SlideShare a Scribd company logo
1 of 14
MgaPagbabagongMorpoponemiko Inihandani: Prop. Arnold R. Lapuz
ASIMILASYON DI GANAP NA ASIMILASYON- angponemang /ŋ/ ay nagiging /n/ o /m/ o nananatiling /ŋ/ dahilsakasunodnatunog. Kapagikinakabitsaisangsalitang-ugatnanagsisimulasa /p/ o /b/, ang /ŋ/ ay nagiging /m/. pang- + paaralan= pampaaralan    pang- + bayan= pambayan
ASIMILASYON Nagiging /n/ namananghulingponemang /ŋ/ kung angkasunod ay alinmansamgasumusunodnaponema: /d, l, r, s, t/. Halimbawa: pang- + dikdik= pandikdik pang- + taksi= pantaksi
ASIMILASYON GANAP NA ASIMILASYON- bukodsapagbabagongnagaganapsaponemang /ŋ/ ayonsapuntongartikulasyonngkasunodnatunog, nawawalanarinangunangponemangnilalapiangsalitadahilito ay inaasimila o napapaloobnasasinusundangponema.
ASIMILASYON 	HALIMBAWA:  pang- + palo= pampalo pamalo pang- + tali = pantali panali * May mgasalitangmaaaringgamitanngalinmansadalawanguringasimilasyon, ngunitmgasalitangnakamihasnannanggamitanlamangngasimilasyongdiganap.
ASIMILASYON 	HALIMBAWA:  pang- + kuha = pangkuha/panguha pang- + tabas = pangtabas/panabas ,[object Object],pang- + bansa= pambansa pang- + luto = panluto
PAGPAPALIT NG PONEMA (dr) Angponemang /d/ saposisyonginisyalngsalitangnilalapian ay karaniwangnapapalitanngponemang /r/ kapagpatiniganghulingponemangunlapi. Halimbawa: ma- + dapat = marapat ma- + dunong = marunong
PAGPAPALIT NG PONEMA (dr) May mgahalimbawanamangang /d/ ay nasaposisyongpinalngsalitangnilalapian. Kung ito ay hinuhulapianng –an o –in, ang /d/ ay karaniwangnagiging /r/. Halimbawa: lapad + -an = laparan tawid + -an = tawiran
PAGPAPALIT NG PONEMA (hn) Sa ilanghalimbawa, ang /h/ bagamathindibinabaybay o tinutumbasanngtitiksapagsulatngpanlaping /-han/ ay nagiging /n/. Halimbawa: tawah + -an tawahan tawanan ,[object Object],Halimbawa: dugo + an = duguan mabango  mabangung-mabango
METATESIS Kapagangsalitang-ugatnanagsisimulasa /l/ o /y/ ay nilalagyannggitlaping -in- , ang /i/ at /n/ ay nagkakapalitanngposisyon. Halimbawa: -in- + lipad = nilipad (linipad) -in- + yaya = niyaya (yinaya) ,[object Object],Halimbawa: tanim + -an = taniman tamnan
PAGKAKALTAS NG PONEMA Nagaganapangpagbabagongito kung anghulingponemangpatinigngsalitang-ugat ay nawawalasapaghuhulapinito. Halimbawa: takip + -an = takipan takpan kitil + -in = kitilin  kitlin
PAGLILIPAT-DIIN May mgasalitangnagbabagongdiinkapagnilalapian. Maaaringmalipatngisa o dalawangpantigangdiinpatungonghulingpantig o maaaringmalipatngpantigpatungongunahanngsalita. Halimbawa: bAsa + -hin basAhin ka- + sAma + han  kasamahAn larO + -an  laruAn
REDUPLIKASYON Pag-uulititongpantigngsalita. Angpag-uulitnaito ay maaaringmagpahiwatigng kilos naginagawa o gagawin pa lamang, tagagawang kilos o pagpaparami. Halimbawa: aalis, matataas, magtataho, pupunta, masasaya, naglalakad
IBA PA… Tandaangmaaaring may dalawa o higit pang pagbabagongmorpoponemikoangmagaganapsaisangsalita.  Halimbawa: mang- + dagit mandagit (asimilasyongdiganap) mandadagit (reduplikasyon) mandaragit (pagpapalitngponemang /d/  /r/ )

More Related Content

What's hot

Pagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemikoPagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemikoAllan Ortiz
 
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemikoMorpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemikocayyy
 
panghihiram ng mga katawagang pang-agham:pagsasaling-wika
panghihiram ng mga katawagang pang-agham:pagsasaling-wikapanghihiram ng mga katawagang pang-agham:pagsasaling-wika
panghihiram ng mga katawagang pang-agham:pagsasaling-wikaGinalyn Red
 
Yunit 3 istruktura ng wika
Yunit 3  istruktura ng wikaYunit 3  istruktura ng wika
Yunit 3 istruktura ng wikaRita Mae Odrada
 
Baryasyon at Barayti ng WIka
Baryasyon at Barayti ng WIkaBaryasyon at Barayti ng WIka
Baryasyon at Barayti ng WIkaWENDELL TARAYA
 
Morpoponemiko
MorpoponemikoMorpoponemiko
Morpoponemikorosemelyn
 
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...Mila Saclauso
 

What's hot (20)

Morpema
MorpemaMorpema
Morpema
 
Kasaysayan ng linggwistika (1)
Kasaysayan ng linggwistika (1)Kasaysayan ng linggwistika (1)
Kasaysayan ng linggwistika (1)
 
Pagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemikoPagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemiko
 
Asimilasyon
AsimilasyonAsimilasyon
Asimilasyon
 
Pares minimal
Pares minimalPares minimal
Pares minimal
 
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemikoMorpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
 
Morpolohiya
MorpolohiyaMorpolohiya
Morpolohiya
 
Sintaksis
SintaksisSintaksis
Sintaksis
 
Mga uri ng diin
Mga uri ng diinMga uri ng diin
Mga uri ng diin
 
Pangungusap(uri)
Pangungusap(uri)Pangungusap(uri)
Pangungusap(uri)
 
Ponolohiya
PonolohiyaPonolohiya
Ponolohiya
 
panghihiram ng mga katawagang pang-agham:pagsasaling-wika
panghihiram ng mga katawagang pang-agham:pagsasaling-wikapanghihiram ng mga katawagang pang-agham:pagsasaling-wika
panghihiram ng mga katawagang pang-agham:pagsasaling-wika
 
Yunit 3 istruktura ng wika
Yunit 3  istruktura ng wikaYunit 3  istruktura ng wika
Yunit 3 istruktura ng wika
 
Baryasyon at Barayti ng WIka
Baryasyon at Barayti ng WIkaBaryasyon at Barayti ng WIka
Baryasyon at Barayti ng WIka
 
Morpoponemiko
MorpoponemikoMorpoponemiko
Morpoponemiko
 
Ponema
PonemaPonema
Ponema
 
Palagitlingan
PalagitlinganPalagitlingan
Palagitlingan
 
Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko
Uri ng Pagbabagong MorpoponemikoUri ng Pagbabagong Morpoponemiko
Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko
 
Alomorp ng morpema
Alomorp ng morpemaAlomorp ng morpema
Alomorp ng morpema
 
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
 

Similar to Mga pagbabagong morpoponemiko

Similar to Mga pagbabagong morpoponemiko (20)

QUEENIE-602..pptx
QUEENIE-602..pptxQUEENIE-602..pptx
QUEENIE-602..pptx
 
Morpoloji
MorpolojiMorpoloji
Morpoloji
 
MORPOLOHIYANG FILIPINO
MORPOLOHIYANG FILIPINOMORPOLOHIYANG FILIPINO
MORPOLOHIYANG FILIPINO
 
Asimilasyon
AsimilasyonAsimilasyon
Asimilasyon
 
Proyekto sa Instrukura ng Wikang Filipino
Proyekto sa Instrukura ng Wikang FilipinoProyekto sa Instrukura ng Wikang Filipino
Proyekto sa Instrukura ng Wikang Filipino
 
KAYARIAN NG SALITA.pdf
KAYARIAN NG SALITA.pdfKAYARIAN NG SALITA.pdf
KAYARIAN NG SALITA.pdf
 
PALAPANTIGAN
PALAPANTIGAN PALAPANTIGAN
PALAPANTIGAN
 
MORPOLOHIYA.pptx
MORPOLOHIYA.pptxMORPOLOHIYA.pptx
MORPOLOHIYA.pptx
 
Ponolohiya.pptx
Ponolohiya.pptxPonolohiya.pptx
Ponolohiya.pptx
 
morpolohiya
morpolohiyamorpolohiya
morpolohiya
 
Mga tuntunin sa pagbabaybay
Mga tuntunin sa pagbabaybayMga tuntunin sa pagbabaybay
Mga tuntunin sa pagbabaybay
 
mgatuntuninsapagbabaybay-130728012041-phpapp02.pdf
mgatuntuninsapagbabaybay-130728012041-phpapp02.pdfmgatuntuninsapagbabaybay-130728012041-phpapp02.pdf
mgatuntuninsapagbabaybay-130728012041-phpapp02.pdf
 
1112734 634466593814442500
1112734 6344665938144425001112734 634466593814442500
1112734 634466593814442500
 
PONOLOHIYA (1).pptx
PONOLOHIYA (1).pptxPONOLOHIYA (1).pptx
PONOLOHIYA (1).pptx
 
ARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxx
ARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxxARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxx
ARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxx
 
Pandiwa..97
Pandiwa..97Pandiwa..97
Pandiwa..97
 
Morfofonimiks
MorfofonimiksMorfofonimiks
Morfofonimiks
 
Filipino bilang wikang pambansa
Filipino bilang wikang pambansaFilipino bilang wikang pambansa
Filipino bilang wikang pambansa
 
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.ppt
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.pptKOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.ppt
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINOponolohiya-ppt.ppt
 
pagbabagongmorpoponemiko-160907063021.pdf
pagbabagongmorpoponemiko-160907063021.pdfpagbabagongmorpoponemiko-160907063021.pdf
pagbabagongmorpoponemiko-160907063021.pdf
 

Mga pagbabagong morpoponemiko

  • 2. ASIMILASYON DI GANAP NA ASIMILASYON- angponemang /ŋ/ ay nagiging /n/ o /m/ o nananatiling /ŋ/ dahilsakasunodnatunog. Kapagikinakabitsaisangsalitang-ugatnanagsisimulasa /p/ o /b/, ang /ŋ/ ay nagiging /m/. pang- + paaralan= pampaaralan pang- + bayan= pambayan
  • 3. ASIMILASYON Nagiging /n/ namananghulingponemang /ŋ/ kung angkasunod ay alinmansamgasumusunodnaponema: /d, l, r, s, t/. Halimbawa: pang- + dikdik= pandikdik pang- + taksi= pantaksi
  • 4. ASIMILASYON GANAP NA ASIMILASYON- bukodsapagbabagongnagaganapsaponemang /ŋ/ ayonsapuntongartikulasyonngkasunodnatunog, nawawalanarinangunangponemangnilalapiangsalitadahilito ay inaasimila o napapaloobnasasinusundangponema.
  • 5. ASIMILASYON HALIMBAWA: pang- + palo= pampalo pamalo pang- + tali = pantali panali * May mgasalitangmaaaringgamitanngalinmansadalawanguringasimilasyon, ngunitmgasalitangnakamihasnannanggamitanlamangngasimilasyongdiganap.
  • 6.
  • 7. PAGPAPALIT NG PONEMA (dr) Angponemang /d/ saposisyonginisyalngsalitangnilalapian ay karaniwangnapapalitanngponemang /r/ kapagpatiniganghulingponemangunlapi. Halimbawa: ma- + dapat = marapat ma- + dunong = marunong
  • 8. PAGPAPALIT NG PONEMA (dr) May mgahalimbawanamangang /d/ ay nasaposisyongpinalngsalitangnilalapian. Kung ito ay hinuhulapianng –an o –in, ang /d/ ay karaniwangnagiging /r/. Halimbawa: lapad + -an = laparan tawid + -an = tawiran
  • 9.
  • 10.
  • 11. PAGKAKALTAS NG PONEMA Nagaganapangpagbabagongito kung anghulingponemangpatinigngsalitang-ugat ay nawawalasapaghuhulapinito. Halimbawa: takip + -an = takipan takpan kitil + -in = kitilin  kitlin
  • 12. PAGLILIPAT-DIIN May mgasalitangnagbabagongdiinkapagnilalapian. Maaaringmalipatngisa o dalawangpantigangdiinpatungonghulingpantig o maaaringmalipatngpantigpatungongunahanngsalita. Halimbawa: bAsa + -hin basAhin ka- + sAma + han  kasamahAn larO + -an  laruAn
  • 13. REDUPLIKASYON Pag-uulititongpantigngsalita. Angpag-uulitnaito ay maaaringmagpahiwatigng kilos naginagawa o gagawin pa lamang, tagagawang kilos o pagpaparami. Halimbawa: aalis, matataas, magtataho, pupunta, masasaya, naglalakad
  • 14. IBA PA… Tandaangmaaaring may dalawa o higit pang pagbabagongmorpoponemikoangmagaganapsaisangsalita. Halimbawa: mang- + dagit mandagit (asimilasyongdiganap) mandadagit (reduplikasyon) mandaragit (pagpapalitngponemang /d/  /r/ )