For almost eight years, there is discussion in the Netherlands on the subject euthanasia of sick and cripple pigs on the farm. This article, published by Marleen Sleuwen in 2006 in the journal De Boerderij experts advise on this controversial subject, even today. Marleen was awarded for her contribution to create openings to discuss on farm euthanasia.

1. FEWER DISEASES THROUGH ELIMINATION
Fate of animals stays in hands of vet
At pigfarms with a high health standard, the
untimely parting with sick pigs is much discus-
sed at the moment. But also at regular farms
experts advise to have sickly animals put down
earlier.
The Dutch pig industry strives for higher he-
alth. Health specialists plead for strict hygiene
with strict separation of age groups. Shifting
slow developers to a younger litter is out of the
question. Also taboo is sorting out slow develo-
pers in piglet breeding and adding them to a
new group. The slow developers are a source of
infection and the question remains what they
will pay in the end.
To fatten slow developers in a separate booth
is no good, because the source of infection will
still be at the farm. Specialists plead for eutha-
nasia, as the only means to prevent reinfection.
Better for well-being of slow developing
pigs
Not just for reasons of health euthanasia can be
recommended for slow developers.
The well-being of these animals is far from
optimum either. They suffer a lot of pain and
are functioning badly. It often concerns animals
that are pining away and that will eventually
die anyway. Good care requires a lot of extra
time and a lenghty treatment is costly.
To put these animals out of their misery ear-
lier seems reasonable. Moreover, farms where
euthanasia is carried out more often, do not per
definition have a higher drop-out percentage
than farms where this is not performed.
Limitations in practice
In practice vets notice a growing demand for
euthanasia, whereas this used to be taboo in
the past. Some veterinary practices will lower
the threshold by visiting farms between times
purely for euthanasia at a lower rate.
It is not yet possible to work according to the
lines and also comply fully with the best me-
thod to break through the disease-cycle: imme-
diate euthanasia. In that case euthanasia must
be available at all times, because the vet cer-
tainly does not come round each day.
Only a veterinarian is allowed to euthanize. In
order to work as closely as possible according
to the law and also health technically, the vets
suggest the sick bay as alternative. Sick animals
must be transferred from their booth to a com-
pletely isolated sick bay as soon as possible. As
a consequence this bay is a big source of infec-
tion, where strict hygiene must be observed.
Animals from the sick bay cannot go back to
another section. At periods the pigs in the sick
bay can be euthanized or taken away to an
emergency slaughterer. Vets prefer not to see
an emergency slaughterer in the farm grounds,
because of contamination risks.
Note that a sick bay is far from ideal for the
animals’ health and their well-being.
Sector divided about euthanasia
Leo van Leengoed, senior university teacher at
the Veterinary Science Faculty, is a great advo-
cate of a higher health status through better
contact structures. He states that slow develo-
pers can best be done away with straight away,
in order to eliminate the source of infection. He
thinks it is morally justified to kill animals in
case of incurable suffering, but also when the
necessary care is not available. “Farms are no
hospitals and often can only look after a limited
number of patients”, says Van Leengoed. “Espe-
cially at larger farms there is little extra time. In
that case it is better to part immediately”.
If the pigs do not recover from an ailment wit-
hin 3 days, it costs too much growth, medicati-
on and work, according to Van Leengoed.
In practice immediate euthanasia is by no me-
ans available at all times, because only the vet
is allowed to carry it out. But pig breeding
farms are getting bigger and more professional.
Therefore Van Leengoed thinks it is desirable
that pig breeders can do euthanize themselves.
It is desirable though that the sector carefully
considers a legally acceptable method.
Because of the risks involved with carrying
out euthanasia, it is important that the vet re-
mains overall responsible. Van Leengoed does
not object to killing pigs for reasons of econo-
my. “It happens with chickens as well, surely?
All animals for consumption are kept and killed
for reasons of economy.” He thinks the govern-
ment should soon come up with a solution. If
not, unnecessary animal suffering will only in-
crease.
Bert van den Berg, policy assistant farm ani-
mals with the Dutch RSPCA (Royal Society for
the Prevention of Cruelty to Animals) thinks,
however, that animals should only be euthani-
zed if there is a question of serious suffering
and if the case is incurable. If not, it is the pig
breeder’s duty to take good care of the animal.:
I can imagine all right that pig breeders strive
for a higher health, but the consideration to use
euthanasia stays the same. Animals that can get
better when good care is being taken, must go
to a sick bay, even if it is square to higher ani-
mal health”.
The most acceptable method for euthanasia,
according to Van den Berg, is an injection by
the vet. He thinks that the judgement whether
a situation is hopeless, should be left to experts
and not to the pig breeder. He does not think it
is desirable then for pig breeders to carry out
euthanasia themselves, even though the RSPCA
observes that the vets are often called in too
late.
Annechien ten Have, chairman of the depart-
ment of pig breeding of LTO Nederland (Dutch
Organization for Agriculture and Horticulture),
finds it hard to indicate when euthanasia is jus-
tified. According to her the criterion should be
whether treatment is possible or not. She thinks
a slightly slower growth is not enough for eu-
thanasia. But it is for a pig pining
away.(waster). An early parting is also justi-
fied in case the pig refuses to eat by itself.
Ten Have does not think that euthanasia for
higher health status is speeding up: “I think
most pig breeders think twice before they will
put extra pigs down”. For the time being she
sees more good in strictly separating the sick
animals from their section to the sick bay.
Even if it is better for the pig and the health
status of the farm to kill the pigs straight away
than waiting for the vet, Ten Have thinks it is
no option to have the present means for eutha-
nasia available for the pig breeder too.
In addition to euthanasia there are more pres-
sure points in the high health stories that are
told lately. That’s why we are starting a wor-
king group to try and find a solution for it”.
Willy van Gemert, chairman of the NVV (Dut-
ch Pig Breeders Union), is firmly convinced:
“The health experts are telling a nice story, but
it is a purely theoretical model. In practice it is
not so manageable.“ He does not attach much
value to the theory himself. Van Gemert thinks
that pig breeders do not like to part with their
animals, and certainly not on the basis of what
a few theorizers are telling from behind their
desks.
Anyone who calls himself a pig breeder looks
well after his animals. So he treats his sick pigs
with good medication and consults the vet in
case it does not work. And sometimes he may
come to the conclusion that euthanasia is bet-
ter, but often the sick bay is also a good soluti-
on. Apart from the discussion on high health
status all pig breeders should have access to the
means for euthanasia, according to Van Ge-
mert. This prevents unnecessary suffering until
the vet arrives. Which means these should be,
e.g. the slaughtering mask or an injection with
the euthanasia drug T61, Van Gemert would
like to work out with LNV (the Dutch ministry
of Agriculture).
Frans van Dongen, chairman of the Group Pig
Health Care of the KNMVD (Royal Dutch Socie-
ty for Veterinary), thinks that it is also better
for farms that do not aim for a high health sta-
tus to kill animals with no acceptable future.
He thinks a good norm is a pig that does not re-
cover after a 3 day treatment. “Provided the
breeders can handle it well, it would be good to
let them have more means for euthanasia. Now
pig breeders reach for other means, of which
we may question how animal-friendly these
are”.
Marleen van Sleuwen
What is allowed on pig breeding farms?
In the Netherlands, only vets are allowed to eu-
thanize pigs. Four drugs are available for this
purpose: T61, Euthanasol, Lethanol, and Eu-
thanimal. These drugs may only be administe-
VARKENSHOUDERIJ
16
BOERDERIJ 91 — no. 35 (30 mei 2006)
Bij varkensbedrijven met hoge gezondheid staat vroegtijdig afscheid
van zieke varkens in de belangstelling. Ook op gewone bedrijven
adviseren deskundigen vaker kwakkeldieren te laten doden.
MINDER ZIEKTEN
MET ELIMINEREN
Lot dieren blijft in handen van de dierenarts
D
E Nederlandse varkenshouderij
streeft naar een hogere gezond-
heid. Gezondheidsspecialisten
pleiten voor strikte hygiëne met volledi-
ge scheiding van leeftijdsgroepen. Daar-
bij is overleggen van achterblijvers naar
een jongere toom uit den boze. Ook ta-
boe is het sorteren van achterblijvers in
de biggenopfok en die samenvoegen in
een nieuwe groep. De achterblijvers zijn
een besmettingsbron en het is de vraag
wat ze aan het eind opleveren.
Achterblijvers in een apart hokje afmes-
ten is niet goed, want de besmettings-
bron blijft dan op het bedrijf. Specialis-
ten pleiten voor euthanaseren, als enige
manier om herbesmetting te voorkomen.
Beter voor welzijn achterblijvers
Niet alleen om gezondheidsredenen is
het aan te raden achterblijvers te eutha-
FOTO’S:HANSPRINSEN
naseren. Het welzijn van deze dieren is
ook verre van optimaal. Ze hebben veel
pijn en functioneren slecht. Vaak betreft
het wegkwijnende dieren die uiteindelijk
toch het loodje leggen. Goede verzorging
vergt veel extra tijd en een langdurige
behandeling is kostbaar. Deze dieren al
eerder uit hun lijden verlossen lijkt rede-
lijk. Bedrijven waar meer geëuthana-
seerd wordt, hebben bovendien niet per
definitie een hoger uitvalspercentage
dan bedrijven waar dit niet gebeurt.
Beperkingen in de praktijk
In de praktijk merken dierenartsen een
toenemende vraag naar euthanasie, ter-
wijl dit vroeger een taboe was. Een enke-
le praktijk verlaagt de drempel door tus-
sentijds bedrijven te bezoeken puur voor
euthanasie - tegen verlaagd tarief.
Het is nog niet haalbaar om én volgens
het boekje te werken én volledig te vol-
doen aan de beste methode om de ziek-
tecyclus te doorbreken: direct euthanase-
ren. Dan moet er dagelijks de mogelijk-
heid zijn voor euthanasie, terwijl de die-
renarts zeker niet dagelijks komt.
Om toch volgens de wet en gezond-
heidtechnisch zo goed mogelijk te han-
delen, opperen dierenartsen als alterna-
tief de ziekenboeg. Zieke dieren zo snel
mogelijk uit het hok naar een volledig
gescheiden ziekenboeg. Deze is dan wel
een grote besmettingsbron, waarbij strik-
te hygiëne vereist is. Dieren uit de zie-
kenboeg mogen niet meer terug naar een
andere afdeling. Periodiek kunnen de
varkens in de ziekenboeg dan geëutha-
naseerd worden of afgevoerd naar een
zorgslachterij. Dierenartsen zien liever
geen zorgslachter op het erf, gezien de
ziekterisico’s. Kanttekening blijft dat een
ziekenboeg verre van ideaal is voor de
diergezondheid en het welzijn.
Sector verdeeld over euthanasie
Groot voorstander van een hogere ge-
zondheidsstatus door betere contact-
Wat is toegestaan op varkensbedrijven?
In Nederland mogen alleen dierenartsen varkens
euthanaseren. Daarvoor zijn vier middelen be-
schikbaar: T61, Euthanasol, Lethanal en Euthani-
mal. Deze UDD-middelen mogen uitsluitend door
dierenartsen worden toegediend. Dit mag zonder
verdoving bij injectie rechtstreeks in het hart of
een bloedvat worden gespoten. Dierenartsen heb-
ben als gedragscode onnodig lijden van dieren zo-
veel mogelijk te voorkomen. Met het streven naar
hoge gezondheid wordt de grens wel wat verlegd,
want je neemt wat eerder afscheid van een big.
Een alternatief is het schietmasker. Bezit van de
munitie is echter vergunningplichtig. Na het schie-
ten moet het varken verbloeden om de dood zo
snel mogelijk te laten intreden. Deze slachthande-
ling mag alleen een erkende inrichting uitvoeren.
17
BOERDERIJ 91 — no. 35 (30 mei 2006)
structuren is Leo van Leengoed, univer-
sitair hoofddocent aan de faculteit Dierge-
neeskunde. Hij stelt dat achterblijvers het
best direct opgeruimd kunnen worden,
om zo de infectiebron te elimineren. Hij
vindt het ethisch verantwoord om dieren
te doden bij uitzichtloos lijden, maar ook
indien niet de nodige zorg kan worden
geboden. „Bedrijven zijn geen ziekenhui-
zen en kunnen vaak slechts een beperkt
aantal patiënten verzorgen’’, aldus Van
Leengoed. „Vooral op grote bedrijven is
weinig extra tijd. Het is dan beter direct
afscheid te nemen.” Indien varkens niet
binnen 3 dagen van een aandoening her-
stellen, kost dat volgens hem te veel
groei, medicatie en arbeid.
In de praktijk is meteen euthanaseren
Een dierenarts euthanaseert een varken
met T61. Alleen dierenartsen mogen dit
volgens de Nederlandse wet.
1. Ik wil produceren met een zo hoog moge-
lijke gezondheidsstatus bij mijn varkens.
2. Ik hanteer strikte hygiënemaatregelen.
3. Ik zet niet alles op alles om een big naar
de mestfase te krijgen.
4. Ik probeer leeftijdsgroepen varkens zoveel
mogelijk bij elkaar te houden.
5. Ik vind dat je het leven van een varken
vroegtijdig mag beëindigen, omdat dit be-
ter is voor het welzijn van het varken.
6. Ik vind dat je het leven van een varken
vroegtijdig mag beëindigen, omdat het
economisch voordelig is.
7. Ik vind dat je het leven van een varken
vroegtijdig mag beëindigen, omdat de ge-
zondheid bij mijn overige varkens dan ver-
betert.
8. Ik zie het niet zitten om achterblijvers in
een biggencouveuse of ziekenboeg groot
te brengen.
9. Niet alleen elke extra big die ik aflever
telt.
10. Als ik alle ongezonde varkens op mijn be-
drijf euthanaseer, stijgt mijn uitvalspercen-
tage nauwelijks.
Beoordeling
Hoe vaker u het eens bent met de stellingen,
des te meer bent u het ermee eens dat een ho-
gere gezondheidsstatus op uw bedrijf van be-
lang is en euthanasie hierbij als hulpmiddel
kan dienen.
Checklist
Hoe denkt u over euthanasie bij varkens?
Om dat te bepalen kunt u onderstaande vragen
beantwoorden.
Eens
Oneens

2. red by a vet. They can be injected without
anaesthesia straight into the heart or a blood
vessel. The Code of Conduct for vets is to pre-
vent animal suffering as much as possible. Stri-
ving for a higher health status has shifted the li-
mit slightly, because you part earlier from the
pig.
An alternative is a culling/shooting machine.
But to possess munition a license is needed.
The pig must bleed after having been shot, so
death will occur as soon as possible.
This slaughting procedure can only be carried
out by a recognized institution.
Checklist
What is your opinion of euthanasia with pigs?
It can be determined by answering the questi-
ons below agree disagree
1. I wish to produce with the highest possible
health status for my pigs
2.I take strict hygiene measures
3.I don’t go all out to get a piglet to be a slaugh-
tering pig
4.I try to keep age groups of pigs as much as
possible together
5.I think you can end a pig’s life prematurely
because it is better for the pig’s well-being
6. I think you can end a pig’s life prematurely
because it is economical
7. I think you can end a pig’s life prematurely
because it improves
the health of my other pigs
8.I can’t be bothered to rear slow developers in
an incubator or sick bay
9.It is not just the extra pig that I deliver that
counts
10.If I euthanize all unhealthy pigs on my farm,
my drop-out percentage hardly goes up
Assessment
The more often you agree with the statements,
the more you agree that a higher health status
on your farm is important, and that euthanasia
may help.
Profile: Name; John Lorist (44)
Place: Hemelum (Province of Friesland)
Farm: 500 pedigree NL-sows (dutch landrace),
2,200 piglet breeding places and 4,000 slaugh-
tering pigs.
He weans 26 piglets with 12.4 live-born piglets
per litter.
John Lorist euthanizes all pigs that do not get
better after being treated for 3 days.
His total drop-out percentage stays low.
Little illness through consequent euthanasia
John Lorist’s farm has a high health status.
Strict hygiene is the starting point for this, but
to break the sickness pressure immediately, he
euthanizes slow growers. In this way he gets rid
of the source of infection for other groups of
pigs.
Lorist has a standard 3-day medicine treat-
ment for sick pigs. If they do not recover, he
puts them out of their misery. This goes for all
pigs, including slaughtering pigs and sows,
although it happens much less with them than
with piglets. He sticks rigorously to this 3-day
treatment. “There are 2 sick bays on the farm,
but these are empty, or we use them for healthy
pigs if we lack space.”
The drop-out with weaned piglets is 1,5 per-
cent, of which two-thirds through euthanasia.
It concerns 2 or 3 pigs each week. The larger
pigs go to a separate booth in the section for
the vet, who comes round once a fortnight for
euthanasia. 90% of the euthanized pigs comes
from this group.
The drop-out percentage initially went up, but
dropped later to slightly below the previous
drop-out number after the introduction of the
3-days measure.
“If you don’t part with these pigs, they will get
problems later and die anyway”.
The drop-out in the fattening period still is
under 1 percent and the variation in weaning
age dropped. Moreover, Lorist now delivers
more uniform pigs. This is important, because
he supplies boars for English bacon. The con-
trol on piglet breeding is easier and takes half
an hour at the most
At first the farm workers found the euthanasia
rules awkward, because the drop-out went up.
But after some time they saw that is saved a lot
of work and bother.
Lorist pleads for administering T61 by the pig
breeder. “It is better for the well-being of the
animals, because you don’t have to leave the
pigs lying there till the vet arrives”.
T61 is one of the drugs that can be used to eu-
thanize pigs. In addition Euthanasol, Lethanal
and Euthanimal are registered drugs.
Wasters are often kept for the emergency
slaughterer.
This is not worthwhile.
Keeping bad pig costs a lot
Wasters cost money, even when they go to an
emergency slaughterer at 25 kilos.
Then they have cost almost € 7.50 more than
they will pay. This is exclusive costs that are not
quantified, such as passing on diseases to other
pigs.
The pig has been fed all the time: € 7.70 on
average per pig. Suppose that next to the regu-
lar work for the care of the pigs of € 6.90, look-
ing after a sick pig in total cost an extra half
hour. At an hourly rate of € 20, this is € 10. The
extra medication costs have been fixed at €1.50
per pig. The total costs are then well over €26.
The emergency slaughterer pays € 0,75 per
kilo. After slaughtering, the farmer gets €18.75
for a bad pig.This is well below the cost price.
The cost for euthanasia is € 1.25 per average
delivered pig, when the vet kills 0.5 percent of
the pigs. So early euthanasia is appealing.
Profile
Name: Michel Ogink (33)
Place: Dalfsen (Province of Overijssel)
Farm: 400-420 Topigs 40 sows in groups on
straw.
Cross breeding with double positive Piétrain-
end boar.
25. 2 weaned piglets per year. Litter index
2.46
Michel Ogink seldom euthanizes a pig. He
tries anything to prevent this.
Rather good care for sick animal
“Exaggerated”, is the opinion of Michel
Ogink, of the stories to structurally euthanize
the lesser pigs for a higher health status. Perso-
nally he prefers to take good care of his pigs,
and does his utmost to rear them into good he-
alth. “Surely I can’t sell it to the consumer that I
kill sick pigs? “says Ogink.
The good care of the pig breeder starts as ear-
ly as the litter crate. Piglets with a lower birth
weight get a colostrum substitue. Next he puts
the smaller piglets with gilts or first litter sows
and uses tape for spreadsitters. With the rea-
ring of the pigs he immediately treats crippled
pigs or pigs with meningitis. Sometimes he ta-
kes the sick pigs from their stable and and pla-
ces them in a separate section, after which they
will not go back to the healthy pigs.
In the sick bay the pigs get extra water in pigs’
bowls. Most pigs survive.
The drop-out for weaning is at 14 and after
weaning at 2 percent.
“What I do is only useful if the farm has a re-
asonably high health status”, says Ogink. His
health costs per sow were € 26 per sow per year
last year; € 28 lower than the national average.
These costs are so low, because Ogink makes
good use of the pig’s natural resistance. Drugs
and medicine are used as little as possible.
“The pigs do not get a standard medical treat-
ment after weaning, but they do not get any
problems. And if they do, the medication has
more effect.”
Moreover, he does pass over pigs that are ol-
der than 3 days and consequently applies all in-
all out, to avoid transmitting diseases as much
as possible.
However, the pig breeder thinks that pigs
should not be euthanized on a structural basis.
It does happen on his farm though, once or
twice per 2 months. If the the pig does not reco-
ver in spite of the extra lamp, water, medicati-
on and colostrum substitute, in such a case only
euthanasia is justified.”.
VARKENSHOUDERIJ
18
BOERDERIJ 91 — no. 35 (30 mei 2006)
John Lorist euthanaseert alle varkens die na 3 dagen behandelen niet
genezen. Zijn totale uitvalspercentage blijft laag.
Weinig ziekte door consequente euthanasie
Het bedrijf van John Lo-
rist heeft een hoge ge-
zondheidsstatus. Strikte
hygiëne is het uitgangs-
punt hiervoor, maar om
ziektedruk meteen te
doorbreken euthana-
seert hij achterblijvers.
Zo raakt hij de infectie-
bron voor andere groe-
pen varkens kwijt.
Lorist behandelt zieke
varkens standaard eerst
3 dagen met medicijnen.
Als ze niet herstellen,
verlost hij ze uit hun lij-
den. Dit geldt voor alle
varkens, ook de vlees-
varkens en zeugen, al
komt het daar veel min-
der voor dan bij de big-
gen. Deze driedagenregeling hanteert hij
strikt. „Er zijn twee ziekenboegen op het be-
drijf, maar deze staan leeg, of we gebruiken
ze bij ruimtegebrek voor gezonde varkens.”
De uitval bij de gespeende biggen is 1,5
procent, waarvan tweederde door euthana-
sie. Het gaat om twee of drie varkens per
week. De grotere biggen gaan in een apart
hok in de afdeling voor de dierenarts, die
deze eens per 2 weken euthanaseert. Van de
geëuthanaseerde varkens zit 90 procent in
deze groep.
Het uitvalspercentage liep eerst wel op,
maar daalde vervolgens tot iets onder de
oude uitval na invoering van de driedagen-
maatregel. „Als je geen afscheid neemt van
deze varkens krijgen ze later problemen en
vallen ze alsnog uit.” De uitval in de mestpe-
riode ligt altijd onder 1 procent en de varia-
tie in speenleeftijd daalde. Bovendien levert
Lorist nu veel uniformere varkens af. Belang-
rijk, omdat hij beertjes levert voor Engelse
bacon. De controle in de opfok gaat gemak-
kelijker en duurt maximaal een half uur.
De medewerkers vonden de euthanasie-
maatregelen eerst lastig, omdat de uitval op-
liep. Na verloop van tijd zagen ze in dat het
ze een hoop ergernis en werk scheelt.
Lorist pleit voor toediening van T61 door
de varkenshouder. „Dat is beter voor het die-
renwelzijn, omdat je de varkens niet hoeft te
laten liggen tot de dierenarts er is.”
lang niet altijd haalbaar, omdat alleen de
dierenarts dit mag uitvoeren. Maar var-
kensbedrijven worden groter en professi-
oneler. Daarom vindt Van Leengoed het
gewenst dat varkenshouders zelf kunnen
euthanaseren. Wel moet de sector goed
nadenken over een wettelijk acceptabele
methode. Vanwege de risico’s bij het uit-
voeren van euthanasie is het belangrijk
dat de dierenarts eindverantwoordelijk
blijft. Van Leengoed ziet geen bezwaar
tegen het doden van varkens om econo-
mische redenen. „Dat gebeurt bij kuiken-
tjes toch ook? Alle consumptiedieren
worden om economische redenen gehou-
den en gedood.” De overheid moet vol-
gens hem snel met een oplossing komen.
Zo niet, dan neemt het onnodig dieren-
leed alleen maar toe.
Bert van den Berg, beleidsmedewerker
veehouderij bij de Dierenbescherming
vindt daarentegen dat dieren alleen ge-
euthanaseerd mogen worden als er spra-
ke is van ernstig lijden en uitzichtloos-
heid. Anders heeft de varkenshouder de
verplichting tot goede zorg. „Ik kan me
best voorstellen dat varkenshouders stre-
ven naar een hogere gezondheid, maar
de afweging voor euthanasie blijft gelijk.
Dieren die er met goede zorg bovenop
kunnen komen, moeten naar een zieken-
boeg, ook al staat dit haaks op een hoge-
re diergezondheid.”
De meest acceptabele methode voor eu-
thanasie is volgens Van den Berg een
spuitje door de dierenarts. Beoordelen of
de situatie uitzichtloos is, moet volgens
hem aan deskundigen worden overgela-
ten en niet aan de varkenshouder. Hij
vindt het dan ook niet wenselijk dat var-
kenshouders zelf euthanasie uitvoeren,
al signaleert de dierenbescherming dat
dierenartsen te vaak te laat erbij geroe-
pen worden.
Annechien ten Have, voorzitter vak-
groep varkenshouderij van LTO Neder-
land, vindt het moeilijk aan te geven
wanneer euthanasie gerechtvaardigd is.
Het criterium zou volgens haar moeten
zijn of behandeling mogelijk is of niet.
Een beetje achterblijven vindt ze onvol-
doende voor euthanasie. Een echte slijter
daarentegen wel. Ook als het varken zelf
niet meer wil eten, is vervroegd afscheid
nemen te rechtvaardigen.
Dat het zo’n vaart loopt met euthanasie
voor een hogere gezondheid ziet Ten
Have nog niet zo: „Volgens mij denken
de meeste varkenshouders er nog wel
even over na voordat ze hiervoor extra
varkens gaan doodspuiten.” Ze ziet voor-
lopig meer heil in het strikt scheiden van
zieke dieren uit de afdeling naar de zie-
kenboeg. Ook al is het voor het varken en
voor de gezondheidsstatus van het be-
drijf beter om de varkens direct af te ma-
ken in plaats van op de dierenarts te
wachten, vindt Ten Have het geen optie
om de huidige middelen ook aan de var-
kenshouder beschikbaar te stellen.
„Naast de euthanasie zitten er wel meer
knelpunten aan de hoge gezondheidsver-
halen die de laatste tijd verteld worden.
Daarom starten we een werkgroep om
hiervoor een oplossing te zoeken.”
Willie van Gemert, voorzitter van de
NVV, is stellig: „De gezondheidsdeskun-
digen vertellen een leuk verhaal, maar
het is een puur theoretisch model. De
praktijk is weerbarstiger.” Zelf hecht hij
niet zoveel waarde aan de theorie. On-
dernemers nemen volgens Van Gemert
niet graag afscheid van hun biggen en al
zeker niet op basis van wat een paar the-
FOTO:PENNCOMMUNICATIE
Naam: John Lorist (44). Plaats: Hemelum (Frl.) Bedrijf: 500 ras-
zuivere NL-zeugen, 2.200 opfokplaatsen en 4.000 vleesvarkens.
Hij speent 26 biggen bij 12,4 levendgeboren biggen per worp.
PROFIEL:
19
BOERDERIJ 91 — no. 35 (30 mei 2006)
Slijters worden vaak aangehouden voor
de zorgslachter. Dit loont niet.
Aanhouden slechte big kost veel
Slijters kosten geld, zelfs als ze op
25 kilo naar een zorgslachter
gaan. Ze hebben dan nog bijna
€7,50 meer gekost dan ze opleve-
ren. Dit is exclusief niet te kwan-
tificeren kosten zoals ziekteover-
dracht naar andere varkens. De
big heeft constant voer gekregen;
gemiddeld is dit per big €7,70.
Stel verder dat naast de regulie-
re arbeid voor biggenverzorging
van €6,90 de verzorging van een
zieke big in totaal een half uur ex-
tra kost. Bij een uurloon van €20
dus €10. De extra medicatiekos-
ten zijn op €1,50 per big gesteld.
Totale kosten zijn dan ruim €26.
Bij een vergoeding door de zorg-
slachter van €0,75 per kilo levert
een slechte big dus nog €18,75 op.
Dit is ruim onder de kostprijs. De
kosten voor euthanasie zijn €1,25
per gemiddeld afgeleverde big als
de dierenarts 0,5 procent van de
biggen doodspuit. Vroegtijdige
euthanasie is dus aantrekkelijk.
oretici van achter hun bureau vertellen.
Een beetje ondernemer zorgt goed voor
zijn dieren. Hij behandelt zijn zieke var-
kens dus met goede medicijnen en raad-
pleegt de dierenarts als de medicatie niet
helpt. Soms kom je dan tot de conclusie
dat euthanasie beter is, maar vaak vormt
de ziekenboeg ook nog een goede oplos-
sing. Los van de discussie over hoge ge-
zondheid moeten alle varkenshouders
volgens Van Gemert toegang krijgen tot
middelen voor euthanasie. Hiermee
T61 is een van
de middelen die
gebruikt mogen
worden voor eutha-
nasie bij varkens.
Daarnaast zijn Eu-
thanasol, Lethanal
en Euthanimal gere-
gistreerde middelen.
voorkom je onnodig lijden doordat je
moet wachten op de dierenarts. Welke
middelen dit zouden moeten zijn, bij-
voorbeeld het schietmasker of een injec-
tie met het euthanasiemiddel T61, stemt
Van Gemert graag af met LNV.
Frans van Dongen, voorzitter van de
Groep Varkensgezondheidszorg van de
KNMVD (Koninklijke Nederlandse Maat-
schappij voor Diergeneeskunde) vindt
dat ook bedrijven die niet naar een hoge
gezondheidsstatus streven beter de zieke
dieren zonder acceptabele toekomst af
kunnen maken. Een goede norm hier-
voor is volgens hem een varken dat na 3
dagen behandelen niet herstelt. „Mits
varkenshouders er goed mee omgaan,
zou het wel gezond zijn om hen over
meer middelen te laten beschikken voor
euthanasie. Varkenshouders grijpen nu
naar andere middelen waarvan te be-
twisten valt hoe diervriendelijk die zijn.”
Marleen van Sleuwen
‘Overdreven.’ Dat vindt Michel Ogink van
de verhalen om voor een hogere gezond-
heidsstatus de mindere biggen structureel
te euthanaseren. Hij besteedt zelf liever
goede zorg aan zijn biggen en zet alles op
alles om ze gezond groot te brengen. „Ik
kan het toch niet aan burgers verkopen dat
ik een zieke big afmaak?”, zegt Ogink.
De goede zorg van de varkenshouder be-
gint al in het kraamhok. Hij dient biggen
met een laag geboortegewicht een biestver-
vanger toe. Verder legt hij de kleinere big-
gen bij gelten of eersteworps zeugen en ge-
bruikt tape voor spreidzitters. Bij de big-
genopfok behandelt hij kreupele varkens of
varkens met een hersenvliesontsteking ook
direct. De zieke varkens haalt hij wel met-
een uit het hok en legt ze in een aparte af-
deling, waarna ze ook niet meer teruggaan
naar de gezonde varkens. In de ziekenafde-
ling krijgen de varkens extra water in big-
genkommen. De meeste biggen redden het.
De uitval voor spenen ligt op 14 en na het
spenen op 2 procent.
„Wat ik doe is al-
leen zinvol bij een
bedrijf met een rede-
lijk hoge gezond-
heidsstatus”, zegt
Ogink. Zijn gezond-
heidskosten per zeug
lagen vorig jaar op
€26 per zeug per
jaar; €28 lager dan
het landelijk gemid-
delde. Deze kosten
zijn zo laag, omdat
Ogink de natuurlijke
weerstand goed be-
nut. Hij gebruikt zo
min mogelijk vaccinaties en medicijnen.
„De biggen worden niet standaard gekuurd
na spenen, maar krijgen geen problemen.
En als er dan wel wat aan de hand is, slaan
de medicijnen beter aan.” Bovendien legt
hij biggen ouder dan 3 dagen niet meer
over en past hij all in-all out consequent toe
voor zo min mogelijk ziekteoverdracht.
Ook al vindt de varkenshouder dat je niet
structureel varkens moet euthanaseren, ge-
beurt het toch wel eens op zijn bedrijf, een
of tweemaal per 2 maanden. „Als de big het
ondanks de extra lamp, het water, medica-
tie en de biestvervanger niet haalt, vind ik
het pas verantwoord het dier te euthanase-
ren.”
FOTO:FOTOGRAFIEUIJLENBROEK
Naam: Michel Ogink (33). Plaats: Dalfsen (Ov.). Bedrijf: 400 à 420
Topigs 40-zeugen in groepen op stro. Kruising met dubbel positieve
Piétrain-eindbeer. 25,2 gespeende biggen/jaar. Worpindex 2,46.
Michel Ogink euthanaseert zelden een varken. Hij zet
alles op alles om dit te voorkomen.
Liever goede zorg voor ziek dier
PROFIEL: