1. Keuzestress bij dertigers: honderdvijfendertig soorten thee en nog niet tevree
Dertigers kunnen zo veel kiezen dat ze het daar erg moeilijk mee hebben. “Als je voor het één kiest,
loop je de andere 134 opties mis.”
Uit het rapport ‘De meerkeuzemaatschappij’ van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat naast het
voorrecht van een grote keuze ook de plicht tot het kiezen is geboren. Plichten zijn echter niet leuk,
want die leggen weer een druk op ons. De verantwoordelijkheid voor het eigen falen neemt ook toe.
In de Wet op de afnemende meeropbrengsten geeft Barry Schwartz aan dat elke nieuwe
keuzemogelijkheid minder welzijn toevoegt dan de voorgaande. Op een bepaald punt neemt het
welzijn zelfs af als gevolg van de psychologische kosten die verbonden zijn aan het keuzeproces.
Door de stress die dit oplevert is er zelf een nieuw fenomeen ontstaan: ‘Quarterlifecrisis’. Deze
vervroegde vorm van midlifecrisis (of verlate vorm van de adolescentiefase?) doet zich vooral rond het
dertigste jaar voor. Opgegroeid in een wereld waarin alles mogelijk is neemt de plicht tot het maken
van keuzes toe. Volgens Gerrit Breeuwsma krijgen vooral hoogopgeleide jongeren de kans om hun
volwassenheid jarenlang uit te stellen. Hiermee worden keuzes die voorheen in de adolescentiefase
werden gemaakt nu opeens om de hoek rond je dertigste. Maar tegelijkertijd merk je dat na het
afstuderen alle mogelijkheden die je voor ogen hebt vaak helemaal niet open liggen.
Dit luxeprobleem doet zich met name voor in onze rijke westerse wereld. Op het moment dat de
piramide van Maslow zich extra doet gelden. We streven naar de top van zelfverwerkelijking. Hierbij is
er, als het economisch goed gaat, ruimte voor individuele problemen en existentiële vragen. Op zoek
naar bestaanszekerheid ga je niet nadenken over de zin van het leven.
Een oplossing voor dit probleem kan volgens Eveline Brandt “De eerste hulp bij Keuzestress” zijn. Een
besliscoach die je helpt bij het maken van je juiste beslissingen. Blijft wel het volgende keuzeprobleem
over: Door welke besliscoach je je laat ondersteunen?
Een betere oplossing kan wel eens gelegen zijn om te stoppen met denken vanuit de omgeving. Ga
voor jezelf na wat jij belangrijk vindt en vaar je eigen koers. Authenticiteit en autonomie zijn daarbij de
sleutelwoorden, maar natuurlijk heeft ook consuminderen een positieve invloed op de keuzestress die
met name door de omgeving aan ons wordt opgedrongen. Vanuit dat standpunt kan de huidige
kredietcrisis wel eens een onverwachte positieve uitwerking hebben op het welzijn van de dertigers
Referenties
In de “De paradox van keuzes” geeft Barry Schwartz een uiteenzetting over de we van de afnemende
meeropbrengsten
Nienke Wijnants toont in haar promotieonderzoek dat keuzestress van dertigers een
conjunctuurgevoelig, maar wel relevant probleem vormt.
In Trouw van 10 december 2008 verwoordt Eveline Brandt ‘Eerste Hulp bij Keuzestress’.
Opinie 15: ‘Quarterlifecrisis is meer dan een modegril” door Gerrit Breeuwsma, website RUG.
Het rapport ‘De meerkeuzemaatschappij’ van het Sociaal Cultureel Planbureau.