1. ข้อเสนอแนวคิดและความคิดในการการประยุกต์ใช้วิธีการและเทคนิคขั้นสูงที่เกี่ยวข้องใน
กระบวนการวางแผนพัฒนาภูมิภาค เมือง และชนบทของสานักยุทธศาสตร์และการวางแผน
พัฒนาพื้นที่ สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.)
โดย นายเชิญ ไกรนรา
1.หลักการและเหตุผล
ความท้าทายจากโลกาภิวัตน์และความก้าวหน้าของการบูรณาการทางเศรษฐกิจในภูมิภาค เช่น ประชาคม
เศรษฐกิจอาเซียน ความร่วมมืออนุภูมืออนุภูมิภาคลุ่มแม่น้าโขง ความร่วมมือ ACMECS ความร่วมมือ
เขตเศรษฐกิจสามฝ่ายอินโดนีเซีย -มาเลเซีย -ไทย และความร่วมมือตามแนวชายแดนระหว่างไทยและ
มาเลเซีย มีแนวโน้มท้าให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่ในหลายมิติทั้งด้านกายภาพ เช่น การพัฒนาแนว
พื้นที่เศรษฐกิจข้ามพรมแดน เศรษฐกิจ สังคม และความมั่นคง ขณะเดียวกันเจ้าหน้าที่ สศช . ส่วนใหญ่มี
ความคุ้นเคยเทคนิคการวางแผน SWOT การวิเคราะห์เชิงอรรถาธิบาย แต่การใช้เทคนิคเพื่อการวางแผน ขัน ้
สูง ยังนี้น้อย ซึ่งไม่เพียงพอในการประเมินปัญหาและความท้าทายเชิงพื้นที่บนพื้นฐานของความถูกต้อง
ความแม่นย้าของการวิเคราะห์ปัญหาและแนวทางการพัฒนาพื้นที่ตามหลักวิชาการ ตลอดทั้ง สศช .เน้น
การว่าจ้างบริษัทที่ปรึกษาเพื่อท้าการศึกษาการวางแผนเชิงพื้นที่ที่ซับซ้อน ส่งผลให้เจ้าหน้าที่ขาดการ
เสริมสร้างและพัฒนาศักยภาพทางวิชาการวางแผนเชิงพื้นที่เพื่อน้าไปสู่เป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน
2.บทวิเคราะห์ / แนวความคิด / ข้อเสนอ
เพื่อตอบสนองต่อความท้าทายในการสร้างความสมดุลของการพัฒนาเชิงพื้นที่ในบริบทที่มีการ
เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว จึงจ้าเป็นต้องเสริมสร้างศักยภาพการประยุกต์ใช้เทคนิคการวิเคราะห์เชิงพื้นที่
เพื่อการการวางแผนการพัฒนาอย่างยั่งยืนในทุกระดับประกอบด้วย
 การวางแผนการพัฒนาภูมิภาคและชนบท เทคนิคการวิเคราะห์ที่จ้าเป็นเช่น การวิเคราะห์
เศรษฐกิจระดับภาค การวิเคราะห์การเป็นภูมิภาคโดยเทคนิคการจัดท้าแผนที่ เทคนิค Subjective
Weighting Principle เทคนิค Ranking Service เทคนิค Objective Weighting Technique และเทคนิค
เชิงปริมาณอื่นๆ การประมาณการจ้านวนประชากร การวิเคราะห์รูปแบบการตั้งถิ่นฐาน การวิเคราะห์ความ
ยากจนระดับต้าบล ระดับอ้าเภอและระดับจังหวัด การวิเคราะห์แผนที่ การวิเคราะห์ที่ตั้งนิคมอุตสาหกรรม
การวิเคราะห์ต้าแหน่งและการก้าหนดศูนย์กลางความเจริญและศูนย์บริการต่างๆ การวิเคราะห์เครือข่าย
การขนส่งและการพัฒนา การวิเคราะห์ระดับการพัฒนาระดับอ้าเภอ การวิเคราะห์การกระจายอ้านาจเพื่อ
การวางแผนการพัฒนาระดับอ้าเภอ การวิเคราะห์การวางแผนระดับจังหวัดและระดับกลุ่มจังหวัด การ
วิเคราะห์การเชื่อมโยงการพัฒนาแนวพื้นที่พัฒนาเศรษฐกิจภายในประเทศและเชื่อมโยงระหว่างประเทศ
โดยเฉพาะกับประเทศเพื่อนบ้าน การวิเคราะห์แนวโน้มการค้าชายแดน การจัดท้าตัวชี้วัดการพัฒนา
ภูมิภาคและชนบทอย่างยั่งยืน เป็นต้น
1

2.  การวางแผนการพัฒนาเมือง เทคนิคการวิเคราะห์ที่จ้าเป็น เช่น ดัชนีความเป็นเมืองเอกนคร
(City Primacy Index) ของกรุงเทพมหานคร การบริหารจัดการมหานคร การวิเคราะห์รูปแบบการตั้งถิ่น
ฐาน การวิเคราะห์เครือข่ายการขนส่งและการพัฒนา การวิเคราะห์ความเชื่อมโยงระบบเมือง แบบบูรณา
การ การวิเคราะห์การเชื่อมโยงตลาด การวิเคราะห์ความเชื่อมโยงระหว่างเมืองและชนบท เทคนิคการวาง
แผนการพัฒนาระบบเมืองชายแดนของไทยเชื่อมโยงกับระบบเมืองชายแดนของประเทศเพื่อนบ้าน การ
จัดท้าตัวชี้วัดการพัฒนาเมืองน่าอยู่และการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน เป็นต้น
3.ผลที่คาดว่าจะได้รับ หาก สศช.สามารถประยุกต์ใช้เทคนิคในการวางแผนเชิงพื้นที่ดังกล่าว มากขึ้น จะ
ท้าให้สามารถเพิ่มศักยภาพการวิเคราะห์และพัฒนาองค์ความรู้เพื่อการวางแผนพัฒนาพื้นที่อย่างยั่งยืนทุก
ระดับที่ถูกต้องตามหลักวิชาการเพิ่มมากขึ้น และตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วจากกระแส
โลกาภิวัตน์และบริบทการรวมกลุ่มเศรษฐกิจในระดับภูมิภาค ท้าให้สามารถก้าหนดยุทธศาสตร์ แผนงาน
โครงการ รองรับได้อย่างสอดคล้องกับปัญหา และความท้าทาย ตลอดทั้งผลักดันให้มีการมีการจัดท้า
ฐานข้อมูลและตัวชี้วัดการพัฒนาเชิงพื้นที่ที่เป็นปัจจุบันเพื่อ ใช้ประโยชน์ทั้งภายใน สศช .ในภารกิจการวิจัย
เพื่อ ตอบสนองต่อ การแก้ไขปัญหาเชิงพื้นที่ทีเร่งด่วนของประเทศ และการขับเคลื่อนนโยบายส้าคัญของ
รัฐบาลและแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศและเป็นประโยชน์ส้าหรับเผยแพร่สู่สาธารณะ
4.ตัวชี้วัดความสาเร็จ ประกอบด้วย
4.1 ค่าใช้จ่ายในการจัดจ้างบริษัทที่ปรึกษาในการท้าการวิจัยเพื่อสนับสนุนภารกิจของ สศช .ลดลง โดยเน้น
การให้เจ้าหน้าที่ สศช.จัดท้าเอกสารทางวิชาการหรือปฏิบัติงานวิจัยเองให้มากขึ้น
4.2 มีรายงานการวิเคราะห์วิจัยเชิงลึกที่มีคุณภาพเป็นที่ยอมรับ และสอดคล้องกับปัญหาและศักยภาพ การ
พัฒนาของพื้นที่และตอบสนองต่อ ความต้องการใช้ประโยชน์เพื่อจัดท้านโยบายการพัฒนาที่เกี่ยวข้องของ
สศช.และเป็นประโยชน์ต่อสาธารณะ
4.3 มีการจัดท้าฐานข้อมูลการพัฒนาเชิงพื้นที่ อย่างยั้งยืน ที่เป็นปัจจุบันและสามารถปรับปรุงให้ทันสมัยได้
อย่างสม่้าเสมอเพื่อการใช้ประโยชน์ที่กว้างขวางทั้งภายใน สศช.และเผยแพร่สู่สาธารณะ
ลงชื่อ เชิญ ผู้เสนอแนวคิด
(นายเชิญ ไกรนรา)
วันที่ 10/ กรกฎาคม /2555
2