Studimi i Skemes se ajrimit ne Minieren e Stantergut

2. •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Hyrja
Ajrimi i minierës Trepça
Hartimi i skemës së ajrimit
Skema e ajrimit
Pikat depresive të minierës
Kushtet mikroklimatike në minierën Trepça- Stantërg
Faktorët që ndikojnë në kushtet klimatike
Faktorët që ndikojnë në temperaturën e ajrit të minierës
Faktorët që ndikojnë në lagështinë e ajrit të minierës
Lagështia si faktorë që ndikon në klimën e minierës
Faktorët që ndikojnë në lagështinë e ajrit të minierës.
2

3. • Miniera Trepça është ndërmarrje e vjetër e themeluar
nga anglezët,(Firma Trepça Mine Limited),e aktivizar prej
vitit 1927, ndërsa me prodhim ka filluar prej vitit 1930 si
rezultat i kërkimeve gjeologjike të filluar 6 vjet më parë.
• Miniera Trepça në Stantërg shtrihet 10km në verilindje të
Mitrovicës.
• Fillimisht miniera është hapur me anë të traverbankut
nga Tuneli i parë e pastaj me anë të pusit qendror deri
në thellësi të horizontit XI -të (prej kuotes 760m deri në
kuoten 15m),ku janë zhvilluar 11 horizonte me lartësi
vertikale 60.
Miniera deri në horizontin e XII -të është thellë 805m.

4. •
•
•
•
•
•
•
•
Miniera Trepça në Stantërg ajroset mekanikisht me ndihmën e
ventilatorit horizontal aksial të tipit “GAFO” 31.5-20-1 prodhim i
firmës “DINGER”.
Në kushtet e sotme ventilatori punon në fazën e parë.
Ajri i pastër në minierë hynë permes pusit të ri Traverbankut të
Tunelit të parë,pusit të vjetër dhe pusit verior, kurse ajri i papastër(i
ndytë) largohet me ndihmën e ventilatorit nga pusi i ajrimit.
Pusi i ri është i lidhurë me minierë në të gjitha horizontet.
Pusi i veriut është i lidhur me minierën në horizontin e
I-rë, II-të, III-të, IV-të, V-të, VI-të,VII-të, VIII-të, IX-të , ndërsa pusi i vjetër dhe
traverbanku i tunelit të parë janë të lidhur m horizontin e
parë(610m).
Sasia e ajrit në minierë rregullohet sipas nevojës dhe sipas
kushteve klimatike të jashtme gjë qe shihet në tabelen e bilansit.
Në periudhën e dimrit sasia hyrëse e rrymës së ajrit në minierë
lëvizë 5500-7500m3/min, kurse në periudhën e verës sasia hyrëse e
rrymës së ajrit në minierë lëvizë 7500-9500m 3/min.

5. Pikat e matura të
Rrymës së ajrit hyrës
Periudha e Dimrit
Periudha e Verës
S(m2)
V(m/s)
Q(m3/min)
S(m2)
V(m/s)
Q(m3/min)
Tuneli i parë
5.0
1.6
480
5.0
3.2
960
Pus ii ri (610)
5.0
0.2
60
5.0
0.4
120
Horizonti i II
3.3
0.16
31
3.3
0.33
54
Horizonti i III
3.4
0.12
24
3.4
0.25
52
Horizonti i IV
3.5
0.3
63
3.5
0.7
147
Horizonti i V
3.0
0.25
45
3.0
0.7
126
Horizonti i VI
3.4
0.35
71
3.4
0.70
142
Horizonti i VII
2.7
0.40
65
2.7
0.82
132
Horizonti i VIII
5.0
0.45
225
5.0
1.5
450
Horizonti i IX
5.5
1.25
412
5.5
2.5
825
Horizonti i X
7.2
1.5
648
7.2
2.1
907
Horizonti i XI
6.5
2.5
975
6.5
2.9
1131
Horizonti i (610)
6.0
0.63
226
6.0
0.63
226
Horizonti i III
6.0
0.1
36
6.0
1.0
36
Horizonti i IV
6.0
0.15
54
6.0
0.15
54
Horizonti i V
5.4
0.20
65
5.4
0.15
51
Horizonti i VI
11.0
0.2
132
11.0
0.2
132
Horizonti i VII
7.5
0.35
157
7.5
0.35
157
Horizonti i VIII
6.5
2.0
780
6.5
2.0
780
Horizonti i IX
6.5
1.2
468
6.5
1.45
565
PUSI I RI
Pus i Veriut
Gjithsejtë
5027(m3/min)
7047(m3/min)

6. • Hartimi i skemës së ajrimit gjatë projektimit realizohet si rregull
në dy etapa:
• Etapa e parë:
• Zgjidhet problemi mbi lokacionin e vendosjes së ventilatorit
kryesorë dhe mënyrës së ajrimit.
• Etapa e dytë:
• Përcaktohet drejtimi i lëvizjes së ajrit në punimet kryesore të
minierës dhe brënda fushave të shfrytëzimit.
• Skema e ajrimit mund të hartohet për tërë kohën e
shfrytëzimit të minierës ,ose për jetë shumë të gjatë të saj prej
15-20vjet pune të minierës.
• Si rregull të gjitha minierat projektohën mbi baza të ajrimit
artificial.
• Në raste të veqanta për minierat e pa rrezikshme nga gazet
pluhurat dhe vetndezja,lejohet ajrimi natyral me aprovim të
organeve kontrolluese të teknikës së sigurimit.

9. • Fig.3.Skema e ajrimit për horizontet I,II,III,IV
• Miniera e Stantërgut prej horizontit I -rëgjërë në
horizontin e IV-të ajroset me rrymen zbritëse të ajrit.
• Në horizontin e I-rë ku hyn ajri i pastër si në pusin
kryesor ashtu edhe në atë verior vendosen pritat.
• Poashtu edhe tek horizonti i IV-të tek pusi kryesor
dhe tek ai verior vendosen pritat.

10. •
•
•
•
•
Fig.4 skema e ajrimit te horizonteve: V,VI,VII.
Ajri i pastër hyn nga Pusi kryesor dhe Pusi servis(verior).
Ajri ka rrymë ngritëse në horizontin e V-tëdhe horizontin e VI-të ndërsa në
horizontin e VII-të rryma e ajrit është zbritëse.
Në horizontin e VII-të perkatsisht në horizontin ku gjendet pika depresive
vendosen dy prita ,njëra në anën kah vjen ajri i pastër prej Pusit
kryesor dhe tjetra kah vjen ajri i pastër prej Pusit servis(verior).

11. •
•
•
•
Fig.5.Skema e ajrimit te horizontit VIII,IX,X.
Ajri i pastër hyn nga Pusi kryesor dhe nga Pusi servis per horizontin e VIII dhe IX ,ku
rrymat e ajrit janë ngritëse.
Ndërsa per horizontin e X ajri i pastër hyn vetem nga Pusi kryesor sepse Pusi servis
nuk është i lidhur me të.
Në horizontin e X andej kah vije ajri i pastër vendoset prita gjegjësisht tek pika
depresive .

12. • Fig.6.Skema e ajrimit e horizontit XI -të
•
• Ky horizont ajroset me ajër të pastër vetem nga Pusi kryesor,dhe
siq shihet edhe nga figura e mësipërme rrymat e ajrit janë
ngritëse.
• Ajri i pa pastër del nga horizonti i XI kah pika depresive në
horizontin e X.

13. • Në kuadër të sherbimit të ajrimit ç’do ditë kryhen
matjet mikroklimatike në punishte dhe në ballet e
punimeve pregatitore.
• Temperaturat e rrymes së ajrit nëpër punishte
lëvizin prej 200C-260C mesatarisht 230C , gjë që
konsiderohet si gjendje e knaqshme e punës.
• Lagështia në punishte ku bëhet shfrytëzimi si dhe
në ballet e punëve pergatitore e hulumtuese
lëvizin prej 54% - 75% mesatarisht 68%,
konsiderohet gjendje e knaqshme.

14. •
•
•
•
•
•
Faktorët kryesorë qe ndikojnë në kushtët klimatike të minierës
si dhe në atmosferën e jashtme janë:
1.Temperatura e ajrit.
2.Lagështia në ajër.
3.Shpejtësia e rrymes ajrore.
4.Presioni barometrik.
5.Rrezatimi i nxehtësisë,etj.

15. •
Në mënyrë që të ruhët stabiliteti temperaturës në kufijtë normal
prej afër 36.50C është i domosdoshëm largimi i kësaj nxehtësie nga
organizmi i njeriut në ambientin rrethues , përndryshe do të bëhet
dëmtim i rëndë i shendetit dhe goditje termike.
•
Hulumtimet fiziologjike kanë vertetuar se në temperaturë e ajrit
22-240C njeriu që ndodhët në qetësi dhe i zhveshur nuk ndien as të
ftohët as të nxehtë, me ngritjen e temperaturës fillon të ndjen
nxehtësi, ndërsa me uljen e temperaturës fillon të ndjen ftohtësi.
Largimi i nxehtësisë së përgjithshme(100%) të cilën e zhvillon
organizmi i njeriut realizohet me këto mënyra:
1.Me ndihmen e frymënxjerrjes………………….10%
2.Me rrezatim termik………………………………5%
3.Me kondukcion dhe konveksion ose percjellje të nxehtësisë
nëpërmjet sendeve rrethuese dhe ajrit………………………..15%
4.Me avullimin e djersës…………………………..70%
•
•
•
•
•

16. •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Faktorët që ndikojnë në temperaturën e ajrit te minierës trepçaStantërg janë:
Faktorët të cilët kanë ndikim më të madhë në temperaturen e ajrit në
minierën Trepça-Stantërg janë:
-ngjeshja e ajrit si rrjedhojë e rritjes së thellësisë dhe shtypjes
barometrike,
-lagështia në ajër dhe ftohja e ujit nëntokësorë.
Faktorët të cilët kanë ndikim më të vogël në temperature e ajrit në
minierën Trepça-Stantërg janë:
-Temperatura e ajrit atmosferik,
-Ferkimi i ajrit me muret e hapsirave,
-Puna e makinave dhe mekanizmave me energji punuese elektrike ose
pneumatike.
-Ftohja e mineralit të rrëzuar ,
-Influenca e plasjes së lendëve eksplozive dhe
-Influenca e punëtorëve.

17. • Në këtë punim seminarik kemi analizuar
skemën e ajrimit poashtu kemi analizuar
faktorët të cilët ndikojnë në ajrimin e minierës
• Poashtu në këtë punim janë sqaruar pikat
depresive nga të cilat ventilatori thithë ajrin e
perdorur.
• Në punim janë paraqitur rrymat e ajrit që
ajrosët miniera nga pikat depresive

18. Ajrimi i minierave (Dr.sc. Reshat ABRASHI).
Arkivi i Minierës Trepça-Stantërg.
Biblioteka e Fakultetit FXM-Mitrovicë.
Ligjeratat:”Ajrimi dhe Heqja e ujërave” nga: Dr.sc.Izet ZEQIRI prof.asc.