6. Yanda Avustralya’da etkili
olan başlıca iklim tiplerinin
dağılış haritası verilmiştir.
Bu haritaya göre ılıman
karasal, Akdeniz, çöl ve
savan iklimlerinin nerelerde
etkili olduğunu gösterelim
10:48 6
8. Aşağıdaki harita ile yandaki
fotoğraf ve uydu fotoğrafını
karşılaştıralım. Her üç görsel aynı
yeri mi gösteriyor?
Görsellerin benzer ve farklı yönleri
nelerdir? Bu görseller nasıl elde
edilmiş olabilir?
10:48 8
15. Yurt savunması ve güvenliğin sağlanması
Coğrafi olayların dağılışı
Ulaşım sorunlarının azaltılması
Baraj yerinin seçimi ve yönetimi
Arazi düzenleme çalışmaları
İmar planlarının düzenlenmesi
Çevre düzenlemesi
Turizm yatırımları
Hastalıkların dağılımı
10:48 15
18. Değişik özellikler dikkate
alınarak hazırlanan
haritalar, kullanım amaçları
açısından farklı isimler alır.
Örneğin iklim bölgeleri
haritası, toprak
haritası, maden haritası, fiziki
harita, nüfus haritası vb.
10:48 18
19. 1 2
3 4
5 6
1. Trabzon ili ve
ilçelerini detaylı
olarak görmek için
hangi haritayı
kullanırsınız?
2. Trabzon ilinin
akarsu havzaları
ve bunların
sınırlarını hangi
haritayı
kullanarak daha
kolay
bulabilirsiniz?
3. Hangi haritayı
kullanarak ulaşım
yolları ve
çeşitlerini daha
kolay
bulabilirsiniz?10:48 19
20. 1 2
3 4
5 6
4. Bitki örtüsü ve
çeşitliliğini hangi
haritaya bakarak
daha kolay
bulabilirsiniz?
5. Hangi
haritaların zaman
içinde yeniden
düzenlenmesi
gerekebilir?
6. Haritaları
mevcut kullanım
amaçları açısından
incelediğinizde
hangi harita ya da
haritalardan doğal
afetlere yönelik
risk haritası
hazırlanabilir?10:48 20
21. Basınç Haritası
Bitki Örtüsü Haritası
Hidrografya Haritası
Arazi Kullanım Haritası
Haritaları
inceleyerek
bunların hangi
amaçlarla
yapıldığını
anlamaya
çalışınız.
Siz de haritaya
konu olabilecek
bilgileri
düşünerek
yapılabilecek
harita çeşitlerinin
bir listesini
oluşturunuz.
10:48 21
22. Basınç Haritası
Bitki Örtüsü Haritası
Hidrografya Haritası
Arazi Kullanım Haritası
Listelediğiniz bu
harita çeşitlerini ilgili
bilim ve mesleklerle
eşleştirmeye çalışınız.
Listenizdeki
haritalardan
bazılarının herkes
tarafından
kullanılabilecek (genel
amaçlı),
Bazılarının ise çok özel
bilgiler içerdiği için
ancak belirli meslek
sahiplerince
kullanılabilecek
nitelikte (özel amaçlı)
olduğunu fark etmiş
olmalısınız.
10:48 22
23. Konuları gereği geniş bir kesim
tarafından kullanılan haritalardır.
Fiziki Haritalar
İdari Haritalar
Siyasi Haritalar
Topografya Haritaları
Atlas Haritaları
Beşeri ve Ekonomik Har.
Bir konunun uzmanları tarafından
hazırlanıp kullanılan haritalardır.
Jeoloji Haritaları
Toprak Haritaları
İklim Haritaları
Meteoroloji Haritaları
Deprem Haritaları
Bitki Örtüsü Haritaları
10:48 23
39. Türkler tarafından yapıldığı bilinen en eski
harita, KAŞGARLI MAHMUT’un DİVANÜ LUGATİ’T-
TÜRK
adlı kitabında bulunmaktadır.
Bu harita,
Türkçenin
konuşulduğu
ülkeleri göstermek
amacıyla
yapılmıştır.
10:48 39
49. Yerleşim biriminin ayrıntılı jeolojik bilgileri elde
edilerek veriler sayısal olarak bilgisayara
kaydedilir.
Yerleşim alanındaki zeminin heyelana karşı
hassasiyetiyle ilgili bilgiler kaydedilir.
Yerleşim alanındaki binalar, yapı malzemelerinin
cinsine göre sınıflandırılarak bilgisayara
kaydedilir.
Binalardaki kat sayısı ve bina yükseklikleri
bilgisayara kaydedilir.
Yerleşim biriminde yaşayan insan sayısı kaydedilir.
JEOLOJİK
HEYELAN
BİNA YAPI MALZEMESİ
BİNA KAT SAYISI VE YÜK.
İNSAN SAYISI
10:48 49
50. JEOLOJİKHEYELAN RİSKİBİNA YAPI MALZEMESİBİNA KAT SAYISI VE YÜK.İNSAN SAYISIDEPREM RİSK HARİTASI
Bilgisayara
girilen her veri
ayrı bir karta
işlenir. Daha
sonra bu veriler
bilgisayar
ortamında
birleştirilerek
tek bir harita
elde edilir.
10:48 50
51. Haritalar, çizimler
Yer’in havadan çekilmiş fotoğrafları
Uzaktan algılama görüntüleri
İstatistik bilgiler
Yazılı (metinsel) bilgiler
Arazi çalışmalarından elde edilen bilgiler
10:48 51
59. Otoyol, devlet yolu, demiryolu ve
boru hattı koridor seçimleri, sulama,
baraj, madencilik ve ormancılık ön
etütlerinde,
Deniz ve kıyı kirliliği etütlerinde, uydu
görüntülerinden işlenip uygun
filtrelemeler yapılarak kirlilik
haritalarının yapımında,
Tarımsal amaçlı, arazi kullanım ve
toprak haritalarının etüdünde
10:48 59
60. Orman kaynaklarının ön
envanterlerinin yapımı ve
haritalanmasında,
Ayrıca orman yangınlarının yaptığı
hasarların tespitinde ve görüntülerin
işlenmesi-haritalandırılmasında,
Maden aramalarında, jeolojik
etütlerin yapımında, yer çalışmalarını
süre ve maliyet açısından en aza
indirmek amacıyla,
10:48 60
63. Bu sistemin ilk kuruluş hedefi tamamen askeri amaçlar içindi.
GPS alıcıları yön bulma, askeri
çıkartma ve roket atışlarında
kullanılmak üzere
tasarlanmıştır.
Ancak, 1980'lerde GPS sistemi
sivil kullanıma da açılmıştır.
10:48 63
68. Yol, nehir, sınır, fay hattı ve kıvrım ekseni gibi
verilerin gösterimi çizgi olarak gerçekleştirilir.
10:48 68
69. Alan olarak gösterilen verilerin başlıcaları
ormanlar, göller, jeolojik alanlar ve arazi
parselleridir.
10:48 69
70. Okulumuz ve çevresindeki yerleri bir haritaya aktarırken,
veriler NOKTASAL, ÇİZGİSEL ve ALANSAL olarak aktarılır.
Binalar= Yollar=
Bahçemiz=
NOKTASAL ÇİZGİSEL
ALANSAL
SİZ DE BUNA
BENZER DİĞER
ÖRNEKLER VERİNİZ
10:48 70
73. Küresel şekildeki taralı alan aynı koordinatlardaki düzlem
üzerine aktarılmıştır. Buna göre;
1. İkinci şekil ile birinci şekil birbirine benziyor mu?
Karşılaştırınız
2. İkinci ile birinci şeklin kapladığı alan neden aynı
değildir?
10:48 73
74. Bir portakalın üzerine
kıtaların sınırlarını çizip
içini çıkardıktan sonra
kabuğunu A4 kağıdına
bastırarak
düzleştirmeye çalışalım.
Kıtaların seklinde ne
gibi değişimler
görürsünüz?
10:48 74
78. Model kürenin merkezinde bir ışık bulunduğu kabul edilir.
Böylece küre üzerindeki paralel ve meridyenlerin düzleme yansıyan iz
düşümleri elde edilerek haritanın koordinat sistemi oluşturulur.
Haritalanacak bilgiler de koordinat sistemine göre yüzey üzerine aktarılır.
10:48 78
82. Bu sistem, Ekvator’a yakın yerlerin haritası için uygundur.
Kutuplara doğru gidildikçe şekillerde bozulmalar artar.
Dünya’nın tamamı haritada gösterilebilir
Daha çok deniz ve hava ulaşımı haritaları çizilirken kullanılır
10:48 82
84. Bu sistem, orta enlemlerin gösterimi açısından daha uygundur.
Kutuplara ve Ekvator’a gidildikçe şekillerde bozulmalar artar
Ülke haritaları ile teknik ayrıntı isteyen haritalar bu projeksiyonla çizilmektedir.
Şekiller bozulur, ancak alanlar korunur
10:48 84
86. Genellikle kutup bölgelerinin haritası için kullanılır.
Ekvator’a doğru gidildikçe haritalardaki gerçeklik azalır
Dar alanların ve büyük ölçekli haritaların çiziminde kullanılır
Bozulmaların en fazla olduğu projeksiyonlardır.
10:48 86
91. Yeryüzü şekillerinin belirli ölçek dahilinde küçültülerek oluşturulan
maketleridir.
Ancak, kabartma haritaların yapılışı ve taşınması zor olduğundan
kullanım alanı dardır.
gerçeğe en
uygun
10:48 91
93. Fiziki haritalarda beyaz renkler buzulları ya
da kalıcı karları gösterirler.
Göl, deniz ve okyanuslar ise mavi renkle
gösterilmektedir.
Mavinin tonu koyulaştıkça derinliğin arttığı
anlaşılır.
Yeşil renk orman, ova veya tarla değildir.
Kahve renk de dağ değil
10:48 93
94. 10:48 94
KALIN, KISA, SIK EĞİM FAZLA
İNCE,UZUN,SEYREK EĞİM AZ
TARANMAYAN ALAN DÜZ ALANLAR
95. Harita yapımının zor olması,
Yükselti, eğim bulma
gibi hesaplamaların
yapılamaması
Nedeniyle kullanımı
azdır.
10:48 95
96. Işık alan yerler
açık, gölgede kalan
yerler koyu renkte
boyanır.
Daha çok yardımcı
bir yöntem olarak
kullanılır.
10:48 96
108. PAY:(Harita Uzunluğu)(cm)
Daima 1'dir. 1 sayısı, harita üzerindeki
bir santimetreyi ifade eder.
PAYDA:(Gerçek Uzunluk)(cm)
Değişkendir. Paydada yer alan sayı,
haritası çizilen alanın kaç defa
küçültüldüğünü gösterir.
10:48 108
113. Çizgi ölçek kesir
ölçeğe göre çok daha
pratik ve kullanışlıdır.
Harita üzerinde iki
nokta arası kuş uçuşu
mesafenin kolayca
bulunmasını sağlar.
10:48 113
115. Aşağıdaki topoğrafya haritasında, X
noktasıyla gösterilen yerde bulunan bir
kişi, kurumuş akarsu yatağını izleyerek Y
köyüne ulaşmak istemektedir.
Bu kişinin izlemesi gereken yön ve kat
etmesi gereken yaklaşık mesafe
aşağıdakilerin hangisinde doğru sırada
verilmiştir?
A) Güneybatıya 3 km, kuzeydoğuya 5 km
B) Kuzeydoğuya 5 km, güneye 8 km,
kuzeybatıya 5 km
C) Kuzeybatıya 5 km, güneydoğuya 5 km
D) Güneybatıya 3 km, kuzeye 8 km,
güneybatıya 5 km
E) Güneybatıya 3 km, kuzeybatıya 5 km
10:48 115
118. Her çentik arası 1 cm olduğundan 1cm= 1o km
Harita Uzunluğu Çizginin uzunluğudur
Gerçek Uzunluk Çizgi ölçek üzerinde km, hm vb cinsinden
yazılmış uzunluklardır.
10:48 118
10 20 3010 0
km
1 cm
122. Ölçeklerine Göre Haritalar Ölçek
Büyük
Ölçekli
Plan
1 /20.000 ‘e
kadar
Topografya
1 /20.000 ile
1 /200.000 arası
Küçük Ölçekli
1 /500.000'den
küçük
10:48 122
123. Küçük Ölçekli Haritalar Büyük Ölçekli Haritalar
Ölçek paydası büyük
Küçültme oranı fazla
Ayrıntı az
Gösterilen alan fazla
10:48 123
124. Küçük Ölçekli Haritalar Büyük Ölçekli Haritalar
Hata oranı fazla
Kağıt üzerinde kapladığı
alan az
10:48 124
125. Küçük Ölçekli Haritalar Büyük Ölçekli Haritalar
İzohipsler arası yükselti
farkı fazla
10:48 125
130. Ölçeği 1/1.500.000 olan
haritada Balıkesir- Bursa
arası 8 cm ölçüldüğüne
göre gerçek uzunluk kaç
km. dir?
Gerçek Uzunluk= HU x ÖP
GU= 8 cm x 1.500.000 cm
GU= 12.000.000 cm
GU= 120 km
10:48 130
131. Ölçeği 1/1.500.000 olan
haritada Balıkesir-
Karacabey arası 5 cm
ölçüldüğüne göre gerçek
uzunluk kaç km. dir?
Gerçek Uzunluk= HU x ÖP
GU= 5 cm x 1.500.000 cm
GU= 7.500.000 cm
GU= 75 km
10:48 131
132. 180 km
1/1.500.000 kaç cm
Harita Uzunluğu= GU / ÖP
HU=180km / 1.500.000 cm
HU=18.000.000 cm/1.500.000cm
HU= 12 cm
10:48 132
133. Ölçek = HU / GU
Ö= 8 cm / 120 km
Ö= 8 cm/ 12.000.000 cm
Ö= 1/1.500.000
120 km
8 cm ölçeğini
10:48 133
136. 1/1.500.000 2 cm2
kaç km2
Gerçek Alan= HA x ÖP2
GA= 2 cm2 x (1.500.000 cm)2
GA= 2 cm2 x 225 km2
GA= 450 km2
GA= 2 cm2 x 2.250.000.000.000 cm2
10:48 136
137. 14400 km2
1/1.500.000 kaç cm2
Harita Alanı= GA / ÖP2
HA= 14400 km2 / (15 km)2
HA= 14400 km2 / 225 km2
HA= 64 cm2
HA= 14400 km2 / (15kmx15km)
Ö= 1/1.500.000
GA= 14400 km2
10:48 137
138. 14400 km2
64cm2 ölçeğini
Ö= 1 cm / 15 km
Ö= 1/ 1.500.000
Ö= 8 cm /120 km
HA= 64 cm2
GA= 14400 km2
Ölçek= HA /GA
Ö= 64 cm2 / 14400 km2
10:48 138
140. Ölçeği 1/1.500.000 olan
haritada Balıkesir - Bursa
arası 8 cm ölçüldüğüne göre;
ölçeği 1/3.000.000 olan
haritada Balıkesir - Bursa
arası kaç cm ile gösterilir?
1/ 1.500.000 8 cm
1/ 3.000.000 ? cm
Ölçek
2 kat küçülmüş
4 cm
Harita Uzunluğu
2 kat küçülür
10:48 140
141. 1/ 1.500.000 8 cm
1/ 750.000 ? cm
Ölçek
2 kat büyümüş
16 cm
Harita Uzunluğu
2 kat büyür
Ölçeği 1/1.500.000 olan
haritada Balıkesir - Bursa
arası 8 cm ölçüldüğüne göre;
ölçeği 1/750.000 olan
haritada Balıkesir - Bursa
arası kaç cm ile gösterilir?
10:48 141
142. HA= 64 cm2
Ö= 1/1.500.000
1/ 1.500.000 64cm2
1/ 3.000.000 ? cm2
Ölçek
2 kat küçülmüş
16 cm2
Harita Alanı
22 kat küçülür
Ölçeği 1/1.500.000 olan haritada
Balıkesir ili 64cm2ölçüldüğüne göre;
ölçeği 1/3.000.000 olan haritada
Balıkesir ili kaç cm2 ile gösterilir?
10:48 142
143. 1/ 300.000 9 cm
1/ 900.000 ? cm
Ölçek
3 kat küçülmüş
3 cm
Harita Uzunluğu
3 kat küçülür
10:48 143
1/300.000 9 cm
1/900.000 kaç cm
145. Arazide yön ve hedef bulma
sporlarında pusula ve büyük ölçekli
haritalar sporcuların en önemli
yardımcılarıdır.
Sporcular bu haritalar ile yer
şekillerini belirleyerek en kısa
zamanda yönlerini ve hedeflerini
bulmaya çalışırlar.
Buna göre, Uludağ’da yapılacak bir
yarışmada sporcuların yarışma
alanına ait aşağıda birer parçası
verilen haritalardan hangisini
kullanması daha uygundur?
10:48 145
146. I. Ankara ile İstanbul
arasındaki kuş uçuşu uzaklık
II. Tuz Gölü’nün alanı
III. Bolu il merkezinin coğrafi
koordinatları
IV. Erciyes Dağı’nın yüksekliği
Türkiye’nin fiziki haritasında
yukarıdakilerden hangilerinin
belirlenmesi için ölçek
gereklidir?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
10:48 146
147. Aşağıda, I. şekilde çizgi ölçeği bulunmayan ve
yalnızca kesir ölçeği verilen bir topografya
haritası, II. şekilde ise bu haritanın fotokopiyle
belli bir oranda küçültülmüş hâli gösterilmiştir.
II. şekildeki haritaya sahip olan ve bu haritanın
fotokopiyle küçültüldüğünü bilmeyen bir kişi,
aşağıdakilerden hangisini hesapladığında doğru
sonuca ulaşabilir?
A) K gölünün kapladığı alanı
B) X ve Y noktaları arasındaki yükselti farkını
C) L akarsuyunun aktığı vadinin ortalama eğimini
D) X ve Y noktaları arasındaki kuş uçumu uzaklığı
E) L akarsuyunun gerçek uzunluğunu
10:48 147
148. KOMİSYON, Coğrafya 9, MEB Yayınevi, İstanbul 2010
ŞAHİN, Cemalettin, Coğrafya 9, Lider Yayıncılık, Ankara, 2011
BARANAYDIN, Mehmet, Coğrafya 9, Lider Yayıncılık, Ankara, 2012
KOMİSYON, Coğrafya 9, Coşku Yayınları, İzmir 2011
ZOR, Mehmet, İLKAY, Kemal, KIZIL, Tülay; 9. Sınıf Coğrafya, Ekip Yayınları, Ankara 2011
ABAY, Cumhur, 9. Sınıf Coğrafya, Esen Yayınları, Ankara 2010
KÖROĞLU, S., KÖROĞLU, M., 9. Sınıf Coğrafya, Esen Yayınları, Ankara 2010
ATEŞ, Doğu, Coğrafya 9, Ateş Yayıncılık, Ankara, 2012
10:48 148