Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022

REGIOPLAN

GOEDLEVEN.NL
2013-2022

VAN DENKEN NAAR DOEN !

COLOFON

DIT REGIOPLAN GOEDLEVEN.NL IS OPGESTELD EN UITGEGEVEN DOOR DE
BETROKKEN BESTUURDERS, HUN PROFESSIONALS EN OVERIGE MEDEWERKERS,
WERKZAAM VOOR EN IN DE ZORG IN ZEEUWS-VLAANDEREN.

HET REGIOPLAN GOEDLEVEN.NL IS OPGESTELD IN DE PERIODE AUGUSTUS TOT EN
MET NOVEMBER 2012

HET REGIOPLAN GOEDLEVEN.NL IS VASTGESTELD DOOR DE STUURGROEP IN
SAMENWERKING MET DE REGIEGROEP “SAMEN ZORGEN VOOR ZEEUWS-
VLAANDEREN” OP 12 DECEMBER 2012.

KWARTIERTMAKERS EN REDACTIE:
HANS DE GOEIJ EN FRANS VERSTEEGEN,
OUDE GRACHT GROEP BV, AMSTERDAM/WATERINGEN

CORRESPONDENTIEADRES: GoedLeven.NL@xs4all.nl

INDIEN MEN MEENT DAT WIJ AUTEURSRECHTEN HEBBEN GESCHONDEN,
DAN WEL DAT MEN ZICH TEKORT GEDAAN VOELT DOOR CITERING ZONDER

EXPLICIETE(RE) BRONVERMELDING, DAN KAN BELANGHEBBENDE ZICH WENDEN

TOT DE KWARTIERMAKERS OF DE PROGRAMMALEIDER WERKPLAN 2.0 .

CITEREN MET BRONVERMELDING
EN VERMENIGVULDIGEN IN EIGEN BEHEER,
WORDT UITDRUKKELIJK OP PRIJS GESTELD.

Regioplan_GoedLeven.NL Inhoud
-- 1 --

REGIOPLAN

GOEDLEVEN.NL
2013-2022

VAN DENKEN NAAR DOEN !

ZEEUWS-VLAANDEREN
HULST, SLUIS, TERNEUZEN,
JANUARI 2013

-- 2 --

I NHOUD
Inhoud ........................................................................................................................................................................ 1
Samenvatting ............................................................................................................................................................. 3
1 Het regioplan Zeeuws-Vlaanderen ..................................................................................................................... 7
1.1 aanleiding en initiatief ....................................................................................................................................... 7
1.1.1 Noodzaak van samenwerken en co-makership ............................................................................................ 8
1.1.2 Zorgen, ontzorgen en kansen ....................................................................................................................... 8
1.1.3 Het gebruik van het regioplan: soms samen, soms alleen ............................................................................ 9
1.2 Opstellen regioplan in 2012 ............................................................................................................................ 10
1.2.1 Ronde Tafel bijeenkomst en Initiatiefgroep ............................................................................................... 10
1.2.2 Leeswijzer ................................................................................................................................................... 11
1.2.3 Doorloop in de tijd bij opstellen regioplan ................................................................................................. 12
1.2.4 Eerste terugkoppeling in de achterban ....................................................................................................... 12
1.3 Samenstelling en status regioplan .................................................................................................................. 13
1.3.1 Eigen visie, eigen werkplan en eigen teksten ............................................................................................. 13
1.3.2 Doel van deze regiovisie ............................................................................................................................. 14
1.3.3 Disclaimer ................................................................................................................................................... 14
1.3.4 Oproep aan de lezer.................................................................................................................................... 15
2 Van analyse naar noodzaak gezamenlijke visie .................................................................................................17
2.1 Waarom een regioplan voor Zeeuws-Vlaanderen .......................................................................................... 18
2.2 De kracht van Zeeuws-Vlaanderen als bron .................................................................................................... 19
2.3 Aantal inwoners in de komende jaren ............................................................................................................ 19
2.4 Demografie in samenhang met sociaal economische gevolgen ..................................................................... 20
3 Beschouwing bevolkingskrimp en levensverwachting .......................................................................................23
3.1 Afgegrensd gebied .......................................................................................................................................... 23
3.2 Beschikbaarheid basis zorgvoorzieningen....................................................................................................... 23
3.3 Scheve populatie opbouw en beroepsbevolking ............................................................................................ 24
3.4 Levensverwachting, gezonde levensjaren en ziektelast ................................................................................. 24
3.5 Zorg per cliënt intensiever; en we worden steeds ouder ............................................................................... 26
3.6 Moeilijk te vervullen vacatures in zorg ........................................................................................................... 27
4 Van noodzaak tot ijkpunten ..............................................................................................................................29
4.1 Urgentie .......................................................................................................................................................... 29
4.2 Samen accommoderen van vraag en aanbod ................................................................................................. 29
4.3 Ontzorgen, de burger meer aan het eigen stuur ............................................................................................ 30
4.4 Complexere sturingsvragen en nieuwe competenties .................................................................................... 31
4.5 Leren van anderen .......................................................................................................................................... 32
4.6 Aanspreken en aangesproken worden ........................................................................................................... 32
4.7 Betekenisvolle stappen zetten en bieden van comfort aan elkaar ................................................................. 32
4.8 Een makkelijke weg is het niet ........................................................................................................................ 33
4.9 Hanteren van ijkpunten .................................................................................................................................. 33
5 De 11 ijkpunten .................................................................................................................................................35
5.1 ziekte en zorg, gedrag en gezondheid, mens en maatschappij ....................................................................... 35
5.2 Samenwerking, co-creatie en co-makership ................................................................................................... 37
5.3 De wederkerigheid van de cliënt en patiënt ................................................................................................... 38

-1-

5.4 Werken met het frailty principe tot meer maatwerk ...................................................................................... 38
5.5 Compressie van morbiditeit: omvangrijkste ziektelast het eerst .................................................................... 40
5.6 De uitkomsten van de zorg en gezondheidswinst zijn bovengeschikt ............................................................ 41
5.7 Financiering niet enkel richten op behandelen en verrichtingen ................................................................... 41
5.8 Beheersbare kostenontwikkeling .................................................................................................................... 42
5.9 Beter presteren, betere service, sluitend netwerk ......................................................................................... 42
5.10 Aantrekkelijke werk- woon- en zorgomgeving ................................................................................................ 44
5.11 De formele Ondersteuningsopdracht en Zorgplicht ....................................................................................... 45
6 Van opmaat naar doelstellingen........................................................................................................................47
6.1 De opmaat ....................................................................................................................................................... 47
6.1.1 Eigen regie van de burger ........................................................................................................................... 47
6.1.2 Snelle transitie van ZZ naar GG in MM context .......................................................................................... 48
6.1.3 Uitkomst en resultaat van de zorg gelden .................................................................................................. 49
6.1.4 Via denken naar doen, betekenisvolle stappen zetten. .............................................................................. 50
6.2 De bovenliggende doelstelling van het regioplan ........................................................................................... 50
6.3 De 8 doelstellingen .......................................................................................................................................... 51
7 Werkplan 1.0 .....................................................................................................................................................53
7.1 Intentieverklaring 2013 ................................................................................................................................... 53
7.2 Programma en projecten 2013 ....................................................................................................................... 54
7.3 Programma structuur ...................................................................................................................................... 54
7.4 Stuurgroep ...................................................................................................................................................... 54
7.5 Regiegroep ...................................................................................................................................................... 55
7.6 Werkgroepen .................................................................................................................................................. 56
7.7 Programmaleiding ........................................................................................................................................... 57
7.8 Programmasecretariaat .................................................................................................................................. 57
7.9 Van denken naar doen .................................................................................................................................... 57
7.10 Randvoorwaarden voor de projecten ............................................................................................................. 60
7.11 Effectmeting programma en projecten ........................................................................................................... 60
7.12 Tijdpad ............................................................................................................................................................. 61
7.13 Communicatie ................................................................................................................................................. 62
7.14 Financiering ..................................................................................................................................................... 62
8 Bijlagen .............................................................................................................................................................65
8.1 Samenstelling initiatief-, visie-, regie- en werkgroepen .................................................................................. 67
8.2 Overzicht ontwikkeling bevolkingsaantallen ................................................................................................... 70
8.3 Percentage 65 jarigen en ouder ...................................................................................................................... 71
8.4 Ziekten in Nederland met veel verloren levensjaren ..................................................................................... 72
8.5 De groene, grijze en demografische druk ....................................................................................................... 73
8.6 Het prevent-model .......................................................................................................................................... 74
8.7 Intentieverklaring ............................................................................................................................................ 75
9 Eindnoten..........................................................................................................................................................81

-2-

S AMENVATTING

De gezondheidzorg in Zeeuws-Vlaanderen is anno 2013 over het algemeen goed te
noemen. Maar met de blik naar de komende jaren laat de bevolkingskrimp zich in
deze regio nu al gelden. Er is sprake van een sterk ingezette vergrijzing en
tegelijkertijd is er ook sprake van een sterke ontgroening van de
bevolkingsopbouw. Dat uit zich onder meer in het niet kunnen vervullen van alle
vacatures in de zorg. Bij ongewijzigd beleid wordt de kwaliteit, de beschikbaarheid
en de bereikbaarheid naast de betaalbaarheid, sneller dan elders in Nederland,
bedreigd.

Onder de publieke, zorg-, welzijns- en patiëntenorganisaties in Zeeuws-Vlaanderen
ontstond een steeds breder gevoelde urgentie om de continuïteit van de
gezondheidszorg en de maatschappelijke ondersteuning te waarborgen
respectievelijk de werkwijzen in de regio aan te passen op de onafwendbare
ontwikkelingen.
Dat heeft geresulteerd in enkele verkennende bijeenkomsten begin 2012 waarna
een initiatiefgroep het gezamenlijk opstellen van het voorliggende regioplan
“GoedLeven.NL” medio 2012 op de agenda heeft gezet.
Vervolgens is concreet overlegd hoe en wat in het regioplan moest komen te staan,
waar we elkaars visie delen en wat ons te doen staat en hoe we dat gaan
aanpakken. In december 2012 werden deze gesprekken afgerond en werd dit plan
vastgesteld.

De gesprekspartners die het regioplan hebben op- en vastgesteld, zien en delen,
met elkaar de toenemende spanning tussen de aard en omvang van de vraag naar
zorg en de beschikbaarheid ervan enerzijds en anderzijds de financiering van dat
alles. `
Men onderkent dat het aanbod aan maatschappelijke ondersteuning en
zorgvoorzieningen die vraag de komende jaren steeds minder goed kan bijbenen.
Nationaal bezien wordt dit ook steeds vaker als aanstaand probleem geagendeerd,
onderkend en besproken.
Dat vraagt ook om ingrijpende paradigmashift bij het articuleren wat die zorgvraag
wel én niet meer kan zijn, afgezet tegen de beschikbaarheid, bereikbaarheid en
kwaliteit. Maar door de specifieke demografische ontwikkelingen in Zeeuws-
Vlaanderen doet zich hier dit vraagstuk in versterkte mate nu al voor; niet straks,
maar nu al.

Voor het regioplan zijn 11 ijkpunten vastgesteld. Dit zijn elementen die in de visie
passen en die wij met elkaar delen als wezenlijke principes in de inrichting van de
gezondheidszorg in de komende jaren in Zeeuws-Vlaanderen. De ijkpunten zijn:
1. Van “ziekte en zorg” naar “gedrag en gezondheid” en “mens en
maatschappij”. De eigen verantwoordelijkheid van de burger staat de
komende jaren primair in de gezondheidszorg en welzijnszorg in de regio
voorop. Het zoveel mogelijk afschalen van een zorgvraag naar een

Regioplan_GoedLeven.NL Samenvatting
-3-

voorliggende voorziening of zelfzorg is daarbij een vereiste. Daarbij willen
aanbieders en financiers van zorg zich inzetten om de focus te leggen op de
eigen verantwoordelijkheid, de eigen mogelijkheden van de zorgvrager, en
daarbij de eigen regie van de burger en cliënt te faciliteren.
Cliëntenorganisaties, aanbieders van zorg en ondersteuning, en financiers
(gemeenten en zorgverzekeraars) bevorderen sterk die ontwikkeling en
cultuurverandering. Die ontwikkeling duiden wij als de beweging: van ziekte
en zorg, naar gedrag en gezondheid, in een menselijke en de
maatschappelijke context.
2. Het intensiveren van samenwerking tussen maatschappelijke ondersteuning
en gezondheidszorg is noodzakelijk. Samenwerking waarbij ontschotting
tussen domeinen van zorg en ondersteuning is het uitgangspunt.
Samenwerking die proactief anticipeert op de gestage bevolkingskrimp in de
komende decennia. Samenwerking waarbij begrippen als co-makership en
co-creatie past.
3. De wederkerigheid van de cliënt en patiënt centraler stellen. De
wederkerigheid van de cliënt en patiënt onderling en naar de hulpverleners
en zorgverleners vice versa is extra punt van aandacht waarop door en met
zorggebruikers én professionals in de zorg gestuurd kan worden. Het is een
eenvoudig, puur en eerlijk principe. Geven, om op een ander moment te
kunnen ontvangen, is daarbij een van de achtergronden.
4. Werken met het frailty principe t.b.v. meer maatwerk. De bredere
verspreiding van de gedachtenvorming en werkwijze rond de frailty
(individuele kwetsbaarheidsfactor), wordt voorgestaan. Dan wordt het
mogelijk gemaakt om te ontzorgen waar het kan, maar ook maatwerk te
leveren waar gepast en nodig. Maar ook om zich vroegtijdiger weerbaarder
te maken als toekomstig zorggebruiker op wat later te wachten staat.
5. Compressie van morbiditeit: omvangrijkste ziektelast het eerst. De
compressie van de morbiditeit, in het bijzonder in de jaren aan het einde van
het leven is een krachtig uitgangspunt om meer aan de voorkant van
preventie, en erop tijd bij zijn, te gaan zitten; in plaats van alleen te focussen
op de achterkant van het zorgproces als care en langdurige zorg
onomkeerbaar zijn geworden. Deze compressie geeft mogelijkheden de
morbiditeit in ernst en omvang te reduceren of een tijd uit te stellen,
waardoor druk op het intensieve en specialistische cure en care systeem
wordt ontlast of wachttijden worden gereduceerd.
6. De uitkomsten van de zorg en gezondheidswinst zijn bovengeschikt. De
uitkomsten van de zorg in termen van gezondheidswinst zijn bovengeschikt
aan procedures, de inrichting van de maatschappelijke ondersteuning en
gezondheidszorg en institutionele belangen. Maar ook aan
financieringsarrangementen en vergoedingen voor geleverde zorg. Het
aanbieden en inkopen van het zorgaanbod moet daarom veel meer
afgemeten worden aan de uitkomsten van zorg én de bereikte
gezondheidswinst. Hierbij zullen innovatievere, snellere, doelmatigere,
kostenbesparende en minder arbeidsintensieve ondersteuning en medische
technologie, gelet op de urgentie in Zeeuws-Vlaanderen, meteen
meegenomen en toegepast moeten worden.
7. Financiering niet enkel richten op behandelen en verrichtingen. Niet alleen
behandelingen moeten vergoed worden maar ook inspanningen om
behandelingen van alternatieven te voorzien, uit te stellen of zelfs te

-4-

voorkomen. Dat wordt ook wel soms het kijken luistergeld in de zorg
genoemd. Dat vraagt om een andere, en soms ook meer, inspanning aan
beide zijden van het proces bij de zorginkoop. Dat vraagt ook om meer kennis
over de klant, de markt en doelmatige bedrijfsvoering in ketens en
netwerken. Het vraagt ook om verschuiving in de oriëntatie op de uitkomsten
van het zorgen ondersteuningsproces en te bereiken gezondheidswinst.
8. Beheersbare kostenontwikkeling. Het beheersbaar houden van de
kostenontwikkeling in de gezondheidszorg is een maatschappelijke opdracht
voor alle aanbieders, zorggebruikers, verzekeraars en financiers.
9. Beter presteren, betere service, sluitend netwerk. De toekomstbestendigheid
van de voorzieningen in Zeeuws-Vlaanderen is in een viertal elementen te
duiden:
a. een sluitend netwerk van voorzieningen,
b. beter presteren en betere service t.b.v. behoud van basiszorg
voorzieningen,
c. blijvend vernieuwen van de zorg door innovaties die intern ook gedreven
en aangejaagd worden,
d. onnodige stappen, procedures en zorg wegsnijden in het belang van een
betere uitkomst van die zorg.
10.Aantrekkelijke werk-, woon- en zorgomgeving. Het faciliteren dat voldoende
zorgprofessionals de verhuizing naar Zeeuws-Vlaanderen zullen inzetten om
daar te wonen en te werken en zich daar ook maatschappelijk te binden is
een uitgangspunt dat werkgevers zich moeten aantrekken en daarop verder
moeten acteren. Daardoor wordt tijdiger voldaan aan een deel van de
vervangingsvraag van zorgprofessionals en werkers in de maatschappelijke
ondersteuning.
11.De formele ondersteuningsopdracht en zorgplicht. Naast de bovenstaande 10
ijkpunten blijft ook de formele zorgplicht resp. opdracht tot ondersteuning
onaangetast. Het is de bedoeling de zorg in Zeeuws-Vlaanderen in de
toekomst samen met gebruikers, aanbieders, professionals en de financiers
vorm en inhoud te geven waarbij kansen en bedreigingen worden
gemanaged. Dit regioplan is daarbij behulpzaam.

Langs de analyse in het voorliggende regioplan GoedLeven.NL en de beschreven
ijkpunten zijn kaders geformuleerd voor 8 doelstellingen, die, na verdere
detaillering en uitwerking in de eerste twee kwartalen van 2013, gemeten
kunnen worden en waarop gestuurd zal gaan worden.

Samen resultaten boeken in de regio is het adagium van het programma dat in
het regioplan is beschreven.

De resultaten worden meetbaar gemaakt door het vooraf afspreken van
concrete doelstellingen ingedeeld naar de volgende 4 onderwerpen:
1. Gezondheidswinst van de bevolking (5 doelstellingen)
2. Zelfredzaamheid van de bevolking (1 doelstelling)
3. Kostenbeheersing van de gezondheidszorg (1 doelstelling)
4. Toegankelijkheid van goede zorg (1 doelstelling).

-5-

Deze 8 doelstellingen worden in het programma in de volgende vier thema’s
uitgewerkt:
1. Gezond blijven: preventie van risicogedrag in het kader van eigen
verantwoordelijkheid nemen voor gezondheid.
2. Zelf blijven doen: optimale ondersteuning van kwetsbare groepen met eigen
regie en eigen omgeving als uitgangspunt.
3. Behandelen: op medische indicatie doelmatig, effectief, klantgericht en veilig
behandelen.
4. Geen verspilling van middelen: doelmatigheid in het totale proces rond
medicatie, hulpmiddelen en diensten zoals vervoer.

In het regioplan GoedLeven.NL zijn al voorbeelden gegeven van te starten
projecten ter uitwerking van de 8 doelstellingen en de 4 thema’s.

Om deze analyse, ijkpunten en doelstellingen adequaat op korte termijn om te
zetten in concrete activiteiten is een intentieverklaring opgesteld. Partijen
werkzaam in of voor Zeeuws-Vlaanderen kunnen begin 2013 deze als
initiatiefnemer of participant ondertekenen. Zij zijn dan actief betrokken bij het
organiseren van het draagvlak resp. in de uitwerking van de plannen in het
programma GoedLeven.NL.

Het programma wordt ingericht om de complexe veranderingen die op stapel
staan te regisseren. Niet alles tegelijk, maar wel standvastig en met tempo. De
urgentie is hoog. Binnen het programma lopen verschillende projecten, die ieder
voor zich bijdragen aan de geformuleerde 8 doelstellingen. In het programma
treedt als opdrachtgever van de projecten een stuurgroep op. Deze stuurgroep
zal al in de loop van het eerste kwartaal van 2013 starten om het bovenstaande
van denken naar doen te brengen.

Een programmamanager zorgt voor de uitvoering van het programma en stuurt
de diverse onderdelen aan.

De programmastructuur en de rol van stuurgroep, regiegroep en werkgroepen is
in het voorliggende regioplan uitgewerkt.

Het is de bedoeling een werkplan 2.0 te formuleren voor 1 juli 2013, dat uiterlijk
vanaf zomer 2013 in uitvoering komt.

Hulst, Sluis, Terneuzen
10 januari 2013

-6-

1 H ET REGIOPLAN Z EEUWS -V LAANDEREN

1.1 AANLEIDING EN INIT IATIEF

Begin 2012 spreken Nucleus Zorg, CZ en ZorgSaam elkaar over de toekomst van de
gezondheidszorg in de regio Zeeuws-Vlaanderen. Ook Klaverblad Zeeland
bespreekt begin 2012 die toekomst in haar eigen periodieke overleg met de
grootste Zorgverzekeraar in Zeeuws-Vlaanderen.
Klaverblad Zeeland is het samenwerkingsverband van provinciale organisaties
die opkomen voor de belangen van gebruikers van zorgen dienstverlening in
Zeeland en hun mantelzorgers.
Nucleus Zorg is de organisatie van huisartsen in Zeeuws-Vlaanderen, CZ is de
marktleider Zorgverzekeraar daar.
ZorgSaam kent binnen haar organisatie het Ziekenhuis, de Ambulancezorg, de
Thuiszorg en Verpleging en Verzorging.
In oktober 2012 houdt CZ een presentatie voor een vertegenwoordiging van de
colleges van B en W van de drie Zeeuws-Vlaamse gemeenten en hun ambtelijke
adviseurs.

De focus in 2012 in deze gesprekken ligt op het delen van een visie over de nabije
toekomst van de zorg in de regio. Onderwerpen zijn de preventie, de
gezondheidszorg in Zeeuws-Vlaanderen in de komende 10 tot 20 jaar. Ook is de
verwevenheid met andere terreinen aan de orde, zoals de maatschappelijke
ondersteuning en de huisvesting van o.a. ouderen. Speciaal gaat het om het
instandhouden en aanpassen van die zorg, preventie en maatschappelijke
ondersteuning. Dat dan weer naar aanleiding van de toekomstige ontwikkelingen
en de focus op de leefbaarheid in Zeeuws-Vlaanderen. Toekomstige veranderingen
door autonome ontwikkelingen binnen en buiten de gezondheidszorg en ook bij de
maatschappelijke ondersteuning.
Uiteindelijk komt de focus meer te liggen op de resultaten van de zorg in deze
106.500 inwoners omvattende regio. Het gaat om veiligheid, bereikbaarheid en
beschikbaarheid van goede kwalitatieve voorzieningen. Maar ook om de
verschuiving naar de eigen regie en eigen verantwoordelijkheid voor de eigen
gezondheid van de inwoners. En tenslotte om het resultaat van eigen regie en zorg
gemeten in termen van gezondheidswinst. In deze besprekingen over visie en te
bereiken doelen wordt steeds meer gesproken over omdenken.

Een aantal autonome specifieke ontwikkelingen, zoals netto bevolkingskrimp met
ca. 500 inwoners per jaar, heeft zich al ingezet. Zeeuws-Vlaanderen is naar
Nederlandse verhoudingen de zogenaamde top krimp regio.
Voor de gesprekspartners al met al reden om niet alleen erover te spreken, maar
ook tot handelingsperspectieven te komen. Handelingsperspectieven die op basis
van analyse, visie en doelstellingen zo breed mogelijk gedeeld worden. Vandaar
ook de ondertitel: van denken naar doen!. Dit regioplan wil daar de volgende
concrete stap in zetten.

Regioplan_GoedLeven.NL Het regioplan Zeeuws-Vlaanderen
-7-

1.1.1 N O O D Z AA K V AN S A M EN W E R K EN EN CO - M AK ER SHI P

Gesproken wordt over wenselijkheden én mogelijkheden van een integrale
populatiegebonden aanpak in de gezondheidszorg met de aanpalende
maatschappelijke ondersteuning. Tevens wordt hierbij expliciet inbegrepen een
grotere plaats voor de eigen regie van de inwoner over de eigen gezondheid en
ziekte.

Omdat het marktmodel in de gezondheidszorg in deze specifieke situatie in de
regio Zeeuws-Vlaanderen tekort gaat schieten, zo verwachten wij, wordt gedacht
aan co-makership van betrokken partijen, zonder in conflict te komen met regels
rond mededinging.
Als dat maatschappelijke of juridische conflict er wel komt, wil men samen wegen
zoeken om die algemene regels aan te passen. Regels aanpassen bij wijze van
bijzondere Zeeuws-Vlaamse situatie in het belang van de inwoners, en de vele
bezoekers en recreatie- en verblijfsgasten.
Organisatie en proces zijn daarbij ondergeschikt aan het doel om te komen tot een
betere zorg én een betere gezondheid van de inwoners in Zeeuws-Vlaanderen. Dat
moet verder ook bereikt worden tegen lagere kosten respectievelijk minder
meerkosten dan nu. Een complexe maar noodzakelijke opgave.

Aanleiding voor het samen opstellen van dit regioplan is de steeds breder gevoelde
urgentie om de continuïteit van de gezondheidszorg en de maatschappelijke
ondersteuning te waarborgen. Men ziet, en deelt dat met elkaar, de toenemende
spanning tussen de aard en omvang van de vraag naar zorg. En men onderkent ook
dat het aanbod aan maatschappelijke ondersteuning en zorgvoorzieningen die
vraag steeds minder goed kan bijbenen. Dit is nu al een nationaal gevoeld
probleem. Maar door de specifieke demografische ontwikkelingen in Zeeuws-
Vlaanderen doet zich hier dit vraagstuk in versterkte mate nu al voor; niet straks,
maar nu al. Het probleem wordt nog prangender als een adequate beleidsreactie
van betrokkenen uitblijft, zo is de stellige overtuiging van veel stakeholders in de
regio Zeeuws-Vlaanderen.

1.1.2 Z O RG EN , O N T ZO R G EN E N K AN S EN

Bij de zogenaamde dubbele vergrijzing ontstaat al over een paar jaar een groot
tekort aan personeel in deze regio. Dit komt mede door de sterke ontgroening in
Zeeuws-Vlaanderen. Naast de toename van de complexheid in de zorgvraag én het
aantal chronische zieken met 40% in ca. 20 jaar. Bij de vervangingsvraag wordt het
tekort in Zeeuws-Vlaanderen geschat op ca. 1.000 fulltimers in 2020, naast nog
eens 2.000 andere niet te vervullen fulltime zorgvacatures in de rest van Zeeland
bij ongewijzigd beleid. Los van de vraag of dit exact de juiste getallen zijn, is de
orde van grootte van belang. Het niet meer kunnen invullen van alle (vervangings-)
vacatures is een teken aan de wand; alleen al dit voorteken schetst de urgentie ons
hierop te beraden. De eerste verschijnselen van niet meer tijdig in te vullen
vacatures doen zich nu al in de dagelijkse zorgpraktijk voor.

-8-

Er is bij burgers nationaal, maar ook in Zeeuws-Vlaanderen, een sterke concentratie
op het fenomeen gezondheid. Uitkomsten van enquêtes noteren dit als
belangrijkste in het leven; steevast en met stip op de eerste plaats. Steeds vaker
horen wij pleidooien om te ontzorgen. Om daarmee de gezondheidszorg voor hen
die echt niet zonder kunnen beschikbaar te houden. En om te komen tot meer
gezondheidswinst door ook de inwoner verantwoordelijkheid terug te geven voor
de eigen regie over eigen gedrag en gezondheid. Gepleit wordt om “labels van
ziekten te verwijderen. In plaats van een achterhaald idee van alleen gezondheid
meer de maatschappelijke participatie centraal gaan stellen. Door deelname aan de
samenleving, al dan niet met ziekte en gebrek, maar binnen de menselijke en
maatschappelijke mogelijkheden, te bevorderen waardoor iedereen er beter van
wordt.” i)

De zorg wordt op meer individueel niveau geschoeid. Van voorziening naar
ondersteuningsprincipe. En alleen daar waar de ondersteuning in het individuele
geval niet te vermijden is. Betere en doelmatigere zorg, tot en met ontzorgen,
wordt het uitgangspunt en dat zal vaker leiden tot het wegsnijden van onnodige
kosten en onnodige zorg. En tenslotte zal dat leiden tot meer gezondheidswinst.

Allemaal redenen voor de initiële initiatiefnemers en de huidige stuurgroep om dit
regioplan te maken. Daarbij wil men samen zorgen voor Zeeuws-Vlaanderen.
Samen de richting zoeken en dat dan ook met elkaar delen en onderschrijven als
richtinggevend antwoord op vraagstukken die aanstaande zijn.

1.1.3 H ET GE B R UI K V AN H ET R E GI O P L AN : SO M S S A M EN , SO M S A L L E EN

Op grote lijnen inventariseert dit regioplan de situatie in Zeeuws-Vlaanderen en
sluit dan af met een eerste werkplan 1.0. Het is de bedoeling dat de partijen in de
regio die zich aangesproken voelen en dit plan ook onderschrijven, een
intentieverklaring ondertekenen om samen uitvoering te geven aan een verdieping
uitmondend in werkplan 2.0.
Een concept intentieverklaring is aan dit plan toegevoegd in bijlage 8.7.
Begin 2013 kan deze verklaring ondertekend worden. Een programmaorganisatie
voor de uitwerking van werkplan 2.0 wordt opgezet. Vanaf januari 2012 geeft de
stuurgroep GoedLeven.NL Werkplan 2.0 daar leiding aan. Deze bestuurlijke
stuurgroep wordt gevormd uit deelnemende partijen.
De opzet van de programmaorganisatie wordt beschreven in hoofdstuk 7. Deze
stuurgroep laat zich bijstaan door een programmaleider en een klein secretariaat.
Dit zijn de out-of-pocket kosten en worden gedragen of voorgeschoten door de
deelnemers resp. worden terugverdiend door de taakstellende opbrengsten van de
zorgvernieuwingsprojecten die passen in het kader van de doelstellingen van dit
regioplan.
De overige werkzaamheden zullen verder zoveel mogelijk gedaan worden door de
partijen die ook de intentieverklaring hebben ondertekend. De kosten van de eigen
inzet zullen in principe niet via externe geldstromen of subsidies vergoed worden
maar gedragen worden door de eigen deelnemende organisatie. De verdeling en

-9-

vergoeding van de out of pocket kosten zullen door de initiatiefnemers via de
stuurgroep verder vastgesteld worden.

De initiatiefnemers zijn van oordeel dat de eerste hoofdstukken van dit regioplan
tot het hoofdstuk Werkplan 1.0 op zich zelf ook heel goed bruikbaar zijn voor
andere beleidsdoelen in de regio. Te denken valt aan interne discussies of
visieontwikkelingen binnen groeperingen van zorggebruikers of
vertegenwoordigers van cliënten, van zorgverzekeraars, zorgaanbieders, van
overheden en professionals. Maar ook voor vrijwilligers en anderen die zich bij het
onderwerp betrokken voelen als het gaat over samen zorgen voor Zeeuws-
Vlaanderen.

De gedeelde analyse kan aanleiding zijn om binnen het eigen domein in actie te
komen of ingezet beleid daartoe te schragen. Soms zijn acties heel goed mogelijk
zonder directe bemoeienis of overleg met derden. Deze acties moeten dan vooral
door de betrokkenen opgepakt en uitgevoerd worden. Soms is overleg nodig met
anderen om vervolgens de eigen voornemens vorm en inhoud te geven, de focus
goed te bepalen, de afstemming te vinden met, of om draagvlak te vinden binnen
en buiten de eigen organisatie. Dit alles al dan niet in het kader van samen zorgen
voor Zeeuws-Vlaanderen, zoals beschreven in dit regioplan GoedLeven.NL.
Daarnaast zijn er activiteiten nodig om samen het zorgen voor Zeeuws-Vlaanderen
tot een succes te maken. Dan is de steun en hulp via samenwerking met een of
meer derden noodzakelijk. Dat zijn dan thema’s die mogelijk een plaats kunnen
hebben binnen werkplan 2.0 en wat daarop volgt.

Het regioplan zoals dat nu voor u ligt, heeft dus niet de pretentie alle vormen van
samenwerking tussen beleid, bestuur, financiering, uitvoering, toezicht en inkoop
en verzekeren af te stemmen enkel om af te stemmen. Het plan probeert door een
goede analyse en een gedeelde visie focus aan te brengen op een beperkt aantal
onderwerpen waar de samenwerking noodzakelijk is tussen twee of meer
instituties of groeperingen waar het effect van die samenwerking meer is dan de
som van de losse onderdelen.

1.2 O PSTELLEN REGIOPLAN IN 2012

1.2.1 R O N D E T A F E L BI J E EN K O M ST E N I N I T I A T I EF G R O EP

Eind mei 2012 is een Ronde Tafel bijeenkomst georganiseerd door de
initiatiefnemers voor dit regioplan, samen met onder andere de drie Zeeuws-
Vlaamse gemeenten. Het gaat om de zorg in Zeeuws-Vlaanderen in de komende
jaren. Uitgenodigd waren vertegenwoordigers van professionals en zorginstellingen
en zorgorganisaties in de regio. De stelling van een regio-brede aanpak werd breed
gedeeld en men onderschreef de noodzakelijkheid én wenselijkheid ervan, liefst zo
snel mogelijk. Een aanpak waarin men de analyse deelt, de sense of urgency onder
ogen ziet en van daaruit in kracht doelstellingen opmaakt op basis van een visie
naar de toekomst.

-10-

Er was grote consensus over een regionale aanpak in Zeeuws-Vlaanderen, vol
vertrouwen op de al bestaande samenwerkingscultuur in de regio. Zo stelt
zorgverzekeraar CZ de regionale benadering voor in de vorm van ‘regioregie’, van
co-makership en van proactief denken en doen bij het vormgeven van de
ondersteuning en zorg in de zeer nabije toekomst. Dit idee wordt door de
aanwezigen bij de Ronde Tafel ook breed onderschreven en de geschetste sense of
urgency werd gedeeld.

De initiatiefnemers voor het regioplan 2013-2022 hebben in juni 2012 potentiële
kwartiermakers uitgenodigd om te helpen bij het uitwerken van de eerste stappen
op hoofdlijnen van het regioplan met een analyse, een visie, de doelstellingen en te
ondernemen acties te vatten in werkplan 1.0. Om daarmee het regioplan van
denken naar de fase van doen te brengen.
In juli 2012 koos de initiatiefgroep, na een inschrijving, de kwartiermakers uit. De
out of pocket kosten hiervoor worden door CZ Zorgverzekeraar, ZorgSaam en
Nucleus gedragen. De overige kosten van het regioplan zijn door de participanten
vanuit de eigen bedrijfstijd afgedekt.

1.2.2 L E ES W I J Z E R

In hoofdstuk 1 verantwoorden wij de aanleiding, werkwijze en opzet van het
regioplan 2013-2022 zoals dat nu voor u ligt.
Als initiatiefnemers hebben wij via het proces van kwartiermaken de gedeelde
analyse in hoofdstuk 2 en 3 in kaart gebracht.
De daarna opgestelde ijkpunten hebben we geformuleerd in de hoofdstukken 4
en 5 en die delen we met elkaar.
Wij hebben een aantal uitgangspunten als opmaat naar doelstellingen en de
doelstellingen zelf opgesteld in hoofdstuk 6. Daar zijn concrete en meetbare
doelstellingen geformuleerd die ook in landelijke bench marks al gebruikt worden,
goed te meten en te vergelijken zijn. Die doelstellingen zijn in een aantal doelen
vertaald.
De inrichting van het programma dat daar uit voortkomt, is opgenomen in
hoofdstuk 7 en zal begin 2013 starten.
De bijlagen zijn opgenomen onder hoofdstuk 8, en de eindnoten onder hoofdstuk
9.
In hoofdstuk 8.7 ius de intentieverklaring opgenomen voor de werkzaamheden in
2013.

Onze werkzaamheden zijn medio 2012 gestart onder de werknaam “Samen zorgen
voor Zeeuws-Vlaanderen”. Uiteindelijk hebben wij het werkplan 1.0 van het
regioplan 2012-2023 onder de titel GoedLeven.NL uitgebracht.

-11-

1.2.3 D O O R L O O P I N D E TI J D B I J O P S TE L L E N R E G I O P L A N

In augustus en september 2012 voerde de kwartiermaker gesprekken met
vertegenwoordigers van betrokkenen in de regio, werd de analyse verdiept en
samengevat en de visie opgesteld en vastgesteld in de Initiatiefgroep en
Visiegroep. Daarna werden de doelstellingen gewikt en gewogen en tenslotte
geformuleerd.
De Initiatiefgroep werd ter voorbereiding van de analyse, visie en doelstellingen
uitgebreid tot een Visiegroep waarin ook een aantal andere stakeholders uit de
regio deelnamen. De daaruit samengestelde ad hoc werkgroep Visie bereidde de
hoofdstukken 2 tot en met 6 voor.
In de periode oktober tot en met november 2012 werd het Werkplan 1.0
ontworpen en wel grotendeels door medewerkers, professionals en bestuurders
van de partijen in de regio. Dit is verwoord vanaf hoofdstuk 7. Dit proces werd per
oktober 2012 afgestemd in een regiegroep Werkplan 1.0, die voor de nadere
detailleringen 4 werkgroepen instelde om de gegevens te verzamelen, te
bespreken en aan de regiegroep aan te leveren.
In alle groepen hebben medewerkers, professionals en bestuurders van de
betreffende instellingen gezeten. In bijlage 8.1 zijn de namen opgenomen van de
deelnemers in de verschillende groepen binnen de projectstructuur in 2012.
De kwartiermakers zorgden vooral voor structurering, organisatie, planning en
control, secretariaat en de eindredactie van het regioplan met bijlagen.
De eerste maanden werd het secretariaat ondersteund door een stagiaire.
De tekst van het regioplan GoedLeven.NL is op 12 december 2012 vastgesteld in de
stuurgroep, in overleg met de regiegroep Regioplan 1.0.

1.2.4 E ER ST E T ER U GK O P P E LI N G I N D E A CH T E R BA N

In oktober en november 2012 zijn voor de respectievelijke achterbannen van de
leden in de stuurgroep bijeenkomsten georganiseerd. De kwartiermaker hield een
introductie over vooral de onderliggende analyse, visie en doelstellingen van dit
regioplan.
Zo werden in de laatste 3 maanden van 2012 over het regioplan in wording
plenaire bijeenkomsten gehouden in de kring van Nucleus, van de medische staf
huisartsen, voor de bestuurders en ambtenaren van de drie gemeenten, voor de
medische staf en voor de Raad van Bestuur van ZorgSaam, voor het Zeeuws-Vlaams
Zorg Overleg. Voor de leden van het Klaverblad werd januari 2013 gepland.

In de afgelopen periode is informatie verstrekt over het regioplan aan o.a.
belangstellenden uit de bancaire sector, het maatschappelijke werk, de eerstelijns
ondersteuningsstructuur Stichting Ros-Robuust Zeeland-Brabant-Limburg, het
Ministerie van VWS directies Curatieve Zorg en Langdurige Zorg, het Ministerie van
Binnenlandse Zaken, Directoraat-Generaal Wonen, Bouwen en Integratie, Directie
Woon- en Leefomgeving.

-12-

1.3 S AMENSTELLING EN STAT US REGIOPLAN

1.3.1 E I GE N V I SI E , EI G EN W E R K P LA N E N EI G EN T EK S T EN

De initiatiefnemers kozen voor een plan dat ze samen met de eigen medewerkers
opstelden. Dus geen regioplan en document dat enkel afkomstig is van een externe
adviseur. Daarom zijn bij het kwartiermaken zo veel mogelijk elementen voor dit
regioplan opgehaald bij en ingebracht door partijen in de regio. Om dat beter te
structureren heeft de initiatiefgroep zich uitgebreid tot een visiegroep waarin ook
andere stakeholders vertegenwoordigd waren. En voor het opstellen van het
werkplan is een regiegroep ingesteld. Naast de initiatiefnemers:
 Nucleus en Medische Staf Huisartsen
 ZorgSaam: Ziekenhuis, Thuiszorg, Verpleging en Verzorging, en
Ambulancezorg
 CZ Zorgverzekeraar en Zorgkantoor,
waren in de visiegroep én de regiegroep present:
 de vertegenwoordigers van de cliëntenorganisaties, verenigd in het
Klaverblad Zeeland,
 vertegenwoordiger uit de Verplegings- en Verzorgingssector,
 vertegenwoordiger van de 3 gemeenten, speciaal met het oog op taken
volgens de Wet maatschappelijke ondersteuning1 en de Wet publieke
gezondheid,
 vertegenwoordiger van de GGD Zeeland, met het oog op de publieke
gezondheid waaronder de preventie en de gezondheidsmonitoring,
 en uit de kringen van het Zeeuws-Vlaams Zorg Overleg ZVZO, om de
gehele verpleging en verzorging inclusief de langdurige care en de GGZ te
vertegenwoordigen.
Als het in het regioplan over gezondheidszorg gaat wordt ook de aansluiting met de
maatschappelijke ondersteuning en begeleiding bedoeld. Met ondersteuning en
begeleiding wordt zelfredzaamheid en sociaal functioneren van mensen hersteld of
bevorderd.
De initiatiefgroep heeft overwogen nog meer stakeholders uit te nodigen voor het
overleg medio 2012. Het gevolg zou zijn geweest dat de timing van het
gereedkomen van het regioplan opgehouden zou worden. Daar is niet voor
gekozen. De initiatiefgroep heeft wel het voornemen de overige partijen in
Zeeuws-Vlaanderen uit te nodigen voor de verdere uitwerking van dit plan, en
vond het raadzamer zelf eerst een voorstel te doen.
Door de nu gevolgde gefaseerde werkwijze van een analyse, visie, doelstellingen en
werkplan 1.0 is er alle mogelijkheid om zich aan te sluiten bij het uitwerken van
werkplan 1.0 naar werkplan 2.0. Werkplan 2.0 wordt begin 2013 aangepakt. Om de

1
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de maatschappelijke ondersteuning zoals in de Wet maatschappelijke
ondersteuning, WMO beschreven is. De daarin opgenomen prestatievelden betreffen: bevordering van sociale
samenhang en leefbaarheid op lokaal niveau; jeugdpreventie en opvoedingsondersteuning; informatie, advies en
cliëntondersteuning; ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers; bevordering van participatie en
zelfstandigheid van mensen met een beperking, mensen met psychische problemen en ouderen en het bieden van
voorzieningen voor deze groepen; maatschappelijke opvang; bevordering openbare geestelijke gezondheidszorg
en verslavingsbeleid

-13-

transitie naar werkplan 2.0 te maken wordt een intentieverklaring opgesteld. De
huidige partners van Initiatiefgroep en de Visiegroep/Regiegroep Werkplan worden
gevraagd deze intentieverklaring vóór 1 maart 2013 te ondertekenen. Andere
stakeholders worden gevraagd zich hierbij aan te sluiten en inbreng te leveren aan
werkplan 2.0.

1.3.2 D O E L V AN DE Z E R E GI O V I SI E

Deze Regiovisie:

 levert een analyse, visie en aanpak en aanzet voor het werkplan 1.0,

 roept op om zich hierbij aan te sluiten en met elkaar in gesprek te gaan,

 vraagt vervolgens een ieder om binnen het eigen domein maar ook buiten
het eigen domein de verbindingen op te zoeken, en

 roept op om samen constructieve bijdragen te leveren ter verdieping, en
een succesvolle uitvoering van de voornemens mogelijk te maken.

Daarbij is tempo één van de kritische succesfactoren aan het worden, zeker als de
sense of urgency door de lezer wordt gedeeld. Om die reden zal het werkplan 1.0
in de eerste maanden van 2013 verder uitgewerkt worden in een concreter
werkplan 2.0 gehoord de reacties van stakeholders en de bijdragen die men wenst
te leveren.

1.3.3 D I S C LAI M E R
In dit regioplanzijn de gedachten die geformuleerd zijn zeer beperkt voorzien van
voetnoten en bronvermeldingen. Uiteraard is er bewust maar ook onbewust
geleend van gedachten en visies van anderen.

Wij willen bij het “lenen en leren van de buren” recht doen aan ieders intellectuele
eigendomsrechten. Maar veel van die gedachten zijn tot stand gekomen met
publieke denkkracht of met gelden uit premies en belastingen. Ook kan het gaan
om eerder gepubliceerde teksten in openbare bronnen zonder auteursrechten
vermelding. Om die reden staat het een ieder vrij goede gedachten tot zich te
nemen en weer uit te dragen. Maar vooral die gedachten te verbinden in het eigen
denken en doen.

Indien men meent dat wij auteursrechten hebben geschonden, dan wel men zich
tekort gedaan voelt door citering zonder expliciete bronvermelding, kan
belanghebbende zich wenden tot de kwartiermakers of de programmaleider
werkplan 2.0. Het mailadres staat in het colofon van deze uitgave opgenomen.

De regio partijen, die aan dit regioplan hebben bijgedragen, hebben ook nagelaten
om alle voetangels en klemmen die de visie en het werkplan kent meteen te

-14-

benoemen. Er is vooral gezocht naar wat wel kan en niet meteen wat en waarom
het allemaal niet kan. Het idee is om vooral vanuit de sense of urgency én tegelijk
vanuit de kracht van de regio zelf, naar de toekomst te kijken. Soms onbegaanbaar
geachte paden wel succesvol te gaan volgen. Zien wat er kan en vooral moet
gebeuren in de zorg en vóórzorg en daar dan op acteren. Acteren zowel op de kant
van de vraag als op de kant van het aanbod. Acteren op het gebied van de
veiligheid en kwaliteit van die zorg. Acteren op het bereikbaar én beschikbaar
houden van de zorg. Goede ontwikkelingen en de kracht van Zeeuws-Vlaanderen
borgen en versterken het vermogen om bedreigende ontwikkelingen zoveel
mogelijk het hoofd te bieden.

1.3.4 O P R O E P A AN DE L E Z ER

Wij leden van de initiatief-, stuur-en regiegroep vinden het heel prettig als wij
reactie krijgen die onze voornemens verder dragen en schragen. Tijd voor heel veel
nader onderzoek, uitstel van de plannen in dit regioplan, of tijd kopen om weer een
ander plan te lanceren is er niet. Die tijd wordt ons niet gegeven gelet op de
bevolkingsontwikkeling én de ontwikkelingen in de gezondheidszorg binnen en
buiten de regio.

Natuurlijk willen wij in gesprek gaan om onze voornemens te verdiepen en
scherper te maken. Om die reden hebben wij werkplan 2.0 in het vooruitzicht
gesteld dat we begin 2013 met allen die zich betrokken voelen, verder zullen
uitwerken. Zij kunnen hun medewerking kenbaar maken door de
intentieverklaring, die bijlage 8.7 in deze publicatie is opgenomen, te ondertekenen
en in te sturen.

Dit regioplan heeft niets voor niets de ondertitel: Van denken naar doen. Maar het
gaat nu vooral om gewoon doen. De intentieverklaring is het voertuig om zich aan
te sluiten bij de beleidsvoornemens om samen tot een werkplan 2.0 te komen. Dat
is dan niet meer vrijblijvend.

-15-

-16-

2 V AN ANALYSE NAAR NOOD ZAAK GEZAMENLIJKE VISIE

In het algemeen is de gezondheidzorg in Zeeuws-Vlaanderen anno 2013 goed te
noemen. Her en der doet de bevolkingskrimp met de sterk ingezette vergrijzing en
ontgroening zich voor. Dat uit zich soms in het niet kunnen vervullen van vacatures.
Maar bij ongewijzigd beleid wordt de kwaliteit, de beschikbaarheid en de
bereikbaarheid naast de betaalbaarheid, sneller dan elders in Nederland, bedreigd.

Dat vraagt een goede analyse op
hoofdlijnen en het formuleren van
actiepunten om die bedreigingen te
weerstaan en het hoofd te bieden. Bij
het maken van die analyse hebben de
leden van de werkgroep visie zich
gerealiseerd dat er niet enkel vanuit de
bedreiging, die we onderkennen of
vrezen mee te gaan maken, gedacht en
gedaan moet worden. Wij hebben er
juist voor gezorgd dat we in de visie
naast de bedreigingen ook de kansen in
kaart brengen. De ontwikkelingen die zich autonoom voor doen willen wij
gebruiken om extra alert te reageren. Om daarmee te groeien naar een situatie
waarin de gezondheidswinst van de inwoners van Zeeuws-Vlaanderen verder
verbeterd en geborgd wordt.

De zogenaamde Top-krimp situatie die zich in Zeeuws-Vlaanderen voordoet naar
Nederlandse maatstaf willen we ook met een Top-kans tegemoet treden.

Eerder heeft de provincie Zeeland heeft onder de titel ‘Nieuw!Zeeland’ een brede
maatschappelijke dialoog georganiseerd waarin vooral inwoners de mogelijkheid is
geboden mee te praten over de gevolgen van de demografische ontwikkelingen.
Daarbij stond een drietal doelstellingen centraal:
1. zoveel mogelijk mensen in Zeeland informeren over de komende
veranderingen. Niet door alleen informatie te geven, maar vooral ook door
kennis te delen;
2. de bewustwording van alle betrokken van het aandienende vraagstuk;
3. op zoek gaan naar goede en innovatieve ideeën voor de toekomst van
Zeeland.

Daarna heeft de provincie onder de titel ‘Op pad’ geprobeerd bestaande reflexen
van bestuurders en bewoners te doorbreken. Vervolgens in te spelen op de
demografische veranderingen in Zeeland. Er zijn 3 reflexen benoemd die in ieder
geval doorbroken moesten worden:

Regioplan_GoedLeven.NL Van analyse naar noodzaak gezamenlijke visie
-17-

Reflex 1: bevolkingsgroei is een doel op zich om de kwaliteit van de
leefomgeving te vergroten.
 Nieuw uitgangspunt: Kwaliteit is het doel, bij alle sectoren en thema’s dient
een kwaliteitsslag gemaakt te worden.

Reflex 2: elke stad of dorp moet de concurrentie met haar buren aangaan om
zoveel mogelijk woon-werklocaties en voorzieningen binnen te halen om te
overleven.
 Nieuw uitgangspunt: samenwerking en afstemming is essentieel om op een
hoger schaalniveau voldoende kwaliteit te kunnen bieden.

Reflex 3: elke regio, stad of dorp moet zich versterken op de thema’s of
onderdelen waar ze minder op scoren.
 Nieuw uitgangspunt: Zorg voor een (gedeelde) visie met een streefbeeld dat
aansluit bij de sterke punten.

Dit regioplan is opgesteld indachtig de “nieuwe reflexen” die langzamerhand steeds
meer weerklank krijgen, ook binnen de gezondheids- en welzijnszorg in Zeeuws-
Vlaanderen.

2.1 W AAROM EEN REGIOPLAN VOOR Z EEUWS -V LAANDEREN

De beschikbaarheid, bereikbaarheid, betaalbaarheid en de kwaliteit van de
gezondheidzorg in de regio heeft in de komende 10-20 jaar alles te maken met de
leefbaarheid hier. We onderkennen de aspecten die van invloed zijn op die
leefbaarheid in de regio. Meteen hebben we uitgangspunten voor ons denken en
handelen geformuleerd:

1. Wij willen in de regio gezamenlijk maatregelen overdenken. Deze willen we
ook uitvoeren om een ongewenste situatie het hoofd te bieden. Vanuit die
dreiging willen we vooral naar de kansen kijken om het tij te keren.
2. Wij geloven in een sterk Zeeuws-Vlaanderen dat ook de komende
decennia, als meest noordelijk bourgondische gebied, dé economische
motor in het zuidwesten van Nederland kan blijven, waar het goed wonen,
werken, recreëren is; en waar de oude dag volop ruimte, kansen en
mogelijkheden biedt.
3. Wij willen ons in de maatschappelijke ondersteuning en gezondheidszorg
daarvoor ook inzetten. Dat vraagt wel wat van ons allen. De voorspelde en
uitgerekende ontwikkelingen door de krimp van de bevolking en alles wat
daar uit voortkomt, zijn de triggers. Maar als Zeeuws-Vlamingen laten wij
ons niet voor één gat vangen.

-18-

2.2 D E KRACHT VAN Z EEUWS -V LAANDEREN ALS BRON

De ontwikkelingen in de regio Zeeuws-Vlaanderen vanwege de demografische en
andere ontwikkelingen zouden aanleiding kunnen zijn voor pessimisme als het gaat
om de leefbaarheid in de toekomst. Als tegenhanger is het goed ook aandacht te
schenken aan de bron van de kracht van de regio in het verleden en het heden.
De Zeeuws-Vlaamse genen, wortels en identiteit zijn voldoende intrinsieke
brandstof en garanderen een co-creatief vermogen vooral met vertrouwen én
daadkracht om de toekomst tegemoet te gaan. Ook zij die van buiten de regio hier
zijn komen werken en wonen, hebben deze kenmerken versterkt en geschraagd.
Dat alles fundeert het gevoel om kansen, die zich nu aandienen, te pakken. Door
tijdig passende maatregelen te nemen kunnen wij problemen het hoofd bieden.
In die geest hebben onze voorouders, onder vaak moeilijkere omstandigheden, het
water gekeerd, het land vruchtbaar gemaakt, de industrie ontwikkeld. Zij hebben
ruimte voor vervoer en logistiek geschapen voor de rest van het achterland. Zij
hebben de gezondheidszorg kleinschalig op poten gezet. Dat is de laatste 20 jaar
doorontwikkeld tot wat het nu is. En niet onbelangrijk: zij hebben daarmee de basis
geschapen voor een mooie en dierbare woon-werken leefomgeving, waar het
goed vertoeven is.
Dat historische bron van ambitie en daadkracht biedt een stevig fundament voor
alle inwoners, het bedrijfsleven, de zorg, en de zorgprofessionals om onze trots en
kunde ook de komende tientallen jaren in te zetten voor de leefbaarheid in deze
regio.
Ons staat het adagium voor ogen om gezond geboren te worden, gezond op te
groeien en te blijven en daarvoor de basis te leggen voor een gezonde leefwijze en
een gezond bestaan.
Daarmee willen we zo lang als mogelijk gezond blijven en gezond oud worden.
Bij dat geestelijk en lichamelijk, zo valide mogelijk, oud worden willen we
uitdrukkelijk het respect voor het leven, de aanwezigheid en nabijheid van naasten,
mantelzorgers en van professionals in de zorg betrekken.
Dan kan ondersteuning, zorg, steun en troost, als die op een bepaald moment nodig
zijn, tot en met het moment van de onvermijdelijke dood, geleverd én genoten
worden.
Of anders gezegd: het is goed gezond leven, wonen en werken maar ook goed
ouder worden in Zeeuws-Vlaanderen. En als het niet meezit in het leven op het
terrein van gezondheid en validiteit dan is daar de nodige ondersteuning en zorg
beschikbaar.

2.3 A ANTAL INWONERS IN DE KOMENDE JAREN

Zeeuws-Vlaanderen heeft ca. 106.500 inwoners in 3 gemeenten. Er is een redelijk
gespreid niveau van gezondheidsvoorzieningen. Per jaar krimpt de bevolking netto
met 500 inwoners.

-19-

Door deze structurele bevolkingskrimp doen
zich nieuwe vraagstukken voor die een
aanpassing vragen van de inzet van
maatschappelijke ondersteuning en
gezondheidszorgvoorzieningen. Dat is nodig
om die voorzieningen bereikbaar,
beschikbaar en betaalbaar te houden. Maar
ook om volgens de state of the art te blijven
functioneren.

Dat is niet vanzelfsprekend als vragers,
aanbieders en financiers geen aanpassingen
plegen in die vraag, in dat aanbod en in die
financiering. Die aanpassingen gaan ook
over het meer verbinden van de zorg, vice
versa, met preventie, maatschappelijke
ondersteuning, aanverwante terreinen van
wonen, werken en welzijn om redenen die
hieronder worden uitgewerkt.

Veel gebieden in Nederland zullen de komende
10-20 jaar te maken hebben met een min of
meer ontgroenende en vergrijzende
bevolking.

Sterk stijgende zorgkosten zijn nu al gesprek
van de dag.

Het oplopend personeelstekort, zowel
vervangings- als uitbreidingsvraag, maar
ook een sterke toename van het aantal
inwoners met een stapeling van chronisch
zieken staat bij velen steeds meer op het
netvlies.

Een toename in langer leven, maar ook een
toename van langer leven met ziekte en
gebrek. Hoe gek het ook misschien klinkt:
een toename mede veroorzaakt door het
succes van die zorg.

2.4 D EMOGRAFIE IN S AMENHA NG MET SOCIAAL ECONO MISCHE GEV OLGEN

Bij het oplossen van de gevolgen van demografische veranderingen kan je wachten
tot de wal het schip keert. Maar wij kiezen daar niet voor. Wij willen, gegeven

-20-

ieders maatschappelijke en persoonlijke verantwoordelijkheid de handschoen
oppakken. Daarbij is het geboden om over eigen muren en schuttingen heen kijken.
Wij willen samen de oplossingen bespreken voor de gepresenteerde vraagstukken,
en zo goed als mogelijk is, daarover besluiten nemen en tot invoering overgaan.
Want de gevolgen zijn ingrijpend en treffen meer sectoren dan alleen de
gezondheidszorg. Het treft, zoals eerder gezegd, ook de leefbaarheid, de economie,
het onderwijs en het cultureel maatschappelijke leven.
In die situatie is felle onderlinge concurrentie in de zorg in de toch compacte
omgeving van Zeeuws-Vlaanderen niet de meest aangewezen en doelmatige weg.

Over een onderzoek naar de beleving van krimp door bewoners in Zeeuws-
Vlaanderen is openbaar verslag gedaan. In juli 2011 wijdde de auteur, Ingeborg Bot,
haar afstudeerscriptie bij de Universiteit van Utrecht daaraan. Zij heeft de bedoelde
samenhang met die bevolkingskrimp in Zeeuws-Vlaanderen kort samengevat in
kaart gebracht (zie volgende bladzijde). Het compacte schema in die publicatie
maakt het vraagstuk inzichtelijk.

Die samenhang der dingen is voldoende reden om samen te werken. Alle betrokken
zijn gewoonweg maatschappelijk gezien verplicht elkaar op te zoeken. En dan de
samenwerking aangaan ten behoeve van de houdbaarheid en beschikbaarheid van
voorzieningen in de eigen regio.

Daarom zijn velen bezig na te denken over, te zoeken naar, te anticiperen op
oplossingen voor de huidige en komende vraagstukken.
 Meer van hetzelfde als antwoord is echt niet genoeg om vraag en aanbod
vice versa effectief te kunnen accommoderen.
 Innovatie van en in de zorg wordt steeds vaker genoemd. Innovatie om
fundamentele veranderingen in het ondersteunings- en zorglandschap te
realiseren.

-21-

Die innovatie kan vorm en inhoud krijgen langs de weg van een of meer van de
volgende routes:
1. door paradigmashifts te bedenken en toe te passen,
2. door procesredesign te doordenken en in te voeren,
3. door antwoorden te zoeken en te geven op de vraag naar meer regie van
de zorgvrager over de eigen gezondheid en het eigen welzijn
4. en daarbij de eigen verantwoordelijkheid voor gezond gedrag,
zelfmanagement en ondersteuning centraal te stellen.
Daarnaast wordt vaak gesproken in de regio over:
5. de toepassing van nieuwe kosten- en arbeidstijdbesparende technologie,
producten en diensten.
Door stakeholders in de regio wordt verder gevraagd om:
6. het nog meer ontschotten van diverse voorzieningen binnen en buiten de
zorg,
7. en het doelmatiger inzetten van arbeid en geld, zodat het nog beter ten
goede komt aan de meest noodzakelijke zorg en ondersteuning.

-22-

3 B ESCHOUWING BEVOLKINGSKR IMP EN LEVENSVERWACH TING

3.1 A FGEGRENSD GEBIED

Zeeuws-Vlaanderen is geografisch en staatkundig een min of
meer door waterwegen en landsgrens omsloten en
afgegrensd gebied. Bedrijfseconomische optimalisatie of
verdere concentratie van kostbare
gezondheidsvoorzieningen zijn daarom minder gemakkelijk
te realiseren gelet op de relatief geringe bevolkingsomvang
enerzijds en de afstanden anderzijds.

3.2 B ESCHIKBAARHEID BASIS ZORGVOORZIEN INGEN

Behoud van zorgvoorzieningen in de regio, door middel van samenwerking, is van
groot belang vanwege de leefbaarheid van de regio voor de 106.500 inwoners naast
de vele vakantie- en seizoeninwoners en werkmigranten. Er is door de geografische
situatie minder schaal beschikbaar voor bedrijfsoptimalisatie gegeven het aantal
inwoners. Het is niet denkbeeldig dat op den duur bepaalde zorgvoorzieningen uit
de regio toch zullen gaan verdwijnen. Dat verdwijnen kan ingegeven worden door
financiële én kwaliteitsredenen, waardoor voorzieningen ineen schrompelen of ten
langen leste verdwijnen.

Het mogelijk verdwijnen van bepaalde woon-, welzijns- en zorgvoorzieningen tast
de rechtszekerheid en veiligheid van de zorgvrager in de regio aan. Voor een
doelmatige gezondheidsstructuur, waarbij vaak behoorlijke schaal nodig is, zullen,
om de voorziening te behouden, in onze regio toch andere oplossingen gezocht
moeten worden. Dat mag dan geen afbreuk doen aan doelmatigheid, effectiviteit
en kostenbeheersing in de zorg.
Aan de andere kant is het soms nodig bij complexere medische zaken in hogere
echelons van de zorg om second opinion of consultatie te vragen. Het meest ideale
is dat de zorgvrager na dit consult buiten de regio, weer gebruik maakt van de
voorzieningen in de eigen regio.
Met het oog op het in stand houden van de basisvoorzieningen voor de Zeeuws-
Vlaamse regio is Zorg nabij waar dat kan het beste uitgangspunt. Als
gerechtvaardigde eis van leefbaarheid en aantrekkingskracht van, voor en in deze
regio. Vrij shoppen buiten de regio, terwijl de voorzieningen in de regio aanwezig
zijn, kan de beschikbaarheid van de regionale voorzieningen ernstig aantasten.
Korte termijn visie en langere termijn garanties kunnen op gespannen voet staan.
Vrije keuze en solidariteit bij behoud van voorzieningen in de regio staan dus op
gespannen voet. In ieder geval moet het mogelijk zijn daar met elkaar het gesprek
over te voeren en de consequenties te doordenken.

Regioplan_GoedLeven.NL Beschouwing bevolkingskrimp en levensverwachting
-23-

3.3 S CHEVE POPULATIE OPBO UW EN BEROEPSBEVOLKI NG

De demografische ontwikkelingen in Zeeuws-Vlaanderen laten een toename zien in
de zogenaamde grijze druk. Op zich leidt dat in de aard van de definitie van grijze
druk tot een zogenaamde scheve populatie opbouw van de (beroeps)bevolking.

In de bijlagen is een zeer beperkt aantal demografische gegevens opgenomen. Voor
een uitvoerige beschrijving van de demografische ontwikkelingen wordt verwezen
naar publicaties van SCOOP, CBS, RIVM en de GGD Zeeland. Zij hebben veel cijfers
compact bijeengebracht en gepresenteerd en in kernboodschappen samengevat.
De meest recente publicatie is van medio 2012 in de regionale Volksgezondheid
Toekomst Verkenning van de GGD i.s.m. andere
organisaties.

Een bijkomend effect van de snellere vergrijzing van de
populatie is dat er minder(dan landelijk gemiddeld)
opgeleide professionals voor vervangingsvraag beschikbaar
komen in Zeeland respectievelijk in Zeeuws-Vlaanderen.
Zoals bekend behoort Zeeland tot de drie Europese regio’s
die de laagste werkeloosheid cijfers kent. Zeeland schrijft
ca. 3,6% en Nederland ca. 5,3% van de beroepsbevolking.
Het relatief groter tekort aan zorgwerkers binnen 10 jaar in
Zeeuws-Vlaanderen brengt bij ongewijzigd beleid de
continuïteit en beschikbaarheid van de zorgvoorzieningen
in gevaar.

3.4 L EVENSVERWACHTING , GEZONDE LEVENSJAREN EN ZIEKTELAST ii

Zowel de levensverwachting in Nederland als in Zeeland is de laatste jaren
spectaculair gestegen. We worden jaar in, jaar uit, steeds ouder.
Goed nieuws: Zeeuwen worden ouder dan het Nederlandse gemiddelde. Zeeuwse
mannen worden gemiddeld 78.9 jaar oud, vrouwen 83.1 jaar. In Nederland ligt dat
lager, 78.3 jaar voor mannen, 82.5
jaar voor vrouwen. In Zeeland wordt
men dus ouder dan gemiddeld in
Nederland.

In de regio zullen er meer ouderen
bij komen die langer leven. Uitdaging
zal zijn om iedereen zo gezond
mogelijk te houden en actief deel te
laten nemen aan de samenleving.

Minder goed nieuws: tot 2030
komen er 40% meer chronisch
zieken bij onder volwassenen. En

-24-

men schat dat dan 27%van de jongeren
minimaal één chronische ziekte zal hebben.

Hiernaast is aangegeven de verdeling van
het aantal verloren levensjaren (YLL in de
nevenstaande grafiek), het aantal
ziektejaarequivalenten (YLD) en het aantal
DALY'siii voor de 56 geselecteerde
aandoeningen over de zogenaamde ICD-
hoofdgroepen in 2007 (International
Classification of Diseases).
Ziekten kunnen aanleiding geven tot gebrek
of invaliditeit, soms minder gemakkelijk
meedoen aan de samenleving.
Ziekten en beperkingen veroorzaken dan in
een aantal gevallen ongezondheid en verlies
van kwaliteit van leven of het verlies van
het leven door overlijden aan of na die
ziekte.

Toch betekent dit niet dat iedereen met een
ziekte zich ongezond voelt. Zo voelt
driekwart van de Zeeuwse volwassenen met
een chronische aandoening zich toch
gezond. Belangrijker voor de kwaliteit van
leven is of iemand beperkt is of zich beperkt
voelt door de chronische ziekte; en of hij of
zij nog kan deelnemen aan de samenleving.
Dit geldt vooral voor ouderen.

Psychische aandoeningen geven de meeste
ziektelast. Deze psychische aandoeningen,
waaronder dementie en depressie, vormen
een grote bedreiging voor de
volksgezondheid. Niet zozeer omdat er veel
mensen aan sterven maar omdat deze
aandoeningen een groot negatief effect
hebben op de kwaliteit van leven.

Psychische klachten beginnen soms al op zeer jonge leeftijd. In Zeeland heeft 10%
van de 10-jarigen een indicatie voor psychische problematiek. Van de volwassenen
voelt 14% zich psychisch ongezond en 31% loopt een risico op het ontwikkelen van
een angststoornis of depressie.
Ten opzichte van Nederland heeft Zeeland een hogere sterfte aan hartfalen. Bij
sterfte aan hart- en vaatziekten, kanker en ziekten van de ademhalingswegen
scoort Zeeland positiever dan het Nederlandse gemiddelde.

-25-

Ook een aandachtspunt is het feit dat Zeeuwen ouder worden, maar dat de
levensjaren in goede ervaren gezondheid niet mee gestegen zijn. De ervaren
gezondheid is een subjectieve maat. Toch zegt het veel over hoe mensen hun
gezondheid beleven, want als men de eigen gezondheid als minder goed of slechter
ervaart dan kan dat invloed hebben op minder participeren, meer gebruik maken
van zorg of willen gebruiken.

In tegenstelling tot Nederland is in Zeeland de levensverwachting in ervaren goede
gezondheid (nog) niet toegenomen ten opzichte van 2001-2004. Zeeuwen worden
dus ouder, maar in de jaren die ze extra leven voelen ze zich niet zo gezond.
De ervaren belemmeringen zijn door SCOOP in kaart gebracht, zie nevenstaande
kaartiv.

De gezonde levensverwachting is het aantal levensjaren dat
iemand kan verwachten in goede gezondheid door te brengen.
Lengte en kwaliteit van het leven worden hierin gecombineerd.
Deze gezonde levensverwachting in Zeeland is vergelijkbaar
met Nederland. De levensverwachting in goede geestelijke
gezondheid is zowel in Nederland als in Zeeland met ruim 4
jaar toegenomen. De levensverwachting zonder lichamelijke
beperkingen is nagenoeg gelijk gebleven. In Zeeland leeft men
gemiddeld 10 jaar van de 81 jaar met lichamelijke beperkingen.
In Nederland is dit gemiddeld 11 van de 80 jaar.
Verklaringen hiervoor zijn niet zomaar te geven. Wel blijft het
belang van een gezonde leefstijl en een gezonde omgeving
onverminderd. Dit heeft de GGD in samenwerking met het
RIVM medio 2012 gepubliceerd in de regionale
Volksgezondheid Toekomst Verkenning v.

3.5 Z ORG PER CLIËNT IN TEN SIEVER ; EN WE WORDEN STEEDS OU DER

De demografische ontwikkelingen in de regio leiden, zoals al gezegd, tot een
scheve populatie opbouw (ontgroening en vergrijzing). Door de "verzilvering"
ontstaat er meer vraag naar complexere en intensiever zorg in de jaren
voorafgaande aan het einde van het leven. Wij nemen dit feit als uitgangspunt voor
het regioplan.
Deze vraag is dus groter dan in de rest van Zeeland en de rest van Nederland. Het
aantal zogenaamde vitaliteitsbelemmeringen in Zeeuws-Vlaanderen is t.o.v. de rest
van Zeelandvi het hoogste.
De extra, dubbele, vergrijzing en sterke toename van het volume aan
multimorbiditeit onder de oudste groep inwoners, onder afname van totaal
inwoners, is hiervoor in kaart gebracht. De zorgzwaarte per hoofd van de bevolking
in de regio stijgt meer dan gemiddeld t.o.v. Nederland.

De al relatieve hoge zorgdruk zal de komende jaren toenemen. Niet onbelangrijk
daarbij is om kennis te nemen van het gegeven dat er sprake is van een nog steeds
stijgende levensverwachting in Nederland en ook in Zeeuws-Vlaanderen. De

-26-

maximale levensverwachting is nog niet bereikt. Eerdere voorspellingen blijken nu
al ingehaald te zijn, aldus de GGD. Die berekeningen toonden een gestage toename
van de levensverwachting tot 80 jaar voor mannen en 84 jaar voor vrouwen in
2025.
De daadwerkelijke levensverwachting was in 2009 al bijna een half jaar hoger dan
eerder voorspeld. Niets wijst erop dat de levensduur binnenkort zal stabiliseren en
niet meer toeneemt in de komende jaren. De levensverwachting in Nederland zal
zich ontwikkelen volgens een optimaal scenario met een zogenaamde best practice
life expectancy. Per kalenderjaar komt er dan 0,2 jaar aan gemiddelde
levensverwachting bij.
Als deze voorspelling uitkomt, zal bijvoorbeeld de helft van de meisjes die sinds
2000 in welvarende landen geboren haar of zijn 100e verjaardag vieren. Het aantal
werkenden t.o.v. van het aantal jongeren tot 18 jaar en het aantal
gepensioneerden zal alleen al om die reden afnemen, los van de daadwerkelijke
leeftijd dat mensen met pensioen gaan.

3.6 M OEILIJK TE VERVULLEN VACATURES IN ZORG

Naast de relatief excentrische ligging van de regio, heeft de steeds schevere
populatieopbouw een lagere trekkracht in en op de rest van Nederland. Daarnaast
kenmerkt de regio dat het een minder breed geschakeerd aanbod aan arbeid heeft.
Daardoor wordt het gevaar, bij ongewijzigd beleid, met de dag groter dat de
continuïteit van zorg verloren gaat vanwege niet in te vullen vacatures.
Aan de andere kant is de regio het meest noordelijke Vlaanderen van de InterReg
en biedt de ligging kansen voor grenswerkers en grensbewoners. Bestaande
staatkundige regelingen, fiscale systemen en sociale verzekeringssystemen
bemoeilijken onnodig de zorg en het werk over de grens in beide richtingen van de
grens. Dit al jaren geconstateerde probleem wordt niet opgelost door het enkel te
benoemen. We moeten een korte scan maken wat wel en niet oplosbaar is op
korte termijn en dan naar die gegevenheden handelen.

De minister van Binnenlandse Zaken heeft in de zomer van 2012 een convenantvii
met de provincie Zeeland ondertekend met als titel Koersvast voor Zeeland. De
afspraken in het convenant spitsen zich toe op de regio Zeeuws-Vlaanderen, waar
demografische veranderingen als bevolkingsdaling, vergrijzing en ontgroening het
meest aan de orde zijn. De afspraken bevatten ook een twintigtal activiteiten om
samen te ondernemen. In het kader van afstemming van vraag en aanbod op de
arbeidsmarkt in Zeeuws-Vlaanderen en de rest van Zeeland zal een onderwijs-
arbeidsmarkt monitor worden uitgevoerd. Dit staat gepland voor begin 2013.
viii
Specifiek wordt de vraag naar werkers in geheel Zeeland inclusief de
gezondheidszorg in de komende jaren verdiept en in kaart gebracht. Vraag en
aanbod worden per sector werkgelegenheid en qua competenties/niveau opnieuw
naast elkaar gelegd.

Beleid moet er vervolgens voor zorgdragen dat er een adequatere match tussen
vraag en aanbod ontstaat. Desondanks is het niet te verwachten dat de vraag naar
personeel in de zorg alsnog goed gematched wordt met het beschikbare aanbod.

-27-

Regioplan_GoedLeven.NL
-28-

4 V AN NOODZAAK TOT IJKPUNTEN

4.1 U RGENTIE

De urgentie van een veranderagenda voor zorg en maatschappelijke ondersteuning
volgt uit de bovenstaande analyse op hoofdlijnen:
a. De demografische ontwikkelingen leiden tot een toenemende vraag.
b. Een achterblijvend aanbod om de vervangingsvraag in de zorg te
accommoderen is en wordt verder nijpend.
c. Daardoor kunnen wij het juiste aanbod op de vraag niet meer
accommoderen.
d. De continuïteit en beschikbaarheid van de zorg en een deel van de
economie in de regio komt daardoor ook in gevaar.
e. Deze spanning moet verminderd of liefst opgelost worden door NU actief
de maatschappelijke ondersteuning en zorg te convergeren op de nieuwe
vraag vice versa.
f. Maar ook de nieuwe vraag moeten we samen convergeren, samenkomen,
op de afnemende mogelijkheden in het volume van het aanbod.
g. De oplossing van opdoemende vraagstukken ligt in handen van de
toekomstige zorggebruikers, huidige beleidsmakers, aanbieders en
financiers van zorg.

4.2 S AMEN ACCOMMODEREN VA N VRAAG EN AANBOD

Op basis van de beschreven urgentie komen wij bij de toekomstige vraag naar, en
aanbod aan, voorzieningen. Er komen steeds meer ouderen en minder jongeren. Er
komt een zware taak voor ons allen in de regio willen we de vraag met het aanbod
kunnen accommoderen; de roep om gestuurd verandermanagement dat door
partijen in de regio samen gedaan wordt, komt steeds meer naar boven. Dus
niemand kan en mag zich hier aan onttrekken willen we de regio veilig, mooi en
economisch, sociaal en maatschappelijk leefbaar houden.

Meer van hetzelfde is in de typisch Zeeuws-Vlaamse situatie geen oplossing voor
de genoemde vraagstukken en bedreigingen. Expliciet voelen we het als onze
opdracht om te zoeken naar andere werkwijzen, verbindingen en logistiek in de
zorg. Daarbij mag de nabijheid van de zorg in sociaal en emotioneel opzicht niet uit
het oog verloren worden; daar moeten we samen voor waken als we uitgaan van
de gerechtvaardigde wensen van de cliënten.

Wij moeten zoeken naar relevante mogelijkheden van nieuwe medisch-
technologische inzichten en werkwijzen in de zorg in Zeeuws-Vlaanderen. Wij
zullen de ondersteuning en zorg beschikbaar moeten houden en hebben, voor allen
die terecht om onze zorg en verzorging en ondersteuning vragen. Het is niet
wenselijk om zich enkel te specialiseren op niches van die zorg.

Regioplan_GoedLeven.NL Van noodzaak tot ijkpunten
-29-

Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022

Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (6)

Ähnlich wie Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022

Ähnlich wie Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022 (20)

Mehr von Arend Roos

Mehr von Arend Roos (14)

Regioplan van zeeuws vlaanderen gezondleven nl 2012 2022