1. Communicable diseases
Халдварт өвчин судлал
А/У доктор , дэд профессор Б.Баярмагнай

2. Лекц
1-3 /Ерөнхий хэсэг/
Халдварт өвчний тухай үндсэн ойлголтууд
Халдварт өвчинг оношлох ба халдвараас
сэргийлэх арга зарчим
3. Эмнэлгээс шалтгаалах халдвар ба түүнээс
сэргийлэх
1.
2.

3. Õàëäâàðò ºâ÷èí
• Õàëäâàð ( infectio áîõèðäîõ, õàëäâàðëàõ)
• Õàëäâàðûí ïðîöåññ
• Õàëäâàðò ºâ÷èí

4. Õàëäâàð
• Ýìãýã òºð¿¿ëýã÷ áè÷èëáèåòýí ººð ºíäºð çîõèîí
áàéãóóëàëòòàé ¿ëýìæ ìàõáîäèòîé õàðèëöàí
¿éë÷ëýõèéã õàëäâàð (õàëäâàðëàõ) ãýíý.

5. Õàëäâàðûí ïðîöåññ
• Ýìãýã òºð¿¿ëýã÷ áè÷èëáèåòíèé ýñðýã
õàìãààëàõ óðâàë áàéñààð áàéõàä
õÿçãààðëàãäìàë öàã õóãàöàà, ãàäààä îð÷íû
òîäîðõîé íºõöºëä áè÷èëáèåòíèé íºëººãººð
¿ëýìæìàõáîäîä ¿¿ñ÷ áàéãàà ýìãýã ººð÷ëºëòèéí
öîãöûã õàëäâàðûí ïðîöåññ ãýíý.

6. Õàëäâàðò ºâ÷èí
• Øàâüæ áîëîîä áóñàä òºðëèéí
äàìæóóëàã÷èä àìüñãàëäàã àãààð, óóäàã
óñ, ãèøãýæ ÿâàà ãàçàð øîðîîãîîð äàìæèí
ýñâýë øóóä õàâüòëààð õ¿í áà àìüòíààñ
õ¿íèé áèå ìàõáîäèä îðæ ¿¿ñãýäýã
ºâ÷íèéã õàëäâàðò ºâ÷èí ãýíý.
ÄÝÌÁ

7. Õàëäâàðò ºâ÷èí
• Õàëäâàðûí ïðîöåññûí ä¿íä áèåìàõáîäü
îð÷èíòîéãîî òýíöâýð÷ñýí áàéäëààñ ãàðâàë
õàëäвàðò ºâ÷èí ¿¿ñíý.
• Õàëäâàð á¿ð áóþó ìèêðî áîëîí
ìàêðîîðãàíèçìûí õàðèëöàí ¿éл÷ëýë áîëãîí
õàëäâàðò ºâ÷èí ¿¿ñãýäýãã¿é.

8. ÕÀËÄÂÀÐЫН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭ
• 1. Õàëäâàðûí ýõ óóðõàé, ãîëîìò
• 2. Õàëäâàð äàìæèõ çàì
• 3. Õàëäâàðò ºðòºìõèé îðãàíèçì

9. Õàëäâàðын хэлбэрүүд
• Эмнэлзүйн ил хэлбэр (манифест)
• Эмнэлзүйн далд хэлбэр
• Нийтлэг
• Нийтлэг бус
• Цочмог хэлбэр
• Архаг хэлбэр

10. Бодоо буюу цагаан цэцэг өвчин
20-р зуунд 300 сая хүний амийг бүрэлгэсэн
нь энэ зуунд болсон бүх дайн, тулаанд амиа
алдагсдын тооноос 3 дахин их байна.

11. • Öàãààí öýöýã (variola vera) ºâ÷íèé õ¿íèé
ºâ÷ëºëèéí ñ¿¿ë÷èéí òîõèîëäîë1977 îíä Àôðèêèéí Сомали óëñàä
á¿ðòãýãäæýý.
• ÄÝÌÁ 1980 îíä öàãààí öýöýã ºâ÷èí äýëõèé
äàõèíä á¿ðýí óñòñàíûã áàòàëæýý.

12. Edward Jenner
Famous Doctor
Born 1749.
Died 1823.

13. Үхрийн цэцэг (Variola vaccinae)

14. Edward Jenner & Smallpox
1796-05-14
Вариолизаци арга хэрэглэсэн туршилт хийсэн.
13 хүүхэд, 11 сартай өөрийн хүү

15. Edward Jenner
• Үхрийн цэцэг өвчнийг өдөөгч бодисыг
“вирүс”
virus
• Сэргийлэх тарилга “вакцин” vaccine

16. Хүний өвчин үүсгэгчийн амьдрах орчин
• хүний бие
• Амьтан
• амьгүй орчин, хөрс, ус, зарим
ургамлууд

17. Õàëäâàðûí àíãèëàë
• Àíòðîïîíîç
(òîìóó, ÒÒª, áàëíàä, óëààíáóðõàí, ñàõóó)
• Çîîíîç (ñàëüìîíåëëåç, áðóöåëëåç)
• Ñàïðîíîç (óðâàõ òàõàë, ëåãèîíåëëåç)

18. Õàëäâàðûí àíãèëàë
Ë. Â Ãðîìàøåâñêèé 1941
1. Ãýäýñíèé õàëäâàð ( ºòãºí ìºð àìààð äàìæèõ
ìåõàíèçì )
2. Àìüñãàëûí çàìûí õàëäâàð
3. Öóñàí õàëäâàð ( öóñ ñîðîã÷îîð äàìæèõ
ìåõàíèçì )
4. Ãàäàð á¿ðõ¿¿ëèéí õàëäâàð ( õàâüòëààð
äàìæèõ ìåõàíèçì )
5. ßíç á¿pèéí çàìààð äàìæèõ õàëäâàð

19. ªâ÷ëºëèéí îëîí óëñûí 10–ð àíãèëàë
ÄÝÌÁ
I.
•
•
•
•
•
•
•
•
Õàëäâàð áà ïàðàçèò ºâ÷èí
Ãýäýñíèé õàëäâàð
Ñ¿ðüåý
Íÿíãèéí çîîíîç
Áóñàä íÿíãèéí õàëäâàð
Õàëäâàð ñàà áà áóñàä òºâ ìýäðýëèéí
òîãòîëöîîíû ýíòåðîâèð¿ñèéí õàëäâàð
Âèð¿ñèéí òóóðàëòàò õàëäâàð
Áýëãèéí çàìûí ºâ÷í¿¿ä
̺ºãºíöºðèéí ºâ÷í¿¿ä

20. Àãààð äóñëûí õàëäâàð

21. Àãààð äóñëûí õàëäâàð

22. Àãààð äóñëûí õàëäâàð
• Òîìóó, óëààí áóðõàí, óëààíóóä, óëààí
• ýñýðãýíý, ãàõàéí õàâäàð, ñàõóó,
• õîìõîé, ñ¿ðüåý, SARS

23. Àðüñ õàëèìûí õàëäâàðò ºâ÷èí
• Áîîì, ¨ëîì, Òàòðàí

25. Àìüòíààñ õ¿íä õàëääàã õàëäâàðò
ºâ÷èí
• Áðóöåëëåç
• Òàðâàãàí òàõàë
• Ãàëçóó

26. Brucellosis

27. Ãýäýñíèé õàëäâàðò ºâ÷èí
•
•
•
•
•
Öóñàí ñóóëãà - Äèçåíòåðèÿ
Ñàëüìîíåëëåç
Âèðóñò ãåïàòèò À - Å
Óðâàõ òàõàë
Ãýäýñíèé áàëíàä

28. Õàëäâàðò ºâ÷íèé õàëäâàðã¿é ºâ÷íººñ ÿëãàðàõ ¿íäñýí
îíöëîã
•
•
•
•
•
•
•
ªâ÷èí ¿¿ñãýã÷ ç¿éë íü àìüä ìàõáîä
ªâ÷èí á¿ð ºâºðìºö ¿¿ñãýã÷òýé
ªâ÷èëæ áàéãàà õ¿í õàëäâàð òàðààã÷ áîëäîã.
Äàðõëàë ¿¿ñýõ ç¿é òîãòîëòîé
Õàëäâàðò ºâ÷èí íü ìº÷ëºã ÿâöòàé
Өвчин бүр дамжих замтай
Үүсгэгч нь тодорхой эрхтэнг сонгомлоор
гэмтээнэ

29. Õàëäâàðò ºâ÷íèé ìº÷ëºã, ò¿¿íèé ýìãýã
æàì, ýìíýëç¿éí îíöëîã
1–ð ¿å: ªâ÷èí ¿¿ñãýã÷ íýâòðýí îðîõ ¿å
2 –ð ¿å: Äàëä ¿å (èíêóáàöèîííûé, incubatio)
3–ð ¿å: Óðüäàë ¿å (ïðîäðîìàëü, prodromos)
4–ð ¿å: Èä ¿å ( ïåðèîä ðàçãàðà manifestio)
5–ð ¿å: Ýäãýõ ¿å ( ïåðèîä ðåêîíâàëåñöåíöèÿ,
reconvalestentio)

30. Ýäãýõ ¿å ( ïåðèîä ðåêîíâàëåñöåíöèÿ)
•
•
•
•
Ýìíýëç¿éí
Íÿí áà âèð¿ñ ñóäëàëûí
Áèîëîãèéí ( ýñðýã áèåèéí òèòðýýð ) øàëãàäàã
Ýìãýã á¿òöèéí ( áèîïñè,ðåòðîìàíîñêîïè)

31. Ýäãýõ ¿å ( ïåðèîä ðåêîíâàëåñöåíöèÿ)
• Õàëäâàðò ºâ÷íèé òºãñãºëä ìºí õóðöäàõ áóþó
öî÷èðäîõ ( îáîñòðåíèå ) áà äàõèõ ( ðåöèäèâ )
ãýæ ãàðäàã.

32. Õàëäâàðûí ïðîöåññûí õ¿íäðýë
• ªâºðìºö (ãýäýñíèé áàëíàä ºâ÷íèé ¿åä ãýäýñ
öîîðîõ, âèð¿ñò ãåïàòèòèéí ¿åä ýëýãíèé
êîìà, ìåíèíãîêîêêèéí õàëäâàðûí ¿åä Ẻðíèé äýýä
áóë÷èðõàéí öî÷ìîã äóòàãäàë ã.ì.,)
• ªâºðìºö áóñ (òóõàéí ºâ÷íººñ ººð òºðëèéí áè÷èë
áèåòíýýð ¿¿ññýí ºâ÷íººð õ¿íäðýõ)

33. Õàëäâàðûí ïðîöåññûí õ¿íäðýë
•
•
•
•
Õàëäâàð õîðäëîãûí
Øèíãýí àëäàëòûí
Öóñàðõàãèéí
Àíàôèëàêñèéí øîê

34. Õàëäâàðò ºâ÷íèéã îíîøëîõ àðãà, çàð÷èì
Òàðõâàð ñóäëàëûí àñóóìæ
Ýìíýëç¿éí ¿çëýã
ªâ÷íèé çîâèóð
Ëàáîðàòîðè, áàãàæèéí øèíæèëãýý

35. Õàëäâàðò ºâ÷íèé ñýðãèéëýëò
• 1. Åðºíõèé
• 2. Òóñãàé /òºðèéí
áîäëîãî, âàêöèíæóóëàëò/
• Õàëäâàðààñ õóâü õ¿í á¿ð ñýðãèéëýõýä
ºíäºð ¿íýòýé áàãàæ òºõººðºìæ, ýì òàðèà
õýðýãã¿é,õóâèéí àðèóí öýâðýý ñàõèæ
ñóðàõ íü ë ÷óõàë

36. Эх уурхайд чиглэсэн
1. Антропоноз
/
эрт
илрүүлэх, тусгаарлах, хөл хорио
тогтоох, эмчлэх/
2. Зооноз
/ байгалийн голомт, мал
эмнэлэг/
3. Сапроноз / орчны эрүүл ахуй/

37. Дамжих замыг таслан зогсоох
1.
2.
3.
4.
5.
Агаар дуслын
Гэдэсний
Арьс салстын
Цусаар дамжих халдварын
Янз
бүрийн
замаар
халдварын
дамжих

38. Өртөмтгий организмд
нөлөөлөх
1. Дархлаажуулалт
Өргөн, нэмэлт, нөхөн, халдвар судлалын
заалтаар
2. Өвөрмөц бус
Зохиомол идэвхитэй / вакцин/
зохиомол идэвхигүй / гаммаглобулин/

39. Nosocomial infection
Ýìíýëãýýñ
øàëòãààëñàí
õàëäâàð

40. Òóõàéí ºâ÷òºíä ýìíýëýãò õýâòýõ
¿åä áàéãààã¿é õàëäâàðûã
ýì÷ë¿¿ëýõ ÿâöäàà àâ÷
ºâ÷ëºõèéã õýëíý

41. • Ìºí ºìíº íü ýìíýëýãò õýâòýæ ýì÷ë¿¿ëæ
áàéãààä ýñâýë ýìíýëãèéí ººð òºðëèéí
õàâüòëààð
(¿çëýã, øèíæèëãýý, àæèëáàð, ýìí.
àæèë÷äààñ) õàëäâàð àâààä îäîî
ýìíýëýãò õýâòýæ ýì÷ë¿¿ëæ áàéãààã
õýëíý

42. ЭМЯ-ы сайдын 2010-05-04-ны 165-р
тушаал-ЭШХ-с сэргийлэх ажлыг
эрчимжүүлэх тухай
Ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëëàãààð
¿éë÷ë¿¿ëýõ, õýâòýæ
ýì÷ë¿¿ëýõ, ýìíýëãèéí àæèëòàí ¿¿ðãýý
ã¿éöýòãýõ ÿâöàä õàëäâàð àâñàí
òîõèîëäëûã ÝØÕ ãýíý.

43. ÝØÕ-ûí ãîëîìò- ýõ áóëàã
• ªâ÷òºí
• Òýýã÷èä , ýìíýëãèéí àæèë÷èäòýýã÷èä
• Ãîëîìò – áàãàæ, ýä þìñ, óñ, àãààð

44. ÝÄÕ- ûí äàìæèõ çàì
•
•
•
•
•
1. Òýýã÷ áà ºâ÷òºíººñ
2. Ýìíýëãèéí áàãàæ ýä þìñààð
3. Ãýìòñýí àðüñ ñàëñò, öóñààð
4. Àãààð äóñëûí çàìààð
5. äàìæóóëàã÷ àìüòäààð

45. ªâ÷ëºã÷ ýçýí áà ¿¿ñãýã÷
• 1. ªâ÷òºí
2. ¿¿ñãýã÷ , öººí òîîòîé,
• àíòèáèîòèêò òýñâýðòýé áàéäàã
• õîðóó ÷àíàð èõòýé
• Ýïèäåìèê
• Ýíäåìèê

46. • Ýìíýëãýýñ øàëòãààëñàí
õàëäâàðûí ¿íäñýí
øàëòãààí áîë îð÷èí ¿åä
Àíòèáèîòèê
• Àíòèáèîòèêèéí õýðýãëýý
ìàíàé îðîíä “ ýðõ ÷ºëººòýé”

47. Àíòèáèîòèêò òýñâýðòýé áîëîõ
• Àíòèáèîòèêò òýñâýðòýé íÿí ýìíýëýãò ë
¿¿ñäýã
• ëàêòàìèí + ïëàçìèä
• Á¿õ ë íÿíã óñòãàã÷ òºãñ àíòèáèîòèê
õýçýý ÷ áàéõã¿é. Íÿí áîë àìüä àìüòàí.
• Õýäèé÷èíýý çàìáàðààã¿é
õýðýãëýíý, òºäèé÷èíýý àìàðõàí
òýñâýðòýé áîëíî.
• Ìóëüòèðåçèñòåíò ìèêðîá

48. Àíòèáèîòèê áà ýìíýëãèéí äîòîîä
õàëäâàð
• ªâ÷òºí
• Àíòèáèîòèê
• Ýìíýëãýýñ øàëòãààëñàí õàëäâàð
• Àíòèáèîòèê / âàíêîìèöèí /

49. Халдвараас
ñýðãèéëýх программ

Халдвараас сэргийлэх суурь арга хэмжээ
Эмнэлгийн ажилчдад бîëîâñðîë
îëãîõ, дадлагажуулах
Ýìíýëãèéí àæèë÷äûã
ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ, халдвараас сэргийлэх
ªâ÷òºíã õàìãààëàõ ïðîãðàìì
Ýðñäýëò õ¿÷èí ç¿éëñèéã áóóðóóëàõ
Àíòèáèîòèêèéí õýðýãëýýã õÿíàõ
Òóñãààðëàõ

Õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ







50. Халдвараас сэргийлэх программ
• Стандарт сэргийлэлт
• Нэмэлт сэргийлэлт

51. Халдвараас сэргийлэх суурь арга хэмжээ
•
•
•
•
Стандарт сэргийлэлт
1. Гар угаах
2. Хувийн хамгаалах хэрэгслийг хэрэглэх
3.Хурц үзүүртэй зүүгээр хатгуулахаас
сэргийлэх
• 4. Ариутгал, халдваргүйтгэл
• 5. Эмнэлгийн хог, хаягдлын менежмент

52. ЭШХ-с сэргийлэх үндсэн зарчмууд
•
•
•
•
Òóñãààðëàõ (îëîí çýðýãëýëòýé)
Õààëãà ñàéí õààãääàã áàéõ
ªìñãºë çààâàë ºìñ
Áîõèð ç¿éëñèéã õàëäâàðã¿éæ¿¿ë

53. • Ýìíýëãýýñ øàëòãààëñàí
õàëäâàðààñ ñýðãèéëýõ 1
¿íäñýí àðãà áîë
• Àíòèáèîòèêèéí çîõèñòîé
õýðýãëýý

54. Hand Hygiene

55. procedure for handwashing
palm
interdigital
dorsum of hand
thumb
fingernails
wrist

56. Ãàðûí ýð¿¿ë àõóé
• Ãàð óãààõ – Óðñãàë óñààð-1 ìèí óãààõàä 250
ñàÿ áè÷èë áèåòýí ¿õäýã.
• Ñàâàí – Õóóðàé, ñïèðò àãóóëñàí
øèíãýí, õýìæýý íü æèæèã
• Ýíãèéí ñàâàí, íÿíãèéí ýñðýã áîäèñòîé, ñïèðòýíä
ñóóðèëñàí ñàâàí
• Ãàðàà õàòààõäàà öýâýð àë÷óóðò ýñâýë
àãààðò
• Ãàð àð÷ëàõ - 纺ëºí, õàãàðààã¿é

57. Ñàíàìæ
• 1. Ñàâàí áàéíãà õóóðàé áàéëãà
• 2. Ãàðàà ò¿ìïýíä óãààõààñ çàéëñõèé
• 3. Êðàíòíû óñ áàéõã¿é òîõèîëäîëä
êðàíòòàé õóâèí, ãîîæóóð, ýâýë ñïèðòýýð
ãàðàà àð÷èõ
• 4. Ãàðàà àãààðò ýñâýë ººðèéí àë÷óóðò
àð÷èíà. Àë÷óóðàà áàéíãà á¿ñýíäýý áóþó
õàëààñàíäàà àâ÷ ÿâ.

58. Masks

59. 3 types of Mask
• Standard face mask (paper mask)
• Surgical mask
• N95 mask

60. How to wear the Surgical mask ?
Bend the nasal bar
Put the chin into the mask

61. Эмч, эмнэлгийн ажилтан
ХДХВ-ын халдварт өртөх
Ýðñäýëä îðñîí íýã óäààãèéí òîõèîëäëîîð õàëäâàð àâàõ áîëîìæ
Âèðóñ
Õàòãàëòààð
Салстаар
Эмчээс
өвчтөнд
HBV
~ 5% (HbeAg -)
Á¿ðòãýãäñýí
0.24%-0.024%
(1/417-1/4167)
~ 40% (HbeAg+)
HCV
3% (1-10%)
Á¿ðòãýãäñýí
0.24%-0.024%
(1/417-1/4167)
HIV
~ 0.3%
0.1% (0.09%)
100 äàõèí áàãà
(1/416671/416667)

62. Эмч, эмнэлгийн ажилтан
ХДХВ-ын халдварт өртөх
 Àíõ 1984 îíä HIV-1-èéí õàëäâàð ýìч, ýìíýëãèéí
àæèëòíû (HCW) äóíä á¿ðòãýãäñýí (HIV-2
á¿ðòãýãäýýã¿é)
 HBV ýðñäýë 4-5 äàõèí èõ
 Ìýñ çàñëûí ýìч íàðûí ýðñäýë áóñàä ÝÝÀ-ñ
2-3 äàõèí èõ
Ç¿¿íä õàòãóóëàõ äàìæóóëàí õýðýãëýõ
Õºíäèé ç¿¿ áèò¿¿ ç¿¿

63. Эмч, эмнэлгийн ажилтан
ХДХВ-ын халдварт өртөх
Õàëäâàðòàé áèåèéí øèíãýí
 Ýðñäýë ºíäºðòýé
- öóñ, ¿ðèéí øèíãýí, ¿òðýýíèé ø¿¿ðýë
 Õàëäâàð äàìæóóëæ áîëîõ
- ïëåâðèéí øèíгэн, íóãàñíû óñ, õýâëèéí
ãÿëòàíãèéí, ¿íõýëöýãèéí, ¿åíèé, àìíèîíû øèíãýí
ã.ì.)
 Õàëäâàð äàìæóóëàõ ýðãýëçýýòýé
- ºòãºí, Ẻëæèñ, øýýñ, ø¿ëñ, õºëñ, íóëèìñ

64. Эмч, эмнэлгийн ажилтан
ХДХВ-ын халдварт өртөх
Ýðñäýëèéã áóóðóóëàõ
 Áýýëèé ºìñºõ (50% , 2äàâõàð áýýëèé 60-80% )
 Ìýñ çàñëûí òåõíèê ¿/à, áàãàæèéã áîëîâñðîíãóé
áîëãîõ
 Õàìãààëàëòûí õóâöàñ
Ãýìòýë àâñíû äàðààõ òóñëàìæ
 Ãýìòýë àâñíû äàðààõ çºâëºë㺺
 Øèíæèëãýý (ñóóðü áîëîí äàâòàí øèíæèëãýý)
 Óðüäчèëàí ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýý

65. Ç¿¿ áà áóñàä õóðö èðìýãòýé
ç¿éë¿¿äýýñ õàëäâàðëàõ ýðñäýë
• Õýðýãëýñíèé äàðàà ç¿¿ã äàõèí òàãëàõ
• Õóðö ç¿éëñèéã õýðýãëýñíèé äàðàà áà õàÿõûí
ºìíº
• Ìýñ çàñëûí ¿åä
• Õóðö ç¿éëèéã õàìãààëàëòã¿é áàðüæ áàéãààä
ãýíýòèéí îãöîì õºäºëãººíººð, äàìæóóëàõ ÿâöàä /
ãàð ÷ºëººòýé àðãà/
• Õóðö ç¿éëèéã òàâèõ ¸ñã¿é ãàçàð òàâèõ
• Òàðèà õèéæ áàéõàä ºâ÷òºí îãöîì õºäëºõ –
• Òóñëàõ àæèë÷èä àæëûíõàà ¿åýð

66. Õóðö ç¿éëýýð ¿¿ñýõ ãýìòëýýñ ñýðãèéëýõ
• Õóðö ¿ç¿¿ðòýé ç¿éëñòýé õàðüöñàíû äàðàà
àëü áîëîõ õàâüòàõã¿é áàéõ
• Õýðýãëýñíèé äàðàà àëü áîëîõ ò¿ðãýí
õóãàöààíä õàòãàëòàä òýñâýðòýé ñàâàíä õèé
• Õýðýãëýã÷äýä ñàâûã îéðõîí òàâü
• Ñàâ 4/3 õ¿ðòýë ä¿¿ðýõýä òàãèéã ñàéí õàà.
Ä¿¿ðñýí áîë òàãëàõ ãýæ õ¿÷èëñíèé õýðýãã¿é
• Õóðö ç¿éëòýé õàðüöñàíû äàðàà ñàéòàð
óãààæ áýýëèéã õàëäâàðã¿éæ¿¿ëíý

67. ÝÌÍÝËÃÈÉÍ ÀÆÈËÒÀÍ ÕÄÕÂ/ÄÎÕ-ÛÍ ÕÀËÄÂÀÐÒ ªÐÒªÕ
¯ÅÄ ÀÂÀÕ ÀÐÃÀ ÕÝÌÆÝÝ
Äàðóé àâàõ àðãà õýìæýý
(õóâü õ¿í ººðºº õèéæ ã¿éöýòãýíý)
(1) Õàëäâàðã¿éòãýë:
Àðüñ: ñàâàíòàé óñààð ñàéòàð óãààõ
Í¿ä: àðèóí óóñìàë, öýâýð óñààð ñàéí çàéëàõ
Àì, õàìàð: öýâýð óñààð ñàéí çàéëàõ
- Шарх шалбархайнаас цусыг шахаж гаргах нь эрсдэлийг
бууруулахгүй, мөн цайруулагч, ариутгал, халдваргүйтгэл
хэрэглэхийг зөвлөхгүй
(2) Õàëäâàð àâàõ áîëîìæèéã ¿íýëýõ
- ýíý òàëààð áýëòãýãäñýí ìýðãýæèëòýí õèéíý

68. Халдвараас сэргийлэх суурь арга хэмжээ
•
•
•
•
Стандарт сэргийлэлт
1. Гар угаах
2. Хувийн хамгаалах хэрэгслийг хэрэглэх
3.Хурц үзүүртэй зүүгээр хатгуулахаас
сэргийлэх
• 4. Ариутгал, халдваргүйтгэл
• 5. Эмнэлгийн хог, хаягдлын манежмент

69. Нэмэлт сэргийлэлт
• Энэ нь халдвар дамжих замыг таслахад
чиглэгдсэн арга хэмжээ юм.
• Агаараар дамжихаас сэргийлэх
• Дуслаар дамжихаас сэргийлэх
• Хавьтлаар дамжихаас сэргийлэх

70. Лекц
1-3 /Ерөнхий хэсэг/
Нэмж унших материалууд
1. Халдварт
өвчин.
Сурах
бичиг
2006,2010,2012,/Я.Дагвадорж нар/
2. Эмнэлгийн дотоод халдвар . 2000 он.
Я.Дагвадорж, Н.Цэнд нар
3. ЭМС-ын 165-р тушаал
4. Эмнэлгийн
ажилтныг
халдвараас
сэргийлэх,
хянах.
Гарын
авлага.
М.Цолмон, Б.Баярмагнай нар. 2012 он
5. Халдварт
өвчний
сувилахуй.
Э.Ариунцэцэг,2012 он
6. www.who.infection control