2. PERMBAJTJA:PERMBAJTJA:
 Historiku i AleancesHistoriku i Aleances
 Detyrat dhe përmasat e sigurisëDetyrat dhe përmasat e sigurisë
 Institucionet kryesore poltike dheInstitucionet kryesore poltike dhe
vendimaresevendimarese

3. Kush eshte Nato?Kush eshte Nato?
 NATO (orig: North Atlantic Treaty OrganisationNATO (orig: North Atlantic Treaty Organisation
- sq: Organizata e Traktatit të Atlantikut Verior)- sq: Organizata e Traktatit të Atlantikut Verior)
është blloku perendimor ushtarak. Kjoështë blloku perendimor ushtarak. Kjo
organizatë u themelua me firmosjen e Traktatitorganizatë u themelua me firmosjen e Traktatit
Atlantiko-Verior më 4 Prill 1949 me qendër neAtlantiko-Verior më 4 Prill 1949 me qendër ne
Bruksel. Organizata ka themeluar një sistemBruksel. Organizata ka themeluar një sistem
mbrojtjeje kolektive ku vëndet anëtare bienmbrojtjeje kolektive ku vëndet anëtare bien
dakort të mbrojnë njëra-tjetrën në rast sulmidakort të mbrojnë njëra-tjetrën në rast sulmi
nga një palë e jashtme.nga një palë e jashtme.

4. Ku dhe kur eshte formuar NATO?Ku dhe kur eshte formuar NATO?
 Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) u krijua më 4Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) u krijua më 4
prill1949, me nënshkrimin e Traktatit të Atlantikut të Veriut ngaprill1949, me nënshkrimin e Traktatit të Atlantikut të Veriut nga
dhjetë vende themelueseuropianë dhe dy amerikanoveriorë:dhjetë vende themelueseuropianë dhe dy amerikanoveriorë:
Belgjika, Danimarka, Franca, Britania e Madhe,Islanda, Italia,Belgjika, Danimarka, Franca, Britania e Madhe,Islanda, Italia,
Luksemburgu, Holanda, Norvegjia e Portugalia si dhe Kanadaja eLuksemburgu, Holanda, Norvegjia e Portugalia si dhe Kanadaja e
Shtetete bashkuar të Amerikës.Shtetete bashkuar të Amerikës.
 E formuar në vitin 1949 për të kundërshtuar kërcënimin eE formuar në vitin 1949 për të kundërshtuar kërcënimin e
zgjerimit të Bashkimit Sovjetik, komunizmit, pas lufte, që kërkontezgjerimit të Bashkimit Sovjetik, komunizmit, pas lufte, që kërkonte
të zgjeronte influencën e tij në Evropë, NATO, Aleanca Veri-të zgjeronte influencën e tij në Evropë, NATO, Aleanca Veri-
Atlantike (North Atlantic Treaty Organisation) është aleanca eAtlantike (North Atlantic Treaty Organisation) është aleanca e
mbrojtjes rajonale më e fuqishme në botë. Kjo aleancë kambrojtjes rajonale më e fuqishme në botë. Kjo aleancë ka
deklaruar gjithnjë se synimet e saj themelore janë ”mbrojtja edeklaruar gjithnjë se synimet e saj themelore janë ”mbrojtja e
lirisë, trashëgimia e përbashkët dhe civilizimi” i anëtarëve të sajlirisë, trashëgimia e përbashkët dhe civilizimi” i anëtarëve të saj
duke promovuar ”stabilitetin dhe mirëqenien në zonën veri-duke promovuar ”stabilitetin dhe mirëqenien në zonën veri-
atlantike” . Anëtarët kanë rënë dakord se një sulm me armëatlantike” . Anëtarët kanë rënë dakord se një sulm me armë
kundrejt njërit prej vendeve të aleancës konsiderohet një sulmkundrejt njërit prej vendeve të aleancës konsiderohet një sulm
kundrejt të gjithë vendeve të saj, dhe se ata do të jenë gjithmonëkundrejt të gjithë vendeve të saj, dhe se ata do të jenë gjithmonë
të gatshëm për të ndihmuar dhe mbrojtur njëri-tjetrin.të gatshëm për të ndihmuar dhe mbrojtur njëri-tjetrin.

5.  E përbërë fillimisht nga 12 vende (Belgjika,E përbërë fillimisht nga 12 vende (Belgjika,
Luksemburgu, Holanda, Norvegjia, Danimarka,Luksemburgu, Holanda, Norvegjia, Danimarka,
Portugalia, Franca, Kanadaja, Islanda, Italia, Britania ePortugalia, Franca, Kanadaja, Islanda, Italia, Britania e
Madhe, SHBA), organizata u zgjerua me Greqinë dheMadhe, SHBA), organizata u zgjerua me Greqinë dhe
Turqinë në vitin 1952 dhe Gjermaninë Perëndimore nëTurqinë në vitin 1952 dhe Gjermaninë Perëndimore në
vitin 1955 si dhe Spanjën në 1982. Pas Luftës së Ftohtëvitin 1955 si dhe Spanjën në 1982. Pas Luftës së Ftohtë
procesi i zgjerimit bazuar në nenin 10 të Traktatit tëprocesi i zgjerimit bazuar në nenin 10 të Traktatit të
Uashingtonit vijoi me anëtarësimin e Polonisë,Uashingtonit vijoi me anëtarësimin e Polonisë,
Republikës Çeke dhe Hungarisë në vitin 1999. NëRepublikës Çeke dhe Hungarisë në vitin 1999. Në
Samitin e Pragës në nëntor 2002 Aleanca ftoi edheSamitin e Pragës në nëntor 2002 Aleanca ftoi edhe
shtatë vende të tjera; Bullgaria, Estonia, Letonia,shtatë vende të tjera; Bullgaria, Estonia, Letonia,
Lituania, Rumania, Sllovakia dhe Sllovenia, që të filloninLituania, Rumania, Sllovakia dhe Sllovenia, që të fillonin
bisedimet për anëtarësim. Ato u bënë zyrtarishtbisedimet për anëtarësim. Ato u bënë zyrtarisht
anëtare të Aleancës në fund të marsit 2004. Në Samitinanëtare të Aleancës në fund të marsit 2004. Në Samitin
e Bukureshtit në prill 2008 Aleanca ftoi për anëtarësime Bukureshtit në prill 2008 Aleanca ftoi për anëtarësim
Shqipërinë dhe Kroacinë, të cilat zyrtarisht uShqipërinë dhe Kroacinë, të cilat zyrtarisht u
anëtarësuan në Aleancë në prill 2009.anëtarësuan në Aleancë në prill 2009.

6. Me nënshkrimin eMe nënshkrimin e
Traktatit teTraktatit te
Uashingotinit 4 prillUashingotinit 4 prill
1949,anëtarët1949,anëtarët
përkushtoheshin përpërkushtoheshin për
të mbrojtur nëtë mbrojtur në
mënyrë të ndërsjelltëmënyrë të ndërsjelltë
lirinë e sigurinë etyrelirinë e sigurinë etyre
me anën e mjeteveme anën e mjeteve
politike e ushtarake.politike e ushtarake.
Përfshirja e AmerikësPërfshirja e Amerikës
së Veriutsë Veriut
nëmbrojtjen enëmbrojtjen e
Europës PerëndimoreEuropës Perëndimore
ku tregonteku tregonte
padyshim se çdopadyshim se çdo
përpjekje për trysnipërpjekje për trysni
politike osepolitike ose
ushtarake mbiushtarake mbi
EuropënEuropën
Perëndimore do tëPerëndimore do të
ishte e paracaktuarishte e paracaktuar
për dështimpër dështim

7. Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut aktualishtOrganizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut aktualisht
ka 28 vende anëtare.ka 28 vende anëtare.
 AlbaniaAlbania
 BelgiumBelgium
 BulgariaBulgaria
 CanadaCanada
 CroatiaCroatia
 Czech RepCzech Rep
 DenmarkDenmark
 EstoniaEstonia
 FranceFrance
 GermanyGermany
 GreeceGreece
 HungaryHungary
 IcelandIceland
 ItalItal
 LatviaLatvia
 LithuaniaLithuania
 LuxembourLuxembour
 NetherlandsNetherlands
 NorwayNorway
 PolandPoland
 PortugalPortugal
 RomaniaRomania
 SlovakiaSlovakia
 SloveniaSlovenia
 SpainSpain
 TurkeyTurkey
 United KingdomUnited Kingdom
 United StatesUnited States

8. Cilat jane detyrat themelore te Natos-s?Cilat jane detyrat themelore te Natos-s?
Gjatë Luftës së Ftohtë, përgjegjësitë kryesore tëGjatë Luftës së Ftohtë, përgjegjësitë kryesore të
NATO-s kanë qenë qartësisht të lidhura meNATO-s kanë qenë qartësisht të lidhura me
mbrojtjen e anëtarëve të saj prej kërcënimitmbrojtjen e anëtarëve të saj prej kërcënimit
ekspansionist Sovjetik. Meshpërbërjen e Bashkimitekspansionist Sovjetik. Meshpërbërjen e Bashkimit
Sovjetik, kundërshtari tradicional i aleancës u zhduk,Sovjetik, kundërshtari tradicional i aleancës u zhduk,
dukeçuar drejt ripërcaktimit të mjedisit të sigurisëdukeçuar drejt ripërcaktimit të mjedisit të sigurisë
dhe të objektivave të Aleancës.Koncepti i Ridhe të objektivave të Aleancës.Koncepti i Ri
Strategjik i NATO-s, i krijuar në vitin 1999, iStrategjik i NATO-s, i krijuar në vitin 1999, i
njehsontrreziqet botërore të sigurisë si tënjehsontrreziqet botërore të sigurisë si të
gjithanshme e të vështira për t’u parashikuar.gjithanshme e të vështira për t’u parashikuar.
Detyratthelbësore të Aleancës u ideuan si vijon:Detyratthelbësore të Aleancës u ideuan si vijon:

9. 1.1.Të shërbejë si themel për qendrueshmërinë eTë shërbejë si themel për qendrueshmërinë e
hapësirës euroatlantike;hapësirës euroatlantike;
2.2. Të shërbejë si forum për këshillime mbiTë shërbejë si forum për këshillime mbi
çështjet e sigurisë;çështjet e sigurisë;
3.3. Të veprojë si kufizues e mbrojtës kundërTë veprojë si kufizues e mbrojtës kundër
çdo kërcënimi për agresionndaj secilit prejçdo kërcënimi për agresionndaj secilit prej
shteteve anëtarë;shteteve anëtarë;
4.4. Të ndihmojë për parandalim veprues ndajTë ndihmojë për parandalim veprues ndaj
konflikteve dhe mirëkujdesjepër krizat;konflikteve dhe mirëkujdesjepër krizat;
5.5. Të mbajë marrëdhënie partneriteti e dialoguTë mbajë marrëdhënie partneriteti e dialogu
me vendet e hapësirës euroatlantike.me vendet e hapësirës euroatlantike.

10. Në mënyrë që të garantohet siguria e territorit dheNë mënyrë që të garantohet siguria e territorit dhe
popullsisë së vendeve të NATO, Aleanca do të vazhdojëpopullsisë së vendeve të NATO, Aleanca do të vazhdojë
të përmbushë me efektshmëri të lartë tre grup-detyrattë përmbushë me efektshmëri të lartë tre grup-detyrat
themelore të saj, gjithmonë në përputhje me ligjinthemelore të saj, gjithmonë në përputhje me ligjin
ndërkombëtar:ndërkombëtar:
 Mbrojtja KolektiveMbrojtja Kolektive
 Menaxhimi i KrizaveMenaxhimi i Krizave
 Bashkëpunimi për SigurinëBashkëpunimi për Sigurinë..

11.  Mbrojtja KolektiveMbrojtja Kolektive. Anëtarët e NATO,. Anëtarët e NATO,
gjithmonë do të ndihmojnë njëri-tjetringjithmonë do të ndihmojnë njëri-tjetrin
kundër sulmeve, në përputhje me Neninkundër sulmeve, në përputhje me Nenin
5 të Traktatit të Uashingtonit. Ky5 të Traktatit të Uashingtonit. Ky
angazhim mbetet i pandryshueshëmangazhim mbetet i pandryshueshëm
dhe detyrues.dhe detyrues.

12.  Menaxhimi i KrizaveMenaxhimi i Krizave. NATO do të. NATO do të
përdorë në mënyrë aktive njëpërdorë në mënyrë aktive një
përzgjedhje të mjeteve politike dhepërzgjedhje të mjeteve politike dhe
ushtarake, për të ndihmuar nëushtarake, për të ndihmuar në
menaxhimin e krizave për të ndaluarmenaxhimin e krizave për të ndaluar
konfliktet e vazhdueshme dhe për tëkonfliktet e vazhdueshme dhe për të
ndihmuar në konsolidimin e stabilitetit nëndihmuar në konsolidimin e stabilitetit në
situatat post-konfliktuale, kur kjosituatat post-konfliktuale, kur kjo
kontribuon në sigurinë Euroatlantike.kontribuon në sigurinë Euroatlantike.

13.  Bashkëpunimi për SigurinëBashkëpunimi për Sigurinë. Aleanca do të. Aleanca do të
angazhohet në mënyrë aktive për të rriturangazhohet në mënyrë aktive për të rritur
sigurinë ndërkombëtare, nëpërmjet partneritetitsigurinë ndërkombëtare, nëpërmjet partneritetit
me vendet përkatëse dhe organizatat e tjerame vendet përkatëse dhe organizatat e tjera
ndërkombëtare, duke kontribuar në mënyrëndërkombëtare, duke kontribuar në mënyrë
aktive për armëkontrollin, mospërhapjen eaktive për armëkontrollin, mospërhapjen e
armatimit dhe çarmatimin, si dhe duke earmatimit dhe çarmatimin, si dhe duke e
mbajtur derën e hapur për anëtarësimin nëmbajtur derën e hapur për anëtarësimin në
Aleancë, për të gjitha vendet e demokraciveAleancë, për të gjitha vendet e demokracive
Europiane që përmbushin standardet e NATO.Europiane që përmbushin standardet e NATO.
NATO do vijojë të mbetet forumi thelbësor dheNATO do vijojë të mbetet forumi thelbësor dhe
unik transatlantik, përsa i përket konsultimeveunik transatlantik, përsa i përket konsultimeve
për të gjitha çështjet siç përcaktohet në Neninpër të gjitha çështjet siç përcaktohet në Nenin
4 të Traktatit të Uashingtonit. Aleanca do të4 të Traktatit të Uashingtonit. Aleanca do të
angazhohet në një proces të vazhdueshëmangazhohet në një proces të vazhdueshëm
reformimi, modernizimi dhe transformimi.reformimi, modernizimi dhe transformimi.

14. Cila eshte struktura politike dheCila eshte struktura politike dhe
ushtarake e NATO-s?ushtarake e NATO-s?
 NATO është e organizuar mbi stukturaNATO është e organizuar mbi stuktura
politike e ushtarake, të cilatpolitike e ushtarake, të cilat
merren,respektivisht, me anët politikemerren,respektivisht, me anët politike
e ushtarake të veprimtarive të NATO-e ushtarake të veprimtarive të NATO-
s. secila prekëtyre strukturaves. secila prekëtyre strukturave
ndihmon njësitë vendimmarrëse, prejndihmon njësitë vendimmarrëse, prej
të cilave njësia më e lartështë Këshilli itë cilave njësia më e lartështë Këshilli i
Atlantikut Verior.Atlantikut Verior.

15. a) Procesi i vendimmarrjes – Parimi ia) Procesi i vendimmarrjes – Parimi i
konsensusitkonsensusit
b) Strukturat poltike:Këshilli i Atlantikutb) Strukturat poltike:Këshilli i Atlantikut
Verior(NAC), Komiteti i Planifikimit tëVerior(NAC), Komiteti i Planifikimit të
Mbrojtjes (DPC) dhe Grupi i PlanifikimitMbrojtjes (DPC) dhe Grupi i Planifikimit
Bërthamor (NPG)Bërthamor (NPG)
c) Sekretati I pergjithshem I Natosc) Sekretati I pergjithshem I Natos
d) Shtabi ndërkombtard) Shtabi ndërkombtar
e) Strukturat ushtarakee) Strukturat ushtarake
f) Komandat ushtarake te NATOS-sf) Komandat ushtarake te NATOS-s
g) Forcat e armatosurag) Forcat e armatosura

16. Strukturat poltike
Keshilli i Atlantikut
Verior (NAC)
Komiteti i
Planifikimit te
Mbrojtjes (DPC)
Grupi I
Planifikimit
berthamor

17. Zgjerimi i NATO-sëZgjerimi i NATO-së
 Anëtarësimi i vendeve Evropiane në NATO.Plani iAnëtarësimi i vendeve Evropiane në NATO.Plani i
Veprimit per Antarësim (PVA), është aprovuar nëVeprimit per Antarësim (PVA), është aprovuar në
Samitin e Uashingtonit të vitit 1999 si një procedurë përSamitin e Uashingtonit të vitit 1999 si një procedurë për
vendet që aspirojnë antarësim në NATO. Pjesëmarrja evendet që aspirojnë antarësim në NATO. Pjesëmarrja e
një vendi në PVA monitoron progresin e tij në pesë fushanjë vendi në PVA monitoron progresin e tij në pesë fusha
të ndryshme:Gadishmëri për zgjidhjen në mënyrë tëtë ndryshme:Gadishmëri për zgjidhjen në mënyrë të
paqesore të mosmarrëveshjeve ndërkombëtare, etnikepaqesore të mosmarrëveshjeve ndërkombëtare, etnike
ose territoriale, vendosmëri në rregullin e ligjit dhe tëose territoriale, vendosmëri në rregullin e ligjit dhe të
drejtat e njerit, dhe kontrolli demokratik i forcave tëdrejtat e njerit, dhe kontrolli demokratik i forcave të
armatosura.armatosura.

18. NATO DHE SHQIPERIANATO DHE SHQIPERIA
 Integrimi në NATO iIntegrimi në NATO i
Shqipërisë.Shqipëria ështëShqipërisë.Shqipëria është
Anëtare e Këshillit tëAnëtare e Këshillit të
Bashkëpunimit të Atlantikut tëBashkëpunimit të Atlantikut të
Veriut që nga Qershor 1992. AjoVeriut që nga Qershor 1992. Ajo
përkrahu Iniciativën epërkrahu Iniciativën e
Partneritetit për Paqe në JanarPartneritetit për Paqe në Janar
1994 dhe nënshkroi Dokumentin1994 dhe nënshkroi Dokumentin
Kuadër më 23 Shkurt 1994 dukeKuadër më 23 Shkurt 1994 duke
u bërë vend antar i Partneritetitu bërë vend antar i Partneritetit
për Paqe. Me 22 Shtator 1994për Paqe. Me 22 Shtator 1994
paraqiti Dokumentin e Prezantimitparaqiti Dokumentin e Prezantimit
në të cilën përcaktohen fushat,në të cilën përcaktohen fushat,
përmasat dhe niveli ipërmasat dhe niveli i
pjesëmarrjes në bashkëpunim mepjesëmarrjes në bashkëpunim me
NATO-n. Dokumentat e mësiprëmNATO-n. Dokumentat e mësiprëm
përbënë bazën e hartimit tëpërbënë bazën e hartimit të
Programit Individual tëProgramit Individual të
Partneritetit për vitet 1995, 1996,Partneritetit për vitet 1995, 1996,
1997 Programet Individuale1997 Programet Individuale
Speciale NATO -Shqipëri për vitetSpeciale NATO -Shqipëri për vitet
1997-20001997-2000

19. NATONATO është padyshim organizataështë padyshim organizata
moderne më e frytëshme në çështjetmoderne më e frytëshme në çështjet
e sigurisë. Kyçi për suksesin ee sigurisë. Kyçi për suksesin e
Aleancës mbështetet në parimet eAleancës mbështetet në parimet e
vlerat mbi të cilat është zhvilluar. Nëvlerat mbi të cilat është zhvilluar. Në
rrethanat e natyrës sërrethanat e natyrës së
ndryshueshme të kërcënimeve dhendryshueshme të kërcënimeve dhe
të ndryshimit të përparësive tëtë ndryshimit të përparësive të
sigurisë, ato vlera të demokracisë,sigurisë, ato vlera të demokracisë,
respekti për të drejtat e njeriut dherespekti për të drejtat e njeriut dhe
sundimi i ligjit janë në të vërtetësundimi i ligjit janë në të vërtetë
idealet që bashkojnë shtetet anëtarë.idealet që bashkojnë shtetet anëtarë.