÈu tÊt c¶ çc mÆt hµng n«ng s¶n. Trong
®ã çc s¶n phÈm vên chiÕm 40% tæng lîng nhËp khÈu,
tiÕp theo lµ çc s¶n phÈm nhiÖt ®íi nh cµ phª, ca
cao, cao su. §¸ng chó ý lµ trong giai ®o¹n
1991-2001, gi¸ trÞ nhËp khÈu çc s¶n phÈm tõ vên cña
Mü t¨ng h¬n 2 lÇn, tõ 8,6 tû lªn ®Õn 17,2 tû. Çc


s¶n phÈm tõ vên bao gåm rau qu¶ t¬i, rau qu¶ chÕ
biÕn vµ ®å uèng chÕ biÕn tõ rau qu¶. Trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y, kim ng¹ch nhËp khÈu çc lo¹i qu¶ vµ rau cña
Mü t¨ng lªn ®¸ng kÓ. NhËp khÈu qu¶ t¬i (kh«ng tÝnh
da hÊu) ®· t¨ng m¹nh, chiÕm tõ 34,7% tû lÖ tiªu dïng
trong níc n¨m 1990 lªn tíi 42% n¨m 2000. Còng trong
giai ®o¹n nµy (nÕu kh«ng tÝnh da hÊu vµ chuèi), tû
träng nhËp khÈu çc mÆt hµng hoa qu¶ t¬i t¨ng tõ
11,6% lªn 19% trong tæng tiªu dïng c¶ níc.

Khung c¶nh chung cña thÞ trêng rau qu¶ Mü trong
nh÷ng n¨m qua rÊt s«i ®éng, ®Çy ®ñ çc chñng lo¹i
®Õn tõ hÇu hÕt çc níc trªn thÕ giíi. NhËp khÈu rau
mang tÝnh mïa vô cao, ré vµo kho¶ng thêi gian gi÷a
th¸ng 10 vµ th¸ng 4 n¨m sau khi s¶n xuÊt ë Mü cã
phÇn h¹n chÕ. Tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu rau
b×nh qu©n lµ 5%, kh«ng cao b»ng tèc ®é t¨ng cña kim
ng¹ch nhËp khÈu tr¸i c©y, nhng nh×n chung t¨ng nhanh
h¬n so víi toµn thÕ giíi. Trong ®ã h¬n mét nöa lµ
nhËp khÈu rau t¬i, víi gi¸ trÞ t¨ng ®Òu hµng n¨m.
Çc lo¹i rau nhËp khÈu võa ®Ó bæ sung cho nguån cung
trong níc cßn h¹n chÕ, võa ®Ó tho¶ m·n cÇu hoa qu¶
vµ rau ®a d¹ng cña ngêi tiªu dïng Mü ë kh¾p çc
bang. Kim ng¹ch nhËp khÈu rau t¬i n¨m 2000 lµ 2,4 tû
®«la, t¨ng 4% so víi n¨m 1999, võa ®ñ ®Ó bï cho lîng
nhËp khÈu rau t¬i gi¶m n¨m 1999. NhËp khÈu rau t¬i
vµ da chiÕm 6,9% trong tiªu dïng néi ®Þa vµ t¨ng lªn


13,6% n¨m 2000. Rau t¬i nhËp khÈu chñ yÕu vµ æn ®Þnh
tõ çc níc: Hµ Lan, Pªru, CostaRica, Céng hoµ §«-mi-
ni-ca.

Mü lµ níc nhËp khÈu tr¸i c©y lín cña thÕ giíi,
víi lîng nhËp khÈu hµng n¨m lªn tíi 5 tû USD, chñ
yÕu lµ tr¸i c©y nhiÖt ®íi vµ chuèi do ®©y lµ nh÷ng
lo¹i s¶n phÈm mµ Mü s¶n xuÊt Ýt vµ hÇu nh kh«ng s¶n
xuÊt ®îc, trong khi ®ã nhu cÇu cña ngêi d©n l¹i rÊt
cao. Tuy vËy trong nh÷ng n¨m qua, nhËp khÈu tr¸i c©y
«n ®íi t¨ng m¹nh, ®Æc biÖt lµ nho vµ çc lo¹i da.
Tuy nhiªn nhËp khÈu çc mÆt hµng nµy phô thuéc vµo
mïa vô, nhiÒu nhÊt vµo cuèi mïa thu vµ ®Çu mïa xu©n
vµ gi¶m m¹nh trong giai ®o¹n vµo cuèi th¸ng 5 ®Õn
th¸ng 10, nh×n chung nhËp khÈu çc mÆt hµng nµy nh»m
bæ sung cho mïa vô cña thÞ trêng Mü. Hoa qu¶ t¬i vÉn
lµ nh÷ng lo¹i ®îc a chuéng nhÊt, chiÕm h¬n nöa sè l-
îng b¸n ra trªn thÞ trêng, s¶n xuÊt t¨ng kh«ng kÞp
so víi cÇu tiªu dïng. Sù bïng næ nhËp khÈu qu¶ t¬i
n¨m 1999 t¨ng tíi møc 40%, nhng n¨m sau ®ã chØ t¨ng
®îc 1%, dÊu hiÖu cña sù t¨ng hÕt møc xuÊt hiÖn vµo
cuèi n¨m 2000 vµ ®Çu 2001. T¨ng nhËp khÈu chñ yÕu lµ
do viÖc më réng nhËp khÈu nho t¬i tõ Chilª vµ
Mªhico, da tõ Guatemala, Costa Rica vµ Honduras, d©u
t©y tõ Mexico. Nhng trong nh÷ng n¨m qua, hoa qu¶ níc
ngoµi vÉn ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng quy ®Þnh nghiªm
ngÆt vÒ vÖ sinh dÞch tÔ cña Hoa Kú. §· cã nhiÒu nhµ


xuÊt khÈu níc ngoµi ph¶i ®èi mÆt víi lÖnh cÊm nhËp
khÈu cña Mü do nghi ngê trong çc l« hµng cã chøa Êu
trïng mét loµi ruåi. Theo nhËn ®Þnh cña çc chuyªn
gia th× n¨m nay (2003), cã thÓ nhËp khÈu hoa qu¶
gi¶m h¬n so víi cïng kú n¨m tríc, trong ®ã chñ yÕu
lµ do kim ng¹ch nhËp khÈu chanh vµ cam gi¶m m¹nh
trong khi ®ã xuÊt khÈu lª vµ nho cña çc thÞ trêng
kh¸c vµo Mü t¨ng lªn. tr¸i c©y chÕ biÕn chñ yÕu díi
d¹ng níc Ðp: cam, t¸o, rîu, døa, lª, ®µo, d©u ®ãng
hép.

3. C¬ cÊu nhËp khÈu

3.1. NhËp khÈu rau
Çc lo¹i rau nhËp khÈu rÊt ®a d¹ng, nhËp khÈu
rau t¬i ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ tiªu, lªn
tíi 88%, da chuét lµ 53%, bÝ 53% vµ m¨ng t©y lµ 91%.


B¶ng 7: C¬ cÊu rau nhËp khÈu theo çc n¨m (§¬n vÞ:
triÖu USD)

N¨m 2001 2002 2003

Rau t¬i vµ da hÊu 2592 2614 3015

Rau ®· qua chÕ 1020 1189 1280

biÕn

Khoai t©y 532 575 630

§Ëu kh« 51 67 53

Çc lo¹i rau kh¸c 357 369 383

Nguån: USDA-2003
(Çc lo¹i rau kh¸c bao gåm: nÊm, khoai lang, ®Ëu
l¨ng, ®Ëu Hµ Lan kh«)

B¶ng trªn cho thÊy, n¨m 2002, Mü nhËp khÈu 1.189
triÖu USD kim ng¹ch nhËp khÈu rau chÕ biÕn n¨m 2002,
chñ yÕu lµ rau ®ãng hép ( 606 triÖu USD), tiÕp theo
lµ rau ®«ng l¹nh (347triÖu USD), sau cïng lµ rau ®îc
sÊy kh« (236 triÖu USD). Lîng rau t¬i nhËp khÈu n¨m
2002 t¨ng 1% so víi n¨m 2001, nhng theo íc tÝnh th×
n¨m 2003 t¨ng 15%, tøc lµ tèc ®é t¨ng rÊt nhanh, thÓ
hiÖn mét lîng cÇu vÒ rau lín trªn thÞ trêng Mü.
Nh÷ng lo¹i rau nhËp khÈu chñ yÕu lµ: cµ rèt, cÇn
t©y, c¶i xanh, cña c¶i, hµnh, m¨ng t©y, rau diÕp,
cÇn t©y, sóp l¬, bÝ, ®Ëu. Tèp çc lo¹i rau ®øng ®Çu

trong toµn bé rau nhËp khÈu vÉn lµ cµ chua trong
nh÷ng n¨m qua, tiÕp theo lµ khoai t©y, da chuét,
hµnh vµ h¹t tiªu. Sau ®©y lµ cô thÓ c¸c lo¹i rau
nhËp khÈu cña Mü:
Cµ chua: Nhu cÇu vÒ tiªu dïng cµ chua ®ang cã
xu híng t¨ng trªn toµn cÇu, chØ tÝnh riªng níc Mü,
®· chiÕm h¬n 20% lîng cµ chua nhËp khÈu toµn cÇu
n¨m 1998 (3,6 triÖu tÊn). Kim ng¹ch nhËp khÈu cµ
chua t¨ng tõ 451 triÖu USD n¨m 1995 lªn tíi 758
triÖu USD n¨m 1998, nhng gi¶m xuèng cßn 640 triÖu
USD n¨m 2000. §Õn n¨m 2002, lîng nhËp khÈu cµ chua
t¨ng lªn 860.869 tÊn, t¨ng 18% so víi n¨m 2000. HiÖn
nay tû lÖ nhËp khÈu cao nµy ®ang cã nguy c¬ ®e do¹
s¶n xuÊt trong níc, dÉn ®Õn tranh chÊp th¬ng m¹i.
Da chuét: Khèi lîng nhËp khÈu da chuét t¨ng ®Òu
vµ liªn tôc tõ n¨m 1998 trë l¹i ®©y, tèc ®é t¨ng
trung b×nh trªn 5% mçi n¨m. N¨m 1998, nhËp khÈu 300
ngµn tÊn da chuét, lµ níc nhËp khÈu da chuét ®øng
thø hai sau §øc (400 ngµn tÊn) trong khi ®ã tæng l-
îng da chuét nhËp khÈu toµn cÇu lµ 1,2 triÖu tÊn.
N¨m 2002 toµn níc Mü nhËp khÈu gÇn 400 ngµn tÊn.
NÊm: C¸c lo¹i nÊm chñ yÕu lµ nÊm r¬m nÊm mì
(ngoµi ra cßn cã nÊm h¬ng, nÊm sß, méc nhÜ) lµ s¶n
phÈm mµ hµng n¨m cã nhu cÇu lín, nhng lîng s¶n xuÊt
trong níc kh«ng ®ñ. NÊm nhËp khÈu díi d¹ng chÕ biÕn
lµ muèi, sÊy kh« (sÊy ch©n kh«ng), ®ãng hép. Mü n»m


trong tèp nh÷ng níc nhËp khÈu nÊm lín nhÊt thÕ giíi,
n¨m 2001 nhËp khÈu 18, 614 triÖu, t¨ng 9% so víi n¨m
2000.
Ngoµi ra cßn cã: h¹t tiªu, hµnh, ®Ëu, tái, bÝ,
®Ëu, trong ®ã khèi lîng nhËp khÈu h¹t tiªu vµ hµnh
lu«n ®¹t møc trªn 200 ngµn tÊn trong mét vµi n¨m gÇn
®©y. §Æc biÖt rau diÕp lµ lo¹i rau t¨ng trëng kim
ng¹ch nhËp khÈu nhanh trong nh÷ng n¨m qua. Khèi lîng
nhËp khÈu t¨ng liªn tôc tõ nh÷ng n¨m 1990, khèi lîng
nhËp khÈu n¨m 2002 gÊp 5 lÇn n¨m 1990, nhu cÇu trong
níc vÒ lo¹i rau nµy kh«ng ngõng t¨ng.
3.2. NhËp khÈu qu¶
3.2.1.Qu¶ nhiÖt ®íi
Çc lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi thêng ®îc trång ë çc
vïng nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi. Çc níc ®ang ph¸t
triÓn chiÕm kho¶ng 98% tæng s¶n lîng qu¶ nhiÖt ®íi
trong khi çc níc ph¸t triÓn chiÕm 80% tæng lîng
nhËp khÈu qu¶ nhiÖt ®íi toµn cÇu. Do vËy hµng n¨m Mü
nhËp khÈu mét lîng tr¸i c©y nhiÖt ®íi rÊt lín, ®iÒu
kiÖn tù nhiªn còng nh khÝ hËu cña níc nµy kh«ng cho
phÐp s¶n xuÊt ®îc nhiÒu, mµ cÇu çc s¶n phÈm nµy l¹i
rÊt lín. Çc lo¹i tr¸i c©y nhiÖt ®íi chñ yÕu lµ
xoµi, døa, ®u ®ñ, b¬. Ngoµi ra cßn çc lo¹i qu¶ kh¸c
lµ v¶i, vµ, ch«m ch«m, æi, l¹c tiªn, tuy chØ chiÕm
mét tû träng nhá trong s¶n lîng qu¶ nhiÖt ®íi toµn
cÇu, nhng bu«n b¸n çc lo¹i qu¶ nµy ®ang cã xu híng


t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m qua do thÞ hiÕu thÝch
tiªu dïng qu¶ “l¹” gia t¨ng ë níc nµy.
Mü lµ níc nhËp khÈu døa vµ xoµi lín nhÊt thÕ
giíi. Trong tæng lîng nhËp khÈu døa cña toµn thÕ
giíi, kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü chiÕm 74%. Trong
khi lîng nhËp khÈu døa vµ c¸c lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi
kh¸c t¨ng lªn trªn thÞ trêng thÕ giíi nãi chung vµ
thÞ trêng Mü nãi riªng th× tû träng cña xoµi cã xu
híng gi¶m ®i.

B¶ng 8: T×nh h×nh nhËp khÈu qu¶ nhiÖt ®íi cña Mü
trong nh÷ng n¨m qua (§¬n vÞ: 1000 tÊn)

N¨m 1996/1998 1999 2000 2001
4 lo¹i qu¶
chÝnh 471 624 703 717
Xoµi 185 219 235 238
Døa t¬i 197 283 319 321
B¬ 38 55 79 74
§u ®ñ 51 67 70 84

Nguån: FAO, Tropical Fruit, th¸ng 7 n¨m 2003.
(§¬n vÞ: 1000 tÊn)

§u ®ñ lµ lo¹i tr¸i c©y nhiÖt ®íi chiÕm phÇn quan
träng trong thÞ trêng rau qu¶ Mü, hµng n¨m lîng nhËp
khÈu rÊt nhiÒu, chiÕm tû träng 75% tæng lîng tiªu
dïng trong toµn níc, t¨ng h¬n rÊt nhiÒu so víi n¨m
1980, míi chiÕm kho¶n 3,4% tæng tiªu dïng néi ®Þa.


§u ®ñ nhËp khÈu chñ yÕu lµ díi d¹ng t¬i vµ tõ c¸c n-
íc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi.
Trong nh÷ng n¨m qua, chuèi vÉn lµ lo¹i qu¶ nhiÖt
®íi ®îc tiªu dïng nhiÒu nhÊt ë Mü, mét mÆt do sù gia
t¨ng d©n sè nhËp c tõ nh÷ng níc kh¸c mµ chñ yÕu lµ
nh÷ng níc nhiÖt ®íi, mÆt kh¸c do cÇu trong níc vÒ
lo¹i qu¶ nµy vÉn lu«n æn ®Þnh vµ lµ lo¹i qu¶ bæ,
chøa nhiÒu chÊt dinh dìng nªn rÊt ®îc ngêi tiªu dïng
néi ®Þa a thÝch. Tuy nhiªn, lîng nhËp khÈu cã xu h-
íng gi¶m trong n¨m 2000, 2001vµ 2002, sau nhiÒu n¨m
t¨ng liªn tôc tríc ®ã, trung b×nh gi¶m mçi n¨m trong
giai ®o¹n nµy lµ 200 ngh×n tÊn. MÆc dï vËy, lîng
nhËp khÈu cña Mü vÉn duy tr× ë møc 30% trong tæng l-
îng nhËp khÈu chuèi cña toµn cÇu.

B¶ng 9: Khèi lîng nhËp khÈu chuèi cña Mü (§¬n vÞ:
1000tÊn)

N¨m 1996/1998 1999 2000 2001
Toµn cÇu (1000tÊn) 11233 11955 12038 11432
Mü (1000)tÊn) 3406 3877 3630 3434
ThÞ phÇn (%) 30.3% 32.4% 30.2% 30.0%

Nguån: FAO, Bananas, th¸ng 12/2002.

3.2.2. Qu¶ cã mói ë Mü
Nh ®· ph©n tÝch ë trªn, Cïng víi Braxin, Trung
Quèc, c¸c níc thuéc §Þa Trung H¶i, Mü lµ mét trong
nh÷ng níc s¶n xuÊt qu¶ cã mói lín nhÊt thÕ giíi, l-


îng xuÊt khÈu lo¹i qu¶ nµy chiÕm tíi 10% lîng xuÊt
khÈu qu¶ cã mói toµn cÇu. Qu¶ cã mói lµ nh÷ng qu¶
nh: cam, quýt, bëi, chanh…, ®îc xuÊt khÈu c¶ díi
d¹ng t¬i vµ chÕ biÕn, trong ®ã cam lµ lo¹i qu¶ ®îc
chÕ biÕn nhiÒu nhÊt. HiÖn nay ngêi tiªu dïng Mü rÊt
a thÝch níc cam vµ trong t¬ng lai kh«ng xa, c¸c lo¹i
níc Ðp tõ tr¸i c©y sÏ ®îc sö dông phæ biÕn thay cho
níc uèng th«ng thêng. KÓ tõ n¨m 1998 ®Õn nay, lîng
nhËp khÈu qu¶ cã mói cña Mü lµ kho¶ng trªn 320.000
tÊn, cao nhÊt lµ vµo n¨m 2001 víi 414.000 tÊn, cao
gÊp 7 lÇn so víi nhËp khÈu n¨m 1988. NhËp khÈu cam
vµ quýt t¬i t¨ng tõ 18 triÖu ®«la n¨m 1995 lªn ®Õn
109 triÖu ®«la 2000, thêi vô nhËp khÈu m¹nh tõ th¸ng
11 ®Õn th¸ng 1 n¨m sau.
Quýt lµ lo¹i qu¶ ®îc s¶n xuÊt nhiÒu nhÊt ë Trung
Quèc, tiÕp theo lµ T©y Ba Nha, NhËt B¶n vµ Braxin,
Th¸i Lan… cã nhiÒu lo¹i quýt víi nh÷ng h×nh d¸ng vµ
mïi vÞ kh¸c nhau trªn thÕ giíi tuú theo ®iÒu kiÖn
khÝ hËu vµ ®Êt ®ai cña mçi quèc gia. Mü vÉn duy tr×
nhËp khÈu quýt hay cßn gäi cam nhá hµng n¨m ®Ó bæ
sung cho viÖc cung cÊp cßn Ýt trong níc. Tõ n¨m
1996 trë ®i, tû lÖ nhËp khÈu t¨ng víi tèc ®é lµ 27%/
n¨m. Ngêi tiªu dïng Mü ®Æc biÖt rÊt thÝch lo¹i qu¶
nµy, v× chóng dÔ bãc vá l¹i chøa Ýt hét. N¨m 2002,
lîng nhËp khÈu cam nhá t¨ng nhng cßn bÞ h¹n chÕ nhËp
khÈu do c¬ quan kiÓm tra vÖ sinh c©y trång vµ vËt
nu«i ph¸t hiÖn ra mét lo¹i s©u bÖnh g©y h¹i cã trong

cam nhËp khÈu tõ nh÷ng níc thuéc §i¹ Trung H¶i. NhËp
khÈu chñ yÕu vµo th¸ng 9 th¸ng 10 víi khèi lîng h¬n
65.000 tÊn.
3. C¬ cÊu thÞ trêng nhËp khÈu cña Mü
N«ng s¶n Mü nãi chung chñ yÕu nhËp khÈu tõ nh÷ng
níc Canada, Mexico, Liªn minh Ch©u ¢u, Braxin, vµ
mét sè níc Ch©u ¸ nh In®onexia, Th¸i Lan… Cïng víi
xuÊt khÈu, thÞ trêng nhËp khÈu cña Mü trong nh÷ng
n¨m qua kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng lín. C¸c níc xuÊt
khÈu rau qu¶ lín vµo thÞ trêng Mü vÉn lµ nh÷ng níc
l©n cËn, nh÷ng níc thuéc Ch©u Mü nh Ecuado, Costa
Rica, Brazil, ®Æc biÖt Mªxico lµ níc cung cÊp gÇn
nh tÊt c¶ c¸c mÆt hµng rau vµ hoa qu¶ vµo thÞ trêng
nµy. Víi ®iÒu kiÖn ®Þa lý thuËn lîi: s¸t biªn giíi
víi Hoa kú, níc nµy xuÊt khÈu nhiÒu nhÊt nh÷ng s¶n
phÈm t¬i vµ ®«ng l¹nh.
Rau chñ yÕu ®îc nhËp khÈu tõ nh÷ng níc cã khÝ
hËu Êm, bao gåm khoai t©y, tiªu, bÝ vµ da chuét.
Mexic« lµ níc xuÊt khÈu rau chÝnh vµo thÞ trêng Mü,
chiÕm 69% thÞ phÇn, tiÕp theo lµ Canada víi 15% vµ
Hµ Lan lµ 5%. Mü lµ mét níc s¶n xuÊt cµ chua lín
nhÊt thÕ giíi, sau Trung Quèc, nhng hµng n¨m vÉn
nhËp khÈu mét lîng lín cµ chua trªn thÕ giíi, nhÊt
lµ tõ Mexico, Canada. §©y còng lµ hai nhµ cung cÊp
cµ chua quan trong cho thÞ trêng cµ chua t¬i cña Mü.
TÝnh riªng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña hai níc nµy ®·
lªn tíi 1,8 tû ®« la trong hai n¨m tõ 2000-2002. T©y

Ba Nha lµ níc xuÊt khÈu khoai t©y lín nhÊt vµo thÞ
trêng Mü.
Çc lo¹i qu¶ nhËp khÈu cña Mü, chñ yÕu lµ nh÷ng
qu¶ nhiÖt ®íi vµ tõ nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn. Theo
thèng kª cña Tæ chøc l¬ng thùc thÕ giíi FAO, Çc níc
®ang ph¸t triÓn chiÕm kho¶ng 98% tæng s¶n lîng qu¶
nhiÖt ®íi trong khi çc níc ph¸t triÓn chiÕm tíi 80%
tæng lîng nhËp khÈu qu¶ nhiÖt ®íi toµn cÇu. Hai nhµ
cung cÊp s¶n phÈm chuèi chÝnh cho níc Mü lµ Costa
Rica vµ Ecuador. Nhng n¨m 2000, møc xuÊt khÈu tõ hai
níc nµy gi¶m m¹nh tíi 15 % so víi nh÷ng n¨m tríc.
Trong khi ®ã nhËp khÈu tõ 2 níc Hondrus vµ
Guatemala l¹i t¨ng nhanh.
NhËp khÈu døa t¬i, trong nh÷ng n¨m qua chñ yÕu
vÉn tõ níc Costa Rica. N¨m 2000, níc nµy xuÊt khÈu
sang thÞ trêng Mü 257.783 tÊn døa t¬i, chiÕm thÞ
phÇn 81% tæng lîng døa nhËp khÈu. Tû träng nµy ®·
t¨ng gÊp ®«i trong 10 n¨m qua. Hundras lµ níc xuÊt
khÈu døa vµo thÞ trêng Mü ®øng thø 2, tæng lîng cung
cña níc nµy míi chiÕm kho¶ng 13% khèi lîng xuÊt khÈu
cña Costa Rica vµ cã tû träng lµ 10% trong 318.837
tÊn døa nhËp khÈu cña Mü n¨m 2000. Nh÷ng níc
Mexico, Ecuado vµ Th¸i Lan lµ nh÷ng thÞ trêng xuÊt
khÈu døa vµo Mü lín tiÕp theo. Tèp 5 níc cung cÊp
døa ®øng ®Çu nµy chiÕm 99% tæng lîng døa nhËp khÈu
cña Mü. Philippines vµ Peru lµ hai níc ®øng cuèi


trong tèp 10 níc xuÊt khÈu lín nhÊt. Tríc n¨m 2000,
lîng døa nhËp khÈu tõ Peru hÇu nh kh«ng cã, nhng ®Õn
n¨m 2000 ®· ®¹t ®îc 56 tÊn.
Mexico lµ níc cung cÊp 75% lîng xoµi cho thÞ tr-
êng Hoa Kú trong suèt 5 n¨m qua. Tuy vËy, khèi lîng
xoµi xuÊt khÈu tõ níc nµy ®· gi¶m 31% trong n¨m
2001. Nh÷ng níc Ecuador, Brazil, Peru vµ Haiti chiÕm
1/4 thÞ phÇn nhËp khÈu xoµi cña Mü. VÒ nhËp khÈu ®u
®ñ còng gièng nh nhËp khÈu xoµi, nhµ cung cÊp hµng
®Çu vÉn lµ Mexico, víi khèi lîng lµ 55 124 tÊn (tû
träng lµ thÞ trêng lµ 79%).


Ch¬ng II
Thùc tr¹ng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam vµo
thÞ trêng Mü trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
I. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt trong níc
Trong nh÷ng n¨m qua do cã sù ®æi míi trong c¸c
chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp ®· kÝch thÝch tinh thÇn s¸ng
t¹o vµ n¨ng lùc lµm viÖc cho ngêi d©n. Nhê vËy mµ
s¶n xuÊt rau qu¶ còng ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn.
Ngêi d©n tù chñ h¬n trong viÖc chän c©y trång ®em
l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao h¬n c©y l¬ng thùc vµ hoa mÇu
tríc ®©y. Rau vµ c©y ¨n qu¶ lµ nh÷ng c©y trång cã
møc lîi nhuËn cao ®¸ng kÓ so víi c©y lóa. Do møc
sèng cña ngêi d©n ®îc c¶i thiÖn, thu nhËp t¨ng dÉn
®Õn nhu cÇu tiªu thô rau qu¶ t¨ng lªn ®¸ng kÓ, ®Æc
biÖt lµ ë nh÷ng thµnh phè lín: Hµ Néi, Thµnh phè Hå
ChÝ Minh…ë nh÷ng trung t©m nµy h×nh thµnh lªn nh÷ng
vµnh ®ai “xanh” rau vµ c©y ¨n tr¸i ®Ó ®¸p øng nhu
cÇu cho nh÷ng thÞ trêng hÊp dÉn ®ã. Bªn c¹nh ®ã, ®Êt
níc ngµy cµng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®·
më réng h¬n n÷a thÞ trêng xuÊt khÈu ®èi víi nhiÒu
lo¹i rau qu¶. Ngµy cµng nhiÒu c¸c doanh nghiÖp tham
gia vµo xuÊt khÈu ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho rau
vµ qu¶ ViÖt Nam th©m nhËp vµo nh÷ng thÞ trêng níc
ngoµi. Nhu cÇu tiªu thô néi ®Þa vµ xuÊt khÈu t¨ng
nhanh ®· thóc ®Èy s¶n xuÊt trong níc ph¸t triÓn liªn
tôc. DiÖn tÝch rau vµ c©y ¨n qu¶ t¨ng lªn ®¸ng kÓ,


n¨ng suÊt ®îc c¶i thiÖn vµ s¶n lîng còng t¨ng nhiÒu
qua çc n¨m.
1. DiÖn tÝch
C¶ níc cã 12 triÖu ha ®Êt canh t¸c, diÖn tÝch
c©y hµng n¨m chiÕm 75% (trong ®ã cã diÖn tÝch trång
rau), diÖn tÝch c©y l©u n¨m chiÕm 15% (cã diÖn tÝch
c©y ¨n qu¶). Trong nh÷ng n¨m 90, diÖn tÝch c©y hµng
n¨m t¨ng b×nh qu©n 2,9%/n¨m, cao h¬n møc t¨ng d©n
sè, trong khi ®ã diÖn tÝch c©y l©u n¨m t¨ng nhanh
tíi 7,7%/n¨m. ChØ sau 1 n¨m triÓn khai ®Ò ¸n ph¸t
triÓn rau qu¶ ®Õn n¨m 2010 víi tæng vèn ®Çu t lªn
®Õn 16.086 tû ®ång, diÖn tÝch trång rau qu¶ n¨m 2000
®· ®¹t trªn 1 triÖu ha, t¨ng 6,3%.

1.1. DiÖn tÝch rau ®Ëu
MÆc dï cã sù t¨ng trëng kh¸ cao nhng diÖn tÝch
rau ®Ëu chØ chiÕm 6% diÖn tÝch c©y hµng n¨m, tøc lµ
624.000 ha. Tèc ®é t¨ng diÖn tÝch b×nh qu©n cña rau
®Ëu trong nh÷ng n¨m 90 lµ 5%/n¨m. Rau ®îc trång ë
kh¾p çc tØnh thµnh phè víi quy m«, chñng lo¹i kh¸c
nhau. Tr¶i qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l©u dµi ®· h×nh
thµnh nh÷ng vïng rau chuyªn canh víi nh÷ng kinh
nghiÖm truyÒn thèng, trong çc ®iÒu kiÖn sinh th¸i
kh¸c nhau. S¶n xuÊt rau chñ yÕu tËp trung ë §ång
b»ng s«ng Hång, §ång b»ng s«ng Cöu Long, vïng §«ng
nam bé vµ §µ L¹t. Trong ®ã §ång b»ng s«ng Hång cã
diÖn tÝch trång rau cao nhÊt (83 ngµn ha), tiÕp ®Õn


lµ §ång b»ng s«ng Cöu Long víi diÖn tÝch h¬n 77 ngµn
ha. S¶n xuÊt rau ®îc quy thµnh 2 vïng chÝnh: Vïng
rau chuyªn doanh ven thµnh phè, thÞ x·, khu c«ng
nghiÖp lín, diÖn tÝch chiÕm kho¶ng 40% (115.000 ha)
víi s¶n lîng ®¹t 48% (vµo kho¶ng 1,5 triÖu tÊn). Vïng
c©y lu©n canh víi c©y l¬ng thùc, trång chñ yÕu vµo vô
®«ng t¹i çc tØnh phÝa B¾c, §BSCL vµ c¶ miÒn §«ng nam
bé, ngoµi ra rau cßn ®îc trång t¹i çc gia ®×nh, diÖn
tÝch vên b×nh quÇn 1 hé kho¶ng 36m2. Rau cña níc ta
phong phó vÒ chñng lo¹i, gåm 70 lo¹i c©y chñ yÕu. §Æc
biÖt §BSH cã rau vô ®«ng lµ mét trong nh÷ng lîi thÕ
cña ViÖt Nam so víi mét sè níc trªn thÕ giíi. Çc
lo¹i rau chñ yÕu bao gåm: c¶i b¾p, su hµo, cµ chua,
da chuét, ít cay, nÊm, khoai t©y.

1.2. DiÖn tÝch c©y ¨n qu¶
Trong giai ®o¹n 1995-2000, diÖn tÝch c©y ¨n qu¶
t¨ng nhanh vµ æn ®Þnh víi tèc ®é b×nh qu©n hµng n¨m
lµ 10,3%. NÕu nh vµo n¨m 1995 diÖn tÝch c©y ¨n qu¶
çc lo¹i chØ cã 346,4 ngh×n ha th× n¨m 2000 ®· lªn
tíi 565 ngh×n ha vµ ®¹t 589,4 ngh×n ha vµo n¨m 2001.
N¨m nhãm c©y ¨n qu¶ quan träng nhÊt cña ViÖt Nam bao
gåm chuèi, xoµi, nh·n-v¶i-ch«m ch«m, qu¶ cã mói
(cam, chanh, quýt, bëi) vµ døa. Vµo n¨m 1995 th×
diÖn tÝch cña 5 nhãm c©y ¨n qu¶ nµy chØ cã 236,6
ngh×n ha (chiÕm 68% tæng diÖn tÝch c©y ¨n tr¸i çc
lo¹i) ®Õn n¨m 2000 ®· ®¹t 419 ngh×n ha (chiÕm 74%


tæng diÖn tÝch c©y ¨n tr¸i), víi møc t¨ng b×nh qu©n
hµng n¨m lµ 12,1%/n¨m. DiÖn tÝch çc c©y kh¸c (sÇu
riªng, thanh long, sa p«, mËn, ®u ®ñ, b¬, v.v) còng
t¨ng tõ 109,8 ngh×n ha lªn 146 ngh×n ha trong cïng
kú.
Nhãm çc c©y v¶i-nh·n-ch«m ch«m cã tèc ®é t¨ng
trëng nhanh nhÊt vÒ diÖn tÝch b×nh qu©n 34,8%/n¨m tõ
37,9 ngh×n ha lªn 169 ngh×n ha, tiÕp ®ã lµ xoµi víi
møc t¨ng 17,4%/n¨m tõ 21,1 ngh×n ha lªn 47 ngh×n ha,
døa víi møc 7,1% tõ 26,3 ngh×n ha lªn 37 ngh×n ha.
MÆc dï vËy, cÇn lu ý r»ng diÖn tÝch trång døa chØ
b¾t ®Çu t¨ng kÓ tõ n¨m 1998 khi ViÖt Nam ®· khai
th«ng ®îc trë l¹i thÞ trêng xuÊt khÈu cho mÆt hµng
nµy. Tuy nhiªn, diÖn tÝch trång chuèi vµ c©y cã mói
chØ t¨ng ë møc thÊp t¬ng øng lµ 1,5% vµ 2,4%. Víi
kÕt qu¶ ®ã, diÖn tÝch chuèi vµ c©y cã mói chØ ®¹t 99
ngh×n ha vµ 67 ngh×n ha vµo n¨m 2000. Tèc ®é t¨ng
trëng vÒ diÖn tÝch gieo trång cña v¶i-nh·n-ch«m ch«m
lµ cao nhÊt so víi bÊt kú mét c©y trång nµo kh¸c
trong cïng giai ®o¹n. Nhê ®ã, v¶i-nh·n-ch«m ch«m ®·
trë thµnh nhãm c©y ¨n qu¶ quan träng nhÊt vÒ mÆt
diÖn tÝch, chiÕm 30% tæng diÖn tÝch çc lo¹i. Theo
sè liÖu cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT th× §BSCL lµ vïng
trång c©y ¨n qu¶ lín nhÊt c¶ níc víi diÖn tÝch 238,8
ngh×n ha (chiÕm 38% tæng diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶
toµn quèc). TiÕp ®ã lµ çc vïng §«ng b¾c (xÊp xØ 100
ngh×n ha, 17%), §«ng Nam bé (79 ngh×n ha, 15%), çc

vïng §ång b»ng s«ng Hång (§BSH) vµ B¾c Trung bé cã
kho¶ng tõ 40-50 ngh×n ha. Çc tØnh träng ®iÓm víi
mét sè lo¹i c©y ¨n qu¶ ®îc ph©n bè nh sau: V¶i-nh·n-
ch«m ch«m ®îc tËp trung chñ yÕu ë §BSCL vµ vïng §«ng
B¾c. Çc tØnh trång nhiÒu v¶i nh·n lµ B¾c Giang
(25,5 ngh×n ha), BÕn Tre (16,2 ngh×n ha), TiÒn Giang
(13,5 ngh×n ha), VÜnh Long, S¬n La, H¶i D¬ng (xÊp xØ
9,5 ngh×n ha);
Chuèi ®îc trång r¶i r¸c ë tÊt c¶ çc n¬i trªn
toµn quèc. Çc tØnh trång chuèi chñ yÕu lµ Thanh
Ho¸, Cµ Mau (7-8 ngh×n ha), §ång Nai, Sãc Tr¨ng (6
ngh×n ha);
C©y cã mói ®îc trång chñ yÕu ë §BSCL, nh CÇn Th¬
(13,1 ngh×n ha), BÕn Tre, VÜnh Long (6 ngh×n ha).
Bªn c¹nh ®ã 2 tØnh Hµ Giang vµ NghÖ An còng cã trªn
4 ngh×n ha;
Døa còng ®îc trång tËp trung t¹i §BSCL, nh Kiªn
Giang (9,2 ngh×n ha), TiÒn Giang (7,8 ngh×n ha), B¹c
Liªu (3,6 ngh×n ha);
Xoµi ®îc trång chñ yÕu ë §BSCL, nh TiÒn Giang (6
ngh×n ha), CÇn Th¬, §ång Th¸p, Kiªn Giang (trªn 3
ngh×n ha). Bªn c¹nh ®ã, çc tØnh B×nh Phíc vµ Kh¸nh
Hoµ còng cã trªn 4 ngh×n ha xoµi.1

1
Nguån: B¸o ço s¬ kÕt 1 n¨m thùc hiÖn ch¬ng tr×nh rau qu¶, 9/2001, Ban ChØ ®¹o ch¬ng
tr×nh rau qu¶, Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT


2. S¶n lîng vµ n¨ng suÊt
Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n cho
biÕt, trong n¨m 2001, tæng diÖn tÝch rau qu¶ ViÖt
Nam ®· t¨ng 6,3% so víi n¨m 2000, v× vËy, tæng s¶n
lîng rau qu¶ còng t¨ng 5% so víi n¨m tríc. S¶n lîng
rau qu¶ n¨m 2000 t¨ng 5% so víi n¨m 1999 vµ ®¹t 10
tÊn trong ®ã 6 triÖu tÊn qu¶ vµ 4 triÖu tÊn rau. C¸c
lo¹i rau qu¶ chñ yÕu gåm: chuèi, døa, thanh long,
nh·n, v¶i, xoµi, da hÊu, da chuét, m¨ng ta, ng« bao
tö... Tuy nhiªn tèc ®é t¨ng diÖn tÝch cao h¬n tèc ®é
t¨ng s¶n lîng, ®iÒu nµy cho thÊy n¨ng suÊt cña rau
qu¶ cña níc ta nãi chung cha cao: n¨ng suÊt rau lµ
14 triÖu tÊn/ha; n¨ng suÊt qu¶ lµ 8,5triÖu tÊn/ha.
Theo dù kiÕn cña Bé NN vµ PTNT ®Õn n¨m 2010, s¶n l-
îng rau qu¶ sÏ ®¹t 17 triÖu tÊn, t¨ng 5,4%/n¨m.
§ång b»ng s«ng Hång lµ vïng s¶n xuÊt rau lín
nhÊt cña c¶ níc, chiÕm kho¶ng 29% s¶n lîng rau toµn
quèc, víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ ®Êt ®ai, thêi
tiÕt vµ gÇn thÞ trêng Hµ Néi. Thêi tiÕt m¸t trong
giai ®o¹n th¸ng 10 ®Õn th¸ng 2 lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó
trång c¸c lo¹i rau «n ®íi nh c¶i b¾p, hµnh, cµ chua,
cñ c¶i vµ xóp l¬. TiÕp theo, §BSCL chiÕm 23% s¶n l-
îng rau cña c¶ níc. N¨ng suÊt rau qu¶ c¶ níc nãi
chung t¨ng 0,7%/n¨m vµo nh÷ng n¨m 90. Do diÖn tÝch
rau gÇn ®©y t¨ng kh¸, nªn s¶n lîng rau n¨m 1999 c¶
níc ®¹t gÇn 5 triÖu tÊn, b×nh qu©n ®Çu ngêi
60kg/n¨m. Nhng so víi b×nh qu©n chung cña thÕ giíi

1999 lµ 90kg/n¨m th× møc b×nh qu©n ®Çu ngêi níc ta
cßn thÊp. Tuy nhiªn n¨ng suÊt nhiÒu lo¹i rau (nh b¾p
c¶i, da hÊu, cµ chua…) cña vïng truyÒn thèng vÉn
cao.
VÝ dô: B¾p c¶i 40 –60 tÊn/ha, cµ chua 20 –40
tÊn/ha…
Xu híng biÕn ®éng s¶n lîng cña çc lo¹i c©y ¨n
qu¶ gièng víi sù thay ®æi diÖn tÝch: s¶n lîng v¶i,
nh·n, ch«m ch«m t¨ng rÊt nhanh, s¶n lîng c©y cã mói
còng vËy, trong khi s¶n lîng chuèi hÇu nh kh«ng
t¨ng, cßn s¶n lîng døa l¹i cã xu híng gi¶m xuèng.
§iÒu ®¸ng chó ý lµ ®èi víi çc lo¹i tr¸i c©y chñ
yÕu, tèc ®é t¨ng diÖn tÝch cao h¬n tèc ®é t¨ng s¶n
lîng, ®ång nghÜa víi viÖc n¨ng suÊt cña mét sè lo¹i
tr¸i c©y gi¶m xuèng. HiÖn nay, n¨ng suÊt qu¶ cña
ViÖt Nam nh×n chung cßn thÊp: v¶i (8 tÊn/ha), nh·n
(10-11 tÊn/ha), xoµi (14 tÊn/ha), døa (13-14
tÊn/ha), c©y cã mói (14 tÊn/ha). TÝnh chung, tæng
s¶n lîng qu¶ çc lo¹i ®¹t xÊp xØ 4 triÖu tÊn trong
n¨m 2000, t¨ng kho¶ng 1 triÖu tÊn so víi n¨m 1995.
Trong n¨m 2001, tæng sè lîng qu¶ íc ®¹t 4,2 triÖu
tÊn.

B¶ng 10- DiÖn tÝch, n¨ng suÊt s¶n lîng mét sè c©y ¨n
qu¶, giai ®o¹n 1995-20002 (§¬n vÞ tÝnh: DiÖn tÝch:1000
ha; N¨ng suÊt tÊn/ha; S¶n lîng 1000 tÊn)
2
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2000 vµ b¸o ço cña ban ChØ ®¹o ch¬ng tr×nh rau qu¶
cña Bé


1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002
DiÖn tÝch 346 37 42 44 51 565
gieo trång c©y ,4 5,1 6,1 7,0 2,8 ,0
¨n qu¶
S¶n lîng qu¶ 3,0 4,0
c¸c lo¹i
(triÖu tÊn)
1- Cam,
chanh, quýt
+ DiÖn tÝch 5 6 74,6
gieo trång 9,5 74,1 67,2 71,0 63,4 7,0
+ N¨ng suÊt 8,6
b×nh qu©n* 6,4 6,6 5,9 5,7 6,4 6,4
+ S¶n lîng 379 44 39 40 40 427 441,8
,4 4,5 3,3 1,5 5,1 ,0
2- Chuèi
+ DiÖn tÝch 9 9 101,5
gieo trång 1,8 95,9 92,4 89,3 94,6 9,0
+ N¨ng suÊt 11,3
b×nh qu©n* 4,0 3,8 4,2 13,5 13,1 1,1
+ S¶n lîng 282, 1 1 1 1 1100,0 1044,4
2 18,7 16,1 08,0 42,6
3- Xoµi
gieo trång 1,1 26,2 31,2 37,1 40,7 7,0
+ N¨ng suÊt 6,3
b×nh qu©n* 7,2 7,2 5,3 4,9 4,6 3,8
+ S¶n lîng 152 18 16 18 18 178 209,4
,5 7,9 4,8 0,5 8,6 ,9
4- Døa
gieo trång 6,3 26,2 25,8 28,8 32,3 7,0

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002
+ N¨ng suÊt 10,3
b×nh qu©n* 7,0 7,1 7,7 8,5 8,1 7,9
+ S¶n lîng 184 18 1 24 26 292 348,4
,8 5,2 992 3,6 2,8 ,0
5- Nh·n, v¶i,
ch«m ch«m
+ DiÖn tÝch 3 11 13 169 226,5
gieo trång 7,9 62,0 90,6 3,7 1,2 ,0
+ N¨ng suÊt 4,0
b×nh qu©n* 5,9 4,5 4,5 3,8 4,2 3,6
+ S¶n lîng 223 27 40 42 54 617 904,5
,2 5,9 5,2 8,6 5,4 ,0
6- Nho
+ DiÖn tÝch
gieo trång 2,3 2,3 1,5 1,7 1,8
+ N¨ng suÊt 1
b×nh qu©n* 15,3 19,9 22,5 11,9 3,6
+ S¶n lîng 2
35,2 45,8 33,8 20,2 4,5
7- Thanh Long
+ DiÖn tÝch
gieo trång 1,5 1,8 2,0 2,8 3,2
+ N¨ng suÊt 1
b×nh qu©n* 10,1 9,7 10,3 11,9 4,3
+ S¶n lîng 4
15,1 17,5 20,6 33,2 5,8

Nguån: Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n

Ghi chó: *N¨ng suÊt c¸c lo¹i c©y ¨n trong b¶ng
trªn qu¶ tÝnh theo diÖn tÝch gieo trång nªn thÊp h¬n


so víi n¨ng suÊt thùc thu khi c©y ¨n qu¶ ®Õn giai
®o¹n cho thu ho¹ch kh¸ æn ®Þnh.

3. Thùc tr¹ng chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n rau qu¶

3.1. HÖ thèng b¶o qu¶n

C«ng nghÖ b¶o qu¶n rau qu¶ t¬i gi÷ vai trß rÊt
quan träng, do ®Æc tÝnh thu ho¹ch theo mïa vô, thêi
gian thu ho¹ch ng¾n, kh¶ n¨ng vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n
rau qu¶ l¹i khã kh¨n. Trong khi ®ã, ngêi tiªu dïng
trªn thÕ giíi ®ang cã xu híng gia t¨ng cÇu ®èi víi
s¶n phÈm ë d¹ng t¬i. HÇu hÕt rau qu¶ t¬i trong ®iÒu
kiÖn ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm cã gi¸ trÞ
dinh dìng cao h¬n so víi s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn.
Nhng cho ®Õn nay kü thuËt b¶o qu¶n rau qu¶ t¬i míi
dõng ë møc sö dông kinh nghiÖm truyÒn thèng, thñ
c«ng lµ chÝnh, cha cã thiÕt bÞ lùa chän vµ xö lý qu¶
t¬i tríc khi xuÊt khÈu. Do c«ng t¸c b¶o qu¶n kh«ng
tèt nªn chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt
khÈu thêng vît ®Þnh møc cho phÐp. Còng cha cã c«ng
nghÖ vµ ph¬ng tiÖn thÝch hîp ®Ó b¶o qu¶n rau qu¶ sau
thu ho¹ch nªn tû lÖ h háng cao. §Ó ®a nguyªn liÖu
®Õn n¬i chÕ biÕn, s¶n phÈm bÞ háng do b¶o qu¶n kh«ng
tèt lªn tíi hµng chôc phÇn tr¨m. NhiÒu lo¹i qu¶ nh
nh·n, v¶i thiÒu, chuèi ®îc sÊy kh« ®Ó kÐo dµi thêi
gian b¶o qu¶n, nhng kh«ng gi÷ ®îc h¬ng vÞ th¬m ngon
vèn cã ban ®Çu. Kü thuËt b¶o qu¶n míi chØ dõng l¹i ë
møc ®ãng gãi bao b× vµ lu tr÷ t¹i c¶ng b»ng kho m¸t

chuyªn dïng. VËy mµ vÉn cha ®¹t yªu cÇu, do mÉu m·
cßn xÊu, thao t¸c thñ c«ng dÉn ®Õn tÝnh ®ång bé
kh«ng cao. Nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c b¶o qu¶n
còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè lµm gi¶m søc c¹nh
tranh cña s¶n phÈm rau qu¶ trong níc vµ c¶n trë ho¹t
®éng xuÊt khÈu rau qu¶ ph¸t triÓn.

3.2. HÖ thèng chÕ biÕn
Çc lo¹i qu¶ ë ViÖt Nam chñ yÕu ®îc tiªu thô ë
d¹ng t¬i, chØ cã mét tû lÖ rÊt nhá ®îc chÕ biÕn,
kho¶ng 10% theo íc tÝnh cña Ban chØ ®¹o ch¬ng tr×nh
rau qu¶. TÝnh ®Õn n¨m 2001, ViÖt Nam cã 17 nhµ m¸y
vµ 48 c¬ së chÕ biÕn rau qu¶ víi tæng c«ng suÊt chÕ
biÕn ®¹t kho¶ng 180.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m. Bªn c¹nh
®ã, cßn cã mét sè nhµ m¸y kh¸c ®ang ®îc x©y dùng víi
tæng c«ng suÊt chÕ biÕn kho¶ng 20.000 tÊn s¶n
phÈm/n¨m. Nh vËy, nÕu tÝnh c¶ nh÷ng nhµ m¸y nµy th×
tæng c«ng suÊt chÕ biÕn cña toµn bé çc nhµ m¸y vµ
c¬ së sÏ ®¹t kho¶ng 200.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m.
Bªn c¹nh hÖ thèng chÕ biÕn rau qu¶ chÝnh thèng,
cßn h×nh thµnh nh÷ng c¬ së chÕ biÕn-b¶o qu¶n qui m«
nhá cña ngêi d©n, hay cßn gäi lµ c¬ së thñ c«ng. Çc
vïng chÕ biÕn qu¶ tËp trung cã qui m« cÊp hé gia
®×nh ®· ®îc h×nh thµnh, nh: v¶i sÊy kh« ë Lôc Ng¹n-
B¾c Giang (1.500 hé); long nh·n ë Hng Yªn (100 hé);,
nh·n sÊy ë VÜnh Long (110 hé)3. NÕu nh 5 n¨m tríc

3
Nguån: B¸o ço s¬ kÕt 1 n¨m thùc hiÖn ch¬ng tr×nh rau qu¶, 9/2001


®©y ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ ë ViÖt Nam
chñ yÕu gåm çc doanh nghiÖp nhµ níc, ®Æc biÖt lµ
Tæng C«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam (Vegetexco) th× trong
vßng vµi n¨m trë l¹i ®©y çc nhµ m¸y chÕ biÕn cña t
nh©n vµ cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®· ph¸t triÓn rÊt
m¹nh nh: Nhµ m¸y chÕ biÕn níc gi¶i kh¸t DELTA ë Long
An cã c«ng suÊt 10.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m. Nh vËy, c¬
cÊu cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ ®· thay
®æi ®¸ng kÓ trong vµi n¨m qua víi viÖc më réng vµ
n©ng cao vai trß cña çc c¬ së vµ nhµ m¸y chÕ biÕn
cña t doanh. Trong khi ®ã, tû träng cña doanh nghiÖp
nhµ níc mµ nhÊt lµ Vegetexco ®· gi¶m ®¸ng kÓ. Vµo
n¨m 1993, Vegetexco s¶n xuÊt ®îc kho¶ng 30.000 tÊn
rau qu¶ chÕ biÕn ®å hép vµ ®«ng l¹nh th× ®Õn n¨m
2000 chØ cßn kho¶ng 19.610 tÊn vµ ®¹t 27.673 n¨m
2001. Theo ®iÒu tra cña IFPRI, hiÖn nay trªn c¶ níc
cã hµng tr¨m nhµ m¸y vµ c¬ së chÕ biÕn rau qu¶ cã
qui m« nhá vµ võa víi c«ng suÊt b×nh qu©n kho¶ng
1.000-1.500 tÊn nguyªn liÖu/n¨m. Trong sè ®ã kho¶ng
2/3 chØ chÕ biÕn rau, kho¶ng 1/5 chØ chÕ biÕn qu¶ vµ
phÇn cßn l¹i th× chÕ biÕn c¶ rau vµ qu¶. PhÇn lín
kho¶ng 4/5 çc nhµ m¸y lµ thuéc kinh tÕ t nh©n chØ
cã kho¶ng trªn díi 10% lµ doanh nghiÖp nhµ níc vµ
cßn l¹i lµ çc nhµ m¸y liªn doanh cã vèn ®Çu t níc
ngoµi.
HÇu nh tÊt c¶ çc c¬ së s¶n xuÊt ®Òu cã hÖ thèng
kho dù tr÷ s¶n phÈm víi c«ng suÊt kh¸c nhau tuy

nhiªn rÊt Ýt c¬ s¬ chÕ biÕn cã hÖ thèng kho l¹nh.
§èi víi nh÷ng c¬ së chÕ biÕn nhá vµi tr¨m tÊn s¶n
phÈm hµng n¨m th× hä thêng sö dông nhµ ë kÕt hîp lµm
kho. ChØ cã nh÷ng nhµ m¸y chÕ biÕn cã qui m« võa vµ
lín th× cã hÖ thèng nhµ kho riªng vµ mét sè cã nh÷ng
kho l¹nh cã thÓ b¶o quan ®îc s¶n phÈm l©u h¬n.
Tuy nhiªn, trong khi çc nhµ m¸y chÕ biÕn rau
qu¶ ®îc x©y dùng ngµy cµng nhiÒu nhng viÖc x©y dùng
vïng nguyªn liÖu l¹i chËm h¬n x©y dùng nhµ m¸y, dÉn
®Õn t×nh tr¹ng kh¸ phæ biÕn lµ nhµ m¸y thiÕu ph¶i
chê vïng nguyªn liÖu ph¸t triÓn. Thªm vµo ®ã thiÕu
c¶ vèn lu ®éng, nhµ m¸y ho¹t ®éng kh«ng hÕt c«ng
suÊt, thËm chÝ mét sè nhµ m¸y ph¶i ®ãng cöa.
Çc d¹ng chÕ biÕn c¬ b¶n ®îc tiªu thô ë ViÖt Nam
gåm cã níc Ðp tr¸i c©y, qu¶ íp ®êng, møt, sÊy kh« vµ
mét sè qu¶ ®ãng hép. Trong ®ã phæ biÕn nhÊt lµ níc
Ðp tr¸i c©y nh níc Ðp t¸o, cam, døa, v¶i, ch«m ch«m,
®µo, xoµi, l¹c tiªn, æi. Çc d¹ng c¬ b¶n ®îc tiªu
thô víi sè lîng lín lµ níc cam, t¸o vµ hçn hîp.
Chóng ta cã thÓ nhËn thÊy sù xuÊt hiÖn cña çc s¶n
phÈm níc Ðp cña ViÖt Nam lÉn hµng nhËp khÈu. Çc nhµ
s¶n xuÊt níc Ðp lín ë ViÖt Nam lµ Vinamilk, tiÕp
theo ®ã lµ Delta. §èi víi çc lo¹i møt vµ qu¶ ®ãng
hép chØ cã t¹i çc siªu thÞ vµ cöa hµng thùc phÈm
lín. PhÇn lín trong sè nµy lµ hµng nhËp khÈu vµ chØ
cã mét sè Ýt ®îc chÕ biÕn trong níc, chñ yÕu t¹i çc


nhµ m¸y cã vèn liªn doanh víi c«ng ty níc ngoµi. Çc
lo¹i qu¶ kh« vµ qu¶ tÈm ®êng rÊt phæ biÕn ë ViÖt
Nam. Çc lo¹i qu¶ tÈm ®êng gåm cã m¬, mËn, khÕ,
quýt, t¸o, dõa, mÝt, vµ chuèi. T¬ng tù d¹ng sÊy kh«
cã thÓ dÔ dµng t×m thÊy cña çc lo¹i qu¶, gåm v¶i,
nh·n, t¸o, mÝt, chuèt vµ nhiÒu lo¹i kh¸c.

II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ
trêng Mü
1.Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam

1.1.§Æc ®iÓm vµ xu híng biÕn ®éng cña kim ng¹ch
xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü
1.1.1. §Æc ®iÓm vµ xu híng biÕn ®éng chung cña
kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam
Tõ n¨m 1990 trë vÒ tríc, rau qu¶ cña ViÖt Nam
chñ yÕu xuÊt sang Liªn X« vµ çc níc §«ng ¢u, nhÊt
lµ khi ViÖt Nam chÝnh thøc gia nhËp Céng §ång Hç Trî
Kinh tÕ COMENCO. Sau cuéc khñng ho¶ng cña çc níc
XHCN, sù sôp ®æ cña khèi COMENCO lµm gi¸n ®o¹n trao
®æi th¬ng m¹i gi÷a çc níc, thªm vµo ®ã sù suy tho¸i
kinh tÕ lµm gi¶m nhu cÇu nhËp khÈu ®èi víi çc s¶n
phÈm cña ViÖt Nam. XuÊt khÈu gi¶m tõ 9.535 tÊn
(1989) xuèng cßn 450 tÊn (1991).
Trong vßng mét vµi n¨m sau ®ã, xuÊt khÈu rau qu¶
l¹i t¨ng m¹nh trë l¹i mét phÇn do cã sù chuyÓn ®æi
c¬ cÊu c©y trång, mét sè diÖn tÝch ®Êt trång lóa ®îc
chuyÓn sang trång rau vµ c©y ¨n qu¶. §©y còng lµ
thêi kú s¶n xuÊt rau qu¶ ®îc nhµ níc ®Æc biÖt quan


t©m, do vÊn ®Ò an ninh l¬ng thùc kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò
bøc xóc hµng ®Çu. ChÝnh phñ ®· duyÖt ®Ò ¸n ph¸t
triÓn rau qu¶ ®Õn n¨m 2010 víi tæng vèn ®Çu t lªn
®Õn 16.086 tû ®ång. Nhê vËy, nh÷ng n¨m gÇn ®©y,
trong khi nhiÒu mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu thÊp
h¬n nh÷ng n¨m tríc th× rau qu¶ l¹i næi lªn nh mét
mÆt hµng ®¹t gi¸ trÞ xuÊt khÈu lín.


B¶ng 11: Kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam tõ
1997-2000

Gi¸ trÞ % so víi
N¨m
(triÖu USD) n¨m tríc
1996 61 145%
1997 68 111%
1998 54 79%
1999 105 194%
2000 213.6 203%
2001 330 154%
2002 201 61%

Nguån: Bé th¬ng m¹i

Kim ng¹ch n¨m 1996 t¨ng gÊp gÇn 4 lÇn kim ng¹ch
n¨m 1993. Chñ yÕu do viÖc th¶ næi ®ång néi tÖ cña
ViÖt Nam lµm cho xuÊt khÈu cã lîi h¬n, vµ thÞ trêng
xuÊt khÈu ®îc tù do ho¸ nhanh chãng, cho phÐp çc
c«ng ty t nh©n tham gia xuÊt khÈu. Tõ n¨m 1997 trë
l¹i ®©y, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· cã bíc t¨ng trëng t-
¬ng ®èi v÷ng ch¾c vµ ®¹t kÕt qu¶ cao xÊp xØ 30%. §©y
lµ tèc ®é t¨ng trëng cao nhÊt trong sè tÊt c¶ çc
mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu quan träng cña ViÖt Nam
cã kim ng¹ch trªn 50 triÖu USD trong cïng giai ®o¹n
1996-2001. Víi tèc ®é ®ã, kim ng¹ch xuÊt khÈu rau
qu¶ çc lo¹i cña ViÖt Nam trong n¨m 2001 ®· ®¹t møc
kû lôc 330 triÖu USD, gÊp h¬n 5 lÇn so víi møc 61
triÖu USD ®¹t ®îc trong n¨m 1996. Còng trong thêi


gian nµy kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ cña n¨m 1998 bÞ
gi¶m ®¸ng kÓ h¬n 25%, chñ yÕu lµ do khñng ho¶ng tµi
chÝnh khu vùc lµm gi¶m gi¸ xuÊt khÈu, dÉn ®Õn kim
ng¹ch gi¶m, thªm vµo ®ã lµ hiÖn tîng El Nino n¾ng
kÐo dµi vµ h¹n h¸n lµm n¨ng suÊt cña rau qu¶ thÊp
l¹i vÊp ph¶i sù c¹nh tranh gay g¾t cña rau qu¶ Th¸i
Lan. Nhng n¨m sau ®ã, s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt khÈu cã
møc t¨ng trëng lín thø 3 trong sè c¸c mÆt hµng xuÊt
khÈu cña ViÖt nam. Tæng sè ngo¹i tÖ thu vÒ tõ xuÊt
khÈu rau qu¶ chØ ®øng thø 4 sau thuû s¶n, g¹o, cµ
phª. ChØ tÝnh riªng tõ n¨m 2000-2001, gi¸ trÞ xuÊt
khÈu rau qu¶ t¬i vµ chÕ biÕn t¨ng 54% trong khi tæng
kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n cña c¶ níc l¹i gi¶m nhÑ
tõ 2,8 tû USD xuèng cßn 2,77 tû. Tuy vËy gi¸ trÞ kim
ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ ®¹t ®îc cßn cha æn ®Þnh, cha
t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng s½n cã. Nh×n chung kim ng¹ch
xuÊt khÈu rau qu¶ míi chØ chiÕm tû träng nhá trong
tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n cña c¶ níc. N¨m
1998, kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ míi chiÕm tû träng
lµ 1,5% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n«ng-l©m-
thuû s¶n, vµ tû träng nµy cã t¨ng lªn trong nh÷ng
n¨m sau ®ã, n¨m 1999: 3%, n¨m 2000: 5%, vµ ®Ønh cao
®¹t ®îc lµ 7,5% trong n¨m 2001, nhng vµo 2 n¨m 2002
vµ 2003 tû träng ®ang cã xu híng gi¶m. Nguyªn nh©n
nµy b¾t nguån tõ t×nh tr¹ng gi¸ n«ng s¶n xuÊt khÈu
gi¶m trªn thÞ trêng thÕ giíi, phÇn n÷a lµ do nh÷ng
khã kh¨n trong xuÊt khÈu sang thÞ trêng Trung Quèc-

thÞ trêng rau qu¶ lín nhÊt cña ViÖt Nam - sau khi
Trung Quèc ra nhËp Tæ chøc th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO).
Nh÷ng con sè trªn nãi lªn r»ng, n¨ng lùc s¶n xuÊt
rau qu¶ cña ViÖt Nam vÉn cßn rÊt khiªm tèn, gi¸ trÞ
xuÊt khÈu rau qu¶ cßn rÊt nhá bÐ vµ kh«ng ®¸ng kÓ so
víi xuÊt khÈu n«ng- l©m- thuû s¶n nãi chung.

1.1.2. Xu híng biÕn ®éng cña kim ng¹ch xuÊt
khÈu rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü

Cïng víi xu híng biÕn ®éng t¨ng cña xuÊt khÈu
rau qu¶ nãi chung vµo tÊt c¶ c¸c thÞ trêng, kim
ng¹ch xuÊt khÈu vµo Mü còng t¨ng trong nh÷ng n¨m
qua, ®a thÞ trêng Mü trë thµnh thÞ trêng rau qu¶ lín
thø 6 cña ViÖt Nam sau nh÷ng thÞ trêng Ch©u ¸: Trung
Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n vµ Hµn Quèc. Tríc nh÷ng n¨m
1990, hÇu nh rau qu¶ cña ViÖt Nam cha ®Õn ®îc víi
thÞ trêng Mü, v× kho¶ng c¸ch ®Þa lý, ®Æc biÖt t×nh
h×nh chÝnh trÞ gi÷a hai níc cßn qu¸ nh¹y c¶m dÉn ®Õn
trao ®æi th¬ng m¹i ®Òu kh«ng ®¸ng kÓ. Hµng ho¸ cña
ViÖt Nam vµo Mü do kh«ng ®îc hëng chÕ ®é ®·i ngé Tèi
HuÖ Quèc (MFN), ph¶i chÞu thuÕ suÊt rÊt cao tõ 30%
®Õn 40%, dÉn ®Õn khã c¹nh tranh víi hµng ho¸ níc
ngoµi trªn thÞ trêng nµy. Tuy vËy, tõ n¨m 1998 trë
l¹i ®©y, gi¸ trÞ ngo¹i tÖ thu ®îc tõ xuÊt khÈu rau
qu¶ vµo Mü còng t¨ng ®¸ng kÓ vµ ®îc ®¸nh gi¸ lµ rÊt
cã triÓn väng trong t¬ng lai.


B¶ng 12: Kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ vµo thÞ trêng
Mü trong nh÷ng n¨m qua (§¬n vÞ: 1000tÊn)

N¨m 1998 1999 2000 2001 2002
Kim ng¹ch xuÊt
khÈu 3457 2894 2178 1971 5318

Nguån: Vô Thèng kª- Bé Th¬ng M¹i.

Trong n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ tr-
êng Mü t¨ng 2 lÇn so víi kim ng¹ch n¨m 2000, ®¹t gi¸
trÞ trªn 5 triÖu ®«la, gÇn b»ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu
vµo mét trong sè nh÷ng thÞ trêng rau qu¶ chÝnh cña
ViÖt Nam nh Hµn Quèc (7,783 triÖu ®« la). Tèc ®é
t¨ng trung b×nh cao h¬n so víi tèc ®é t¨ng kim ng¹ch
qua c¸c n¨m vµo nh÷ng thÞ trêng lín cña rau qu¶ ViÖt
Nam. §îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ trêng tiÒm n¨ng, v× vËy kim
ng¹ch cha lín, míi chØ chiÕm tû träng kho¶ng h¬n 2%
so víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu rau qu¶ cña c¶ níc, nhng ®ã
còng lµ nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ cho toµn ngµnh.
DÊu hiÖu cña sù gia t¨ng nµy b¾t ®Çu vµo n¨m 1998,
tõ sù “cÊt c¸nh” cña mÆt hµng døa hép xuÊt khÈu cña
ta sang thÞ trêng Hoa Kú. Kim ng¹ch xuÊt khÈu døa
hép trong t¬ng lai sÏ lªn tíi h¬n chôc triÖu ®« la
mçi n¨m. Tuy nhiªn sù t¨ng trëng nµy cha æn ®Þnh, vµ
cßn rÊt nhá bÐ so víi tæng kim ng¹ch nhËp khÈu rau
qu¶ hµng n¨m cña Mü. §¹t tû träng lµ 0,1% trong tæng
kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü, thÓ hiÖn rau qu¶ ViÖt

Nam thùc sù míi chØ lµ “®Æt ch©n” lªn ®Êt Mü, chø
cha ®Ó l¹i dÊu Ên quan träng nµo. Mü lµ mét thÞ tr-
êng khã tÝnh víi nh÷ng quy ®Þnh kh¾t khe vÒ vÖ sinh,
çc quy ®Þnh vÒ nh·n m¸c th¬ng m¹i vµ xuÊt xø hµng
ho¸. Trong khi ®ã, c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n vÖ
sinh dÞch tÔ cña ta l¹i cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ
tiªu chuÈn chÊt lîng còng nh thÞ hiÕu thÞ trêng.
Kh©u tiÕp thÞ vµ qu¶ng ço cña ViÖt Nam cßn yÕu, lµm
h¹n chÕ kh¶ n¨ng ®Èy nhanh xuÊt khÈu rau qu¶ chÕ
biÕn còng nh rau qu¶ t¬i sang thÞ trêng Mü.

1.2. Kim ng¹ch xuÊt khÈu theo c¬ cÊu mÆt hµng
Rau qu¶ xuÊt khÈu cña ViÖt nam ra thÕ giíi díi
çc d¹ng t¬i, sÊy kh«, ®«ng l¹nh vµ ®ãng hép. Trong
®ã h¬n 80% lîng rau qu¶ xuÊt khÈu lµ ë d¹ng chÕ
biÕn, hÇu hÕt lµ ®ãng hép vµ mét phÇn ë d¹ng sÊy kh«
vµ ®«ng l¹nh, phÇn cßn l¹i lµ rau qu¶ t¬i, xuÊt khÈu
kh«ng ®¸ng kÓ. Çc lo¹i qu¶ xuÊt khÈu chñ yÕu lµ
døa, chuèi, xoµi, v¶i, da hÊu, nh·n, thanh long vµ
ch«m ch«m; çc lo¹i rau xuÊt khÈu lµ c¶i b¾p, da
chuét, khoai t©y, hµnh, cµ chua, ®Ëu, sóp l¬ vµ ít.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do cã sù biÕn ®éng vÒ thÞ trêng
xuÊt khÈu vµ khèi lîng xuÊt khÈu nªn c¬ cÊu çc mÆt
hµng xuÊt khÈu cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. Theo sè liÖu
cña Tæng côc H¶i quan vÒ c¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu
cña ViÖt Nam trong n¨m 1999 ®èi víi toµn thÕ giíi
nh sau: rau qu¶ t¬i (27,6 triÖu USD, chiÕm tû träng


Giải pháp mở rộng XK rau quả vào thị trường Hoa Kỳ

Giải pháp mở rộng XK rau quả vào thị trường Hoa Kỳ

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (18)

Similar to Giải pháp mở rộng XK rau quả vào thị trường Hoa Kỳ

Similar to Giải pháp mở rộng XK rau quả vào thị trường Hoa Kỳ (20)

More from Digiword Ha Noi

More from Digiword Ha Noi (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Giải pháp mở rộng XK rau quả vào thị trường Hoa Kỳ