1. A Pesca Responsable
na Baixura
Curso de Formación para Mariñeiros
XUNTA DE GALICIA

2. A Pesca Responsable
na Baixura
Curso de Formación para Mariñeiros
XUNTA DE GALICIA

3. Documento orixinal
Dirección Xeral de Innovación e Desenvolvemento Pesqueiro
Servicio de Desenvolvemento Pesqueiro
Coordinación xeral e dirección técnica
Pedro Riveiro Domínguez
Equipo de relatores
Sara Trabada Blanco
Juan Manuel Gómez Blanco
María José Freire Leonardo
Miguel Fariña Castro
Beatríz Cedrón Villar
José Martínez Castiñeira
Debuxos
Estudio TANGARAÑO
Luís Calvo Gómez
Fotografía
LOGAVÍDEO, S. L.
Deseño e maquetacion
Conexión Gráfica
ISBN
Agradecementos
Á Xunta de Galicia, especialmente á Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos,
por facer posible a publicación deste libro.
Purificación López López
Manuel Maximino Lado Canabal
José Antonio García Villanueva
Observacións
Toda a lexislación referida neste manual está actualizada na data da publicación deste libro.
As disposicións relacionadas coa regulación das confrarías de pescadores, dos órganos consultivos
da Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos e coa adecuación do decreto de artes e aparellos per-
misibles en Galicia, están sendo obxecto de estudio para a súa posterior modificación.

4. Índice
Introducción
Unha singradura polo mar da baixura
Tema I
A capacitación profesional requirida para exerce-la
actividade nunha embarcación de pesca.
1.Titulacións e documentos necesarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
2 Permisos habilitantes para exerce-la pesca artesanal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
3. Despacho do barco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
4.Tratamento fiscal e laboral para o mariñeiro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
5. Axudas á flota pesqueira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Tema II
Prevención de riscos laborais
1. Obxecto.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
2. Reflexión sobre a accidentalidade no sector pesqueiro.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
3. Normativa de prevención de riscos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
4. Participación dos traballadores en materia de seguridade e hixiene no traballo . . . . . . 50
5. Formación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
6. Riscos xerais e específicos no sector pesqueiro na baixura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Tema III
Seguridade e hixiene nas embarcacións e tripulacións
1. Introducción. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
2. Elementos de seguridade nas embarcacións de pesca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
3. Detección e identificación das embarcacións de pesca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
4. Flotabilidade das embarcacións de pesca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
5. Características principais dos medios de salvamento da embarcación . . . . . . . . . . . . . . 69
6. Procedemento de rescate con helicóptero. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
7. Consulta radiomédica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
8. A caixa de urxencias. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
9. Homologación de equipos mariños . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
10. A vestimenta do home do mar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
11. A alimentación a bordo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Tema IV
O respecto por evita-la contaminación
1. Os océanos, fonte de vida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
2. O medio ambiente en xeral e o medio ambiente mariño en particular . . . . . . . . . . . . . . . 86
3. Os usos alternativos do mar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
4. ¿Que é a contaminación mariña? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
5. A contaminación na pesca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
6. A xestión dos vertidos xerados polos barcos segundo o
convenio Marpol: condicións e destino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
7. A recuperación das artes e aparellos que non sexan de utilidade . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Tema V
A necesidade da organización e o compromiso dos órganos de decisión
1. A Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos: estructura orgánica. . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
2. Órganos asesores e consultivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
3. Órganos de coordinación e consulta do Estado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
4. ¿Cales son as entidades organizativas do sector existentes neste momento?. . . . . . . . . . . . 102
5 ¿Como debemos participar nos órganos de goberno destas entidades? . . . . . . . . . . . . 114
6 ¿En que medida nos afecta a organización no noso traballo?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
7. O proceso da toma de decisións e a transmisión destas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
8.- O papel canalizador do conflicto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

5. Tema VI
A ordenación e xestión da actividade pesqueira
1. ¿Que é a ordenación e xestión da actividade pesqueira?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
2. ¿Por que facer unha ordenación e xestión da actividade pesqueira? . . . . . . . . . . . . . . . 117
3. A ordenación do sector pesqueiro na Comunidade Autónoma de Galicia. . . . . . . . . . 118
4. O comportamento responsable no caladoiro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
5. Principios xerais das poboacións naturais sometidas a explotación. . . . . . . . . . . . . . . . 122
6. ¿Como facer unha axeitada conservación e protección das especies? . . . . . . . . . . . . . 124
7. A supervivencia das pesqueiras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
8. As artes e os aparellos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
9. As modalidades de artes autorizadas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
10. Selectividade de artes autorizadas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
11. Novas pesqueiras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
12. ¿Como debemos planifica-la actividade para asegura-lo futuro? . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Tema VII
13. A práctica da pesca responsable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
14. Código de conducta para unha pesca e un consumo responsable e sostible. . . . . . . 150
Normas e precaucións que cómpre ter en conta nas embarcacións de pesca
Introducción
Unha singradura polo mar da baixura
1. Antes de saír ó mar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
2. En ruta ó caladoiro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
3. Nas faenas de pesca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
4. Precaucións de regreso ó peirao. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Tema VIII
Manipulación, clasificación, conservación e estiba dos productos a bordo
1. Hixiene persoal e das instalacións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Este manual forma parte do programa de formación para a pesca responsable na baixura,
2. Recomendacións para a manipulación, clasificación, conservación e
estiba de productos a bordo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 á súa vez integrado dentro do Plan Forma, auspiciado pola Consellería de Pesca e Asuntos
Marítimos, e que vai dirixido a tódolos mariñeiros que desenvolven as súas tarefas profesio-
Tema IX nais nunha embarcación da flota pesqueira artesanal de baixura.
Descarga e primeira venda
A través deste traballo, tratarase de instruír e orienta-lo mariñeiro nas funcións que lle
1. Precaucións durante a descarga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
2. Requisitos para poder face-la descarga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 corresponden como profesional antes, durante e despois de estar a bordo dunha embarca-
3. A poxa obrigatoria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 ción de pesca artesanal para que poida exerce-la súa profesión dunha maneira responsable,
4. Retención das especies que non dan a talla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 tendo toda a súa documentación en regra, respectando e conservando os recursos, traba-
5. O transporte das especies. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
6. A importancia da calidade como incremento no valor económico. . . . . . . . . . . . . . . . 168 llando máis seguro e, en consecuencia, obtendo unha mellor calidade de vida.
7.Clasificación e etiquetaxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
8. Envasado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Na súa primeira parte, trátase, sobre todo, de indicarlle ó mariñeiro as titulacións e docu-
mentos necesarios para poder exerce-la actividade nunha embarcación de pesca artesanal, das
Anexos súas obrigas fiscais e laborais, das axudas ás que pode optar, da nova regulamentación en
Anexo I materia de prevención de riscos laborais, da seguridade e hixiene, etc.
Tamaños mínimos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Anexo II Na segunda parte, e seguindo a singradura dunha embarcación de pesca artesanal, instrú-
Lexislación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 ese sobre aspectos que eviten a contaminación do mar, a organización do sector e do coida-
Anexo III do que lle debemos proporcionar ós recursos mediante unha ordenación e xestión axeitada
Liñas de referencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 para que sexan perdurables ó longo do tempo.
Anexo IV
Glosario de termos, siglas e símbolos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
A terceira e última parte dá conta das medidas máis axeitadas que se teñen que adoptar
para que ó producto extraído se lle saque a maior rendibilidade posible.
Anexo V
Bibliografía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Os contidos foron deseñados e elaborados de forma que o mariñeiro teña neste manual
Anexo VI un documento de consulta, unha ferramenta que o informe e o oriente sobre tódolos aspec-
Directorio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 tos que inciden no seu eido profesional, que abrangue dende a cualificación previa ó embar-
que ata que o producto extraído se poña á venda e expedición nas instalacións regulamenta-
riamente autorizadas.
5

7. Tema I
A capacitación profesional
requirida para exerce-la actividade nunha
embarcación de pesca
1.Titulacións e documentos necesarios
A contribución do sector pesqueiro á actividade económica e á dinámica social en Galicia é dunha
importancia que trascende ó feito sectorial para afectar a toda a sociedade, por iso cómpre atende-las
súas demandas sociais no referente á mellora das condicións de traballo, sobre todo nunha época de pro-
fundas transformacións na estructura da pesca artesanal.
Estas melloras das condiccións de traballo supoñen, ademais da modernización da flota, da incorpo-
ración de novas tecnoloxias e da adopción de medidas de
seguridade e hixiene no traballo, unha revisión e mellora da
formación náutico-pesqueira, especialmente na súa vertente
cualitativa.
Polo tanto, a oferta formativa para a obtención dos títulos
profesionais que as tripulacións da pesca costeira artesanal
necesitan para despacha-las embarcacións, así como as cuali-
ficacións para o acceso ó recurso, están recollidas nos pro-
gramas para a obtención dos certificados profesionais da
pesca e nas habilitacións profesionais para a recolección ou
extracción de recursos pesqueiros en Galicia. Estes progra-
mas supoñen un importante compoñente dentro da forma-
ción non regrada náutico-pesqueira.
1.1 Titulacións profesionais da pesca
a) Competencia de mariñeiro
Posibilita o acceso á profesión do sector da pesca, ademais
de adquirir un carácter de titulación chave para o acceso ó
resto do cadro de certificados profesionais de pesca.
9

8. Plan Forma. A pesca responsable na baixura Plan Forma. A pesca responsable na baixura
b) Mariñeiro-cociñeiro Definición das zonas marítimas A1, A2, A3, A4
Capacita para desenvolve-lo traballo na cociña dun buque coa categoría de “maestranza”.
I. Zona marítima A1: III. Zona marítima A3:
c) Radiotelefonista naval restrinxido Zona comprendida no ámbito de cobertura Zona na que se exclúen as zonas marítimas A1
radiotelefónica de, como mínimo, unha estación e A2. Está comprendida no ámbito de cobertura
Faculta o interesado para desempeña-lo servicio radiotelefónico do barco mercante ou de pesca no
costeira de ondas métricas (VHF), na que se dis- dun satélite xeoestacionario de INMARSAT e na
cal a potencia do transmisor non exceda os 250 vatios.
poña continuadamente da alerta de chamada que se disporá continuadamente de alerta.
Despois de despachar un período de 2 anos, como mínimo, coa tarxeta de radiotelefonista naval res- selectiva dixital (LLSD) e na que a extensión está
trinxido, o interesado poderá solicita-la tarxeta de radiotelefonista naval, que o capacita para desempeña-lo delimitada polo goberno contratante interesado. IV. Zona marítima A4:
servicio radiotelefónico de calquera estación de barco. Calquera das demais zonas que queden fóra das
II. Zona marítima A2: zonas marítimas A1, A2, A3.
Decreto 3654, do 12 de decembro de 1963 Zona na que se exclúe a zona marítima A1. Segundo a Directiva comunitaria 97/70/CE, o sis-
Está comprendida no ámbito de cobertura radio- tema SMSSM é obrigado dende o 1 de febreiro
d) Certificado de operador restrinxido do SMSSM telefónica de, como mínimo, unha estación costei- de 1999 para tódolos barcos pesqueiros de nova
ra de ondas hectométricas (OM), na que dispoña construcción maiores de 24 metros de eslora, e
Capacita o interesado para desempeña-lo servicio radiotelefónico dos barcos acollidos ó SMSSM
continuadamente da alerta de chamada selectiva dende o 1 de xullo de 1999, para os maiores de
(Sistema mundial de socorro e seguridade marítima) que fagan navegacións en zonas ou áreas A1. dixital (LLSD) e na que a extensión está delimita- 45 metros de eslora xa construídos.
da polo goberno contratante interesado.
f) Patrón local de pesca
É unha titulación polivalente para mando simultáneo en ponte
e máquinas de buques de pesca ou auxiliares de acuicultura de ata
12 metros de eslora entre perpendiculares e 100 KW (135,8 CV)
de potencia, nunha distancia máxima de 12 millas por fóra das liñas
base, dentro da provincia marítima para a que se examina, poden-
do desprazarse ós portos das provincias limítrofes.
g) Patrón costeiro polivalente
I.Tamén é unha titulación polivalente para o mando simultáneo
en ponte e máquinas, cunhas atribucións como son o goberno de
embarcacións pesqueiras ou auxiliares de acuicultura de ata 20
metros de eslora entre perpendiculares e 300 KW (407,6 CV) de
potencia efectiva da máquina, con capacidade para faenar ata 60
millas da costa por fóra das liñas base rectas.
II. Pode enrolarse como oficial encargado da garda de navegación en
pesqueiros dedicados á pesca de litoral.
Sistema satelitario do SMSSM. III. Poderá tamén enrolarse como segundo de máquinas en pes-
queiros nos que a xefatura corresponda ó mecánico naval de
e) Certificado de operador do SMSSM segunda clase.
O certificado de operador do SMSSM faculta os seus posuidores para encargarse do servicio de Períodos de embarque establecidos
radiocomunicacións dos buques que naveguen en tódalas zonas ou áreas marítimas do SMSSM.
I. Patrón local de pesca: fará un período de embarque de, polo menos, 18 meses, cun mínimo de 6 de
Os posuidores do certificado de operador radiotelefonista, segundo o establecido na Orde do 16 de garda de ponte e 6 en funcións de garda en máquinas en barcos de pesca.
outubro de 1990, só deberán face-la segunda fase dos ditos cursos, que terán unha duración mínima de
quince e trinta horas, respectivamente, para os dous certificados anteriores. II. Patrón costeiro polivalente: fará un período de 24 meses, 12 en cámara de máquina e 12 en sec-
ción de ponte en barcos de pesca.
10 11

9. Plan Forma. A pesca responsable na baixura Plan Forma. A pesca responsable na baixura
Posuí-lo certificado de competencia de mariñeiro.
1.2 Forma de obte-las titulacións
Te-lo graduado escolar, o graduado de ensino secundario ou o certificado de ter superado o exame
Obtéñense superando os exames correspondentes ós cursos de cada titulación. de patrón local de pesca.
Estes cursos son solicitados polas confrarías de pescadores ou outras entidades organizativas do sec-
tor (dependendo da demanda do sector) á Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos ou ó ISM. A súa 1.4 Tramitación e validacións de tarxetas profesionais
duración é a seguinte:
a) Tramitación de tarxetas
Curso Duración
Para a tramitación da tarxeta profesional, os interesados que superaron as probas, e despois de teren
Competencia de mariñeiro 60 horas feitos os períodos de embarque establecidos, deberán presenta-la solicitude correspondente nas delega-
cións territoriais ou comarcais da Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos ou nas confrarías de pesca-
Mariñeiro–cociñeiro 90 horas dores que correspondan.
Radiotelefonista naval restrinxido 30 horas
Orde do 08/06/98 (DOG nº. 119, do 23/06/98).
Certificado de operador restrinxido (SMSSM), mínimo 25 horas
b) Validacións
Certificado de operador xeral (SMSSM), mínimo 50 horas
I. Tódalas persoas que estean en posesión da titulación de patrón de pesca local poden valida-los
Patrón local de pesca 250 horas módulos de ponte e materias comúns correspondentes ó título de patrón local de pesca, do mesmo
Patrón costeiro polivalente 600 horas xeito que os que posúen o título de mecánico de litoral validan o módulo de máquinas do dito título. Así
mesmo, os que estean en posesión conxuntamente das titulacións de patrón de pesca local e mecánico
Orde do 08/ 09/98 (DOG nº. 188, do 28/09/98). de litoral acceden directamente ó título de patrón local de pesca.
Orde do 30/11/93 (BOE nº. 300, do 16/12/93).
II. Os posuidores do título de patrón de 2ª clase de pesca de litoral poden valida-los módulos de ponte
1.3 Requisitos para acceder ós cursos e materias comúns correspondentes á titulación de patrón costeiro polivalente. Do mesmo xeito, aque-
les que posúen conxuntamente o título de patrón de 2ª clase de pesca de litoral e mecánico naval de 2ª
a) Competencia de mariñeiro clase poderán acceder directamente ó título de patrón costeiro polivalente.
Ter cumpridos os 16 anos de idade. R D 662/97, do 12 de marzo (BOE nº. 129, do 30/05/97).
Te-lo certificado de escolaridade, graduado escolar ou graduado de educación secundaria.
b) Mariñeiro-cociñeiro 1.5 A formación en seguridade marítima
Ter cumpridos os 17 anos de idade. Coa finalidade de aumenta-la seguridade da navegación e da vida humana no mar, o Ministerio de
Fomento estableceu os certificados de especialidade en loita contra incendios e supervivencia no mar,
Posuí-la cartilla de inscrición marítima.
mellorando deste xeito a formación das tripulacións nas ditas técnicas. Así mesmo, o Ministerio de Traballo
Te-lo certificado de competencia de mariñeiro. publicou as condicións mínimas sobre a protección da saúde e asistencia médica que obriga a que tóda-
c) Radiotelefonista naval restrinxido las persoas destinadas a traballar a bordo dun barco deberán recibir unha formación sanitaria básica ou
específica, (segundo o posto que vaian ocupar) co fin de que se tomen as precaucións necesarias en caso
Ter cumpridos os 17 anos de idade. de accidente ou urxencia médica.
Posuí-la cartilla de inscrición marítima. Por outra parte, a Consellería de Pesca e
Te-lo certificado de competencia de mariñeiro. Asuntos Marítimos, a través da creación
dunha aula de seguridade, dentro da Escola
d) Patrón local de pesca
Oficial Náutico-Pesqueira de Ferrol, está des-
Ter cumpridos os 17 anos de idade. envolvendo unha importante xestión na rea-
lización de cursos para a obtención de certi-
Posuí-la cartilla de inscrición marítima.
ficados de especialidade en seguridade marí-
Te-lo certificado de competencia de mariñeiro. tima de primeiro e segundo nivel de loita
e) Patrón costeiro polivalente contra incendios e supervivencia no mar.
Ter cumpridos os 17 anos de idade.
Estar en posesión da cartilla de inscrición marítima.
12 13

10. Plan Forma. A pesca responsable na baixura Plan Forma. A pesca responsable na baixura
a) Certificado de loita contra incendios 1º nivel: obrigado para tódolos titulados de tección dos recursos que tendan a lograr un desenvolvemento sostible do sector pesqueiro, mediante un
buques maiores de 35 TRB e para todo o persoal de buques mercantes maiores de 20 TRB. réxime baseado no equilibrio das dispoñibilidades e a súa explotación racional e responsable, 2) A xes-
tión do esforzo pequeiro, baseado na distribución de cotas ou posibilidades de pesca atribuidas á nosa
b) Certificado de seguridade e supervivencia no mar 1º nivel: obrigado para flota, 3) O réxime de acceso ós recursos pesqueiros, 4) O fomento da investigación pesqueira, 5) A regu-
todo o persoal de barcos pesqueiros maiores de 35 TRB e mercantes maiores de 20 TRB. lación das artes, aparellos, útiles, o establecemento de tallas, a declaración de zonas de veda, etc.
Orde 31/07/92 (BOE nº. 200, do 20/08/92). De acordo con isto, o programa para o fomento dunha pesca responsable pretende reforzar e espe-
c) Certificado de formación sanitaria: Con dous niveis: cializa-la figura do profesional da pesca, buscando asegura-lo futuro dun posto de traballo rendible e atrac-
tivo dentro do sector pesqueiro de baixura. O programa establece tres liñas de cualificación adaptados
Básico: obrigado para todo o persoal embarcado. en función dos distintos destinatarios que a continuación se reflicten:
Específico: obrigado para tódolos capitáns, patróns e o persoal encargado da utilización, control e a) Plano de formación de directivos: destinado a funcionarios e membros dos órganos
mantemento da caixa de urxencias. de goberno das entidades organizativas do sector pesqueiro, que os capacita para a “dirección e xestión
da empresa e recursos pesqueiros”.
RD 258/99, do 12 de febreiro (BOE nº. 47, do 24/02/99).
b) Plano de formación para armadores e técnicos das embarcacións de
pesca: estructurado en dous niveis de cualificación, un dirixido á “práctica dunha pesca responsable na bai-
1.6 Habilitacións profesionais para a recolección ou extracción de xura”, e outro, á “xestión da empresa pesqueira”.
recursos pesqueiros en Galicia
c) Plano de formación para mariñeiros: destinado a aqueles que realicen as súas tare-
a) Certificados de formación: fas profesionais na pesca de baixura, con formación para a pesca responsable na baixura”.
Certificado de mariscador: outorga a cualificación para o exercicio do marisqueo a pé.
Certificado de percebeiro: outorga a cualificación para o exercicio da extracción de percebe. 1.8 Formación específica
Certificado de mariscador a mergullo. Ademais destas titulacións, habilitacións e certificados, desenvólvense actividades formativas en forma
de cursos en materias relacionadas con formacións específicas para o sector pesqueiro costeiro con
b) Habilitacións con técnicas de mergullo:
carácter complementario á pesca extractiva, como poden ser:
Recolector en apnea: capacita para efectuar inmersións en apnea ata unha profundidade de 10
metros, coa finalidade de extraer recursos pesqueiros no marco dun plan de explotación. a) Atadeira de redes: capacita a persoa
para o mantemento, reparación e montaxe de artes
Recolector submarino: capacita para efectua-la recolección de recursos pesqueiros autorizados den- e aparellos de pesca a un nivel básico.
tro dun plan de explotación, mediante técnicas de mergullo con aire comprimido con equipo a demanda
de circuíto aberto con subministración desde a superficie, ata unha profundidade máxima de 12 metros. b) Redeira: desenvolve as mesmas funcións cá
anterior, pero cun maior nivel de cualificación e destreza.
1.7 O programa para o fomento dunha pesca responsable c) Operador manipulador de pro-
ductos pesqueiros frescos.
A tradición e a importancia da actividade pesqueira en Galicia marca a existencia dunha rexión alta-
mente dependente desas actividades.
d) Supervisor de lonxa.
Sen embargo, a importancia económica e social do sector pesqueiro non
pode estimarse unicamente tendo en conta a actividade estrictamente
extractiva, xa que as especiais características da actividade confirenlle un
2 Permisos habilitantes para exerce-la pesca
efecto multiplicador extraordinario. Así, o que xenericamente se coñe- artesanal
ce como sector económico pesqueiro é un conglomerado de activida-
des intimamente relacionadas que, baseadas na explotación e aproveita-
mento dos recursos mariños vivos, abarca actividades como a pesca
2.1 A licencia de pesca.
estractiva, a comercialización, a transformación, a construción naval, a a) ¿Que é?
industria auxiliar e o servicios relacionados, que configuran un con-
xunto económico e social inseparable. É o documento que nos permite exerce-la nosa actividade pesqueira para un caladoiro determinado,
sendo o Cantábrico-Noroeste o que lle corresponde a Galicia.
O feito de que a actividade pesqueira se basee na explotación de
recursos vivos renovables confírelle á correcta xestión destes unha
b) Características
importanción preponderante sobre o resto dos aspectos da política A licencia de pesca divídese en tres partes, onde veñen especificados os datos tanto persoais como
pesqueira. Dentro do réxime de xestión podemos destaca: 1) A pro- da embarcación:
14 15

11. Plan Forma. A pesca responsable na baixura Plan Forma. A pesca responsable na baixura
Identificación, con dúas seccións: da embarcación por períodos consecutivos de cinco anos ata un máximo de trinta, e débese renovar
anualmente no caso de recursos específicos.
- Referente ó buque: constarán o nome da
embarcación, pavillón, porto de matrícula, folio O arqueo máximo permitido para dispoñer deste permiso de pesca en augas interiores da
e matrícula e o indicativo de radio. Comunidade Autónoma de Galicia será de 50 TRB, salvo para o caso do marisqueo, no que as embarca-
- Referente ós datos persoais do arma- cións terán un arqueo máximo < 10 TRB.
dor/propietario: nome do propietario e do Cubrirá legalmente a actividade de tódolos tripulantes que estean debidamente enrolados.
armador co correspondente domicilio e NIF
de cada un deles. Faranse consta-las modalidades e artes de pesca anualmente autorizadas, así como a zona de pesca
de acordo co que estableza a normativa vixente.
Características técnicas: nas que consta-
rán o tipo de embarcación, tipo de motor prin- O armador da embarcación non poderá ser titular de concesións ou autorizacións administrativas
cipal e marca deste, potencia propulsora, eslo- para a explotación dos recursos mariños nas zonas marítimas e marítimo-terrestre.
ra total e entre perpendiculares (e.p.p.), arqueo
Os titulares dos PERMEX deberán darse de alta no réxime especial da S.S. dos Traballadores do Mar.
en GT e en TRB e o segmento POP (plan de orientación plurianual).
Autorización de pesca marítima: na que figurará o porto base da embarcación, a modalidade e o caladoiro.
A validez da licencia de pesca será dun ano. Levarase a bordo e exhibirase por requirimento da auto- c) A prórroga
ridade competente. Os datos consignados neste documento só teñen validez para efectos da actividade
Requirirá a acreditación de ter realizada unha actividade extractiva suficiente, entendendo como tal
pesqueira; a modificación dalgún deles requirirá a expedición dunha nova licencia.
aquela que, desenvolta durante un período superior a seis meses ó ano, lle garanta como mínimo a per-
Para o exercicio da pesca en augas interiores, acatarase o establecido pola Comunidade Autónoma de Galicia. cepción duns ingresos equivalentes ó salario mínimo interprofesional a cada un dos tripulantes.
c) ¿Onde se tramitan? Presentarase:
A licencia de pesca tramítase a través das confrarías de pescadores cando a embarcación se dá de alta
Modelo de solicitude.
no censo da flota pesqueira operativa; fai falla cubri-la solicitude de alta do censo e remitila ó MAPA
(Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación); este encargarase de mandala á confraría onde se tramitou. Xustificantes de vendas en lonxas ou puntos de venda autorizados nos anos anteriores.
d) ¿Que requisitos son necesarios? Certificados dos despachos realizados nos anos naturais anteriores e dos tripulantes enrolados, ou
fotocopia compulsada do rol da embarcación.
Dar de alta a embarcación no censo da flota pesqueira operativa.
Que o seu porto base estea situado nas augas xurisdiccionais do Estado español. Fotocopia compulsada dos resumos anuais da declaración do IVE.
Orde do 30 de xaneiro de 1989, sobre a realización do censo da flota pesqueira operativa Xustificante de ter realizada a liquidación das taxas.
(BOE nº. 28, do 2 de febreiro de l989). d) Traslado
Deberá presentarse a solicitude de traslado no prazo dun ano contado dende a perda, despezamen-
2.2 Permiso de explotación (PERMEX) to ou substitución, ou, se é o caso, o contrato de nova construcción.
a) ¿Que é? e) A transmisión do PERMEX
É o título administrativo que habilita para exerce-la A solicitude de transmisión por venda da embarcación ten que ser previa a esta e irá firmada polas
actividade extractiva dos recursos mariños no espacio dúas partes. Antes de realiza-la compra convén comproba-las modalidades de artes e aparellos que ten
marítimo-terrestre, augas e ámbito xeral de competencia
autorizadas no PERMEX da embarcación.
da Comunidade Autónoma de Galicia.
Tanto o traslado coma a transmisión serán feitas polo interesado nas delegacións territoriais ou
Terán dereito a posuí-lo PERMEX as embarcacións
que estean inscritas no rexistro de buques da Consellería comarcais da Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos.
de Pesca e Asuntos Marítimos e cumpran as normas Decreto 425/93, do 17 de decembro (DOG nº. 13, do 20/01/94).
vixentes en materia de seguridade.
Orde do 31 de maio de 1995 (DOG nº. 125, do 30/06/95).
Constitúe un requisito imprescindible sen o cal a
embarcación non poderá ser despachada pola autorida-
de competente. 2.3 O libro de rexistro
b) Características Para cumprir coa normativa autonómica, as embarcacións que exerzan a súa actividade pesqueira
dende os portos situados ó longo do litoral da Comunidade Autónoma de Galicia, ademais de estaren
O permiso de explotación que faculte para exer- en posesión do permiso de explotación, onde se indican as artes concedidas, terán que posuí-lo do libro
ce-la pesca e o marisqueo a flote será expedido a nome de rexistro da actividade pesqueira.
16 17

12. Plan Forma. A pesca responsable na baixura Plan Forma. A pesca responsable na baixura
O libro de rexistro constitúe un elemento indispensable para facilita-la alternancia de artes, o control Queda prohibido calquera tipo de simultaneidade, e non poden utilizarse dúas artes ou grupos de
da actividade e o esforzo pesqueiro exercido nos caladoiros nos que habitualmente pesca a flota de bai- artes de pesca ó mesmo tempo.
xura galega.
Non se poderán ter a bordo artes ou aparellos diferentes á última anotación feita no libro de rexistro.
O dito libro constará dunha primeira folla, onde figurarán os datos identificativos, censo e caracterís-
Tódalas embarcacións están obrigadas a levar a bordo un libro de rexistro debidamente cuberto, o
ticas da embarcación, seguida doutras follas nas que se indicará a modalidade de pesca (arte ou apare-
llo), data de inicio da súa utilización e o selo da delegación ou confraría. cal é dilixenciado polas delegacións da Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos.
Será dilixenciado polas delegacións da Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos, onde se cubrirá a Se o armador quere facer efectiva a alternancia de artes, ten que comparecer na confraría de pesca-
folla de datos identificativos e características, e na cal figurará o conforme do armador. dores co libro de rexistro, co obxecto de cubri-los datos necesarios. A confraría pode se-la do seu porto
base ou aquela que lle resulte máis operativa. De non estar afiliado a ningunha, fará as dilixencias na dele-
A embarcación non poderá pescar cunha arte diferente á que figure na última anotación do libro de gación de pesca correspondente.
rexistro da actividade pesqueira.
A confraría comunicaralle ó Servicio de Pesca da Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos, a través
do fax nº. 981-544740 (habilitado exclusivamente para este fin), as relacións de embarcacións que cam-
bien de arte. Pódese cambiar de arte tantas veces como se necesite; sen embargo, para que se conside-
re efectivo ese cambio é necesario que a arte cambiada permaneza gardada en terra e a nova que a subs-
TÓDALAS EMBARCACIÓNS ESTÁN titúa estea arranxada a bordo.
OBRIGADAS A LEVALO A BORDO
DEBIDAMENTE CUBERTO.
b) ¿Que importancia ten na pesca artesanal?
Recoñecendo como feito indubidable, e de forma xeral, o sometemento dos nosos recursos pes-
queiros a un sobreesforzo, enténdese que a alternancia de artes debe conxuga-la necesaria limitación do
esforzo exercido sobre os recursos, coa posibilidade de poder pescar durante todo o ano, de maneira
que se poida garanti-la rendibilidade económica das embarcacións.
Orde do 9 de abril de 1997 (DOG nº. 90, do 13/05/97).
3. Despacho do barco
Son as formalidades necesarias que ten que face-la embarcación para poder navegar e cumprir coa
normativa nacional aplicable, verificando o organismo competente que os certificados esixibles estean
actualizados e os documentos en regra.
O despacho tramítase na Capitanía de porto; o capitán marítimo é o encargado de concedelo.
3.1 Enrolamentos e desenrolamentos. Documentación necesaria.
a) Enrolamentos
Este trámite ten por obxecto exclusivo a adscrición
dun tripulante ó servicio da embarcación nunha praza
determinada, e manter cuberto, como mínimo, o per-
soal co que corresponde dotar unha embarcación.
2.4 Alternancia de artes e aparellos. Importancia que ten na pesca
artesanal Son documentos necesarios para o enrola-
mento:
a) ¿Que é?
1) A libreta de inscrición marítima do inte-
É a posibilidade que ten cada embarcación de pescar coas diferentes artes incluídas no seu PERMEX, resado, debidamente cuberta, ou a libreta de identi-
coas seguintes limitacións: dade marítima no caso de tripulantes que non estean
en posesión da nacionalidade española e carezan da
Coa solicitude xa quedan indicadas as artes (o número máximo é de 5) coas que pode traballa-la
embarcación. Deberán manterse ata a renovación do PERMEX; cando esta se leve a cabo, o armador libreta de inscrición marítima para estranxeiros.
poderá solicita-lo cambio de artes, que estará supeditado ó recurso existente nese momento.
18 19

13. Plan Forma. A pesca responsable na baixura Plan Forma. A pesca responsable na baixura
O permiso de traballo, cando sexa esixible. No caso de que un recoñecemento estivese vixente no momento de enrolarse e caducase no mar,
considerarase vixente ata que se desembarque.
A tarxeta de identidade correspondente ó título profesional, así como os certificados de segurida-
de obrigatorios e, se é o caso, de especialidade ou calquera outro requisito esixible que acredite a capa- b) ¿En que consisten os recoñecementos médicos?
citación para desempeña-lo cargo a bordo.
Consisten nun exame de saúde, que inclúe unha entrevista co médico, unha exploración completa,
O documento que acredite a inscrición na Seguridade Social española para tódolos estados per- unhas análises de sangue e de ouriños, e todas aquelas outras exploracións complementarias que os
tencentes á Unión Europea. médicos consideren oportunas en cada caso.
Acreditación de ser declarado "apto para navegar" (recoñecemento médico ó día). Durante a entrevista é axeitado contarlle ó médico tódalas enfermidades ou accidentes que puideran
Contrato de traballo escrito, cando fose esixible. ter ocorrido ata a data. No caso de sufrir algunha operación ou de ingresar nun hospital por calquera outro
motivo, deberase leva-lo informe médico correspondente. Se se está a tomar algún tratamento, diráselle ó
b) Desenrolamentos médico. En caso de utilizar lentes, haberá que levalas, así como a receita delas se é que se posúe.
Soamente poderán promoverse os desenrolamentos: c) ¿Por que son necesarios os recoñecementos médicos?
Por iniciativa do capitán/patrón. Tódolos datos recollidos na entrevista, na exploración, nas análises anótanse no historial de recoñe-
Por iniciativa do empresario ou empresa navieira. cementos médicos. Posteriormente, esta información introdúcese nun ordenador, de maneira que poden
consultarse tódolos datos do tripulante ou tripulantes dende outro centro de recoñecemento de cal-
Por resolución motivada da autoridade marítima. quera provincia do territorio nacional, nos centros asistenciais no estranxeiro, etc.
A petición do interesado. Por iso, os recoñecementos médicos previos ó embarque son unha garantía de saúde.
O patrón da embarcación anotará a causa que
motive o desenrolamento na libreta de inscrición marí- 4.Tratamento fiscal e laboral para o mariñeiro
tima do tripulante.
O documento para o desenrolamento é a libreta de inscrición marítima, e para os estranxeiros é a 4.1 As obrigas coa facenda pública
libreta de identidade marítima.
O mariñeiro deberá face-la declaración do imposto da renda das
O desenrolamento da tripulación farao o capitán/patrón da embarcación mediante a oportuna anota- persoas físicas (IRPF) cando supere os ingresos mínimos legais estipu-
ción no rol, formalizándose diante da autoridade marítima. lados anualmente e segundo o modelo normalizado correspondente.
Os enrolamentos e desenrolamentos anotados no rol polo patrón da embarcación poderán ser revi-
sados en calquera momento pola Capitanía Marítima ou pola Dirección Xeral de Mariña Mercante, co 4.2 Tipos de contratación na pesca de bai-
obxecto de comprobar que estes fosen realizados de acordo coa normativa vixente. xura
En xeral, e segundo a súa duración, podemos diferenciar dous
3.2 Recoñecementos médicos tipos de contratos de traballo:
Os recoñecementos médicos previos ó embarque a) contrato por tempo indefinido: é aquel no que as
inclúense como unha das principais actividades dentro partes pactan que se prolongue indefinidamente no tempo, sen lími-
do programa de sanidade marítima do Instituto Social te na súa duración.
da Mariña (ISM), quen pon a disposición dos traballa-
b) contrato temporal ou de duración determi-
dores do mar persoal sanitario cualificado que está nada: é o que realizan traballador e empresario fixando o límite
capacitado para realizar esta función. Por este motivo, final da relación laboral.
son os médicos do ISM os que deben firma-las libretas
de inscrición marítima no referente ós recoñecemen- Os contratos de duración determinada pódense efectuar nos
tos médicos. seguintes casos:
Na libreta de navegación ou de inscrición marítima, faise consta-la data do recoñece- Contrato para a realización de obra ou servicio: ten que ser
mento, así como a data de caducidade. unha obra ou servicio determinado, con autonomía e substantivida-
de propia dentro da empresa. O contrato é de execución limitada no
A importancia dos recoñecementos é a de que garanten un nivel de saúde básico a tódolos tripulan- tempo, aínda que de duración incerta.
tes da embarcación. Son gratuítos e obrigatorios.
Contrato eventual por circunstancias da producción: poderán
a) Requisitos para solicita-lo recoñecemento médico. realizarse estes contratos cando as circunstancias do mercado, a acu-
mulación de tarefas ou o exceso de pedidos así o esixisen, aínda tra-
Pódeo solicitar calquera persoa que traballe ou vaia traballar no mar e que estea en posesión da libre- tándose da actividade normal da empresa.
ta de inscrición marítima, non sendo necesario estar enrolado.
20 21

14. Plan Forma. A pesca responsable na baixura Plan Forma. A pesca responsable na baixura
Contrato de interinidade: créanse para substituír traballadores con dereito a reserva de posto de Real decreto lexislativo 1/1995, do 24 de marzo (BOE nº. 75, do 28/03/95). Estatuto dos tra-
traballo ou para cubrir temporalmente un posto de traballo durante un proceso de selección ou pro- balladores.
moción para a súa cobertura definitiva.
Lei 12/2001, de 9 de xullo (BOE nº. 164, do 10/07/2001).
Contrato de relevo: é o concertado cun traballador en situación de desemprego ou que tivese con-
certado coa empresa un contrato de duración determinada, co obxecto de substituí-la a xornada de tra- f) Contrato de inserción.
ballo deixada vacante polo traballador que se xubila parcialmente.
É o que se produce cando se contrata un traballador desempregado, inscrito na oficina de emprego,
Este contrato de traballo poderase realizar tamén para substituí-los traballadores que se xubilan par-
por parte dunha administración pública ou entidade sen ánimo de lucro e o obxecto dese contrato tem-
cialmente despois de cúmpri-la idade de xubilación. Supón a existencia simultánea de dous contratos com-
plementarios. poral de inserción sexa o de realizar unha obra ou servicio de interese xeral ou social, como medio de
adquisición de experiencia laboral e mellora da ocupabalidade do desempregado participante, dentro do
- Un contrato a tempo parcial, que afecta ó traballador próximo á xubilación. ámbito dos programas que se determinen regulamentariamente. Os traballadores que sexan parte des-
- O contrato de relevo propiamente dito, que afecta a un traballador desempregado. tes contratos non poderán repeti-la participación ata transcorridos tres anos desde remata-lo anterior
contrato desa natureza, sempre e cando o traballador fose contratado baixo esta modalidade por un perí-
O traballador que opta pola xubilación parcial pacta coa súa empresa unha reducción da súa xorna- odo superior a nove meses nos últimos tres anos.
da laboral e do seu salario de entre un mínimo dun 25% e un máximo dun 85% daqueles, cando reúna
as condicións esixidas para ter dereito a pensión contributiva de xubilación, agás a idade, que deberá ser Os servicios públicos de emprego competentes financiarán, a través das partidas de gasto que corres-
inferior en 5 anos como máximo á esixida. pondan, os custos salariais e de Seguridade Social destas contratacións subvencionando, a efectos salariais,
c) Os contratos formativos: teñen por finalidade a a contía equivalente á base mínima do grupo de cotización o que corresponda á categoría profesional
adquisición dos coñecementos teóricos e/ou prácticos dunha pro- desempeñada polo traballador, e a efectos de Seguridade Social, as cotas derivadas dos salarios, todo isto
fesión ou oficio, ademais de cumprir outras funcións como a inser- con independencia da retribución que finalmente perciba o traballador.
ción dos mozos no mercado de traballo e a selección de persoal
por parte das empresas. A retribución dos traballadores que se incorporen a estes programas será a que se acorde entre as
partes, sen que poida ser inferior á establecida, no seu caso, para estes contratos de inserción no conve-
Existen dous tipos de contratos formativos: nio colectivo aplicable.
O contrato de traballo en prácticas: pódese realizar con
quen teña unha titulación universitaria, de formación profesional
de grao medio ou superior, ou posúa un título oficialmente reco- 4.3 A formalización do contrato
ñecido como equivalente, dentro dos catro anos seguintes ó
remate dos correspondentes estudios. A duración deste contra- A forma e o modo de exterioriza-lo contido do contrato. O contrato de traballo pode realizarse de
to non poderá ser inferior a seis meses nin exceder de dous anos. palabra ou por escrito. É obrigatoria a forma escrita:
O contrato para a formación: ten por obxecto a adquisición a) Cando así o esixa unha disposición legal.
da formación teórica e práctica necesaria para o desempeño
axeitado dun oficio ou posto de traballo cualificado. b) Cando o contrato sexa en prácticas ou para a formación.
d) O contrato en substitución por anticipa- c) Cando se pacte a tempo parcial ou teña o carácter de fixo-desconti-
ción da idade de xubilación. nuo, de relevo ou a domicilio.
Ten por finalidade a contratación de traballadores desempregados en substitución de traballadores que d) Cando sexa para a realización de obra ou servicio determinado.
anticipen a súa idade ordinaria de xubilación de 65 a 64 anos. Nos casos en que estea prevista a aplicación
de coeficientes reductores á idade mínima de 65 anos, eses coeficientes aplicaranse á idade de 64 anos. e) Cando se trate de traballadores contratados en España ó servicio de
empresas españolas no estranxeiro.
e) O contrato a tempo parcial
f) Cando sexa por tempo determinado
É aquel no que o traballador presta servicios durante un número de horas ó día, á semana, ó mes ou e de duración superior a catro semanas.
ó ano inferior a xornada de traballo dun traballador a tempo completo comparable.
Se non se observa este requisito de forma escrita nos
Pódese concertar por tempo indefinido ou por duración determinada (nos casos nos que estea legal- supostos citados, o contrato presumirase celebrado a
mente permitido, excepto no de formación). xornada completa e por tempo indefinido, salvo proba
Entenderase celebrado por tempo indefinido cando: en contrario.
- Se concerte para a realización de traballos fixos e periódicos dentro do volume normal da activida- Así mesmo, adquirirán a condición de traballadores
de da empresa. fixos, calquera que sexa a modalidade de contratación, os
que non fosen dados de alta na Seguridade Social, unha
- Se concerte para realizar traballos que teñan o carácter de fixos-descontinuos e non se repitan en
datas determinadas, dentro do volume normal de actividade da empresa. vez que transcorra un prazo igual ó que legalmente se
puidese fixar para o período de proba.
É unha modalidade moi potenciada pola Administración pública
22 23

15. Plan Forma. A pesca responsable na baixura Plan Forma. A pesca responsable na baixura
Calquera das partes pode esixir que o contrato se realice por escrito, incluso durante o transcurso 4.6 Grupos de cotización no REM.
da relación laboral.
Grupo I:
O contrato de traballo máis frecuente na pesca artesanal é o contrato verbal.
a) Traballadores por conta allea retribuídos a salario, calquera que sexa a
4.4 O período de proba actividade que realicen.
É un acordo co que se pretende que o empresario comprobe se o traballador ten as aptitudes téc-
b) Traballadores por conta allea retribuídos á parte, comprendendo:
nicas e humanas para o traballo, e para que o traballador comprobe se o satisfai o posto de traballo ofre- Os que presten servicios en embarcacións destinadas ó transporte marítimo.
cido. Segundo iso, mentres dure o período de proba, calquera das partes, empregador ou traballador,
poden resolver unilateralmente o contrato. Os que traballen en embarcacións pesqueiras de máis de 150 TRB.
O período de proba é optativo, e establecerase polo período de tempo que sinalen os convenios c) Os non incluídos en ningún dos apartados anteriores que opten, de
colectivos. En defecto de convenio, a duración non poderá exceder de: acordo cos seus empresarios, por cotizar na mesma forma e contía cós
retribuídos a salario.
- 6 meses para técnicos titulados.
Grupo II:
- 2 meses para os demais traballadores.
- Como excepción: nas empresas de menos de 25 traballadores, o período de proba non poderá Refírese exclusivamente a traballadores do mar embarcados, xa que se integra polos traballadores
exceder de 3 meses para os traballadores que non sexan técnicos titulados. retribuídos á parte que presten servicios en embarcacións pesqueiras de máis de 10 TRB ata 150 T, inclu-
sive, que se dividen, á súa vez, en dous subgrupos:
Establecerase obrigatoriamente por escrito; en caso contrario, o contrato considérase establecido en
firme. Así mesmo, non poderá existir período de proba cando o traballador desempeñase as mesmas fun- - Subgrupo A: traballadores que presten servicios en embarcacións pesqueiras comprendidas entre
cións con anterioridade na empresa baixo calquera modalidade de contratación. 50,01 e 150 TRB.
Mentres dure o período de proba, o traballador terá os dereitos e obrigas propios do posto de tra- - Subgrupo B: os que presten servicios en embarcacións pesqueiras comprendidas entre 10,01 e 50 TRB.
ballo que desempeñe, como se fose un traballador máis do cadro de persoal.
Os traballadores do grupo II (subgrupos A e B), ademais dos que forman o grupo III (quedan excluí-
Transcorrido o período de proba sen que ningunha das partes desistise del, o contrato de traballo dos, polo tanto, os traballadores do grupo I) benefícianse da aplicación duns COEFICIENTES REDUC-
produce plenos efectos, computándose aquel para efectos da antigüidade do traballador na empresa. TORES sobre as súas respectivas bases de cotización por continxencias comúns, que son de:
- 1/2 para as embarcacións pesqueiras comprendidas entre 10,01 e 50 TRB.
4.5 Altas e baixas dos traballadores do mar
- 2/3 para embarcacións pesqueiras comprendidas entre 50,01 e 150 TRB.
Unha vez afiliado o traballador ó REM, a súa vida laboral pode sufrir determinadas vicisitudes como
consecuencia do seu ingreso e cesamento en actividades marítimo-pesqueiras ou doutra natureza.A estes Este beneficio aplícase á determinación da base reguladora das prestacións económicas de incapaci-
ingresos e cesamentos correspóndense as altas e baixas que, igual cá afiliación, teñen que ser comunica-
dade temporal derivada de enfermidade común ou accidente non laboral, invalidez permanente, xubila-
das obrigatoriamente á Seguridade Social.
ción, morte e supervivencia e desemprego.
Grupo III:
É o máis numeroso, e está constituído polos traballadores por conta propia ou autónomos incluídos
no REM e polos traballadores retribuídos á parte que presten servicios en embarcacións de ata 10 TRB.
O coeficiente reductor que se aplica sobre a base de cotización por continxencias comúns neste caso
é de 1/3 nos dous supostos indicados.
O réxime é idéntico ós do grupo II, salvo no que se refire á incapacidade temporal derivada de enfer-
midade común ou accidente non laboral, xa que os autónomos do mar non gozan do beneficio do cál-
culo da base reguladora sobre a totalidade da base de cotización, padecendo, polo tanto, a repercusión
da reducción deses coeficientes sobre as prestacións ás que eventualmente tivesen dereito.
24 25