TUYỂN TẬP 50 ĐỀ LUYỆN THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT MÔN TOÁN NĂM 2024 CÓ LỜI GIẢ...
Kinh nghiệm ứng dụng CNTT trong giảng dạy
1. Chia sÎ kinh nghiÖm
sö dông c«ng nghÖ th«ng tin
trong d¹y vµ häc
NHÀ XU T B N Microsoft®
GIÁO D C
2.
3.
4. M cl c
Ph n I Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p ................ 7
Hư ng d n ng nghi p ........................................................................ 8
Hư ng d n ng nghi p là gì? ........................................................ 8
Các y u t c n chu n b trư c khi th c hi n hư ng d n ng
nghi p .............................................................................................. 9
Ho t ng 1: Cùng tìm hi u v hư ng d n ng nghi p .............. 10
Ho t ng 2: Vai trò và trách nhi m c a ngư i hư ng d n ng
nghi p ............................................................................................ 10
Ho t ng 3: S h tr c a nhà trư ng v i chương trình hư ng
d n ng nghi p ............................................................................ 16
Ho t ng 4: Nh ng câu h i thư ng g p v Chương trình hư ng
d n ng nghi p ............................................................................ 20
T i sao nên s d ng mô hình hư ng d n ng nghi p? ................. 28
Ph n II Th c hi n hư ng d n ng nghi p ....................................... 31
Hư ng d n tr c ti p ............................................................................. 32
Ho t ng 1: Thi t l p quy t c làm vi c nhóm............................... 32
Ho t ng 2: Khám phá kĩ năng giao ti p ..................................... 36
Ho t ng 3: Th c hành kĩ năng giao ti p và nh n xét................. 45
Hư ng d n ng nghi p qua môi trư ng m ng ............................... 54
Ho t ng 1. Làm quen v i trang web Hư ng d n ng nghi p
toàn c u ......................................................................................... 54
Ho t ng 2. Xây d ng h sơ tài li u tham kh o cho công vi c
hu n luy n ..................................................................................... 59
Ho t ng 3. Thi t k và xây d ng và s d ng bài h c trên m ng67
5.
6. Ph n I
Tìm hi u v chương trình
hư ng d n ng nghi p
7. Hư ng d n ng nghi p
Hư ng d n ng nghi p là gì?
Hư ng d n ng nghi p là phương pháp phát tri n chuyên nghi p
và hi u qu c i ti n vi c d y h c và tăng cư ng quan h c ng
tác gi a các ng nghi p. ó là quá trình trao i thông tin, qua ó
giáo viên chia s ki n th c chuyên môn c a mình v i ng nghi p,
trao i ý ki n, h tr và tr giúp nhau hoàn thi n các kĩ năng
hi n có, b sung nh ng kĩ năng m i và/ho c gi i quy t các v n
liên quan t i l p h c.
Hư ng d n ng nghi p th c ch t là quá trình giáo viên giúp
ng nghi p l p k ho ch và th c hi n các ho t ng nh m s
d ng các phương ti n công ngh thông tin trong gi ng d y, góp
ph n i m i phương pháp và nâng cao hi u qu d y và h c.
Hư ng d n ng nghi p cũng bao g m c vi c tham gia các l p t p
hu n cùng ng nghi p áp d ng các kĩ năng tri n khai và ho n
thành các ho t ng d y – h c. V i m t chương trình thích h p
m b o s h tr , tình b n bè và các ý ki n ph n h i trong m t
th i gian nh t nh, giáo viên s có nh ng thay i tích c c, có ý
nghĩa trong quan h và phong cách làm vi c c a mình. Hư ng d n
là quá trình liên t c, bao g m m t giai o n hư ng d n và sau ó là
ti p t c hư ng d n theo nhi u cách khác nhau.
Năm ch c năng c a hư ng d n ng nghi p thành công là:
Tính b n bè: Giáo viên chia s thành công và th t b i c a mình
khi ho t ng theo mô hình d y m i,. Ho t ng này có tác
d ng gi m i c m giác cô l p trong m i chúng ta;
Ph n h i: ng nghi p nêu lên t ng ph n h i khách quan,
không ánh giá v phương th c th c hi n các kĩ năng mà mô
hình m i xu t;
Phân tích: Giáo viên tr giúp nhau ti p t c th c hi n vi c ki m
soát i v i cách ti p c n khác cho t i khi t ư c m c t
ch , t nhiên và linh ho t;
Thích nghi: Giáo viên làm vi c cùng nhau kh p mô hình
d y cho phù h p v i nhu c u c a h c sinh trong l p và
8. Hư ng d n ng nghi p 9
H tr : Hư ng d n viên cung c p m i h tr c n thi t khi các
giáo viên b t u áp d ng chi n lư c m i.
Quá trình hư ng d n ng nghi p có th th c hi n theo b n mô
hình sau ây: công ngh , h c ư ng, thách th c và hư ng d n t .
Hư ng d n kĩ thu t nh m t o i u ki n thu n ti n cho vi c chuy n
t hư ng d n t i ch c sang th c t l p h c. Phương th c này thúc
y tính ch t h c ư ng và chia s i tho i nghi p v . Lo i hình
này cung c p cho giáo viên ngôn ng th o lu n các quan i m
chuyên môn.
Hư ng d n h c ư ng chia s các m c ích chung c a vi c hoàn
thi n th c t d y, thúc y h c ư ng, và y m nh trao i
chuyên môn v i hư ng d n kĩ thu t. Tuy nhiên, nó cũng giúp cho
giáo viên có th phân tích sâu hơn v nh ng ho t ng ã th c hi n
trên l p h c. M c ích dài h n c a hu n luy n h c ư ng là c i
thi n vi c t duy trì d y t t.
Hư ng d n thách th c nói t i vi c áp d ng các kĩ thu t hư ng d n
gi i quy t nh ng tình hu ng tr c tr c. T (có th bao g m các
giáo viên, ngư i tr giúp giáo viên, th thư và ngư i qu n lí) làm
vi c cùng nhau ti p t c gi i quy t nh ng v n n y sinh trong
quá trình thi t k và th c thi bài d y. Hư ng d n thách th c thư ng
cho k t qu là b n k ho ch chính th c ư c m i thành viên tham
d thông qua.
Hư ng d n t là m t bi n th c a hư ng d n ng nghi p trong
ph m vi m t t . Gi ng viên th nh gi ng hay các giáo viên m i, thay
vì quan sát giáo viên trong l p, thì cùng d y v i h luôn. Các giáo
viên m i này ph i có tri th c chuyên gia khá t t v phương pháp
lu n. Hư ng d n viên và giáo viên l p k ho ch, d y và ánh giá
bài h c gi ng như các i tác.
Các y u t c n chu n b trư c khi th c hi n hư ng
d n ng nghi p
Trư c khi th c hi n h th ng hư ng d n ng nghi p chúng ta c n
xem xét nh ng i u ki n sau ây:
Nh ng ngư i tham gia c n có nh n th c chung r ng h ã d y
t t nhưng h còn có th d y t t hơn n a trên cơ s c i ti n i u
h ang làm. Kinh nghiêm này ư c úc k t t các trư ng ã
9. 10 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
thu ư c nh ng hi u qu trong ho t ng hư ng d n ng
nghi p.
Giáo viên và ngư i qu n lí ph i tin c y l n nhau.
Ph i s m hình thành m t b u không khí thân ái trong trư ng
các thày cô c m nh n ư c r ng m i ngư i chăm sóc l n nhau
và s n lòng giúp nhau.
Ho t ng 1: Cùng tìm hi u v hư ng d n ng
nghi p
Th nào là hư ng d n ng nghi p? Theo quan i m c a Microsoft
thì hư ng d n ng nghi p là gì?
V i s tr giúp c a ngư i i u hành, trong ho t ng này, các
thành viên s ti n hành các bư c sau:
Bư c 1: H c viên s d ng công c tìm ki m www.msn.com tìm
nh nghĩa v hư ng d n ng nghi p trên Internet.
Bư c 2: H c viên theo nhóm 5 ngư i, trao i v nh ng thông tin
ã tìm ư c i n m t th ng nh t v nh nghĩa ho t ng
hư ng d n ng nghi p.
Bư c 3: C l p cùng xem m t o n video v ho t ng hư ng d n
ng nghi p.
Bư c 4: T ng nhóm th ng nh t l i m t l n n a v nh nghĩa
hư ng d n ng nghi p.
Bư c 5: i di n t ng nhóm chia s v i c l p v nh nghĩa mà
nhóm ã xây d ng ư c.
Sau khi ngư i i u hành th ng nh t nh nghĩa, c l p s chuy n
sang ho t ng 2 nh m làm rõ hơn n a nh ng vai trò c th c a
hư ng d n viên ng nghi p.
Ho t ng 2: Vai trò và trách nhi m c a ngư i
hư ng d n ng nghi p
Ngư i hư ng d n ng nghi p có vai trò và trách nhi m như th
nào?
10. Hư ng d n ng nghi p 11
Bư c 1:
T ng cá nhân suy nghĩ và tr l i 3 câu h i sau ây (vi t nháp ý tr
l i t ng c a t ng câu h i):
1. M c tiêu ch y u c a m t ngư i hư ng d n ng nghi p là gì?
2. Vai trò và trách nhi m c a ngư i hư ng d n ng nghi p có th
là gì?
3. Nh ng ng nghi p mong i gì t ngư i hư ng d n ng
nghi p khi chia s v i h ?
Bư c 2:
Ho t ng này giúp b n tìm hi u rõ hơn và b t u xác nh nh ng
vai trò quan tr ng nh t c a ngư i hư ng d n. Trong vòng 15 phút
t i m i ngư i cùng bàn v vai trò và trách nhi m c a ngư i hư ng
d n.
1. Hãy ki m tra ch c ch n b n ang ho t ng trong cùng m t
nhóm v i các giáo viên cùng trư ng mình.
2. Vào u bu i h c, nhóm c a b n ã xác nh th nào là hư ng
d n ng nghi p. Bây gi xin hãy dành 1 n 2 phút xem l i
k t qu th o lu n c a nhóm b n.
3. Theo nhóm, trong kho ng 5 phút, hãy xem qua B ng li t kê v
Vai trò và Trách nhi m c a ngư i hư ng d n và ánh d u vào
nh ng i m mà b n cho là phù h p nh t v i m c tiêu giúp
giáo viên trong trư ng b n có th s d ng công ngh thông tin
m t cách hi u qu hơn vào bài d y.
4. Sau khi ã xem toàn b b ng li t kê, hãy th o lu n v ba vai trò
quan tr ng nh t i v i ngư i hư ng d n trư ng b n và lí gi i
t i sao nh ng vai trò này l i quan tr ng.
5. Nhóm b n c n phân công ngư i ghi l i nh ng trao i c a
nhóm.
B n có th th y r ng sau này, khi v trư ng, vai trò c a b n có th
thay i sau khi b n trao i v i các ng nghi p trong trư ng.
i u ó là t nhiên. B n nên thu th p các ý ki n c a ng nghi p
óng góp cho mình trong quá trình chia s . B n s th y m i vi c d
dàng hơn nhi u n u như b n có thêm ư c nh ng giáo viên tham
gia chia s cùng v i b n và n u như h th u hi u vai trò c a b n.
11. 12 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
B NG LI T KÊ VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHI M
C A NGƯ I HƯ NG D N NG NGHI P
Chú ý: Các ý ư c li t kê dư i ây ã c g ng c p m i nhi m
v có th có c a m t ngư i hư ng d n ng nghi p trong vi c tích
h p công ngh thông tin trong d y h c. M t ngư i hư ng d n
không nh t thi t ph i th c hi n t t c nh ng vai trò/trách nhi m
ư c li t kê trong dư i ây.
B n hãy xem xét nh ng vai trò và trách nhi m có th có c a m t
ngư i hư ng d n trong s tương quan v i th i gian và các ngu n
l c s n có c a trư ng mình. L a ch n vai trò mà b n có th th c
hi n b ng cách ánh d u ( ) vào ô tr ng k bên. B n có th b
sung thêm nh ng vai trò khác chưa có trong danh sách vào nh ng
dòng tr ng.
= Có, tôi d nh s th c hi n th c hi n công vi c này.
= Không, tôi s không th c hi n công vi c này. (b tr ng)
? = Tôi không bi t.
H tr
Giúp ng nghi p trong vi c vi t/ s a i nh ng bài h c, bài
gi ng ho c ho t ng d a trên tiêu chu n có s n cũng như tiêu
chí v m t áp d ng công ngh thông tin.
Chia s nh ng d án c a h c sinh ho c nh ng ý tư ng mà ng
nghi p có th s d ng trong l p h c c a mình.
Giúp ng nghi p xác nh nh ng n i dung nào trong giáo trình
phù h p v i vi c ưa công ngh thông tin vào gi ng d y.
Gi i thi u nh ng bài h c có ng d ng công ngh thông tin.
Cùng gi ng bài h c có s d ng công ngh thông tin.
Giúp ng nghi p trong m t bu i d y có s d ng công ngh
thông tin mà các b n ã cùng nhau chu n b
Rút kinh nghi m v i ng nghi p v nh ng m t thành công và
chưa thành công và cách th c s a i bài gi ng trong tương lai
như th nào cho hi u qu hơn.
êf xu t nh ng m u cho h c sinh có th s d ng làm bài t p .
Hư ng d n t ng bư c m t h tr quá trình thao tác s d ng
các ph n m m ng d ng.
12. Hư ng d n ng nghi p 13
Hư ng d n s d ng Qui trình Thi t k ngư c (Backward Design
Process) xây d ng m t bài gi ng.
Làm m u theo nhi u ti p c n khác nhau v vi c ưa công ngh
thông tin vào l p h c c a chính b n.
Hư ng d n v cách qu n lý và ánh giá các bài t p làm vi c theo
nhóm.
Các vi c khác:
T ch c
L a ch n ng nghi p tham d vào ho t ng chia s này.
Lên l ch g p m t nh ng ng nghi p tham gia.
L a ch n danh sách và công c c n thi t khi xây d ng k ho ch
v i t ng ng nghi p.
L p m c tiêu v i nh ng ng nghi p tham gia v nh ng gì h
mu n th c hi n trong năm.
Xây d ng bi n pháp làm th nào b n s ánh giá ư c nh ng
n i dung nói trên và m c tiêu c a b n.
Các vi c khác:
Qu n lý
Giúp ng nghi p s p x p các thi t b trong l p h c các nhóm
h c sinh có th d dàng ti p c n.
Giúp ng nghi p lên k ho ch s d ng thi t b . Có s d ng
phòng lab hay không? ng nghi p có nên thay phiên nhau trong
l p h c hay không? H c sinh s làm vi c c l p hay làm vi c
theo nhóm?
Giúp ng nghi p chu n b bài gi ng: cài t ph n m m c n thi t
trong máy tính và m b o cho máy tính ho t ng suôn s .
Giúp ng nghi p chu n b bài gi ng b ng cách cung c p m t bài
gi ng m u ho c l a ch n nh ng tài li u trên m ng ho c xây d ng
các công c h tr cho bài d y.
Giúp ng nghi p t ánh giá nh ng kĩ năng và ki n th c v
công ngh thông tin c a h .
13. 14 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Giúp ng nghi p theo dõi ư c s ti n b c a chính mình.
S d ng k t qu ánh giá xác nh nhu c u phát tri n chuyên
môn c a nh ng ng nghi p cùng tham d ho t ng v i b n.
Các vi c khác:
Phát tri n chuyên môn
Xây d ng k ho ch ho t ng c a t p th ng nghi p mà s giúp
các ng nghi p khác th c hi n nh ng bài gi ng ã xây d ng
trư c.
T ch c nh ng bu i trao i chuyên môn cho các nhóm ng
nghi p trong trư ng.
Lên l ch trình / ph bi n các ho t ng phát tri n chuyên môn c a
các ng nghi p trong vùng cho nh ng ng nghi p trong trư ng
ư c bi t.
Cung c p cho h i ng giáo viên nh ng thông tin m i qua nh ng
cu c h i th o và các cơ h i phát tri n chuyên môn.
Cung c p thông tin v tài li u t h c và ào t o.
Các vi c khác:
H tr kĩ thu t
H tr kĩ thu t m c cơ b n.
Liên l c v i nh ng ngư i h tr kĩ thu t trong vùng.
Các h tr khác:
Bư c 3:
M i thành viên c t li t kê v Nh ng c i m c a m t ngư i
hư ng d n ng nghi p thành công.
1. Th o lu n l p: Làm th nào mà nh ng c i m này l i có th
h tr ho t ng hư ng d n ng nghi p thành công.
14. Hư ng d n ng nghi p 15
2. B n có th s d ng nh ng ý tư ng này sau, vì i m c n quan
tâm khi th o lu n v i các ng nghi p trong nhóm là xác nh
vai trò quan tr ng nh t c a ngư i hư ng d n ng nghi p trong
b i c nh c th c a trư ng c a b n.
C I M C A M T NGƯ I
HƯ NG D N NG NGHI P THÀNH CÔNG
Có kh năng xây d ng ni m tin v i ng nghi p
Có th thuy t ph c ngư i khác tham gia chương trình hu n
luy n
Bi t d a trên nh ng nhu c u c a ng nghi p.
T o ra cơ h i h c s d ng và khai thác các ph n m m m i.
Bi t làm vi c theo nhóm.
Giao ti p t t, bi t l ng nghe ng nghi p
Bi t ư c nh ng gì ng nghi p thư ng v n d ng trong l p
h c
Có th ch ra cho ng nghi p cách thay i nh ng gì h
ang làm b ng nh ng bi n pháp t t hơn ch không ơn
thu n gi i thi u công ngh thông tin.
Có kh năng xu t v i ng nghi p nhi u s l a ch n và
h t mình quy t nh l a ch n phương pháp b ích thi t
th c cho mình.
Luôn có k ho ch d phòng trong trư ng h p x y ra nh ng
s c và tr c tr c liên quan n thi t b công ngh thông tin.
Bi t t ch c công vi c c n th n, lên k ho ch trư c khi làm
vi c v i ng nghi p.
N i quy làm vi c nghiêm túc.
Nh n bi t ư c có r t nhi u công vi c phát sinh, bao g m
c vi c t mình xây d ng giáo án cho ngư i d y thay khi
h ang tham gia hu n luy n
T o ra m t môi trư ng an toàn, ch p nh n nh ng r i ro,
không mang tính e do , không mang tính phán xét mà
ng thu n.
15. 16 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Linh ho t
Không coi thư ng ng nghi p, không bao gi phát ngôn
nh ng câu tương t như sau: “T i sao anh (ch ) không th
làm ư c vi c ó?”
Có ki n th c c chi u sâu l n chi u r ng giúp
ng nghi p, nh ng ngư i ang nh ng trình r t khác
nhau trong quá trình làm quen v i công ngh thông tin, bao
g m c ki n th c v phương pháp hư ng d n.
Bi t t ch c, b trí m t phòng h c s d ng nhi u thi t b
công ngh thông tin.
ư c t p th giáo viên công nh n là m t giáo viên gi i/xu t
s c.
Ho t ng 3: S h tr c a nhà trư ng v i chương
trình hư ng d n ng nghi p
V i tư cách là ngư i hư ng d n ng nghi p t i ơn v , b n s
không th t ư c m c tiêu n u b n hành ng ơn c. Ho t
ng th ba này s giúp b n xác nh thêm nh ng y u t b n
hoàn thành t t vai trò c a mình, c bi t là v i s ng h c a nhà
trư ng.
L p k ho ch thành công - S h tr c a nhà
trư ng
Hư ng d n ng nghi p là vi c áng quí nhưng là công vi c khó.
N u không có s h tr phù h p c a trư ng hay t Phòng/S Giáo
d c thì công vi c này s tr nên khó khăn hơn r t nhi u và có th
không th c hi n ư c. Do ó, ho t ng th ba này ư c thi t k
giúp b n xác nh ti n trình h tr ng nghi p c a b n t i
trư ng mình s di n bi n ra sao và trư ng b n có th h tr b n
như th nào trong công vi c y ý nghĩa này.
Bư c 1:
Chúng ta ã tham gia gi i thi u ho c tri n khai m t s chương
trình m i t i trư ng mình, thí d như các chương trình liên quan
n chuyên môn, hay chúng ta ã t ng óng vai trò là ngư i thúc
y s thay i văn hóa trong trư ng mình. Chúng tôi mu n b n
16. Hư ng d n ng nghi p 17
rút ra nh ng kinh nghi m t nh ng thành công trư c ây v n
d ng cho giai o n nh hình chương trình hư ng d n ng nghi p
t i trư ng mình.
1. B n hãy dành ra dăm phút xác nh nh ng i u ki n nào ã
giúp trư ng b n thành công ho c ã t ư c m t vài ti n b
ban u khi th c thi m t chương trình m i. Hãy nh li t kê l i
th t nhanh nh ng ý tư ng c a b n.
2. Ngư i i u hành s yêu c u b n báo cáo l i v i c l p và ghi
l i nh ng ý ki n c a b n.
Bư c 2:
Trư c ây b n ã nghĩ n m t vài phương th c giúp cho vi c
hư ng d n ng nghi p tr thành m t ph n ho t ng h u cơ c a
trư ng b n. Bây gi b n hãy suy nghĩ xem làm th nào chương
trình này có th phù h p v i các k ho ch, ho t ng khác c a nhà
trư ng.
Phù h p v i k ho ch ào t o c a nhà trư ng: M i trư ng u có
m t chi n lư c riêng, các ưu tiên v h c thu t riêng và các m c tiêu
riêng. Do ó, ngư i hư ng d n ng nghi p c n ph i t p trung
làm sao giúp các ng nghi p trong trư ng s d ng ư c công
ngh mà l i t ư c m t trong nh ng m c tiêu chung c a nhà
trư ng.
Phù h p v i k ho ch phát tri n công ngh c a nhà trư ng: Chi n
lư c phát tri n công ngh c a nhà trư ng có phù h p v i các m c
tiêu c a trư ng b n hay không? N u có, b n có th ti p t c v i k
ho ch c a mình trong vi c tích h p công ngh nh m h tr k
ho ch c a trư ng b n. N u không, b n có th ph i thay i k
ho ch công ngh c a b n.
Phù h p v i các cá nhân giáo viên trong trư ng: Làm th nào
m t ngư i hư ng d n ng nghi p giúp ư c các ng nghi p
bi t cách tích h p công ngh vào các ho t ng trong l p h c hi u
qu mà l i phù h p v i m c tiêu ào t o c a nhà trư ng? Làm th
nào ng nghi p c a b n phát tri n ư c các kĩ năng c n thi t
cho vi c s d ng công ngh m t cách hi u qu ?
Bi t i u ch nh ho t ng c a mình cho phù h p v i k ho ch c a
nhà trư ng s giúp các ng nghi p c a b n th y r ng h có th t
b thói quen làm vi c tách bi t, cá nhân làm vi c như m t c ng
ng h p tác và chia s thông tin m i thông tin.
17. 18 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Xây d ng b n th a thu n h tr v i Nhà trư ng
Bư c 3:
B n ã th o lu n v vi c i u ch nh phù h p gi a k ho ch c a nhà
trư ng và ho t ng hư ng d n ng nghi p. C n ph i nh n th c
rõ r ng, s h tr c a nhà trư ng và Phòng/S Giáo d c là r t c n
thi t m b o thành công cho nh ng ho t ng mang tính i
m i, như vi c hư ng d n ng nghi p ch ng h n. B n th a thu n
h tr c a nhà trư ng yêu c u nhà trư ng và Phòng/S Giáo d c có
nh hư ng rõ ràng trong vi c h tr quá trình hư ng d n ng
nghi p t i các ơn v .
1. Hãy xem b n Th a thu n h tr c a nhà trư ng.
2. Hãy ghi l i nh ng gì có th phát sinh khi c Th a thu n h
tr c a nhà trư ng. Tr l i nh ng câu h i này là c n thi t cho
vi c phát tri n m t k ho ch hư ng d n ng nghi p hi u qu
và b n v ng.
3. Lưu ý, khi xây d ng b n th a thu n theo các g i ý dư i ây thì
càng c th càng t t. Ví d , b n có th nói r ng nhà trư ng t o
i u ki n v m t th i gian cho vi c hư ng d n ng nghi p
như dành th i gian ngh là 4 ngày cho m i ngư i hư ng d n và
hai ngày ngh cho m i giáo viên tham d .
TH A THU N H TR C A NHÀ TRƯ NG
Các chuyên gia v phát tri n chuyên môn cho r ng nhà trư ng c n
chú ý 6 v n sau ây m b o chương trình hư ng d n ng
nghi p ư c thành công.
1. Li u i ngũ cán b giáo viên c a trư ng có th c i ti n ch t
lư ng trư ng mình không?
2. Li u cán b giáo viên c a trư ng có th y h ng thú và kiên nh
theo u i ho t ng này hay không?
3. T t c m i ngư i ã n m b t ư c v n chưa?
4. Lãnh o nhà trư ng có s n sàng ng h chương trình này?
5. Cán b giáo viên nhà trư ng ã ư c chu n b cho nh ng vai
trò m i này chưa?
18. Hư ng d n ng nghi p 19
6. i u gì ch ng minh chương trình hư ng d n ho t ng hi u
qu ?
Hãy miêu t v n t t b n s l p k ho ch như th nào trên cơ s
nh ng câu h i trên.
............................................................................................................
............................................................................................................
Vai trò và trách nhi m c a giáo viên hư ng d n
Giáo viên hư ng d n, theo b n, óng vai trò như th nào?
Chúng tôi hi u r ng có th b n không xác nh ư c m t cách
chính xác vai trò c a giáo viên hư ng d n trong trư ng b n; tuy
nhiên, b n hãy cung c p cho chúng tôi nh ng kh năng mà b n
ang quan tâm n.
............................................................................................................
............................................................................................................
C u trúc
Giáo viên hư ng d n s làm vi c v i ai?
............................................................................................................
............................................................................................................
Li u chương trình hư ng d n ng nghi p có th c hi n v i t ng
ngư i m t hay không? Li u giáo viên hư ng d n s làm vi c v i
nhóm giáo viên cùng kh i l p hay nh ng ngư i d y cùng b
môn? Ho c li u giáo viên hư ng d n c a b n có làm vi c v i s
lư ng giáo viên l n hơn không?
............................................................................................................
............................................................................................................
Th i gian
Khi nào thì giáo viên hư ng d n và giáo viên tham d có th g p
m t? (Th i gian xin ngh , th i gian xây d ng giáo án chung, sau
gi lên l p…)
............................................................................................................
............................................................................................................
19. 20 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Thù lao
B n có cho r ng giáo viên hư ng d n nên ư c nh n thù lao hay
không? N u có, bao nhiêu, và thù lao ó dành cho vi c gi?
............................................................................................................
............................................................................................................
ánh giá:
B n ánh giá như th nào v s thành công c a chương trình hư ng
d n ng nghi p này? Nhà trư ng và b n s d ng phương pháp
nào ánh giá ư c s thành công c a chương trình hư ng d n
ng nghi p trong trư ng c a b n và tác ng c a chương trình
này i v i k t qu h c t p c a h c sinh?
............................................................................................................
............................................................................................................
Ngân sách:
Ngu n tài chính nào s dành cho th i gian ngh , ào t o ho c ti n
thù lao mà t p th nhà trư ng có th (ho c s ) cung c p th c
hi n công vi c hư ng d n ng nghi p này?
............................................................................................................
............................................................................................................
Ho t ng 4: Nh ng câu h i thư ng g p v
Chương trình hư ng d n ng nghi p
M t s vai trò c a giáo viên hư ng d n.
Giúp giáo viên phát tri n t m nhìn
Giáo viên hư ng d n có th giúp ng nghi p phát tri n t m
nhìn b ng cách ch ra r ng công ngh thông tin có th giúp h c
sinh t nh ng chu n ki n th c ra sao. B n có th tham kh o
thông tin v nh ng giáo viên hư ng d n giúp thi t k các ho t
ng h c t p d a trên nh ng chu n ki n th c thông qua các ví
d bài d y c p ti u h c và trung h c cơ s trong các trang
web sau ây.
http://ttt.pugetsoundcenter.org/projects/2003/t2ci03074/weblesson.
htm
20. Hư ng d n ng nghi p 21
http://ttt.pugetsoundcenter.org/projects/2003/t2ci03052/weblesson.htm
ưa ra nh ng l i khuyên và s tr giúp thân thi n
H u h t các ho t ng hư ng d n ng nghi p di n ra m t
cách t nhiên, không chính th c khi giáo viên hư ng d n g p
ng nghi p trong các ngày lên l p bình thư ng. Nh ng trao
i như v y có th ư c th c hi n t i phòng ngh c a giáo viên,
t i hành lang hay th m chí t i quán gi i khát ho c quán ăn trưa.
Giáo viên có th mong nh n ư c nh ng l i khuyên k p th i.
Ví d , m t giáo viên có th h i b n v các ngu n tài li u liên
quan n bài d y v chi n th ng i n Biên Ph và b n có th
gi i thi u cho giáo viên này a ch c a m t website r t h u ích
có thông tin này. M t giáo viên khác có th c n ư c ch d n
làm th nào h c sinh có th ánh giá ư c thông tin trên các
trang web và b n có th ch cho giáo viên này các ho t ng
trên m ng giúp cho h c sinh ánh giá ư c các thông tin trên
m ng.
M t i m ch c ch n là b n ch c n cung c p nh ng thông tin
th c s c n thi t. M t trang web hay mà giáo viên có th s
d ng ngay thì t t hơn r t nhi u m t danh sách dài các website
mà giáo viên cũng không có th i gian tìm hi u.
Giúp ng nghi p trong vi c xây d ng các bài d y tích h p công
ngh thông tin hi u qu .
Giáo viên hư ng d n giúp các ng nghi p trong vi c xây d ng
giáo án b ng nhi u cách khác nhau. M t trong nh ng cách ó
là có th giúp h tìm ra các ngu n tài li u cho m t bài d y, h
tr h t o ra phi u ánh giá h c sinh, và g i ý cho h vi c t
ch c các ho t ng h c t p như th nào.
Làm m u/ Ph i h p cùng gi ng d y
Làm m u ho c gi ng d y cùng nhau s giúp các ng nghi p
bi t ư c th nào là m t bài d y tích h p công ngh thông tin
hi u qu . H u h t các giáo viên hư ng d n u tham gia vào
các lo i hình ho t ng như th này. Giáo viên và giáo viên
hư ng d n cho bi t, i u này cũng giúp m i ngư i tích c c
c ng tác cùng nhau khi gi ng bài. Hơn n a, ho t ng này
cũng giúp cho giáo viên có m t cách nhìn tươi m i v cách t
ch c các ho t ng h c t p này như th nào.
ào t o t ng ngư i m t ho c theo nhóm nh
21. 22 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Giáo viên hư ng d n thư ng ào t o t ng ng nghi p mà h
cùng làm vi c. Ví d , m t giáo viên có th giao bài t p vi t t
truy n cho h c sinh. Giáo viên hư ng d n có th giúp giáo viên
ó và m t s h c sinh h c cách s d ng máy quét nh (scan)
ho c máy nh kĩ thu t s ưa hình nh c a h c sinh vào
nh ng cu n t truy n.
S có m t c a giáo viên hư ng d n là h tr v công ngh
thông tin ph i không?
Giáo viên hư ng d n không th cho nh ng chi c máy tính d ng
ho t ng
N u g p nh ng s c v công ngh thông tin, giáo viên có th
yêu c u giáo viên hư ng d n giúp .
Nhưng giáo viên hư ng d n không th óng vai trò như m t chuyên
gia h tr công ngh thông tin.
N u như v y, h s không còn th i gian giúp giáo viên
cách tích h p công ngh thông tin vào bài d y.
Giáo viên hư ng d n giúp ng nghi p xây d ng các mô hình
h tr công ngh thông tin cho trư ng h c c a mình, gi i thi u
nh ng ngư i có th h tr v m t kĩ thu t, công ngh và ôi lúc
có th giúp giáo viên x lý nh ng v n ho c tr c tr c nh .
Hãy nêu ví d v quá trình xây d ng bài gi ng có òi h i s h
tr c a giáo viên hư ng d n.
Các h c sinh khi h c môn sinh h c ã ư c h i r ng có nên ưa chó
sói tr l i Công viên Qu c gia Olympic hay không?
S d ng ư ng d n dư i ây xem tác ph m c a h . Khi b n
truy c p trang web c a Trư ng Trung h c Kamiak, b n hãy
nh p chu t vào ph n Tài li u Giáo viên (Teacher Resources)
phía bên trái trang web, và sau ó nh p chu t vào ph n K
ho ch Qu n lý Chó sói (Wofl Management Plan) dư i cùng.
http://schools.mukilteo.wednet.edu/ka/library/index.htm
Giáo viên mong mu n i u gì giáo viên hư ng d n? (Tôi r t
b n và tôi lo r ng nh ng giáo viên mong ch quá nhi u tôi.)
B n không c n ph i là chuyên gia trong t t c các lĩnh v c
B n không c n ph i là chuyên gia trong t t c các lĩnh v c nhưng
b n c n ph i bi t h tr m i ngư i như th nào.
22. Hư ng d n ng nghi p 23
Nh ng giáo viên hư ng d n thành công có th ch hơn các giáo viên
khác m t bư c.
Giáo viên hư ng d n thư ng ch i trư c m t bư c và luôn h c
t p không ngh . R t nhi u giáo viên hư ng d n nói r ng, h c
t p là con ư ng 2 chi u và h thư ng h c r t nhi u t chính
nh ng giáo viên c ng tác.
B n không th t o nh hư ng n m i giáo viên trong trư ng b n
trong m t kỳ h c ng n.
M t giáo viên hư ng d n có th t o nh hư ng n t t c các
giáo viên trong m t trư ng ti u h c nh trên 3-5 năm. Nhưng
m t giáo viên hư ng d n ơn l không th thay i ư c thói
quen gi ng d y c a m t trư ng trung h c v i hàng trăm giáo
viên. Giáo viên hư ng d n nên b t u t nh ng nhóm nh
m b o s thành công.
Hi m giáo viên có th làm t t công vi c hư ng d n v i m t nhóm
trên 4 ngư i.
M t trư ng h c thành công ã yêu c u giáo viên hư ng d n
c a h làm vi c ch v i giáo viên trong năm u tiên. H nhanh
chóng nh n th y hi u qu rõ r t. Thành công v i hai giáo viên
ã làm cho các giáo viên khác cũng mong ư c h tr . Nh ng
giáo viên hư ng d n này nh n thêm hai giáo viên c ng tác m i
n a, nhưng h v n ch c ng tác v i s lư ng giáo viên gi i
h n.
N u ã xây d ng ư c m t Chương trình Hư ng d n ng nghi p
thành công thì trư ng h c s ph i ti p t c th c hi n chương trình ó
và b sung thêm nh ng giáo viên hư ng d n.
Và th i gian s t o cho b n và trư ng c a b n m t cơ h i
ti p c n v i nhi u giáo viên hơn và quy t nh có nên cung c p
thêm giáo viên hư ng d n n a hay không.
Chương trình Hư ng d n ng nghi p không ph i là chương trình
cho m t năm.
Hư ng d n ng nghi p là m t n l c phát tri n chuyên môn
liên t c trong nhi u năm.
Làm sao tôi có th i gian hư ng d n nh ng giáo viên khác
trong ngày làm vi c?
23. 24 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
R t nhi u trư ng h c b t u b ng vi c xây d ng m t th i gian l p
giáo án chung cho giáo viên hư ng d n và giáo viên mà h c ng tác.
Mô hình này r t hi u qu cho giáo viên hư ng d n trong các
trư ng trung h c cơ s . Nó cũng hi u qu cho nh ng trư ng
ti u h c có giáo viên hư ng d n s n sàng hi sinh hơn n a th i
gian c a mình tham gia hu n luy n. Nói chung, ây không
ph i là m t s l a ch n lý tư ng cho h u h t các trư ng ti u
h c mà không th thu x p th i gian ngh h ng ngày cho giáo
viên hư ng d n.
Lên k ho ch th i i m phát tri n chuyên môn: H u h t các trư ng
u có k ho ch phát tri n chuyên môn ư c xây d ng cho su t năm
h c.
R t nhi u giáo viên hư ng d n th y r ng nh ng ngày ngh là
th i gian r t hi u qu tham gia hu n luy n.
Th i gian ngh : th i gian ngh cũng là mô hình chung có th
dành cho quá trình c ng tác và cũng là cách th c duy nh t th c
t cho phép trao i v các bài m u ho c gi ng d y theo nhóm.
M t trư ng h c thành công thư ng c p cho m i giáo viên
hư ng d n và giáo viên c ng tác 5 ngày ngh có th i gian
c ng tác.
Trư ng này ã ưa ra nh ng hư ng d n r t rõ ràng v vi c s
d ng qu th i gian này. Nó ph i ư c s d ng “t o ra ho c
h tr nh ng bài h c theo phương pháp phát v n và tích h p
công ngh thông tin” d a trên nh ng chu n ki n th c.
R t nhi u giáo viên và giáo viên hư ng d n th y r ng c n có 3-
4 gi ng h ho t ng c ng tác ư c hi u qu .
Thay vì cung c p nh ng ngày ngh toàn ph n, m t s trư ng
h c t o i u ki n giáo viên và giáo viên hư ng d n c a h
ư c ngh m t n a ngày.
Ngoài th i gian dành cho giáo viên và giáo viên hư ng d n,
nhà trư ng còn cho giáo viên hư ng d n thêm 2 ngày ngh và
vì v y, giáo viên hư ng d n có th phát tri n kĩ năng c a h .
Gi i pháp này góp ph n c i thi n ch t lư ng c a chương trình
hu n luy n.
Làm sao tôi b t u ho t ng như m t giáo viên hư ng
d n?
24. Hư ng d n ng nghi p 25
G p g giáo viên hi u các k ho ch trong l p c a h .
R t nhi u giáo viên hư ng d n th y r ng khi giúp các ng
nghi p các phương th c tích h p công ngh thông tin vào bài
d y thì nên d a trên các ho t ng h c t p mà h ã có và ti p
t c m r ng các ho t ng này là vi c r t d làm. Ví d , m t
bài h c dành cho h c sinh ti u h c là theo dõi s phát tri n c a
loài sâu. Giáo viên hư ng d n có th giúp ng nghi p c a
mình tích h p ph n m m Excel vào bài d y và vì v y h c sinh
có th s d ng ch c năng l p bi u trong b ng tính miêu
t k t qu s phát tri n c a loài sâu.
L p nh ng “d án” d y g n v i th c t cu c s ng và t chu n ki n
th c.
M t ví d c p trung h c cơ s là tích h p công ngh thông tin
vào m t bài d y d a trên d án v i ch v th i ti t. ây là
m t d án mà giáo viên có th d dàng hoàn thi n trong m t
kho ng th i gian theo úng phân ph i chương trình, và nó t
chu n ki n th c.
Hãy nhi t tình và m r ng cánh c a
B n ph i luôn là ngư i sát cánh cùng ng nghi p c a mình
cho dù ó là kĩ năng công ngh thông tin hay giáo án c a h .
B n ph i luôn s n sàng giúp h .
Ph i có cam k t th i gian th c t
B n ph i cân b ng nhu c u giúp ngư i khác v i nhu c u c a
riêng b n. ng c g ng làm nhi u hơn qu th i gian ã y
trong th i gian bi u c a b n. B n luôn s n sàng giúp không
có nghĩa là b n ph i có nh ng câu tr l i ngay l p t c. B n có
th tr l i m t yêu c u giúp b ng cách nói r ng: “Tôi nghĩ
tôi có th giúp ư c, tôi có th tr l i vào ngày mai ư c
không?”
ưa ra nh ng l i tư v n k p th i
R t nhi u ho t ng hư ng d n liên quan n vi c tr l i câu
h i c a giáo viên. N u giáo viên yêu c u giúp v m t ch
gi ng như ki u Chi n th ng i n Biên Ph , b n hãy m b o
cung c p cho h ít nh t m t ngu n thông tin h u ích. M t
ngu n thông tin ch t lư ng cao còn hi u qu hơn m t danh
sách các ngu n thông tin. H u h t giáo viên không có nhi u
25. 26 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
th i gian xem xét t t c các n i dung li t kê trong danh sách.
B n ph i tìm cách cung c p úng cái mà h c n.
Nhà trư ng còn có th giúp nh ng gì n a cho giáo viên hư ng
d n?
Thù lao
R t nhi u trư ng h c ã ch n phương th c tr m t ít ti n lương
cho giáo viên hư ng d n c a h . Kho n ti n này cho th y giáo
viên hư ng d n cũng ph i có thêm trách nhi m.
Thù lao ngoài gi
Trong m t s trư ng h p giáo viên hư ng d n ph i làm vi c
ngoài th i gian qui nh c a m t giáo viên có th hoàn thành
nhi m v hư ng d n. Có nh ng trư ng ã ch n hình th c tr
thêm m t kho n ti n nh cho giáo viên hư ng d n khi h làm
thêm ngoài gi .
Nhà trư ng ánh giá s thành công c a Chương trình hư ng
d n ng nghi p tri n khai trong trư ng c a h như th nào?
M t s trư ng h c yêu c u giáo viên trong trư ng s d ng
công ngh thông tin làm phong phú các ho t ng h c t p
mà v n t chu n ki n th c.
R t nhi u trư ng yêu c u thư ng xuyên ư c d gi th hi n
nh ng ho t ng h c t p theo Chương trình hư ng d n ng
nghi p.
Các trư ng khác yêu c u giáo viên xây d ng nh ng ho t ng
h c t p có kh năng thúc y h c sinh h c m t cách ch ng
và/ho c phát tri n tư duy b c cao.
Nh ng trư ng này có th yêu c u giáo viên cung c p m t s ví
d v nh ng s n ph m h c t p c a h c sinh nh m minh ch ng
cho nh ng kĩ năng tư duy hay ho t ng hi u qu c a h c sinh.
M t s trư ng yêu c u giáo viên ưa ra nh ng minh ch ng cho
th y r ng công ngh thông tin ã kích thích h c sinh h c t p
(ho c h c sinh c m th y thú v trong vi c h c).
Nh ng minh ch ng nói trên có th là: h c sinh h c t p chăm
ch hơn, ít vi ph m k lu t hơn, không tr n h c và nh ng ý ki n
c a ph huynh v thái c a h c sinh i v i vi c n trư ng.
26. Hư ng d n ng nghi p 27
Cu i cùng, Chương trình hư ng d n ng nghi p yêu c u các
giáo viên c ng tác hoàn thành m t cu c kh o sát ng n g n v
vi c s d ng công ngh thông tin vào th i i m b t u năm
h c và kh o sát l i l n n a vào cu i năm h c.
Cu c kh o sát này có th ánh giá ư c ti n trình ưa công
ngh thông tin vào gi ng d y.
Kinh phí nhà trư ng chi tr cho vi c th c thi Chương trình
hư ng d n ng nghi p như th nào?
Các trư ng ã tìm ư c m t s ngu n qu h tr cho giáo
viên hư ng d n c a h .
H tr ph bi n nh t là t ngân sách nhà trư ng.
R t nhi u trư ng ã có nh ng giáo viên thay th thư ng xuyên
và s d ng i ngũ giáo viên này gi ng d y thêm nh m t o
ra th i gian ngh cho giáo viên hư ng d n và giáo viên c ng
tác.
Trong nhi u trư ng h p Phòng/S Giáo d c cũng cung c p
nh ng h tr tài chính.
Phòng/S Giáo d c h tr Chương trình hư ng d n ng
nghi p như th nào?
Phòng/S Giáo d c có th cung c p:
Thi t b
Qu n có th b sung thêm nh ng ngư i tr giúp kinh nghi m
cho các giáo viên hư ng d n. Nh ng cán b tr giúp này s
giúp cho các giáo viên hư ng d n t ư c m c tiêu c a h
cũng như m c tiêu c a chung c a Qu n/Huy n.
T o cơ h i cho các giáo viên hư ng d n trong toàn
Qu n/Huy n g p g và c ng tác.
Tài tr cho th i gian ngh .
27. T i sao nên s d ng mô hình
hư ng d n ng nghi p?
Trong m c này chúng ta s tìm hi u nh hư ng c a các t t p
hu n hay các lo i hình b i dư ng chuyên môn truy n th ng i v i
vi c h tr giáo viên tích h p công ngh thông tin vào d y h c.
Chúng ta s so sánh gi a nh ng hình th c b i dư ng chuyên môn
truy n th ng v i nh ng mô hình phát tri n chuyên môn ã ư c
nghiên c u v cơ b n và ã thu ư c nh ng k t qu kh quan.
B n s tham gia th o lu n theo nhóm v i s hư ng d n c a ngư i i u
hành.
Bư c 1: Th c tr ng b i dư ng chuyên môn ơn v
1. Theo hư ng d n, b n s tham gia vào các nhóm t 4-6 ngư i.
Giáo viên và c hi u trư ng (n u có) cùng trư ng thì tham gia
cùng nhóm. M i nhóm c n c ra ngư i i u hành nhóm, ngư i
thư kí và ngư i theo dõi th i gian. Thư kí nhóm s t ng h p ý
ki n c a nhóm trên t gi y kh l n, c A0 ch ng h n, do ban t
ch c cung c p. Chúng ta quy ư c g i là t trình bày c a nhóm.
2. Nhóm c a b n s có 20 phút th o lu n các câu h i dư i ây.
Hãy ghi l i nh ng ý ki n trên t trình bày c a nhóm.
3. L ng nghe ý ki n c a các nhóm khác v nh ng c i m c a
vi c b i dư ng chuyên môn theo ki u truy n th ng và theo
hình th c ư c xem là hi u qu .
4. Sau khi trình bày xong ý ki n c a nhóm, g n t trình bày c a
nhóm lên v trí ư c dành riêng.
Sau ây là các câu h i g i ý:
Giáo viên trư ng b n thư ng tham gia b i dư ng chuyên môn
trư ng theo hình th c nào?
Xét trên góc ng d ng vào l p h c, vi c b i dư ng chuyên
môn theo hình th c ó có hi u qu không?
Hãy mô t hình th c b i dư ng chuyên môn hi u qu nh t mà
b n t ng ư c tham d .
28. T i sao nên s d ng mô hình hư ng d n ng nghi p? 29
Y u t nào em l i hi u qu cho hình th c b i dư ng ó n u
xét trên góc ng d ng vào l p h c?
Bư c 2: Mô hình b i dư ng chuyên môn hi u qu
B n ti p t c trao i trong nhóm nh ng câu h i sau:
Các hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng có nh ng
c i m gì?
So sánh nh ng ý dư i ây v i nh ng v n ã ư c th o lu n
trong nhóm c a b n.
Các c i m c a hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng:
− Thư ng di n ra sau khi k t thúc l p h c/năm h c ho c vào
ngày ngh ,
− Không có nhi u cơ h i cho vi c phát tri n chuyên môn,
− Ch c a t p hu n thư ng thiên v giáo viên,
− Giáo viên thư ng ho t ng cá nhân, tách bi t,
− Không có cơ h i cho giáo viên ôn t p hay ph n h i ý ki n.
Hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng thư ng em l i
k t qu như th nào?
K t qu c a hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng:
− “Hai ph n ba giáo viên thư ng không t tin s d ng công
ngh ” (Thông tin c a y ban giáo d c d a trên web, 2001)
− Ch là s chuy n giao. N u giáo viên không t tin, h s
không s d ng nó.
Ph n l n các hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng thư ng
t p trung vào lí thuy t và th c hành.
Sau ây là ánh giá v m i quan h gi a các hình th c b i dư ng
và hi u qu c a nó:
Hình th c Ki n th c Kĩ năng ng d ng vào
b i dư ng t ư c t ư c l ph c
Lí thuy t 85% 15% 5-10%
Th c hành 85% 80% 10-15%
vi c b i dư ng chuyên môn có hi u qu thì c n phát tri n
nh ng c i m gì?
29. 30 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
............................................................................................................
............................................................................................................
So sánh nh ng k t qu th o lu n c a nhóm v i g i ý c a
hư ng d n viên, nh ng i m khác có th xu t hi n, v y nhóm
b n có th ưa ra bình lu n nào không?
............................................................................................................
............................................................................................................
Bư c 3: Hư ng d n ng nghi p và vi c phát tri n chuyên môn
có hi u qu
Nhóm c a b n ti p t c trao i v nh ng câu h i sau:
Hư ng d n ng nghi p có phù h p v i mô hình phát tri n
chuyên môn hi u qu không và m c nào?
T i sao ngày càng càng có nhi u trư ng s d ng mô hình
hư ng d n ng nghi p phát tri n chuyên môn cho i ngũ
giáo viên trong trư ng?
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
31. Hư ng d n tr c ti p
th c hi n vi c hư ng d n ng nghi p t i ơn v , trong a s
trư ng h p ngư i hư ng d n g p g , trao i tr c ti p v i các ng
nghi p. Vi c trao i có th là cá nhân v i cá nhân ho c v i m t
nhóm. Vì v y, yêu c u u tiên i v i ngư i hư ng d n là kh
năng i u hành và làm vi c theo nhóm.
Ho t ng quan tr ng u tiên là th ng nh t quy t c làm vi c c a
nhóm.
Ho t ng 1: Thi t l p quy t c làm vi c nhóm
Nh ng quy t c nào có th giúp cho chương trình hư ng d n ng
nghi p t ư c hi u qu ?
Thi t l p các nh hư ng ho c “quy t c” ng x gi a các thành
viên trong nhóm nh m m c ích tăng cư ng tính hi u qu c a vi c
c ng tác và các cu c h p nhóm. Trong ho t ng này, chúng ta s
thi t l p nh ng quy t c làm vi c nhóm và phát tri n m t mô hình
có th s d ng t i trư ng c a b n.
Chúng ta s t p trung vào vi c thi t l p m t s nh ng quy t c giúp
làm vi c t t và hi u qu hơn trong m t nhóm. B ng cách thi t l p
nh ng quy t c này chúng ta ang cùng xây d ng m t phong cách
ho t ng nhóm. Ti n trình và nh ng quy t c ư c l a ch n s r t
h u ích cho b n khi làm vi c trư ng.
1. Chia thành hai nhóm nh .
2. Ch nh ngư i i u hành và thư ký. Thư ký c n có gi y và bút
ghi l i thông tin.
3. S d ng B ng Quy t c c ng tác. B n có th tham kh o các g i
ý dư i ây v quy t c làm vi c nhóm nh hư ng th o lu n.
4. Th o lu n câu h i: Các quy t c th o lu n nhóm là gì? N u b n
nghĩ ra m t quy t c, b n nên phát bi u v i c nhóm, cho dù quy
t c ó có hi u qu trong ho t ng nhóm hay không. Thư ký s
ghi l i thông tin do b n cung c p.
5. Có th nh ng quy t c nhóm b n nghĩ ra là khá nhi u, hãy th o
lu n và ch n ra 5 quy t c quan tr ng nh t và gi i thích t i sao.
32. Hư ng d n tr c ti p
33
6. Chia s 5 quy t c quan tr ng nh t v i các thành viên và nêu rõ
lý do l a ch n chúng.
M t s ví d v quy t c làm vi c nhóm:
− B t u úng gi − Ngôn t th o lu n nhã nh n
− K t thúc úng gi − Nghe m t cách chăm chú
− Có m t t t c các cu c h p − Chú ý v m c tiêu chung c a
− Tôn tr ng các câu h i nhóm
− Làm ch th i gian c a b n − L ng nghe m t cách tôn tr ng
− Gi úng chương trình làm − Th o lu n v n ch không
vi c bàn tán v con ngư i.
− Hoàn thi n bài t p trư c khi − Tìm hi u nh ng ý tư ng,
h p không phê phán ngư i khác.
− Ch u trách nhi m cá nhân − Tôn tr ng quan i m c a
− Không s d ng ngôn ng ngư i khác
căng th ng − Tránh bàn chuy n ngoài l
− Tôn tr ng c nhóm − Thái tích c c, xây d ng
Như v y danh sách quy t c ã ư c hoàn thành. Tuy nhiên, ây
m i ch là i m kh i u. Danh sách này có th s thay i nhi u
sau khi áp d ng cho các nhóm khác nhau ngay t i trư ng c a b n.
V i chương trình này, chúng ta s còn l p nhi u danh sách các quy
t c riêng cho mình và cho nhóm c a mình và các danh sách này s
còn ư c hi u ch nh qua m i ho t ng ti p theo ây.
B NG KI M TRA CÁC QUY T C LÀM VI C C NG TÁC
Hi m Th nh Thư ng
Quy t c
khi tho ng xuyên
L ng nghe
L ng nghe m t cách chăm chú ý
tư ng c a ngư i khác, k c trong
tâm th c và b u hi n cơ th
Dành th i gian suy nghĩ sau khi
t câu h i ho c tr l i l i
Di n t l i trong tâm trí mình i u
mà ngư i khác ang nói hi u h
hơn
33. 34 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Ch cho ngư i khác nói xong trư c
khi tham gia th o lu n
Di n gi i
S d ng di n gi i c m nh n và
làm sáng t n i dung cũng như c m
xúc
S d ng hình th c di n gi i tóm t t
và t ch c l i thông tin
S d ng hình th c di n gi i
chuy n cu c h i tho i v i nh ng
m c tr u tư ng khác nhau
S d ng c ch trong di n gi i
Thăm dò
Tìm ki m s th ng nh t v cách
hi u m t n i dung
t câu h i làm rõ s ki n, ý
tư ng, câu chuy n
t câu h i làm sáng t nh ng
gi i thích, ng ý và k t qu
t câu h i làm n i b t nh ng
gi thuy t, quan i m, ni m tin hay
ý nghĩa
Làm sáng t tư duy
Làm rõ ý nh trao i
c p n t t c nh ng thông tin
liên quan
Cân nh c ngôn ng thích h p trư c
khi nói
ưa ra các s ki n, suy lu n, ý
tư ng, ý ki n và ngh
34. Hư ng d n tr c ti p
35
Gi i thích lý do ng sau nh ng
tuyên b , câu h i và hành ng
Lo i b ho c thông báo rõ s thay
i ý tư ng, ý ki n, quan i m riêng
Chú ý n b n thân và ngư i
khác
Luôn chú ý v nh ng suy nghĩ c a
b n thân và phát hi n nh ng suy
nghĩ này
Luôn chú ý gi ng nói và c ch c a
ngư i khác.
Luôn chú ý v nhi m v c a nhóm,
tâm tr ng và s phù h p c a nh ng
óng góp c a b n thân và nh ng
ngư i khác
Suy nghĩ tích c c v ngư i khác
Luôn cho r ng m i ngư i u có ý
nh t t
Kìm nén s bùng n do ph n ng cá
nhân
Suy nghĩ v ngư i khác m t cách
tích c c khi ph n ng ho c ưa ra
yêu c u v i ngư i khác
Cân b ng gi a ng h và ch t v n
Gi i thích b o v nh ng ý tư ng
c a riêng b n và ch t v n nh ng ý
tư ng c a ngư i khác
T o cơ h i bình ng cho nh ng
ngư i tham d
ưa ra lý l gi l p trư ng bao
g m nh ng gi thuy t, s ki n và ý
nghĩa.
35. 36 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Bày t s không ng ý m t cách
tôn tr ng và c i m v i nh ng ý
tư ng khác và ưa ra nh ng lý l vì
sao không ng ý.
Yêu c u ngư i khác ưa ra nh ng lý
do có th hi u l p trư ng c a h
Trích d n v i s ng ý theo “Trư ng h c Thích ng”, Nhóm
C ng tác H tr và Phát triên, Robert Garmston and Bruce
Wellman, Four Hats Seminars, 337 Guadalupe Drive, El Dorado
Hills, CA 95762.
Ho t ng 2: Khám phá kĩ năng giao ti p
Vai trò c a ngư i hư ng d n trư ng là gì?
B n có th hư ng d n các ng nghi p c a mình suy nghĩ sâu hơn
v m t ch như th nào? B n có th s d ng các kĩ năng giao
ti p giúp các ng nghi p tích h p công ngh thông tin như th
nào?
Sau khi tr i nghi m v thi t l p các quy t c làm vi c nhóm, b n
cũng nên bi t r ng, v i tư cách là ngư i hư ng d n b n s có r t
nhi u vai trò khác nhau. ôi khi b n là m t ngư i nh hư ng, m t
ngư i h p tác, m t ngư i tư v n hay m t ngư i hư ng d n.
Là m t ngư i hư ng d n b n có th l p k ho ch và t ch c g p
g , như m t ngư i h p tác b n s trong v trí c a ngư i cùng làm
vi c bình ng v i các ng nghi p v m t bài d y nào ó, là m t
ngư i tư v n b n có th tr l i các câu h i và óng vai trò như m t
chuyên gia.
Vai trò c a ngư i i u hành yêu c u b n lùi l i và s d ng m i
quan h c a b n v i ngư i h c. V i vai trò c a ngư i hư ng d n
thì b n c n giúp nh ng giáo viên c ng tác c a mình tr thành
nh ng ngư i h c c l p. i u này ư c nh n bi t thông qua quá
trình ph n h i và quan h trong công vi c.
Có b n kĩ năng giúp vi c cho giao ti p trong hư ng d n ng
nghi p. B n kĩ năng này là: Nghe tích c c, Di n gi i, S d ng câu
h i làm rõ và S d ng câu h i thăm dò. Nh ng kĩ thu t này ư c
s d ng t t nh t khi b n trong vai trò là ngư i hư ng d n. Hãy
luôn nh r ng b n luôn có nhi u vai trò khác nhau như là ngư i tư
36. Hư ng d n tr c ti p
37
v n hay ngư i i u ph i khi b n làm vi c v i các giáo viên. Tuy
nhiên, trong ph n này chúng ta s ch bàn các gi i pháp liên quan
n ngư i hư ng d n. B n có th tham kh o Th g i ý các kĩ
năng giao ti p c a ngư i hư ng d n ư c in trang sau.
B NG G I Ý CÁC KĨ NĂNG GIAO TI PC A
NGƯ I HƯ NG D N
Kĩ năng giao ti p cho giáo viên hư ng d n
Nghe tích c c
T p trung vào ngư i nói
G t b t t c nh ng suy nghĩ khác
Hư ng ngư i v phía trư c và g t u
S d ng nh ng câu h i làm rõ thông tin
Làm rõ hơn hay th hi n mong mu n hi u m t cách rõ
hơn m t ch ho c ý tư ng
Có tính c th
ư c tr l i nhanh chóng
ư c s d ng thu th p thông tin
B n ã trình bày thông tin này như th nào?
Có bao nhiêu h c viên trong m t l p h c?
H c viên có làm vi c theo nhóm không?
S d ng nh ng câu h i thăm dò
Suy nghĩ mang tính phê phán cao
Khuy n khích suy nghĩ sâu hơn
Thư ng b t u v i m t s suy di n
Thư ng là câu h i m
B n ã nói ..., v y b n ã bao gi nghĩ v ... ?
T i sao…?
Bư c ti p theo có th là gì?
B n h c ư c gì t i u ó?
Có bi n pháp nào khác mà b n có th s d ng ...?
Bây gi b n s có cơ h i th c hành nh ng kĩ năng này.
37. 38 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
1. Bư c u th c hành kĩ năng giao ti p
Lưu ý: Trư c khi tí n hành bài t p này, t ng cá nhân c n hoàn
thành b n k ho ch hư ng d n ư c cung c p trang 34.
M t giáo viên hư ng d n gi i là ngư i bi t s d ng kĩ năng giao
ti p khuy n khích các ng nghi p suy nghĩ m t cách sâu s c
hơn v m t ch ho c giúp các ng nghi p suy nghĩ trong
cu c h p v ch k ho ch. M c tiêu c a bài t p này là giúp nhóm
có ư c kĩ năng quan tr ng này trong vi c hư ng d n ng nghi p.
Toàn b bài t p không nên dài quá 25 phút cho m t ngư i óng vai
trò là ngư i phát ngôn. Trư c khi ti p t c m t chu kỳ, nh ng ngư i
tham gia c n s d ng m t chi c bút chì, m t vài t gi y và B ng
g i ý các kĩ năng giao ti p c a ngư i hư ng d n và các k ho ch
hư ng d n c a h .
1. S p x p nhóm 4 ho c 6 ngư i.
2. Xác nh
M t ngư i i u ph i d n d t nhóm i t ng bư c m t
theo úng mô hình th o lu n và gi cho t t c m i ngư i
t p trung trong su t quá trình. Ngư i i u ph i s giúp
ngư i tham d tuân theo các bư c c a mô hình th o lu n
b ng cách nh c nh ngư i tham d n u th y c n thi t.
M t ngư i theo dõi th i gian d n d t cu c th o lu n.
M t ngư i phát ngôn nói v chương trình hư ng d n c a
h , s d ng k ho ch hư ng d n v a hoàn thành trang 35.
3. Ngư i phát ngôn miêu t nh ng gì ã vi t trong k ho ch
hư ng d n bao g m thông tin cơ b n, m c tiêu hư ng d n và
m t thách th c ho c tình th ti n thoái lư ng nan mà giáo viên
hư ng d n ph i i m t.
4. Hai ngư i thay phiên nhau di n gi i nh ng i u ngư i phát
ngôn ã trình bày.
5. Hai ngư i t nh ng câu h i hi u rõ hơn v n . Ngư i phát
ngôn tr l i câu h i.
6. Nhóm s d ng vài phút m i ngư i vi t ra m t câu h i thăm
dò trên t gi y nh n. Ngư i tham d có th tham kh o Th g i
ý các kĩ năng giao ti p c a ngư i hư ng d n vi t câu h i
thăm dò.
38. Hư ng d n tr c ti p
39
7. M i ngư i trong nhóm c to câu h i thăm dò c a mình lên r i
n p t gi y nh n c a mình cho ngư i phát ngôn. Ngư i phát
ngôn không tr l i.
8. Ngư i phát ngôn xem xét t t c các câu h i thăm dò và sau ó
nói v i c nhóm v câu h i khi n cho mình ph i suy nghĩ nhi u
nh t v tình th khó x c a mình.
9. N u th i gian cho phép, m t ngư i tham d n a s óng vai
ngư i phát ngôn và quá trình l i l p l i.
Nh n xét v bài t p th c hành kĩ năng giao ti p:
Kĩ năng giao ti p c a b n có ư c c i thi n không?
Ho t ng này d hay khó v i b n? T i sao?
B n có th s d ng các kĩ năng này v i giáo viên khác như
th nào?
Khi nào b n ch ơn gi n nói v i giáo viên gi i pháp cho
m t v n mà không ph i t câu h i?
XÂY D NG K HO CH HƯ NG D N NG NGHI P
Hư ng d n: S d ng nh ng thông tin dư i ây so n th o k
ho ch hu n luy n c a b n. C g ng tr l i nh ng câu h i sau:
Thông tin cơ b n
1. B n s hu n luy n ai?
2. Khi nào b n có th g p các giáo viên c ng tác?
3. ......................................................................................................
Liên k t vi c hư ng d n ng nghi p v i nh ng sáng ki n khác
1. Làm th nào công vi c c a b n làm-v i tư cách là m t giáo
viên hư ng d n ưa công ngh thông tin vào l p l i có th óng
góp vào nhi m v gi ng d y tr ng tâm c a trư ng b n?
2. M c tiêu c a chương trình hu n luy n c a b n là gì? (Ví d ,
m t trong nh ng m c tiêu hu n luy n là giúp nhóm h c sinh
l p 4 s d ng ư c công ngh thông tin trong quá trình t p
vi t).
3. ......................................................................................................
Gi i thi u chương trình c a b n
1. B n s gi i thi u chương trình hư ng d n c a b n v i t p th
giáo viên hay hi u trư ng như th nào?
2. ......................................................................................................
39. 40 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Nh ng d oán
1. Miêu t thách th c b n ph i i m t v i tư cách giáo viên
hư ng d n.
2. ......................................................................................................
Chú ý khác:
1. ......................................................................................................
2. ......................................................................................................
2. i u hành m t bu i h p l p k ho ch
1. S d ng Phi u l p k ho ch dư i ây
PHI U L P K HO CH
Tr ng tâm c a chương trình phát tri n chuyên môn
Tên giáo viên tham d
Tên giáo viên hư ng d n
Ngày
Tr ng tâm gi ng d y Lĩnh v c b n t p trung:
c a trư ng:
Hi n nay b n ưa công ngh thông tin vào môn h c như th nào?
Bài h c nào s p t i chúng ta t p trung vào n i dung gì s d ng công
ngh thông tin?
H c sinh h c gì trong bài này?
Có ph n nào c a bài h c mà b n mu n ưa công ngh thông tin vào
không?
L i ích b n hy v ng t ư c qua vi c ưa công ngh thông tin vào
gi ng d y?
Các v n khác ư c th o lu n:
40. Hư ng d n tr c ti p
41
Các m c ho t ng (phát tri n i Ngư i ch u Th i gian:
ngũ giáo viên, các chuy n thăm quan, trách nhi m:
các ngu n tài li u c n thi t):
2. Chia nhóm thành hai nhóm nh , ví d A và B.
3. Nhóm A óng vai trò là ngư i giáo viên hư ng d n. Nhóm B
óng vai trò là giáo viên c ng tác c a cùng m t trư ng và miêu
t m t bài d y, c p n nh ng ph n có th ng d ng công
ngh thông tin.
4. Nhóm A th c hành di n gi i thông tin và s d ng câu h i có
ư c nhi u thông tin th i i m ban u cho vi c tích h p
công ngh thông tin c a các giáo viên c ng tác. C n lưu ý d a
trên Phi u l p k ho ch nh hư ng vi c trao i.
5. K t lu n ph n th o lu n, nhóm B ghi l i nh ng nh n xét v vi c
s d ng kĩ năng di n gi i và t câu h i c a nhóm A.
6. i vai trò.
7. K t thúc ph n th o lu n, nhóm A ghi chú l i nh ng nh n xét v
vi c s d ng kĩ năng di n gi i và t câu h i c a nhóm B.
8. Hoàn thành Phi u l p k ho ch d a trên nh ng gì ã trao i.
3. Hoàn thành Nh t kí c ng tác
Hãy s d ng b ng Nh t kí c ng tác trang sau. B ng này có th
giúp b n theo dõi các bu i trao i hư ng d n c a b n và giúp b n
i u khi n quá trình hư ng d n theo m t c u trúc ch c ch n.
Tham kh o M u nh t kí h p tác trang k ti p bi t cách s d ng
Nh t kí c ng tác này như th nào.
Hoàn thành Nh t kí c ng tác c a b n d a trên s trao i v vi c
l p k ho ch c a b n v i các thành viên trong nhóm c a mình.
41. 42 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
B NG NH T KÝ C NG TÁC
Dùng b ng này theo dõi các bi n pháp ư c s d ng ưa công ngh thông tin vào gi ng d y và ph n ánh tính hi u qu .
Tác ng lên
ng d ng công Nh ng gì c n
Ngày Ho t ng h c t p Nh ng gì ư c vi c h c c a L n t i…
ngh thông tin thay i
h c sinh
42. Hư ng d n tr c ti p
43
M U NH T KÝ C NG TÁC
Ho t Tác ng lên
ng d ng công ngh Nh ng gì
Ngày ng h c Nh ng gì ư c vi c h c c a L n t i…
thông tin c n thay i
t p h c sinh
18/9 t nư c H c sinh s d ng Internet Chưa có Chưa có Chưa có G p m t Th
n nghiên c u. 3, 3:30 ưa
ra 2 ho c 3 ý
tư ng.
23/9 Ti n Xác nh ngu n tài li u Chưa có Xem l i
hành d liên quan có trên m ng và nh ng ngu n
án nghiên vì v y chúng ta có th tr c tài li u ã
c uv ti p hư ng d n h c sinh i ư c l a ch n
n n ngu n tài li u ó liên quan n
nghiên c u thay vì cho các t nư c n
em t do tìm ki m trên
m ng.
25/9 Ti n L a ch n ngu n tài li u ã xem l i 4-5 ngu n tài Chưa có Chưa có Làm sao
hành d trên m ng. li u liên quan và rút g n trích d n
án nghiên ngu n t
danh sách các ngu n tài
43. 44 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
c uv li u còn 3. Quy t nh Internet (m u
n t o liên k t t trang thư và ch ra Công
vi n n nh ng ngu n c trích d n)
này.
44. Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Ho t ng 3: Th c hành kĩ năng giao ti p và nh n
xét
Như ã trao i trong ho t ng trư c, ngư i hư ng d n s óng
nhi u vai trò khác nhau nên do ó cũng òi h i nhi u kĩ năng giao
ti p khác nhau.
Nh ng vai trò ó có th là:
Ngư i nh hư ng – L p k ho ch, d n d t các cu c g p g ,
các ho t ng và phát tri n chuyên môn c a ng nghi p theo
t ng ngư i hay theo t ng nhóm nh th m chí c nhóm l n.
Ngư i c ng tác – Cùng làm vi c v i ng nghi p l pk
ho ch, th c hi n và ánh giá các ho t ng.
Ngư i tư v n – Th hi n như m t chuyên gia chuyên ngành v
r t nhi u ch khác nhau.
Ngư i hư ng d n – Vai trò này yêu c u ngư i hư ng d n lùi
l i m t bư c và nhìn vào m i quan h c a h v i các giáo viên
c ng tác. Vai trò c a ngư i hư ng d n là giúp các giáo viên
c ng tác tr thành nh ng ngư i t quy t nh. i u này òi h i
s h p tác và ph n h i t t.
i v i ngư i hư ng d n ng nghi p, có các kĩ năng giao ti p t t,
s d ng nh ng kĩ năng này t o ra s tin tư ng là i u r t quan
tr ng. Th c t cho th y không có ngư i hư ng d n ng nghi p
thành công mà không t ni m tin vào giáo viên c ng tác c a mình.
Ni m tin ó ư c xây d ng trên ba y u t : s quan tâm, ki n th c
và s tin tư ng.
Các kĩ năng giao ti p
Có th s d ng nh ng kĩ năng dư i ây trong nhi u tình hu ng
khác nhau: c ng tác v i m t giáo viên l p k ho ch bài d y ho c
tóm t t nh ng m c tiêu c a m t ho t ng mà b n v a trao i v i
các ng nghi p.
L ng nghe tích c c: Ngư i hư ng d n làm ch thói quen c a
mình, tham gia quá trình àm tho i, s d ng th thu t t m
d ng, g t b nh ng sưy nghĩ c nh tranh và hư ng ngư i v
phía trư c chú ý vào ngư i phát ngôn.
45. 46 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Di n gi i: Hãy m i ngư i hi u b n ang c g ng hi u h và
trân tr ng ý ki n c a h . Nh c l i nh ng ý tư ng ch p nh n
ư c và ưa ra nh ng l i ng viên i tác ti p t c phát
tri n các ý tư ng c a h . Không nên s d ng t “Tôi” khi di n
gi i mà nên s d ng t “Như v y”. S d ng t “Tôi” nghĩa là
b n ang ch ng t ó là ý ki n c a b n, và như v y, vô tình
b n ã th hi n là mình không tôn tr ng ý ki n c a ngư i ang
phát ngôn.
t câu h i: Ngư i hư ng d n thư ng s d ng hai kĩ năng t
câu h i khi chia s v i ng nghi p:
Câu h i làm rõ: ây là nh ng câu h i c th giúp ngư i
phát ngôn ưa ra thông tin chi ti t hơn và làm rõ i u trao i.
Nh ng câu h i này không yêu c u suy nghĩ nhi u vì nó d a vào
nh ng d ki n cơ b n. Câu h i làm rõ có th như: “Thông tin
ã ư c trình bày là như th nào? ã có bao nhiêu h c sinh
trong nhóm? Nh ng chu n ki n th c nào ã ư c s d ng?”
Câu h i thăm dò: Nh ng câu h i này yêu c u ngư i phát ngôn
th c s ph i suy nghĩ trư c khi tr l i. Chúng thư ng ư c b t
u v i m t câu di n gi i và không ưa ra m t gi i pháp nào.
Nh ng câu h i này giúp t p trung s chú ý c a ngư i phát
ngôn. Câu h i thăm dò có th là: “B n có th s làm gì ti p
theo? B n ã h c ư c gì t vi c làm ó? Theo b n thì nó ã
v n hành như th nào?”
Nh ng câu h i nh hư ng nh n xét
Trong bài t p này b n s làm vi c v i m t ng nghi p th o
lu n kinh nghi m hư ng d n c a b n và th c hành s d ng các kĩ
năng giao ti p trong công vi c hu n luy n.
B n s làm vi c theo c p, ch n m t ng nghi p t m t m t trư ng
khác. Sau ó, dành kho ng 5 phút th o lu n v i ng nghi p c a
b n thông qua m t trong nh ng câu h i li t kê trong ph n dư i theo
cách th c sau.
1. Ngư i A ch n m t câu h i t danh sách dư i ây, nh n xét và
sau ó chia s suy nghĩ c a h ; Ngư i B th c hành t câu h i,
ban u là t nh ng câu h i làm rõ r i n nh ng câu h i thăm
dò.
46. Hư ng d n tr c ti p 47
2. Các c p dành m t chút th i gian nh n xét v cu c th o lu n
c a h . Sau ó Ngư i A nên c g ng ưa ra các ví d khi ngư i
B t câu h i làm rõ và câu h i thăm dò.
3. Hoán i v trí c a A và B khi ư c yêu c u, l p l i các thao tác
như trên.
S d ng nh ng kĩ năng giao ti p cho ngư i hư ng d n dư i ây
khi c n thi t. L a ch n m t trong các ch và câu h i dư i ây
nh hư ng cu c th o lu n c a b n.
KĨ NĂNG GIAO TI P CHO NGƯ I HƯ NG D N
L ng nghe ch ng là
T p trung vào ngư i nói
Lo i b t t c suy nghĩ mang tính c nh tranh
Hư ng ngư i v phía trư c và g t u
Di n gi i là
Kh ng nh l i i u ã ư c nói rõ.
ư c dùng ki m tra m c hi u v n .
Làm rõ nh ng gì nghe ư c b ng cách tóm t t l i.
Th hi n s công nh n và khuy n khích.
Thi t l p m i quan h gi a nh ng ngư i nói
Hãy b t u v i:
V y là….. V y là i u b n ang băn khoăn là….. B i vì
b n……
V y linh c m c a b n là………B n ang nghĩ……………
t câu h i
Các câu h i làm rõ v n
ưa t i m t b c tranh rõ ràng ho c s hi u v m t ch hay
m t ý tư ng.
Là h i v th c t
ư c tr l i nhanh chóng
ư c dùng thu th p thông tin
Hãy b t u v i:
B n ã … như th nào? i u gì……? Như th nào….?
47. 48 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Các câu h i thăm dò
Kích thích, khuy n khích suy nghĩ sâu s c
Thư ng b t u v i s di n gi i
Thư ng là nh ng câu h i m (k t thúc m )
Hãy b t u v i:
B n cho r ng….., B n ã t ng nghĩ r ng…….? T i sao…..?
Bư c ti p theo có th là gì? B n ã h c ư c gì t i u ó?
Li u b n có phương pháp nào khác dùng …..?
Chia s k ho ch hư ng d n ng nghi p c a b n
B n có c m th y r ng vi c trình bày k ho ch hu n luy n là có
ích hay không? T i sao có? T i sao không?
B n có l i khuyên nào dành cho nh ng giáo viên hư ng d n
khác chu n b trình bày k ho ch c a h ?
L a ch n giáo viên tham d
Li u nh ng n l c ch n giáo viên tham d có thành công như
b n mong mu n hay không?
T i sao có ho c t i sao không?
B n có cách làm nào khác?
2. Mô hình giao ti p: Ghi nh n và băn khoăn
Trong quá trình h p tác v i ng nghi p có th b n ư c ngh
duy t trư c k ho ch bài d y, các công c tr giúp hay các tài li u
khác c a h . Mô hình sau ây ư c thi t k nh m s d ng các tài
li u vi t là nguyên li u cho vi c trao i. B n cũng có th ư c yêu
c u b o v hay th o lu n v công vi c hư ng d n ng nghi p c a
b n. Vi c thu hút các ng nghi p tham gia vào quá trình này là r t
h u ích. H có th ưa ra nh ng ph n h i, tr giúp ho c là ngư i tư
v n…
Mô hình giao ti p này ư c thi t k nh m giúp chúng ta nh n xét,
th o lu n và b o v m t s kinh nghi m hư ng d n ng nghi p.
M c tiêu c a mô hình này là nh m giúp hi u hơn công vi c c a
chúng ta và b i c nh công vi c – cũng như hi u công vi c này phù
h p v i m c tiêu hư ng d n ng nghi p như th nào.
48. Hư ng d n tr c ti p 49
Cách th c s d ng mô hình này: L p nhóm t 4 n 6 ngư i và
ho t ng theo mô hình sau:
Ngư i thuy t trình: M t ngư i s trình bày v công vi c c a mình
(có th s d ng b ng nh t kí c ng tác ho c nh ng kinh nghi m c a
cá nhân liên quan n vi c chia s chuyên môn gi a các ng
nghi p)
Ngư i i u ph i: M t ngư i khác ho t ng như m t ngư i i u
hành. Công vi c chính là gi cho quá trình trao i di n ra theo
úng ti n trình, m b o th i gian th o lu n c a nhóm và m b o
r ng m i ngư i u có cơ h i óng góp trong vi c th o lu n.
5 phút dành cho ngư i trình bày gi i thi u công
vi c. Trong ó có l i gi i thích giúp ng nghi p
trong nhóm hi u tình hu ng và m c ích v công vi c.
Có th bao g m t t c nh ng thông tin phù h p khác.
5 phút yên l ng dành cho vi c xem xét l i n i dung
ã ghi chép ư c. ây là cơ h i ngư i tham gia có
th ki m tra công vi c và ghi chép l i các chú ý hay
nh ng câu h i liên quan.
5 phút dành cho th o lu n theo nhóm. ng nghi p
ưa ra nh ng câu h i làm rõ v công vi c. Nh ng câu
h i này giúp ngư i thuy t trình hi u công vi c g m có
nh ng gì và hoàn thành nh ng công vi c y như th
nào. ( ây thư ng là nh ng câu h i d tr l i i v i
ngư i thuy t trình)
5 phút dành cho NH NG GHI NH N ( ng nghi p
nh n xét v “thành công” trong công vi c). Trình bày
nh ng hi u bi t mà mình có ư c sau khi xem xét công
vi c. Mô t nh ng gì làm rõ hơn cho ngư i thuy t trình.
Nói v nh ng gì ã ư c hi u rõ hơn. (Ngư i thuy t
trình yên l ng và ghi chép).
10 phút dành cho NH NG I U C N LÀM RÕ
( ng nghi p nh n xét v “nh ng i u c n làm rõ trong
công vi c”). Nh ng gì ã trình bày d n n nh ng băn
khoăn gì? i u này nh hư ng n công vi c hu n
luy n c a chúng ta như th nào? L n sau có th làm gì
nâng cao hơn n a ch t lư ng giao ti p gi a các ng
nghi p. (Ngư i thuy t trình yên l ng và ghi chép).
49. 50 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
5 phút dành cho PH N H I (ngư i thuy t trình có
th i gian ph n ánh v nh ng gì mình ã h c ư c).
Ngư i thuy t trình s nói v vi c s s d ng nh ng
nh n xét v a r i như th nào. i u gì thúc y ngư i
thuy t trình c n thay i cách suy nghĩ v nh ng gì mà
mình ã c p?
5 phút dành cho TÓM T T theo nhóm nh . Các
thành viên tham gia và ngư i thuy t trình nh n xét v
mô hình giao ti p này. L i ích c a quá trình này là gì?
Khó khăn là gì? Nó có th ư c ng d ng như th nào
trong nh ng trư ng h p khác?
3. Mô hình giao ti p: Phân tích và nh n xét
Mô hình này ư c s d ng phân tích nh ng thành công c a m t
quá trình c ng tác trư c ây rút ra nh ng bài h c cho các ho t
ng sau. B n s s d ng B ng ki m tra ho t ng h c t p xác
nh nh ng y u t óng góp vào thành công khi xem xét m t m u
bài t p c a h c sinh.
M i m t ngư i trong nhóm nên nh n m t trong nh ng vai trò:
Ngư i tính gi , ngư i i u ph i, ngư i báo cáo.
Vi c phân tích nh ng nguyên nhân làm cho quá trình h p tác thành
công là m c ích c a mô hình giao ti p này. Ngư i i u ph i óng
vai trò quan tr ng trong ho t ng này. Ngư i i u ph i c n giúp
cho nhóm luôn t p trung tìm ra i m khác bi t trong s thành công
mà ngư i thuy t trình ang trình bày. Ngư i tính gi m b o phân
ph i th i gian h p lí trong quá trình th o lu n và ngư i báo cáo nêu
l i cho c l p nh ng ý ki n k t lu n c a nhóm.
1. (5–8 phút) M i m t thành viên trong nhóm xác nh m t
thành công c a mình v s c ng tác v i ng nghi p: T t c
thành viên trong nhóm suy nghĩ r i vi t m t o n mô t ng n
quá trình c ng tác ã thành công. Bao g m:
Mô t v kinh nghi m h p tác và k t qu công vi c c a h c
sinh
Nh ng gi i pháp ã ư c s d ng thúc y s h p tác
Nh ng bài t p c a h c sinh ph n ánh s thành công c a các
ho t ng h c t p. Hãy s d ng B ng ki m tra ho t ng
h c t p làm cơ s cho vi c ánh giá nh ng thành công.
50. Hư ng d n tr c ti p 51
Tr l i cho câu h i sau: S h p tác góp ph n vào hi u qu
c a ho t ng h c t p như th nào?
2. (5 phút) Ngư i thuy t trình mô t thành công: Ngư i thuy t
trình th nh t chia s công vi c c a h c sinh mình, trong ó có
nh ng câu tr l i cho nh ng i m nêu trên. Nh ng thành viên
khác ghi chép. Ngư i i u ph i m b o r ng ngư i thuy t
trình trong quá trình trình bày ã tr l i câu h i: S h p tác có
óng góp như th nào vào hi u qu c a ho t ng h c t p?
3. (3 phút) Nhóm h i nh ng câu h i làm rõ v nh ng chi ti t
c a nh ng kinh nghi m ã trình bày.
4. (5 phút) Nh n xét theo c nhóm: Nhóm th o lu n nh ng gì h
nghe ngư i thuy t trình mô t . i u gì là thú v i v i b n?
i u gì giúp kinh nghi m ư c nêu ra tr nên thành công? B n
có th t ra nh ng câu h i thăm dò nào cho ngư i thuy t
trình? Ngư i thuy t trình không tham gia vào cu c th o lu n
này nhưng c n ph i ghi chép l i.
5. (3 phút) Ngư i thuy t trình tr l i: Ngư i thuy t trình tr l i
nh ng gì mà nhóm ã th o lu n và cho bi t i u gì làm cho
vi c h p tác ã thành công n v y và có th ng d ng nó như
th nào vào công vi c trong tương lai. Ngư i thuy t trình có th
không ph i tr l i nh ng câu h i thăm dò.
6. (1 phút) Ghi nh n: Nhóm dành th i gian khen ng i nh ng
vi c mà ngư i thuy t trình ã hoàn thành t t.
7. (15 phút) L p l i ho t ng: M t thành viên khác trong nhóm
m nh n vai trò c a ngư i thuy t trình và c nhóm l p l i các
bư c 2-6.
8. (15 phút) L p l i ho t ng: Thêm m t thành viên khác trong
nhóm m nh n vai trò c a ngư i thuy t trình và l p l i các
bư c 2-6.
9. (5 phút) Tóm t t trong nhóm nh . Tr l i nh ng câu h i sau:
i u gì ã góp ph n vào s thành công c a m i m t kinh
nghi m h p tác v a ư c chia s trên?
B n có th l p l i thành công này trong tương lai như th
nào?
B n có th s d ng mô hình giao ti p này v i các giáo viên
khác và các h c sinh trong trư ng như th nào?
51. 52 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
B n có th làm gì c i thi n mô hình giao ti p này?
10. (5 Phút) Chia s trong c l p: Ngư i báo cáo trình bày l i v i
c l p v vi c nhóm c a mình ã khám phá ra i u c t lõi c a
s thành công là gì. Ngư i báo cáo c a các nhóm còn l i có th
b qua nh ng ý mà nhóm trư c ã nêu ra.
Theo Khoa c i cách trư ng h c qu c gia, (2002). Phân tích s
thành công. L y t 10/2/2004, ngu n: http://www.nsrfharmony.org
/protocols.html
B NG LI T KÊ CÁC HO T NG H C T P
Nhi m v d a trên chu n ki n th c Nhi m v h p d n
Nhi m v này s giúp h c sinh: H c sinh:
t/ nâng cao ư c ki n th c Tham gia h c t p ch ng (th c
ho c kĩ năng trong lĩnh v c n i hành, xây d ng, t o l p, di
dung nh t nh chuy n, s d ng “tư duy a
d ng” vv…)
Th c hành các bi n pháp/quá
trình c a m t môn h c (ví d Tìm th y ch h p d n, hài
phương pháp nghiên c u khoa hư c ho c t o ni m say mê.
h c).
ư c l a ch n (ch , phương
Nâng cao kĩ năng giao ti p (kĩ pháp…)
năng vi t, nói, và s d ng hình
ư c th thách (nhưng không
nh)
quá s c)
Nâng cao năng l c v i các kĩ
T o ra m t s n ph m/ho t ng
năng x lí thông tin tr c tuy n
ho c năng l c có ích cho b n
(ví d , tìm , ánh giá, t ch c
thân khi bư c vào cu c s ng.
thông tin, m b o ngu n thông
tin). Bi t ư c k t qu / ho t ng c a
mình s ư c ánh giá cao, ư c
Nâng cao kh năng hi u và s
s d ng úng, hay có ích cho
d ng các thông tin nh lư ng
ngư i khác v i cu c s ng th c.
(s li u, s o v.v..) trong các
b ng d li u, bi u ho c m u Nh n ph n h i th c t iv i
bi u tư ng. ch t lư ng c a công vi c c a
mình t ngư i d ho c chuyên
Th c hành các kĩ năng làm vi c/
gia c a lĩnh v c.
kĩ năng s ng (ví d , làm vi c
theo nhóm, qu n lý d án, hi u Áp d ng kinh nghi m ngoài l p
bi t v văn hoá, v.v.) h c vào công vi c.
Nâng cao năng l c b ng các Có trách nhi m i v i nhau.
công ngh khác nhau
52. Hư ng d n tr c ti p 53
Nhi m v d a trên v n Công ngh nâng cao k t qu h c t p
H c viên ph i th c hành cách tư Công ngh ư c s d ng :
duy sáng t o và logic :
Giúp cho h c sinh ti p c n thông
ưa ra m t nh n xét h p lí. tin ch t lư ng, các tài li u cơ
b n, ho c các quan i m mà các
Gi i quy t m t v n .
em chưa bi t.
ưa ra m t quy t nh ho c m t
Cho phép h c sinh tìm hi u m t
s l a ch n.
khái ni m theo các cách mà bình
L p m t k ho ch hành ng. thư ng không th có (ví d , gi i
ph u ng v t/ngư i).
Thuy t ph c m t ngư i nào ó.
Phân bi t vi c h c c a h c sinh
B o v m t ý ki n.
v i các nhu c u khác.
Gi i thích m t khái ni m.
Giúp h c sinh hi u các khác khái
Làm rõ m t tình hu ng ph c t p. ni m tr u tư ng.
Gi i quy t m t tình hu ng r c r i T o i u ki n cho h c sinh tham
ho c ph c t p gia vào các cu c i u tra khoa
h c tr c tuy n.
Kh c ph c s c và c i thi n m t
h th ng. Giúp h c sinh qui trình gi i
quy t v n ( ví d , s d ng các
áp ng nhu c u th c s c a ph n m m t ch c )
m t ai ó.
Khuy n khích h c sinh khám
L p k ho ch và chia giai o n phá khái ni m ho c hình thành
m t s ki n. cách hi u khái ni m c a riêng
Áp d ng m t khái ni m ã h c h .
vào tình hu ng th c t . Chia s các ý tư ng và giao ti p
Sáng t o ra qui trình gi i quy t v i các nhóm h c sinh nơi
m tv n . khác.
Làm vi c trong i u ki n h n ch Giúp h c sinh nh n ph n h i v
(ví d gi i h n v không gian, công vi c c a mình t c ng ng
kho n ngân sách, th i gian, bên ngoài nhà trư ng.
ngu n tài li u v.v…) Khuy n khích h c sinh tham gia
vào quá trình dân ch .
53. Hư ng d n ng nghi p
qua môi trư ng m ng
Ho t ng 1. Làm quen v i trang web Hư ng d n
ng nghi p toàn c u
Trên web site do Microsoft xây d ng v i m c ích h tr “Chương
trình hư ng d n ng nghi p” toàn c u, b n có th tra c u thông
tin v nhi u ch liên quan t i quá trình d y h c, quá trình hư ng
d n ng nghi p c a b n theo nh hư ng s d ng công ngh
thông tin trong d y h c. B n cũng có th xây d ng các s n ph m
h tr d y h c, chia s , trao i kinh nghi m v ng d ng công
ngh trong d y h c cũng như nh ng kinh nghi m trong công tác
hư ng d n ng nghi p c a b n v i giáo viên, h c sinh và c ng
ng PIL trên ph m vi toàn c u.
Trong ho t ng này, b n s tìm hi u sơ b v nh ng n i dung c a
web site. Hãy ghi nh và suy nghĩ v nh ng n i dung ó, ng th i
liên h v i công vi c mà b n ang ti n hành bi t ư c khi nào
b n c n và b n có th tìm chúng âu trên trang web c a Chương
trình.
B n có th tìm hi u trang web c a Chương trình theo hai cách:
Cách th nh t: Tìm hi u nh ng thông tin chính v trang web c a
Chương trình thông qua h th ng các hình nh cho s n in kèm v i
tài li u này “TÀI LI U CHO HO T NG 1” ( ư c s d ng khi
không có ư ng k t n i Internet)
Cách th hai: Tìm hi u nh ng thông tin chính v trang web c a
Chương trình thông qua vi c ăng nh p vào trang web, duy t và
tìm hi u các n i dung c a trang web ( ư c s d ng khi có ư ng
k t n i Internet)
Nh ng hư ng d n c th
ăng nh p vào trang web c a Chương trình
M i thành viên trong l p s ư c nh n m t tài kho n ăng nh p
vào trang web c a Chương trình.
54. Hư ng d n qua môi trư ng m ng 55
Theo s ch d n c a giáo viên hư ng d n, b n hãy ăng nh p vào
trang web c a Chương trình.
Hãy suy nghĩ và tr l i câu h i sau:
Trang web c a Chương trình hư ng d n ng nghi p có gì khác
nhau v m t n i dung trư c và sau khi ăng nh p? T i sao?
Khám phá trang web
Sau khi ã ăng nh p thành công, m i thành viên s làm vi c c
l p tìm hi u v trang web c a Chương trình.
Hãy i n thông tin b n tìm hi u ư c vào b ng dư i ây:
S liên quan Nh ng n i
N i dung trong công vi c dung m i,
Stt Tên ch
ch hu n luy n c a có ý nghĩa
b n v ib n
Chia s k t qu v i các thành viên khác
Sau khi hoàn thành b ng trên, b n s ư c ch nh cùng v i m t
i tác trong l p th o lu n k t qu t ư c, ti n hành ch nh
s a, b sung cũng như d ki n nh ng câu h i v nh ng n i dung
b n còn chưa hi u và b n s ưa ra trong ph n th o lu n chung
ư i ây.
Th o lu n chung
Ngư i hư ng d n s cùng v i các b n th o lu n v k t qu t
ư c trong các ho t ng trên. Hãy ưa ra b t kỳ câu h i nào liên
quan t i vi c khám phá trang web c a Chương trình cho ngư i
hư ng d n và các i tác trong l p làm sáng t hơn n a n i
dung, ý nghĩa c a trang web c a Chương trình.
Tài li u cho ho t ng 1
55. 56 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Hình 1. Website trư c khi ăng nh p
Hình 2. Website sau khi ăng nh p
56. Hư ng d n qua môi trư ng m ng 57
Hình 3. Ph n gi i thi u chung v chương trình
Hình 4. Ph n xây d ng h sơ tài li u tham kh o
57. 58 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Hình 5. Ph n xây d ng bài h c trên m ng
Hình 6. Ph n qu n lí l p h c dành cho giáo viên c t cán