http://qimia.blogspot.com კურსის ავტორები: მერაბ ჯელია, გიორგი მახარაძე, ნუნუ ჯავახიშვილი.

1. გაკვეთილი N19
საშინაო დავალების შემოწმება:
1 2Na + 2HCl  2NaCl + H2
Mg + 2HCl  MgCl2 + H2
2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H2
Fe2O3 + 6HCl  2FeCl3 + 3H2O
FeO + 2HCl  FeCl2 + H2O
CaO + 2HCl  CaCl2 + H2O
CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O
Al2O3 + 6HCl  2AlCl3 + 3H2O
KOH + HCl  KCl + H2O
Gr(OH)2 + 2HCl  CrCl2 + 2H2O
Gr(OH)3 + 3HCl  CrCl3 + 3H2O
Na2S + 2HCl  2NaCl + H2S
Na2SO3 + 2HCl  2NaCl + H2SO3 (H2O + SO2)
K2CO3 + 2HCl  2KCl + H2CO3 (H2O + CO2)
2Na + H2SO4  Na2SO4 + H2
Mg + H2SO4  MgSO4 + H2
2Al + 3H2SO4  Al2(SO4)3 + 3H2
Fe2O3 + 3H2SO4  Fe2(SO4)3 + 3H2O
FeO + H2SO4  FeSO4 + H2O
CaO + H2SO4  CaSO4 + H2O
CuO + H2SO4  CuSO4 + H2O
Al2O3 + 3H2SO4  Al2(SO4)3 + 3H2O
2KOH + H2SO4  K2SO4 + 2H2O
Gr(OH)2 + H2SO4  CrSO4 + 2H2O
2Gr(OH)3 + 3H2SO4  Cr2(SO4)3 + 6H2O
Na2S + H2SO4  Na2SO4 + H2S
Na2SO3 + H2SO4  Na2SO4 + H2SO3 (H2O + SO2)
K2CO3 + H2SO4 K2SO4 + H2CO3 (H2O + CO2)
6Na + 2H3PO4  2Na3PO4 + 3H2
3Mg + 2H3PO4  Mg3(PO4)2 + 3H2
2Al + 2H3PO4  2AlPO4 + 3H2
Fe2O3 + 2H3PO4  2FePO4 + 3H2O
3FeO + 2H3PO4  Fe3(PO4)2 + 3H2O
3CaO +2H3PO4  Ca3(PO4)2 + 3H2O
3CuO + 2H3PO4  Cu3(PO4)2 + 3H2O
Al2O3 + 2H3PO4  2AlPO4 + 3H2O
3KOH + H3PO4  K3PO4 + 3H2O
3Gr(OH)2 + 2H3PO4  Cr3 (PO4)2 + 6H2O
Gr(OH)3 +H3PO4  CrPO4 + 3H2O

2. 3Na2S + 2H3PO4  2Na3PO4 + 3H2S
3Na2SO3 + 2H3PO4  2Na3PO4 + 3H2SO3 (H2O + SO2)
3K2CO3 + 2H3PO4 2K3PO4 + 3H2CO3 (H2O + CO2)
Fe2O3 + 6HNO3  2Fe(NO3)3 + 3H2O
FeO + 2HNO3  Fe(NO3)2 + H2O
CaO + 2HNO3  Ca(NO3)2 + H2O
CuO + 2HNO3  Cu(NO3)2 + H2O
Al2O3 + 6HNO3  2Al(NO3)3 + 3H2O
KOH + HNO3  K NO3 + H2O
Gr(OH)2 + 2HNO3  Cr(NO3)2 + 2H2O
Gr(OH)3 + 3HNO3  Cr(NO3)3 + 3H2O
Na2S + 2HNO3  2NaNO3 + H2S
Na2SO3 + 2HNO3  2NaNO3l + H2SO3 (H2O + SO2)
K2CO3 + 2HNO3  2KNO3 + H2CO3 (H2O + CO2)
ამფოტერული ოქსიდები და ჰიდროქსიდები
ამფოტერულია ოქსიდი, რომელიც რეაგირებს როგორც მჟავეებთან (ფუძე
ოქსიდების მსგავსად), ისე ტუტეებთან (მჟავური ოქსიდების მსგავსად).
ამფოტერული ოქსიდებია: ZnO, Al2O3, BeO, Cr2O3, SnO, PbO, SnO2, PbO2 და ა.შ.
ამფოტერულ ოქსიდებს შეესაბამება ამფოტერული ჰიდროქსიდები: Zn(OH)2,
Al(OH)3, Be(OH)2, Cr(OH)3, Sn(OH)4, Pb(OH)4. ეს ჰიდროქსიდები რეაგირებენ
როგორც მჟავებთან, ისე ტუტეებთან. მჟავებთან ისინი შედიან რეაქციაში როგორც
მეტალთა ჰიდროქსიდები (ფუძეები), ხოლო ტუტეებთან – როგორც მჟავები.
ZnO-ს შეესაბამება ჰიდროქსიდი, რომელიც შეიძლება განვიხილოთ როგორც
ფუძე Zn(OH)2 და როგორც მჟავა H2ZnO2.
ასე რომ როცა ZnO შედის რეაქციაში მჟავასთან ის ავლენს ფუძე ოქსიდის
თვისებას:
ZnO + 2HNO3  Zn(NO3)2 + H2O
როცა რეაგირებს ტუტესთან (მაგ: NaOH) მიიღება Na-ის და შესაბამისი მჟავას
(H2ZnO2  ZnO2 (II) ) მარილი. ე.ი. ZnO აქ ავლენს მჟავური ოქსიდის თვისებას:
2NaOH + ZnO  Na2ZnO2 + H2O
ნატრიუმის
ცინკატი
როცა Zn(OH)2 რეაგირებს მჟავასთან ის იქცევა როგორც მეტალის ჰიდროქსიდი
F(ფუძე):
Zn(OH)2 + 2HCl  ZnCl2 +2H2O

3. ხოლო როცა ეს ნივთიერება რეაგირებს ტუტესთან, მაშინ ის იქცევა როგორც
მჟავა.
H2ZnO2 + 2KOH  K2ZnO2 + 2H2O
კალიუმის
ცინკატი
ანალოგიურად: ამფოტერულ ოქსიდს Al2O3-ს შეესაბამება ამფოტერული
ჰიდროქსიდი, რომელიც შეგვიძლია განვიხილოთ როგორც ფუძე Al(OH)3 და
როგორც მჟავა H3AlO3, რომელიც შეიძლება ადვილად გარდაიქმნას შედარებით
უფრო ძლიერ მჟავად HAlO2-ად შემდეგი გარდაქმნის საფუძველზე:
H3AlO3  HAlO2 + H2O
შესაბამისად:
Al2O3 + 6HCl  2AlCl3 + 3H2O ამ რეაქციაში Al2O3 ავლენს ფუძე ოქსიდის
თვისებას.
Al2O3 + 2KOH  2KAlO2 + H2O ამ რეაქციაში Al2O3 ავლენს მჟავური ოქსიდის
თვისებას.
Al(OH)3 + 3HCl  2AlCl3 + 3H2O ამ რეაქციაში Al(OH)3 ავლენს ფუძის
თვისებას.
H3AlO3 + KOH  KAlO2 + 2H2O ამ რეაქციაში Al(OH)3 ავლენს მჟავის
თვისებას.
საშინაო დავალება:
1. დაწერეთ: ა) Al2O3-ის და Al(OH)3-ის
ბ) ZnO-ს და Zn(OH)2-ის
ურთიერთქმედების რეაქციები შემდეგ მჟავებთან და ტუტეებთან: HNO3,
HBr, LiOH, Ba(OH)2.
2. წინა გაკვეთილის მასალის გამეორებისათვის დავწეროთ შემდეგ
რეაქციათა ტოლობები:
HBr Na, Mg, Al, CuO, Li2O
H3AsO4 + Fe2O3, KOH, Ba(OH)2
H2CrO4
Na2S, K2CO3

4. 3.
KOH P2O5, SO3
Ba(OH)2
+ HClO4
Fe(OH)3
Cu(OH)2 Na2SO4, ZnCl2
გაითვალისწინეთ, რომ ყველა რეაქცია არ მიდის.