Meer informatie is te vinden op: - http://nl.topwiki.nl/index.php/Houdbaarheid en www.toptechnologytalks.nl

1. 21-06-09 15:54Eten onnodig weggegooid door de dictatuur van de houdbaarheidsdatum. - Trouw
Pagina 1 van 3http://www.trouw.nl/krantenarchief/2006/08/08/2296856/Eten_onno…weggegooid__door__de_dictatuur_van_de_houdbaarheidsdatum..html
Krantenarchief
8 augustus 2006
door Deborah Jongejan
Eten onnodig weggegooid door de dictatuur
van de houdbaarheidsdatum.
Eten onnodig weggegooid door de dictatuur van de houdbaarheidsdatum.
Een potje keukenzout, ten minste houdbaar tot 14 februari 2009. Zelfs op onbederfelijke producten staat
nu een houdbaarheidsdatum. Die datum blijkt heilig. Veel mensen gooien voedingsmiddelen die ’over de
datum zijn’ in de vuilnisbak. Er iets minder krampachtig mee omspringen mag wel.
„Er is een houdbaarheidsdatumdictatuur”, vindt culinair journalist Will Jansen. Hij is hoofdredacteur van
het gastronomisch magazine Bouillon!. „Mensen gooien zóveel weg. Alleen omdat de
houdbaarheidsdatum is overschreden. Ik vind het sterk overdreven.” Voor zijn onlangs uitgebrachte boek
Culinaire Almanak heeft hij allerlei producten uit de supermarkt geproefd. Hij kwam ook wel eens een
fles olijfolie tegen die maanden over de datum was. „Maar dan hoef je het niet meteen weg te gooien”,
zegt Jansen. „Het heeft aan kwaliteit wel ingeboet, maar je kunt het altijd nog gebruiken als bakolie.”
Ook een pak melk gooit Jansen op de dag van de houdbaarheidsdatum nog niet weg.
Jansen lijkt een van de weinigen. Elk jaar wordt er in Nederland 3 miljard euro aan voedsel weggegooid.
De grootste verspillers zijn consumenten, die bijna twee derde van het weggegooide voedsel voor hun
rekening nemen. Voor veel mensen is de gedachte: als iets over de datum is, kun je het niet meer eten.
De Warenwet bepaalt dat er een houdbaarheidsdatum op de meeste producten moet staan.
Levensmiddelenfabrikanten of importeurs mogen zelf de termijn van houdbaarheid voor hun product
vaststellen.
De wet maakt onderscheid tussen twee soorten voedsel. Op producten die snel bederven, zoals vlees, kip
en vis, moet een ’te gebruiken tot’-datum staan. Wanneer je het product na deze datum eet, kun je er ziek
van worden.
Op minder bederfelijke producten, zoals koekjes, groenten in blik en meel, staat ’ten minste houdbaar
tot’. Daarachter moet de uiterste datum staan waarop het product zijn kenmerkende eigenschappen, zoals
kleur en smaak, kan verliezen. In principe zul je niet ziek worden, wanneer je deze producten eet als de
’ten minste houdbaar tot’-datum (tht-datum) is verstreken. Uitzondering hierop vormen de meer
bederfelijke producten die ook een tht-datum hebben, zoals melk en eieren.
Sommige producten hoeven geen houdbaarheidsdatum op hun verpakking te hebben. Verse onbewerkte
groenten bijvoorbeeld, omdat consumenten geacht worden te zien of ze nog eetbaar zijn of niet. En
keukenzout, omdat het niet kan bederven.
Toch kun je in de supermarkt zout en groenten aantreffen met een tht-datum. Die zetten
levensmiddelenfabrikanten er uit zichzelf op. Er spelen namelijk andere factoren mee dan de gezondheid
alleen, zegt Wouter de Heij. Hij werkt bij het Wageningse Food Technology Centre en TOP bv, een

2. 21-06-09 15:54Eten onnodig weggegooid door de dictatuur van de houdbaarheidsdatum. - Trouw
Pagina 2 van 3http://www.trouw.nl/krantenarchief/2006/08/08/2296856/Eten_onno…weggegooid__door__de_dictatuur_van_de_houdbaarheidsdatum..html
alleen, zegt Wouter de Heij. Hij werkt bij het Wageningse Food Technology Centre en TOP bv, een
adviesbureau voor de voedselverwerkende industrie. „Fabrikanten willen het aantal klachten
minimaliseren. Ze willen zoveel mogelijk uitsluiten dat mensen iets aan te merken hebben op de kwaliteit
van het product. Als ze de houdbaarheidsdatum bepalen, bouwen ze vaak een ruime marge in.”
Salades van Johma bijvoorbeeld zijn in principe nog twee weken na de tht-datum eetbaar. „Als A-merk
houden we een slag om de arm”, legt Martijn Slikker van Johma uit. „Bij elke schakel in de keten is er
risico dat ons product schade oploopt. De kwetsbare punten ontstaan daar waar het product buiten de
koeling komt. Bijvoorbeeld als de consument er na de aankoop misschien nog een tijdje mee rondloopt
in de boodschappentas. Met de marge van twee weken die we hebben ingebouwd, is een groot deel van
deze kwetsbare punten op te vangen.”
Sommige fabrikanten blijken daarnaast ook gevoelig voor kwaliteittesten van de Consumentenbond,
kranten en tijdschriften. De Heij: „De Consumentenbond bijvoorbeeld heeft in een onderzoek ongeveer
twee jaar geleden gesneden groenten getest op de dag van de houdbaarheidsdatum. Sommige fabrikanten
hebben daarom de datum verkort, zodat hun product er op die dag minder verlept uitziet. Zij vinden het
erg belangrijk om zo hoog mogelijk uit de testen te komen.” Andere fabrikanten hopen juist meer klanten
te trekken met een langere houdbaarheid. Daarom investeren ze in nieuwe technieken op dat gebied.
De houdbaarheidsdatum wordt dus niet alleen vastgesteld met het oog op gezondheidsrisico’s. Toch is de
datum vaak heilig voor consumenten. Dat blijkt al in de supermarkt: mensen zoeken in de schappen naar
die producten met de houdbaarheidsdatum die het verste weg ligt. Wat thuis de datum overschrijdt, gaat
de vuilnisbak in. Iets minder krampachtig mag wel, vindt ook De Heij: „Het is belangrijk om je gezonde
verstand te gebruiken. Je drinkt geen melk die zuur ruikt. Andersom kan ook: ijsbergsla kan een paar
dagen na de houdbaarheidsdatum nog best gegeten worden.”
Toch ligt bij dat gezonde verstand misschien wel het probleem. Weten we niet te weinig van voedsel af,
waardoor we blind afgaan op de informatie op de verpakking? „Ik heb de indruk dat de kennis van
voedsel en houdbaarheid inderdaad is afgenomen”, zegt De Heij. „Welk kind weet nog iets over het
slachtproces van een koe en de verdere vleesverwerking? Voedsel is geïndustrialiseerd en daardoor
anoniemer geworden. Het is veel minder duidelijk waar producten vandaan komen.”
© Trouw 2009, op dit artikel rust copyright.
Houdbaarheidsdatum overschreden?
Vuistregels bij voedsel dat de houdbaarheidsdatum overschreden heeft:
Gesneden slaproducten die er nog fris uitzien. kunnen één tot twee dagen na de houdbaarheidsdatum nog
gegeten worden.
Verse aardappelen uit de koeling zijn nog goed als de zak niet bol staat.
Van bier dat een of twee maanden over de datum is, word je niet ziek.
Gesteriliseerde producten, zoals tomatenpuree, zijn na de houdbaarheidsdatum minder lekker, maar niet
ongezond of onveilig.
Sinaasappelsap is ook na de tht-datum nog te drinken wanneer het pak niet bol staat.
Voor maaltijdsalades geldt: hoe meer ingrediënten erin zitten, hoe meer je moet oppassen.

3. 21-06-09 15:54Eten onnodig weggegooid door de dictatuur van de houdbaarheidsdatum. - Trouw
Pagina 3 van 3http://www.trouw.nl/krantenarchief/2006/08/08/2296856/Eten_onno…weggegooid__door__de_dictatuur_van_de_houdbaarheidsdatum..html
Wanneer de verpakking open is geweest, moeten de meeste producten binnen twee, drie dagen opgegeten
zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor gesneden groenten.
Hoe droger het product, des te langer de houdbaarheid. Natte producten hebben meestal een korte
houdbaarheid.
Tijdens warme zomerdagen is het raadzaam extra op voedsel te letten. Laat verse producten uit de
koeling na de boodschappen niet te lang in de hete auto staan. Let ook op de temperatuur van de
koelkast. Op warme dagen heeft de koelkast meer moeite om onder de maximumtemperatuur van 7
graden Celsius te komen. Laat de deur daarom niet te lang of veel openstaan.
Bijna altijd goed
Producten die vrijwel altijd goed blijven:
thee en koffie
gedroogde soepen, zoals cup-à-soup
azijn en olie
rijst en pasta (mits droog bewaard)
suiker, gedroogde kruiden en zout