Gerrit van der Veen. www.akd.nl

1. Gemeenten en drugsafval
Gemeentedagen 2016
Amsterdam 10 maart 2016
Prof. mr. G.A. van der Veen
AKD/ RU Groningen

2. Agenda
0. Welkom!
1. Waar gaat het om?
2. Bestuurlijke bevoegdheden en knelpunten
3. Kostenverhaal bestuursdwang?
4. Subsidie?
5. Gevoegde partij in strafzaak?
6. Afronding en reminder zaalindeling workshops

3. Waar gaat het om? (1/2)

4. Waar gaat het om? (2/2)
1. Drugsafval wordt her en der gestort
2. Vaak zonder medeweten of betrokkenheid terreineigenaar
3. Drugsafval is slecht voor het milieu en kan gevaarlijk zijn
 "Het afval bestaat vooral uit zuren en oplosmiddelen", zegt Franki Klarenbeek
van de Dienst Landelijke Recherche, die zich onder meer bezighoudt met het
bestrijden van milieucriminaliteit. "We komen veel chemicaliën tegen als
zwavelzuur, zoutzuur en mierenzuur. Maar ook aceton, methanol en formamide.
Vaak is het een mix van deze middelen."
4. Wie draait er op voor de verwijdering en de kosten daarvan?
4

5. Bestuurlijke bevoegdheden en knelpunten (1/6)
1. De bestuurlijke bevoegdheden komen deels uit de milieu- en bodemregelgeving en
zijn niet echt op deze (gemeentelijke) problematiek toegespitst
1. Artikel 17.1 Wet milieubeheer: de regeling voor ongewone voorvallen
veronderstelt een gebeurtenis binnen een inrichting
2. Artikel 1.1a Wet milieubeheer: wel heel erg algemeen en daardoor geen
zelfstandige betekenis
3. Artikelen 6-11 en 13 Wet bodembescherming: gemeenten niet altijd bevoegd
gezag en probleem overtrederschap
4. Dan maar artikel 1a Woningwet?
5. Of handhaving gebruiksvoorschriften bestemmingsplan?
5

6. Bevoegdheid (2/6): artikel 17.1 Wm
1. De regeling van de ongewone voorvallen in een inrichting
2. Het moet gaan om een ongewoon voorval dat met die inrichting van doen heeft
3. Bijvoorbeeld: brand met asbestbesmetting binnen en buiten bedrijfsterrein
 ABRvS 3 februari 2016, 201504349/1/A4: verplichting om alle redelijkerwijs te vergen
saneringsmaatregelen te treffen, ook buiten het terrein van de inrichting
4. Geen sprake van inrichting, of geen raakvlak daarmee: dan nvt!
6

7. Bevoegdheid (3/6): artikel 1.1a Wm
1. De algemene zorgplichtbepaling uit de Wet milieubeheer: een ieder neemt
voldoende zorg voor het milieu in acht
2. Geen zelfstandige betekenis: ABRvS 25 november 2015, 201507562/1/A4 en
201507562/2/A4 indien een milieuvergunning geldt:
3. De omstandigheid dat vergunde activiteiten, naar naderhand verkregen inzicht,
zeer nadelige gevolgen voor het milieu kunnen hebben, zodat de vergunning geen
toereikende bescherming biedt, levert geen schending op van artikel 1.1a van de
Wet milieubeheer. Er is geen aanleiding hierover onder de Wabo anders te
oordelen.
4. Het enkele laten liggen door een niet-veroorzakende eigenaar is geen schending
zorgplicht, want geen handeling (“neemt voldoende zorg”)
7

8. Bevoegdheid (4/6): de zorgplicht Wbb
1. Artikel 13: een ieder die handelingen als bedoeld in de artikelen 6-11 Wbb
verricht, is – kort gezegd – gehouden om de redelijkerwijs te vergen maatregelen
te treffen om de schade door die handelingen aan de bodem ongedaan te maken
2. Artikel 13 verlangt “handelingen” van de aangeschrevene zelf, of handelingen die
aan die persoon kunnen worden toegerekend
3. ABRvS 6 augustus 2014, 201402325: de toevallige eigenaar van een perceel in
het buitengebied is dus geen overtreder
4. Bovendien gemeente vaak niet bevoegd gezag Wbb
8

9. Bevoegdheid (5/6): artikel 1a Woningwet
1. De eigenaar van een bouwwerk, open erf of terrein (…) draagt er zorg voor dat als
gevolg van de staat daarvan, geen gevaar oplevert voor de veiligheid of
gezondheid
2. Mogelijkheid tot aanschrijven eigenaar, ook als die aan het ontstaan part noch deel
heeft gehad!
3. Alleen: wellicht gaat het slechts om voorkomen van gevaar en dat zou al kunnen
door een simpele toegangsbeperking:
4. Zie ABRvS 23 juli 2014, 201309656: bij asbest in de tuin had de eigenaar al
voldoende gedaan om een hek om een perceel te zetten en voldoende tegen
risico’s te waarschuwen; in die zaak geen verdergaande handhaving
9

10. Bevoegdheid (6/6): Gebruiksvoorschriften bp
1. Gebruiken of doen gebruiken in strijd met gebruiksvoorschriften van
bestemmingsplan = overtreding van artikel 2.1 lid 1 onder c Wabo
2. ABRvS 6 mei 2015, 201407673: ging om opslag van vaten met drugsgerelateerd
afval en een vrij vlot door de Afdeling aangenomen wetenschap daarvan bij de
terreineigenaar
3. Succesvolle last tot toepassing bestuursdwang en succesvol kostenverhaal
bestuursdwang op eigenaar!
4. Kortom waardevol om toch goed aandacht te besteden aan rol van eigenaar
10

11. Kostenverhaal bestuursdwang?
1. Kostenverhaal dient opgenomen te zijn in de last onder bestuursdwang: artikel
5:25 lid 2 Awb
2. Kostenverhaal alleen toegestaan op de overtreder; de eigenaar krijgt wel een last
maar geen aanzegging kostenverhaal: artikel 5:24 lid 3 Awb
3. Civiele rechter (oud recht) en bestuursrechter (vierde tranche Awb) wel redelijk
relaxed over de hoogte van kostenverhaal: bijv. HR 8 juli 2011, LJN BQ4372
4. Ten overvloede: kostenverhaal dus niet mogelijk op de eigenaar die ècht niet als
overtreder aangemerkt kan worden
11

12. Subsidie?
1. “Samen tegen dumpen” en andere provinciale regelingen
2. Let op:
1. Beperkt budget van 1 mio per jaar (2015-2017) voor hele land
2. Soms beperkte aanvraagperiode: In Gelderland vóór 16 april as aanvragen
3. Maximaal 50% van de gemaakte saneringskosten
3. Aan te vragen door gemeente, eigenaar of andere zakelijk gerechtigde
4. Bij aanvraag aangifte bij politie overleggen
12

13. Voegen strafzaak?
1. Wellicht is ten tijde van oplegging last en/of kostenverhaal de overtreder nog niet
gevonden
 kostenverhaal bestuursdwang lastig
 mogelijk verjaringsproblematiek
2. Suggestie: Waarom niet aandacht voor strafrechtelijk traject?
 Voeging als benadeelde partij als een strafrechtelijk traject loopt of gaat lopen.
 Eigenaar en/of gemeente kunnen zich wat “verschuilen” achter het OM en
hebben minder directe confrontatie met eventuele criminele organisatie
3. Suggestie wordt momenteel nader uitgewerkt op succeskansen, bereidheid OM ea.
13

14. Afronding: dank voor uw aandacht en veel
genoegen bij de workshops en de borrel >>>>
14
Prof. mr. G.A. (Gerrit) van der Veen
Advocaat en partner
Overheid en Onderneming
AKD advocaten & notarissen
Wilhelminakade 1
3072 AP Rotterdam
Postbus 4302
3006 AH Rotterdam
T: +31 88 253 5556
F: +31 88 253 5447
M: +31 6 47 67 07 77
E: gvanderveen@akd.nl
W:www.akd.nl