Phân tích những dấu hiệu ngôn ngữ, cử chỉ ở người đối diện để nhận biết họ có đang nói dối bạn hay không.

1. Làm thế nào để biết một người đang nói dối?
Trình bày: DeltaViet
Khóa học Hành Trình Delta Trực Tuyến
www.hanhtrinhdelta.edu.vn

2. Lợi ích khi xem slide
• “Thật thú vị khi biết được ai đó đang nói dối và ta giả vờ tin điều đó”
– Hẳn bạn không một lần nghĩ đến điều này, và ước rằng có đủ khả năng
để phát hiện ra một người có đang nói dối hay không. Tuy nhiên, chúng ta
vẫn chỉ đang cố gắng phát hiện ra lời nói dối qua độ tin cậy của lời nói và
nhân cách người đó. Một người đáng tin cậy thì lời nói ra ắt hẳn sẽ chẳng
bao giờ là dối trá. Thế nhưng thế nào là đáng tin cậy? Một người chỉ mới
gặp lần đầu hoặc vài lần thì làm sao biết lời nói của họ có đáng tin hay
không?
• Qua việc đưa ra các dấu hiệu về ngôn ngữ cơ thể, cách sử dụng ngôn từ
trong cuộc hội thoại, slide này sẽ giúp bạn nhận biết liệu người đối diện có
đang nói dối mình hay không 
Và có thể một vài lợi ích khác như, bạn sẽ áp dụng để che đậy lời nói dối
của mình, chẳng hạn 

3. Phát hiện lời nói dối như thế nào?
• Dấu hiệu của ngôn ngữ cơ thể
1
• Thái độ và sự ảnh hưởng cá
2 nhân
• Nội dung lời nói và ngữ cảnh
3
• Một số dấu hiệu khác
4

4. • Chúng ta ghét bị ai đó lừa dối. Nhân loại ghét sự dối trá. Và thật đáng tiếc
là không ít người sử dụng chúng với mục đích kém cao thượng.

5. 1. Ngôn ngữ cơ thể lật trần lời nói dối
• Một tên mũi dài có thể nói trơn tru vô số điều giả tạo với ánh mắt tỏ ra vẻ
thành thật nhưng các cử động tay, cơ mặt, cử động mắt ít khi trung thành
với chủ nhân của nó. Điều này có nghĩa là, khi một người nói dối, anh ta có
thể nói mọi thứ sao cho đáng tin nhất, trừ việc điều khiển cơ thể cho khớp
với sự thành thật mà anh ta cố thể hiện.
• Các chuyên gia tâm lý tin rằng, ngôn ngữ cơ thể biểu hiện cảm xúc
thật của một người rất lớn, trong nhiều trường hợp nó thể hiện đến
80% lượng thông tin mà người đối diện thực sự muốn truyền tải. Khi
đang cố che đậy một sự thật nào đó, thần kinh chúng ta căng thẳng hơn
thường lệ (đôi khi chúng ta không nhận ra điều này), và các cử động tay
chân sẽ nhịp theo sự căng thẳng này (ví dụ như khi bạn ngạc nhiên thì mắt
mở to ra để thu nhận nhiều thông tin hơn bình thường, khi bế tắc bạn ôm
đầu như một kiểu bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công…- đây là những phản xạ
bạn không hề ý thức được)
Nếu tinh ý, bạn sẽ nhận ra các dấu hiệu sau ở một kẻ đang nói dối:

6. Những cử chỉ phổ biến của kẻ nói dối
• Tránh nhìn vào mắt bạn. Dân gian vẫn truyền tai nhau một chiêu thức hiệu
quả để phát hiện ra kẻ nói dối là hãy yêu cầu họ nhìn thẳng vào mắt bạn.
Những ai không dám nhìn vào mắt đối phương khi trao đổi điều gì đó là kẻ
không thành thật. Tuy nhiên chiêu thức này không phải lúc nào cũng có tác
dụng, vì sự thật là ngày nay không hiếm những kẻ “nói dối không chớp mắt”
 Bên cạnh đó là có người rụt rè, nhút nhát không dám nhìn thẳng vào mắt
người khác. Bạn cần phải quan sát nhiều dấu hiệu hơn nữa từ đối tượng.
Dù sao đi nữa, đây cũng là một yếu tố quan trọng không nên bỏ qua 
Cẩn thận với
những kẻ “nói dối
không chớp mắt”

7. • Hai bàn tay nắm chặt với nhau, tay, chân cố thu hẹp lại sát với cơ thể
để càng hạn chế bớt không gian càng tốt. Sự thu hẹp này mang ý nghĩa
giấu mình, không chia sẻ quyền riêng tư và như thế, họ đang cố gắng che
dấu con người thật của mình.
• Đưa tay sờ mặt, miệng, mũi cổ hoặc tai: đây là thông điệp ngầm cho
thấy kẻ nói dối đang cố điều chỉnh luận điệu và sắc thái lời nói sao cho
đáng tin nhất. Họ sợ bị phát hiện ra mình đang nói dối nên cố giữ bình tĩnh
và điều tiết cảm xúc bằng những cử động như trên.

8. • Biểu hiện cảm xúc chỉ giới hạn ở việc cử động các cơ miệng thay vì
toàn bộ khuôn mặt (ví dụ cảm xúc vui, buồn, giận dữ…) Chẳng hạn, khi
một người cười vì vui sướng, ánh mắt họ sẽ ánh lên sự thích thú, cơ trên
trán giãn ra, cơ quanh vùng mắt uốn cong xuống, cơ hàm bị đẩy về phía
sau khiến khuôn mặt có vẻ giãn ra thoải mái hơn. Nếu sự thay đổi chỉ diễn
ra ở sự thay đổi cơ vòm miệng thì đó là một nụ cười gượng gạo và sẽ hiển
thị một ý nghĩa khác mà không phải là vui sướng.
Một nụ cười rất “kỹ thuật”

9. • Thường không thoải mái với câu trả lời dối trá của mình:
Nghiêng đầu hoặc xoay người khi trả lời.
• Cử chỉ không khớp với nội dung lời nói:
Hãy lưu ý đến điều này. Giả sử bạn đang xem một vở kịch câm. Chỉ cần
nhìn vào các dấu hiệu ngôn ngữ cơ thể của họ, bạn cũng đoán ra cảm xúc
của họ đang diễn ra như thế nào, đúng không? Bây giờ hãy tưởng tượng,
một đoạn hội thoại được ráp vào và không khớp với những chuỗi cảm xúc
đó, bạn sẽ nhận ra ngay sự bất thường trong lời nói của họ.
Ví dụ ánh mắt nhìn xuống, vai hơi thõng xuống chắc chắn là biểu hiện của
một tâm trạng buồn bã, thất vọng…nên khi họ nói “tôi đang vui”, chắc chắn
đó là lời nói không thật lòng.
Giải thích thêm của
Bờm: Bạn không thể
tin vào lời nói “anh yêu
em” kèm theo một cái
nhún vai, phải không?

10. 2. Thái độ và ảnh hưởng cá nhân
• Các chuyên gia tâm lý khẳng định, một người nói dối cố gây ảnh hưởng cá
nhân và mong muốn khẳng định lời mình nói hơn bình thường. Họ có
khuynh hướng đưa ra lời phản bác hơn là lúc thành thật. Một vài điểm sau
sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về điều này:

11. Người nói dối thường tỏ thái độ
như thế nào?
• Dò xét thái độ của bạn sau khi nói xong. Mỗi khi nói xong điều gì đó
không thật lòng, người nói thường chăm chú quan sát thái độ, phản ứng
của bạn xem bạn có tin tưởng không, lời nói dối có tác dụng không để kịp
thời điều chỉnh những nghi ngờ của bạn.
• Thái độ chống đối và sẵn sàng phản bác. “Suy bụng ta ra bụng người”,
họ không dễ tin vào những gì bạn nói và thường hỏi những câu để bạn
miêu tả chi tiết hơn ý của mình, cố gắng tìm ra sơ hở của bạn.
• .

12. • Một cách vô tình, họ thường để một số vật dụng như ly, tách, sổ, khăn
tay…ở giữa khoảng không gian của hai người. Cử chỉ này biểu hiện
ngầm rằng đó là rào cản giúp họ che giấu sự thật đằng sau lời nói của
mình.
• Không muốn để khoảng lặng giữa hai người khi họ vừa nói xong một
câu không thật lòng: Sự im lặng sẽ tạo ra khoảng thời gian để bạn suy
nghĩ về những gì họ nói và từ đó dễ phát hiện ra điều không bình thường
trong đó. Do vậy, người nói dối thường nhanh chóng lấp đầy khoảng lặng
đó hoặc lá. vấn đề theo hướng khác nếu bạn đang có dấu hiệu nghi ngờ.

13. • Một người thành thật ngay lập tức sẽ rất không hài lòng (biểu hiện ra
thái độ) khi người nghe không tin tưởng những gì họ nói. Trái lại, kẻ
nói dối tỏ ra điềm tĩnh hơn, và cố gắng giải thích cho bạn vì sao bạn nên tin
điều đó.
• Không dễ bị ảnh hưởng bởi lời nói của bạn: Cái gọi là “hiệu ứng gương
soi” sẽ không diễn ra ở người nói dối. Theo lý thuyết này, những người
tham gia cuộc hội thoại thường có tâm lý dễ bị ảnh hưởng bởi ngôn ngữ,
cử chỉ, giọng điệu của nhau và lặp lại hành động/lời nói đó. Nhưng với
người nói dối thì không, họ rất ít khi chịu ảnh hưởng bởi người đối diện vì
bản chất kém thành thật và hay đề phòng người đối diện.
• Mẫn cảm với biểu hiện nghi ngờ từ người đối diện. Kẻ nói dối rất hay
để ý thái độ của người nghe, do vậy một cử chỉ, hành động tỏ ý nghi ngờ
của bạn cũng khiến họ khó chịu và ngay lập tức phản ứng lại – chẳng hạn
như hỏi lại “bạn không tin tôi à?” (mặc dù bạn chưa phản ứng cho họ thấy
là bạn tin hay không).
Bạn có quyền nghi
ngờ những kẻ hay
hỏi câu “bạn
không tin tôi à?”

14. 3. Nội dung lời nói và ngữ cảnh
• Trong nhiều trường hợp, có thể bạn chưa đủ “cao tay” để phát hiện ra kẻ
nói dối chỉ dựa vào ngôn ngữ cơ thể và thái độ, nhưng nội dung lời nói và
cách mà kẻ nói dối trao đổi luôn ẩn chứa một số sơ hở mà nếu bạn để ý,
bạn sẽ nhận ra:
Bạn không phải là một
chuyên gia trong lĩnh vực
phát hiện kẻ nói dối,
nhưng hãy tin rằng
những kẻ nói dối bạn
cũng không “cừ” đến mức
có thể che giấu hết mọi
điều. Chú ý quan sát, bạn
sẽ thấy những quy tắc
này rất hiệu nghiệm 

15. • Lặp lại câu hỏi của bạn ở câu trả lời. Ví dụ, nếu bạn hỏi “hôm qua em có
đi chơi với thằng A không?”, một câu trả lời thật sẽ là “không”, nhưng câu
trả lời dối trá sẽ thường có dạng “Không, hôm qua em không đi chơi với A”.
Các nhà tâm lý học lý giải rằng, sở dĩ có hiện tượng này là người nói dối
đang cố gắng tạo ra sự ăn khớp giữa câu hỏi với câu trả lời kém thành thật
của mình bằng cách để chúng trong một câu – tạo cảm giác logic, liền
mạch.
• Tránh trả lời trực tiếp câu hỏi của bạn. Ví dụ, khi được hỏi “anh có bao
giờ đánh vợ không?”, một câu trả lời không thật lòng sẽ có dạng như “vợ tôi
rất tuyệt vời, cô ấy ít khi làm phật ý tôi. Chẳng có lý do gì để tôi phải đánh
cô ấy cả…”
Sự thật thường ẩn nấp
đằng sau những tấm
màn, bạn phải biết vén
nó lên 

16. • Cố gắng giải thích cụ thể hơn luận điểm của mình dù điều đó không
cần thiết. Ví dụ, một chàng trai trễ hẹn với người yêu vì mải nói chuyện
phiếm với bạn bè nhưng lại nói với cô gái là vì “kẹt xe”. Lúc này anh ta sẽ
không đơn giản dừng lại ở lý do, mà còn giải thích, mô tả, cố đưa ra các
bằng chứng cho cô gái thấy là mình nói thật như “đoạn đường ABC rất
đông người, chen không lọt. Bị vướng mấy chiếc xe bus nên không đi
nhanh được…”
• Hay dùng các trạng từ mang tính chất khẳng định, như “sự thật là,
chắc chắn là, tôi thề là, nói ra nghe khó tin nhưng quả đúng là, không
sai một tí nào…”. Đặc biệt điều này khá chuẩn xác ở một chuyên gia nói
dối. Vì thói quen nói dối tạo cho họ phản xạ phải nói thêm những cụm từ
này để tăng tính hùng biện và thuyết phục đối với người nghe. Dù những
cụm từ này chỉ mang tính hình thức, song hãy để ý một chút: chắc chắn
bạn đã từng có tâm lý rất tin tưởng vào những lời nói có các cụm từ này
đính kèm.

17. 4. Một số dấu hiệu khác
• Những dấu hiệu này thường không phổ biến
nhưng bạn cũng không nên bỏ qua trong công
cuộc vạch mặt kẻ nói dối:
• Nhìn đi chỗ khác khi trả lời các ý quan trọng.
• Thay đổi chủ đề đang nói một cách đột ngột:
không muốn bạn suy nghĩ nhiều về chủ đề đang nói,
vì sợ càng mổ xẻ vấn đề, bạn càng dễ phát hiện ra
những sơ hở của lời nói dối.
• Nói chuyện với giọng đều đều, ít nhấn mạnh vào
điểm nào: khi thông tin là sai sự thật, kẻ nói dối
thường nói với ít sự nhấn giọng. Có thể họ nghĩ rằng
nếu nhấn giọng ở đâu đó, bạn sẽ phát hiện ra bí mật
của họ. Dấu hiệu này thường không rõ nét lắm.
• “Một nửa cái bánh mì vẫn là cái bánh mì, nhưng
một nửa sự thật là giả dối” (Ngạn ngữ Nga), vì vậy
nếu người đối diện chỉ đề cập đến mặt tiêu cực/tích
cực, cung cấp thông tin một cách phiến diện, đó cũng
là một hình thức dối trá.

18. Áp dụng thực tế: Ai đang nói dối?
Trong một cuộc khảo sát nhỏ với 5 cô gái, bạn đặt ra câu hỏi “Các bạn
gái, các bạn đã bao giờ đi chơi qua đêm với một chàng trai chưa?” và
dưới đây là câu trả lời. Bạn có thể căn cứ vào lời họ nói để biết người
nào không thật lòng không?
A: - Dĩ nhiên là chưa. Làm sao mà có thể đi chơi như vậy được. Bố mẹ tớ
cấm cửa ghê lắm. Với lại con gái mà đi qua đêm thì thật là không hay.
B: - Tớ ấy hả? Các bạn gái của tớ thấy đó là chuyện bình thường, nhưng tớ
chưa bao giờ đi qua đêm với bạn trai.
C: - Qua đêm với bạn trai chẳng có gì xấu, quan trọng là các bạn có làm
chuyện gì vượt giới hạn không thôi. Tớ nghĩ chuyện này không quan trọng
lắm.
D: - Qua đêm à? Không đùa chứ? Tớ chỉ qua đêm khi nào có sự chắc chắn
về việc làm đám cưới thôi.
E: Đó là chuyện rất bình thường trong xã hội này. Bọn tớ đã qua đêm rồi
nhưng chẳng làm gì quá giới hạn cả. Bọn tớ đi chơi về khuya và bố mẹ tớ đã
đóng cửa ngủ rồi nên bọn tớ đành thuê phòng khách sạn.

19. Giải đáp từ DeltaViet
• Đặt trường hợp chúng ta chưa biết gì về các cô gái nên không biết tính
cách, quan niệm yêu đương của các nàng thế nào. Bạn có thể áp dụng
những gì DeltaViet đã trình bày để giải mã xem trong 5 người, ai là người
nói dối?
• Xem phân tích của DeltaViet và để lại câu trả lời của bạn ở link dưới đây
nhé: http://hanhtrinhdelta.com/index.php/ky-nang-giao-tiep/nghe-thuat-giao-
tiep-lam-the-nao-de-biet-nguoi-khac-dang-noi-doi-ban/
Trình bày: DeltaViet
Khóa học Hành Trình Delta Trực Tuyến
www.hanhtrinhdelta.edu.vn