SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 34
Downloaden Sie, um offline zu lesen
ЭМИЙН БОДИСЫГ БИЕ
МАХБОДИД ОРУУЛАХ
       ЗАМ
Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам
• Биед ямар нэгэн аргаар эмийг оруулж байж эмийн
  үйлдэл илэрнэ. Ямар замаар эмийг бие махбодид
  оруулснаас уг эмийн үйлдлийн эхлэх үргэлжлэх
  хугацаа, үйлдлийн идэвх шууд хамаардаг.
• Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах замыг
  ерөнхийд нь 2 хуваадаг.
 • Хоол боловсруулах замаар оруулах /Энтеральны/
 • Хоол боловсруулах замаар оруулахаас бусад замаар
  оруулах /Парэнтеральны/
Хоол боловсруулах замаар оруулах
• Уух
• Хэлэн дор тавьж шимэх
• Шулуун гэдсээр хийх
• 12 хуруу гэдсэнд зондоор хийх
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
• Давуу тал:
  • Хамгийн энгийн тохиромжтой арга.
  • Эмийг заавал ариутгах шаардлагагүй.
• Сул тал:
  • Элгээр дамждаг учир элгийг хордуулж болно.
  • Бага насны хүүхэд, ухаангүй хүнд өвчтэй хүмүүст хэрэглэж
    болдоггүй
  • Эмийг ууж хэрэглэх үед шимэгдэх, хоол боловсруулах замаар
    дамжихдаа задрах, элэгний хоригт хувирах зэрэг тодорхой
    хэмжээний бодис алддаг тул биохүртэхүй нь бага.
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
• Эмийн хэлбэрээс хамааран эмийн
бодис хаана задралд орох нь өөр
өөр байна.

*Матрикс шахмал: гидрофоб болон
гидрофили полимерүүдийг
хослуулж бэлтгэсэн шахмал.
Эмийн задралыг удаашруулна.
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
• Эмийн бодис нарийн гэдсэнд шимэгдэх механизм:
• 1. Идэвхгүй диффузын зам
• Бодисын концентрацийн градиентаар тодорхойлогдоно.
 Ийм замаар тосонд уусамтгай бодисууд амархан
 шимэгдэнэ. Хэдий чинээ тосонд сайн уусна, төдий чинээ
 эсийн мембраныг амархан нэвтэрнэ.
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
• 2.  Мембраны сүвээр (пороор) фильтрацийн замаар
  шимэгдэх:
• Гэдэсний ханын эпители эсийн мембраны сүвийн диаметр
  ойролцоогоор 0,4 нм байдаг. Иймээс уг сүвээр ус, зарим
  ион, усанд уусдаг жижиг молекулууд нэвтэрч шимэгдэнэ.
  Гэхдээ энэ сүвээр нэвтрэхдээ гидростатик болон осмос
  даралтаас хамаардаг.
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
• 3. Идэвхтэй тээвэрлэлтийн зам
• Эсийн мембраны зөөврийн      систем оролцдог. Энэ нь
 тодорхой нэгдлүүдэд сонгомол байдаг бөгөөд 2 бодис 1
 зөөвөрлөлтийн механизмд өрсөлдөх боломжтой. Энерги
 зарцуулж концетрацийн градиентийн эсрэг зөөгдөнө. Ийм
 зөөвөрлөлтөөр усанд уусдаг туйлт молекулууд, органик бус
 ион, сахар, амин хүчил, примидин зөөгдөнө.
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
• 4. Пиноцитоз
• Том молекулыг эсийн мембран хумьж аваад цэврүү үүсгэн
  улмаар цэврүү нь шингэнээр дүүрч эсийн эсрэг тал руу
  шилжих байдлаар эс дотор нэвтрүүлж экзоцитозын замаар
  эсээс гадагшилна.
• Зарим уураг, Каслын дотоод хүчин
  зүйл, витамин В12-ын комплекс
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
• Эмийн бодис нарийн гэдэсний ханаар шимэгдэхэд:
  • Нарийн гэдэсний салст бүрхүүлийн бүтэц, үйл ажиллагааны бүрэн
    бүтэн байдал
  • Гэдэсний хөдөлгөөн
  • Орчны рH
  • Гэдсэн доторх агууламжийн хэмжээ, чанар зэргээс хамаарна.
Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх
• Нарийн гэдсэнд шимэгдэж
цусны судсанд орсон эм
үүдэн венийн системээр
дамжин элгэнд очиж улмаар
дээд хөндий венд очин
баруун тосгуурт очин бага
эргэлтээс зүүн тосгуурт
очин их эргэлтэнд орно.
Эмийн бодисыг хэлэн дор тавьж шимэх
                    Шахмал, мөхлөг, дусал зэрэг эмийн
                    хэлбэрийг хэлэн дор тавьж шимж
                    хэрэглэдэг. Эм салст бүрхүүлээр хурдан
                    шимэгдэж, ходоод гэдэсний зам болон
                    элгээр дамжихгүй шууд цусны их
                    эргэлтэнд орж эмийн үйлдэл хурдан
                    илэрнэ.
Ихэвчлэн өндөр идэвх бүхий эмийн бодисууд
агуулсан, тухайлбал бэлгийн даавар, валидол, нитроглицерин
гэх мэт.
• Давуу тал:
  • Системийн өмнөх элиминацид бараг ордоггүй.
• Сул тал:
  • Бага насны хүүхэд, ухаангүй өвчтөнд хэрэглэж болдоггүй.
Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх
• Хэрэглэсэн эм энгийн диффузын замаар шулуун гэдэсний
    салст бүрхүүлийг нэвтэрч шулуун гэдэсний вен, нойр
    булчирхайн болон доод хөндийн венээр дамжин элгээр
    дамжихгүйгээр их эргэлтэнд орно. Ходоод гэдэсний замын
    ферментийн нөлөөлөлд ордоггүй.
•   Эмийн бэлдмэл 7-12 минутын дараа цусанд буй болно.
•   Эмийн лаа болон клизм хэлбэрээр хэрэглэнэ.
•   Шулуун гэдэсний ханаар ус тосонд уусдаг бодис амархан
    шимэгдэнэ. Хэрэв цочроох нөлөөтэй бодис байвал салс
    нэмж хэрэглэнэ.
•   Ерөнхий болон хэсгийн үйлдэл үзүүлнэ.
Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх
• Давуу тал:
  • Эмийн үйлдэл түргэн буюу 5-15 минутын дараа илэрнэ.
  • Хоол боловсруулах замд задрахгүй.
  • Элэг хордуулахгүй.
  • Бага насны хүүхэд болон ухаангүй өвчтөнд хэрэглэж болно.
Эмийн бодисыг 12 хуруу гэдсэнд зондоор
            хийж хэрэглэх
• Зарим эмийг 12 хуруу гэдсэнд зондоор хийхэд гэдсэнд
  өндөр концентрацитай нэгдэл шууд очиж үйлдэл түргэн
  эхэлдэг сайн талтай.
• Жишээ нь: Магнийн сульфатыг цөс хөөх зорилгоор энэ
  аргаар хэрэглэдэг.
Хоол боловсруулах замаар оруулахаас
бусад замаар оруулах
• Тарих арга
• Амьсгалын замаар оруулах
• Бусад
Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх
• Шингэн зүйлийг тариурын тусламжтайгаар бие
 махбодид оруулахыг тарилга гэнэ.
 • Судсанд
 • Арьсан дор
 • Лимфэд
 • Плеврийн хөндийд
 • Хэвлийн хөндийд
 • Нугасны шингэнд
 • Ясны хэмд
 • Үенд
 • Өвчүүнд тус тус эмийн бодисыг тарьж болно.
Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх
• Венийн судсанд ихэвчлэн усан уусмал хааяа спиртийн
  уусмал тарьдаг. Судсанд тарьсан бодис эмийн бодис маш
  хурдан зүрх тархинд очдог, ямар ч биологийн мембран
  дахиж шүүдэггүй, эмийн үйлдэл маш хурдан илэрнэ.
• Венийн судсанд:
 • Тосон уусмал, хөвмөл, хийтэй уусмал тарьж болохгүй. Учир нь
   эмболи болно.
 • Илэрхий цочроох шинжтэй эм тарьж болохгүй.
• Эмийн бодис маш цэвэр байх шаардлагатай.
Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх
• Артерийн   судсанд эмийн бодисыг хийхдээ яг цусан
  хангамж өгч буй артери руу нь өндөр концентрациар
  хийдэг. Их концентрациар хийж байгаа учраас эмийн хорт
  нөлөөг багасгахын тулд түүний урсгалыг зохиомлоор хааж
  болно.
• Рентген тодосгогч бодис болон хавдрын эсрэг бодисыг
  артерийн судсанд хийдэг.
Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх
• Цус тархины хоригийг нэвтэрдэггүй бодисуудыг тархины
 бүрхүүл, нугасанд тарьдаг.
Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх
• Булчинд болон арьсан дор эмийг тарихад хялгасан судасны
  хана, холбогч эдийн мембраныг дамжин шимэгдэнэ. Иймээс
  булчинд, арьсан дор усан ба тосон уусмал, хөвмөл тарьж
  болно. Харин түлэх үхжил үүсгэх цочроох шинж чанартай
  эм тарьж болохгүй.
• Булчинд тарихад эмийн үйлдэл 5-10 минутанд, арьсан дор
  тарихад арай удаан эхэлнэ.
Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх
• Тарилгын сул тал:
 • Хүндрэл гарах
 • Өвдөх
 • Заавал ариутгагдсан байх
 • Эмнэлгийн мэргэжилтэн шаардлагатай
Эмийн бодисыг амьсгалын замаар хэрэглэх
• Амьсгалын        замаар       хий        хэлбэрийн
 бодис, дэгдэмхий, шингэнийг хэрэглэнэ. Ийм эм нь
 амьсгалаар уушгинд цулцанд хүрч тэндээс маш хурдан
 шимэгдэж цусанд орно.
Эмийн бодисыг амьсгалын замаар хэрэглэх
• Аэрозоль байдлаар хэрэглэж буй шингэний хэмжээ бага
 байна. Хэрвээ их шингэн хэрэглэвэл амьсгал боогдох ба
 амьсгалын бүтэц гэмтэнэ.
Эмийн бодисыг амьсгалын замаар хэрэглэх

•Аэрозолийн дуслын хэмжээ 60-100 мкм
байвал дусал залгиур дээр бууж ходоод
залгигдана.
•Дунд зэргийн дуслууд трахей, бронхын
салстад хүрнэ
•Жижиг хэмжээний буюу <2мкм
дуслууд цулцанд хүрнэ.
• Аэрозолийн дуслын хэмжээ хэдий чинээ бага
байна, төдийн чинээ цулцанд хүрч сайн шимэгдэнэ.
Уушгины цулцан шимэгдэх талбай ихтэй бөгөөд
цулцангийн эс, эндотелийн эсийн мембран нимгэн
байдаг учир эм шимэгдэхэд тохиромжтой. Цусны
их эргэлтэнд шууд ордог учраас эмийн үйлдэл
түргэн илэрнэ.
Бусад
• Мөн эмийн бодисуудыг гадна биеийн гадаргуу салстад
  түрхэх, цацах, шавших, жин тавих, угаах, зайлах үэрэг
  аргыг хэрэглэнэ.
• Жишээ нь: Арьс, нүд, хамар, чихэнд дусаах, хоолой
  зайлах, эм түрхэх гэх мэт. Эмийг ийм аргаар хэрэглэхэд
  хэсгийн болон ерөнхий үйлдэл үзүүлж болно.
• Ионофорез хэрэглэж арьс салстаар эмийн бодисыг
  шимэгдүүлэх арга байдаг. Мөн адиурекрин зэрэг зарим
  эмийг хамраар татаж хэрэглэдэг. Энэ үед хамрын хөндийн
  салст бүрхүүлээр шимэгдэнэ.
Бусад
• Арьсанд түрхэхэд цацлага, тосон түрхэц, паст болон шингэн
  түрхэц зэрэг эмийн хэлбэрийг хэрэглэнэ. Эмийн бодис нь
  ерөнхий ба хэсэг газрын үйлдэл үзүүлнэ. Арьсанд мэдрэлийн
  судлууд байдаг учраас эмийн бодис нь рефлексийн замаар бие
  махбодид орж болно. Жишээ нь гоюуг нааж хэрэглэхэд доод
  мөчний цусны судсыг өргөсгөх үйлдэл үзүүлнэ.
• Арьс нь өөх тосны бүрхүүлээр бүрхэгдсэн эпидермисийн
  давхаргатай учир тосонд уусдаг эмийн бодисууд
  /фенол, камфор/, тосыг уусгадаг /этанол, хлороформ, эфир/
  шингэнд уусдаг эмийн бодисууд амархан шимэгддэг. Арьсаар
  хий болон дэгдэмхий бодисууд амархан нэвтэрнэ.
• Гэмтээгүй арьсаар эмийн бодисын усан уусмалууд бараг
  шимэгддэггүй боловч эмульсжүүлсний дараа амархан нэвтэрч
  хэсэг газрын үйлдэл үзүүлнэ.
Ном зүй
1. М.Чүлтэмсүрэн, Ч.Ерөөлт “Эм судлал” ху 10-14.
2. Г.Эрдэнэцэцэг, С.Хандсүрэн “Эмийн технологи” ху 18-21.
3. Color atlas of Pharmacology 2005. ху 12-15.
4. Интернэт
•Анхаарлаа хандуулсанд
      баярлалаа.

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

давсганд гуурс тавих
давсганд гуурс тавихдавсганд гуурс тавих
давсганд гуурс тавихSosoo Byambaa
 
Бөөрний физиологи
Бөөрний физиологиБөөрний физиологи
Бөөрний физиологиnight owl
 
лекц 8 . мэс заслын өвчтө нийг сувилах арга зүй
лекц   8 . мэс заслын өвчтө нийг сувилах арга зүйлекц   8 . мэс заслын өвчтө нийг сувилах арга зүй
лекц 8 . мэс заслын өвчтө нийг сувилах арга зүйserkaubuns
 
Buurnii lekts13pptx
Buurnii lekts13pptxBuurnii lekts13pptx
Buurnii lekts13pptxbulgaaubuns
 
Medreliin emgeg 16
Medreliin emgeg 16Medreliin emgeg 16
Medreliin emgeg 16bulgaaubuns
 
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчинУушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчинArsenic Halcyon
 
Амьсгалын замын халдварт өвчин
Амьсгалын замын халдварт өвчинАмьсгалын замын халдварт өвчин
Амьсгалын замын халдварт өвчинMunkhbaatar S. Uuld
 
Biology 9grade-2
Biology 9grade-2Biology 9grade-2
Biology 9grade-2school14
 
зүрх судасны физиологи
зүрх судасны физиологизүрх судасны физиологи
зүрх судасны физиологиYerbolat Mushyelkhan
 
хүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэнхүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэнOidov Tungaa
 
дотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайдотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайbyamba-1
 
булчинд тарилга хийх стандарт
булчинд тарилга хийх стандартбулчинд тарилга хийх стандарт
булчинд тарилга хийх стандартSosoo Byambaa
 
Yaraltai tuslamj husut
Yaraltai tuslamj   husutYaraltai tuslamj   husut
Yaraltai tuslamj husutSosoo Byambaa
 
нарийн гэдсэнд хоол боловсрох
нарийн гэдсэнд хоол боловсрохнарийн гэдсэнд хоол боловсрох
нарийн гэдсэнд хоол боловсрохdulmaa munkhbat
 
халдварт бус өвчин
халдварт бус өвчинхалдварт бус өвчин
халдварт бус өвчинtuya0507
 

Was ist angesagt? (20)

давсганд гуурс тавих
давсганд гуурс тавихдавсганд гуурс тавих
давсганд гуурс тавих
 
Бөөрний физиологи
Бөөрний физиологиБөөрний физиологи
Бөөрний физиологи
 
лекц 8 . мэс заслын өвчтө нийг сувилах арга зүй
лекц   8 . мэс заслын өвчтө нийг сувилах арга зүйлекц   8 . мэс заслын өвчтө нийг сувилах арга зүй
лекц 8 . мэс заслын өвчтө нийг сувилах арга зүй
 
Buurnii lekts13pptx
Buurnii lekts13pptxBuurnii lekts13pptx
Buurnii lekts13pptx
 
Medreliin emgeg 16
Medreliin emgeg 16Medreliin emgeg 16
Medreliin emgeg 16
 
цус алдалтын үед авах арга хэмжээ
цус алдалтын үед авах арга хэмжээцус алдалтын үед авах арга хэмжээ
цус алдалтын үед авах арга хэмжээ
 
Осголт hypothermia
Осголт hypothermiaОсголт hypothermia
Осголт hypothermia
 
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчинУушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
 
Biochemistry l 8
Biochemistry l 8Biochemistry l 8
Biochemistry l 8
 
Амьсгалын замын халдварт өвчин
Амьсгалын замын халдварт өвчинАмьсгалын замын халдварт өвчин
Амьсгалын замын халдварт өвчин
 
Biology 9grade-2
Biology 9grade-2Biology 9grade-2
Biology 9grade-2
 
зүрх судасны физиологи
зүрх судасны физиологизүрх судасны физиологи
зүрх судасны физиологи
 
хүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэнхүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэн
 
Glomerulanefrit
GlomerulanefritGlomerulanefrit
Glomerulanefrit
 
дотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайдотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхай
 
булчинд тарилга хийх стандарт
булчинд тарилга хийх стандартбулчинд тарилга хийх стандарт
булчинд тарилга хийх стандарт
 
Yaraltai tuslamj husut
Yaraltai tuslamj   husutYaraltai tuslamj   husut
Yaraltai tuslamj husut
 
нарийн гэдсэнд хоол боловсрох
нарийн гэдсэнд хоол боловсрохнарийн гэдсэнд хоол боловсрох
нарийн гэдсэнд хоол боловсрох
 
халдварт бус өвчин
халдварт бус өвчинхалдварт бус өвчин
халдварт бус өвчин
 
Lekts 7
Lekts 7Lekts 7
Lekts 7
 

Ähnlich wie Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам

арьс салстаар хордох
арьс салстаар хордохарьс салстаар хордох
арьс салстаар хордохHaliunaa Battulga
 
2.hool bolovsruulah
2.hool bolovsruulah2.hool bolovsruulah
2.hool bolovsruulahdashkaubuns
 
Элэг дэх эмийн метаболизм
Элэг дэх эмийн метаболизмЭлэг дэх эмийн метаболизм
Элэг дэх эмийн метаболизмOyundari Oyundari
 
Цефиксим.pptx
Цефиксим.pptxЦефиксим.pptx
Цефиксим.pptxNominE5
 
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухайхүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухайSosoo Byambaa
 
ЖСАХ-Дааварх (1).pptx
ЖСАХ-Дааварх (1).pptxЖСАХ-Дааварх (1).pptx
ЖСАХ-Дааварх (1).pptxPujeBat1
 
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptxуян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptxBaldandorj Khavalkhaan
 
Гипоспадия, hypospadias
Гипоспадия, hypospadiasГипоспадия, hypospadias
Гипоспадия, hypospadiasNaraa Bayarsaikhan
 
хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ
хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээхоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ
хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээTamjid Tamja
 
2015. lecture 3 constitution, reaction
2015. lecture 3 constitution, reaction2015. lecture 3 constitution, reaction
2015. lecture 3 constitution, reactionOyundari.Ts mph
 
Малын хээл тодорхойлох аргууд
Малын хээл тодорхойлох аргуудМалын хээл тодорхойлох аргууд
Малын хээл тодорхойлох аргуудdagvajamts
 
Нүүр амны эмчилгээний үед хүүхдийн зан төлөвийг залах арга
Нүүр амны эмчилгээний үед хүүхдийн зан төлөвийг залах аргаНүүр амны эмчилгээний үед хүүхдийн зан төлөвийг залах арга
Нүүр амны эмчилгээний үед хүүхдийн зан төлөвийг залах аргаtudu9586
 
Тейлериоз
ТейлериозТейлериоз
Тейлериозchemkab
 
Gynecology diagnosis to animal
Gynecology diagnosis to animalGynecology diagnosis to animal
Gynecology diagnosis to animaldagvajamts
 
Мезим форте.pptx
Мезим форте.pptxМезим форте.pptx
Мезим форте.pptxNominE5
 

Ähnlich wie Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам (20)

арьс салстаар хордох
арьс салстаар хордохарьс салстаар хордох
арьс салстаар хордох
 
тамжид
тамжидтамжид
тамжид
 
Intussusception
IntussusceptionIntussusception
Intussusception
 
4. buur sheesnii zam
4. buur sheesnii zam4. buur sheesnii zam
4. buur sheesnii zam
 
2.hool bolovsruulah
2.hool bolovsruulah2.hool bolovsruulah
2.hool bolovsruulah
 
2.hool bolovsruulah
2.hool bolovsruulah2.hool bolovsruulah
2.hool bolovsruulah
 
Элэг дэх эмийн метаболизм
Элэг дэх эмийн метаболизмЭлэг дэх эмийн метаболизм
Элэг дэх эмийн метаболизм
 
Цефиксим.pptx
Цефиксим.pptxЦефиксим.pptx
Цефиксим.pptx
 
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухайхүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
 
ЖСАХ-Дааварх (1).pptx
ЖСАХ-Дааварх (1).pptxЖСАХ-Дааварх (1).pptx
ЖСАХ-Дааварх (1).pptx
 
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptxуян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
уян зүү, ясны хатгалт, шингэн сэлбэлт.pptx
 
Гипоспадия, hypospadias
Гипоспадия, hypospadiasГипоспадия, hypospadias
Гипоспадия, hypospadias
 
хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ
хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээхоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ
хоол боловсруулах замын эмгэг ба эмийн зохистой хэрэглээ
 
2015. lecture 3 constitution, reaction
2015. lecture 3 constitution, reaction2015. lecture 3 constitution, reaction
2015. lecture 3 constitution, reaction
 
Малын хээл тодорхойлох аргууд
Малын хээл тодорхойлох аргуудМалын хээл тодорхойлох аргууд
Малын хээл тодорхойлох аргууд
 
Нүүр амны эмчилгээний үед хүүхдийн зан төлөвийг залах арга
Нүүр амны эмчилгээний үед хүүхдийн зан төлөвийг залах аргаНүүр амны эмчилгээний үед хүүхдийн зан төлөвийг залах арга
Нүүр амны эмчилгээний үед хүүхдийн зан төлөвийг залах арга
 
Тейлериоз
ТейлериозТейлериоз
Тейлериоз
 
Gynecology diagnosis to animal
Gynecology diagnosis to animalGynecology diagnosis to animal
Gynecology diagnosis to animal
 
Mogoind hazuulah
Mogoind hazuulahMogoind hazuulah
Mogoind hazuulah
 
Мезим форте.pptx
Мезим форте.pptxМезим форте.pptx
Мезим форте.pptx
 

Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам

  • 2. Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам • Биед ямар нэгэн аргаар эмийг оруулж байж эмийн үйлдэл илэрнэ. Ямар замаар эмийг бие махбодид оруулснаас уг эмийн үйлдлийн эхлэх үргэлжлэх хугацаа, үйлдлийн идэвх шууд хамаардаг. • Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах замыг ерөнхийд нь 2 хуваадаг. • Хоол боловсруулах замаар оруулах /Энтеральны/ • Хоол боловсруулах замаар оруулахаас бусад замаар оруулах /Парэнтеральны/
  • 3. Хоол боловсруулах замаар оруулах • Уух • Хэлэн дор тавьж шимэх • Шулуун гэдсээр хийх • 12 хуруу гэдсэнд зондоор хийх
  • 4. Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх • Давуу тал: • Хамгийн энгийн тохиромжтой арга. • Эмийг заавал ариутгах шаардлагагүй. • Сул тал: • Элгээр дамждаг учир элгийг хордуулж болно. • Бага насны хүүхэд, ухаангүй хүнд өвчтэй хүмүүст хэрэглэж болдоггүй • Эмийг ууж хэрэглэх үед шимэгдэх, хоол боловсруулах замаар дамжихдаа задрах, элэгний хоригт хувирах зэрэг тодорхой хэмжээний бодис алддаг тул биохүртэхүй нь бага.
  • 6. Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх • Эмийн хэлбэрээс хамааран эмийн бодис хаана задралд орох нь өөр өөр байна. *Матрикс шахмал: гидрофоб болон гидрофили полимерүүдийг хослуулж бэлтгэсэн шахмал. Эмийн задралыг удаашруулна.
  • 7. Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх • Эмийн бодис нарийн гэдсэнд шимэгдэх механизм: • 1. Идэвхгүй диффузын зам • Бодисын концентрацийн градиентаар тодорхойлогдоно. Ийм замаар тосонд уусамтгай бодисууд амархан шимэгдэнэ. Хэдий чинээ тосонд сайн уусна, төдий чинээ эсийн мембраныг амархан нэвтэрнэ.
  • 9. Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх • 2. Мембраны сүвээр (пороор) фильтрацийн замаар шимэгдэх: • Гэдэсний ханын эпители эсийн мембраны сүвийн диаметр ойролцоогоор 0,4 нм байдаг. Иймээс уг сүвээр ус, зарим ион, усанд уусдаг жижиг молекулууд нэвтэрч шимэгдэнэ. Гэхдээ энэ сүвээр нэвтрэхдээ гидростатик болон осмос даралтаас хамаардаг.
  • 11. Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх • 3. Идэвхтэй тээвэрлэлтийн зам • Эсийн мембраны зөөврийн систем оролцдог. Энэ нь тодорхой нэгдлүүдэд сонгомол байдаг бөгөөд 2 бодис 1 зөөвөрлөлтийн механизмд өрсөлдөх боломжтой. Энерги зарцуулж концетрацийн градиентийн эсрэг зөөгдөнө. Ийм зөөвөрлөлтөөр усанд уусдаг туйлт молекулууд, органик бус ион, сахар, амин хүчил, примидин зөөгдөнө.
  • 13. Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх • 4. Пиноцитоз • Том молекулыг эсийн мембран хумьж аваад цэврүү үүсгэн улмаар цэврүү нь шингэнээр дүүрч эсийн эсрэг тал руу шилжих байдлаар эс дотор нэвтрүүлж экзоцитозын замаар эсээс гадагшилна. • Зарим уураг, Каслын дотоод хүчин зүйл, витамин В12-ын комплекс
  • 14. Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх • Эмийн бодис нарийн гэдэсний ханаар шимэгдэхэд: • Нарийн гэдэсний салст бүрхүүлийн бүтэц, үйл ажиллагааны бүрэн бүтэн байдал • Гэдэсний хөдөлгөөн • Орчны рH • Гэдсэн доторх агууламжийн хэмжээ, чанар зэргээс хамаарна.
  • 15. Эмийн бодисыг ууж хэрэглэх • Нарийн гэдсэнд шимэгдэж цусны судсанд орсон эм үүдэн венийн системээр дамжин элгэнд очиж улмаар дээд хөндий венд очин баруун тосгуурт очин бага эргэлтээс зүүн тосгуурт очин их эргэлтэнд орно.
  • 16. Эмийн бодисыг хэлэн дор тавьж шимэх Шахмал, мөхлөг, дусал зэрэг эмийн хэлбэрийг хэлэн дор тавьж шимж хэрэглэдэг. Эм салст бүрхүүлээр хурдан шимэгдэж, ходоод гэдэсний зам болон элгээр дамжихгүй шууд цусны их эргэлтэнд орж эмийн үйлдэл хурдан илэрнэ. Ихэвчлэн өндөр идэвх бүхий эмийн бодисууд агуулсан, тухайлбал бэлгийн даавар, валидол, нитроглицерин гэх мэт. • Давуу тал: • Системийн өмнөх элиминацид бараг ордоггүй. • Сул тал: • Бага насны хүүхэд, ухаангүй өвчтөнд хэрэглэж болдоггүй.
  • 17. Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх • Хэрэглэсэн эм энгийн диффузын замаар шулуун гэдэсний салст бүрхүүлийг нэвтэрч шулуун гэдэсний вен, нойр булчирхайн болон доод хөндийн венээр дамжин элгээр дамжихгүйгээр их эргэлтэнд орно. Ходоод гэдэсний замын ферментийн нөлөөлөлд ордоггүй. • Эмийн бэлдмэл 7-12 минутын дараа цусанд буй болно. • Эмийн лаа болон клизм хэлбэрээр хэрэглэнэ. • Шулуун гэдэсний ханаар ус тосонд уусдаг бодис амархан шимэгдэнэ. Хэрэв цочроох нөлөөтэй бодис байвал салс нэмж хэрэглэнэ. • Ерөнхий болон хэсгийн үйлдэл үзүүлнэ.
  • 18. Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх • Давуу тал: • Эмийн үйлдэл түргэн буюу 5-15 минутын дараа илэрнэ. • Хоол боловсруулах замд задрахгүй. • Элэг хордуулахгүй. • Бага насны хүүхэд болон ухаангүй өвчтөнд хэрэглэж болно.
  • 19. Эмийн бодисыг 12 хуруу гэдсэнд зондоор хийж хэрэглэх • Зарим эмийг 12 хуруу гэдсэнд зондоор хийхэд гэдсэнд өндөр концентрацитай нэгдэл шууд очиж үйлдэл түргэн эхэлдэг сайн талтай. • Жишээ нь: Магнийн сульфатыг цөс хөөх зорилгоор энэ аргаар хэрэглэдэг.
  • 20. Хоол боловсруулах замаар оруулахаас бусад замаар оруулах • Тарих арга • Амьсгалын замаар оруулах • Бусад
  • 21. Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх • Шингэн зүйлийг тариурын тусламжтайгаар бие махбодид оруулахыг тарилга гэнэ. • Судсанд • Арьсан дор • Лимфэд • Плеврийн хөндийд • Хэвлийн хөндийд • Нугасны шингэнд • Ясны хэмд • Үенд • Өвчүүнд тус тус эмийн бодисыг тарьж болно.
  • 22. Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх • Венийн судсанд ихэвчлэн усан уусмал хааяа спиртийн уусмал тарьдаг. Судсанд тарьсан бодис эмийн бодис маш хурдан зүрх тархинд очдог, ямар ч биологийн мембран дахиж шүүдэггүй, эмийн үйлдэл маш хурдан илэрнэ. • Венийн судсанд: • Тосон уусмал, хөвмөл, хийтэй уусмал тарьж болохгүй. Учир нь эмболи болно. • Илэрхий цочроох шинжтэй эм тарьж болохгүй. • Эмийн бодис маш цэвэр байх шаардлагатай.
  • 23. Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх • Артерийн судсанд эмийн бодисыг хийхдээ яг цусан хангамж өгч буй артери руу нь өндөр концентрациар хийдэг. Их концентрациар хийж байгаа учраас эмийн хорт нөлөөг багасгахын тулд түүний урсгалыг зохиомлоор хааж болно. • Рентген тодосгогч бодис болон хавдрын эсрэг бодисыг артерийн судсанд хийдэг.
  • 24. Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх • Цус тархины хоригийг нэвтэрдэггүй бодисуудыг тархины бүрхүүл, нугасанд тарьдаг.
  • 25. Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх • Булчинд болон арьсан дор эмийг тарихад хялгасан судасны хана, холбогч эдийн мембраныг дамжин шимэгдэнэ. Иймээс булчинд, арьсан дор усан ба тосон уусмал, хөвмөл тарьж болно. Харин түлэх үхжил үүсгэх цочроох шинж чанартай эм тарьж болохгүй. • Булчинд тарихад эмийн үйлдэл 5-10 минутанд, арьсан дор тарихад арай удаан эхэлнэ.
  • 26. Эмийн бодисыг тарих аргаар хэрэглэх • Тарилгын сул тал: • Хүндрэл гарах • Өвдөх • Заавал ариутгагдсан байх • Эмнэлгийн мэргэжилтэн шаардлагатай
  • 27. Эмийн бодисыг амьсгалын замаар хэрэглэх • Амьсгалын замаар хий хэлбэрийн бодис, дэгдэмхий, шингэнийг хэрэглэнэ. Ийм эм нь амьсгалаар уушгинд цулцанд хүрч тэндээс маш хурдан шимэгдэж цусанд орно.
  • 28. Эмийн бодисыг амьсгалын замаар хэрэглэх • Аэрозоль байдлаар хэрэглэж буй шингэний хэмжээ бага байна. Хэрвээ их шингэн хэрэглэвэл амьсгал боогдох ба амьсгалын бүтэц гэмтэнэ.
  • 29. Эмийн бодисыг амьсгалын замаар хэрэглэх •Аэрозолийн дуслын хэмжээ 60-100 мкм байвал дусал залгиур дээр бууж ходоод залгигдана. •Дунд зэргийн дуслууд трахей, бронхын салстад хүрнэ •Жижиг хэмжээний буюу <2мкм дуслууд цулцанд хүрнэ.
  • 30. • Аэрозолийн дуслын хэмжээ хэдий чинээ бага байна, төдийн чинээ цулцанд хүрч сайн шимэгдэнэ. Уушгины цулцан шимэгдэх талбай ихтэй бөгөөд цулцангийн эс, эндотелийн эсийн мембран нимгэн байдаг учир эм шимэгдэхэд тохиромжтой. Цусны их эргэлтэнд шууд ордог учраас эмийн үйлдэл түргэн илэрнэ.
  • 31. Бусад • Мөн эмийн бодисуудыг гадна биеийн гадаргуу салстад түрхэх, цацах, шавших, жин тавих, угаах, зайлах үэрэг аргыг хэрэглэнэ. • Жишээ нь: Арьс, нүд, хамар, чихэнд дусаах, хоолой зайлах, эм түрхэх гэх мэт. Эмийг ийм аргаар хэрэглэхэд хэсгийн болон ерөнхий үйлдэл үзүүлж болно. • Ионофорез хэрэглэж арьс салстаар эмийн бодисыг шимэгдүүлэх арга байдаг. Мөн адиурекрин зэрэг зарим эмийг хамраар татаж хэрэглэдэг. Энэ үед хамрын хөндийн салст бүрхүүлээр шимэгдэнэ.
  • 32. Бусад • Арьсанд түрхэхэд цацлага, тосон түрхэц, паст болон шингэн түрхэц зэрэг эмийн хэлбэрийг хэрэглэнэ. Эмийн бодис нь ерөнхий ба хэсэг газрын үйлдэл үзүүлнэ. Арьсанд мэдрэлийн судлууд байдаг учраас эмийн бодис нь рефлексийн замаар бие махбодид орж болно. Жишээ нь гоюуг нааж хэрэглэхэд доод мөчний цусны судсыг өргөсгөх үйлдэл үзүүлнэ. • Арьс нь өөх тосны бүрхүүлээр бүрхэгдсэн эпидермисийн давхаргатай учир тосонд уусдаг эмийн бодисууд /фенол, камфор/, тосыг уусгадаг /этанол, хлороформ, эфир/ шингэнд уусдаг эмийн бодисууд амархан шимэгддэг. Арьсаар хий болон дэгдэмхий бодисууд амархан нэвтэрнэ. • Гэмтээгүй арьсаар эмийн бодисын усан уусмалууд бараг шимэгддэггүй боловч эмульсжүүлсний дараа амархан нэвтэрч хэсэг газрын үйлдэл үзүүлнэ.
  • 33. Ном зүй 1. М.Чүлтэмсүрэн, Ч.Ерөөлт “Эм судлал” ху 10-14. 2. Г.Эрдэнэцэцэг, С.Хандсүрэн “Эмийн технологи” ху 18-21. 3. Color atlas of Pharmacology 2005. ху 12-15. 4. Интернэт