хичээл 15

1. Байгалийн сийрэгжилт
Лекц 15

2. Байгалийн сийрэгжилт
• Ой ургалтын орчимд мод, сөөг ургамлууд
орчныхоо нөхцөл болон өөр хоорондоо
харилцан ашигтай ба хортойгоор
нөлөөлцсөний улмаас амьдрах чадаараар муу
модод үхэж сөнөн, нөгөө бүлгийн модод ой
үүсгэн удаан хугацаагаар (өсч, хөгжин)
амьдардаг. Байгальд зэрлэг ургасан ойд энэ
үзэгдэл тасралтгүй явагдах бөгөөд түүнийг
байгалийн шалгарал, ой судлалын ухаанд ойн
байгалийн сийрэгжилт гэж нэрлэдэг.

3. • Байгалийн сийрэгжилт нь холимог ойд дээрх
шалтгаануудаас гадна моддын зүйл хоорондын
амьдралын төлөөх өрсөлдөөн хурцаар явагддаг.
• Моддын зүйл хоорондын өрсөлдөөн заримдаа
ашигтай байх боловч хоорондоо голчлон эсрэг
тэсрэг байдаг. Энэ нь мод, сөөг ургамлуудын
биологийн онцлог, орчны нөхцөлийн шаардлага
харилцан адилгүй байгаагаас шалтгаална. Жи ш э э
н ь : Түргэн ургацтай хус, улиангар нь удаан ургацтай
гацуур, жодоо ойгоос богино хугацаанд сийрэгжинэ.

4. • Холимог ойд байгаа модод агаарын чийг ба дулааныг
хэрэглэн хэмжээгээрээ адилгүй байна. Зарим зүйл
модод тэсвэртэй, нөгөө нь дулаанд дуртай, чийгийг
ихээр шаарддаг гэх мэт. Зарим нэг зүйл модод зөвхөн
үржил шимээр баялаг хөрсөнд ургахад нөгөө нь ядмаг
хөрсөнд ургана.
• Навчит ой түймэрт тзсвэртэй байхад шилмүүт ой ихээр
гэмтэж нэрвэгддэг. Төрөл бүрийн моднууд хортон
шавьж, мөөгөн ба бактерийн нөлөөнд гэмтэж өвчлөх нь
харилцан адилгүй байна.
• Холимог бүрэлдхүүнтэй нийлмэл ойд ургаж байгаа
терөл бүрийн мод, сөөг, өвслөг ургамлын зүйл
хоорондын амьдралын төлөөний өрсөлдөөн ой
сийрэгжихэд чухал нөлөө үзүүлдэг.

5. • Зарим нэгэн модны үслэгт үндэс зэргэлдээх
зүйл модныхоо амьдралд хортой нөлөө
учруулдаг. Хусны титмээс дэгдэмхий бодис
агаарт ихээр ялгаран тэр нь гацуурын
өсөлтөнд хортон нөлөө үзүүлдэг.