2. A PETANCA
Este deporte leva practicándose desde fai máis de 20 séculos e hoxe en día, a súa
popularidade asentouse nos cinco continentes.
Este xogo consiste en colocar o maior número de bólas preto dun boliche e conta coa
vantaxe de que pode practicarse case en calquera superficie de area.
Aínda que se trata dun deporte que se xoga por diversión, tamén existen diversas
competicións oficiais.
Nos seus inicios, comezaron a utilizarse pedras. Máis tarde, fabricáronse bólas de
madeira de boj claveteadas con centos de tachuelas e as modernas son de aceiro ou
bronce. Cada unha delas leva un debuxo que a diferenza das demais.
A bóla pequena, boliche, á que teñen que achegarse os xogadores é de madeira,
pode estar pintada dalgunha cor.
AS BÓLAS
As bólas miden 7 a 8 cm de diámetro. Peso: de 625 a 800gr
O boliche 2,5 a 3,5 cm
O LANZAMENTO
Preparación: pulso virando, corpo flexionado e brazo estirado.
O REGULAMENTO
Un dos adversarios, elixido mediante un sorteo, selecciona o punto de partida, un
círculo de 35-50 cm de diámetro desde onde se lanzará o boliche e arroxarán as
bólas. O boliche debe alcanzar unha distancia de 6 a 10 metros.
Normas xerais
Lánzanse as bólas a un boliche desde unha posición fixa. Hai partidas individuais, de
parellas e triplas. Cada participante xoga tres ou catro bólas en individuais, tres en
parellas e dúas en tripletes. Os xogadores tornáranse no lanzamento desde o círculo,
do que non poderán saír para tirar.
As bólas pódense enviar tanto voando como rodando polo chan. Hai dúas maneiras
de lanzalas: unha tirar a bóla con coidado, tratando de achegarse o máximo posible
ao boliche e outra é lanzar a bóla con certa forza para golpear a contraria e apartala.
Como se xogan as bólas
Unha vez lanzadas tódalas bólas, as dun xogador ou un equipo que estean máis cerca
do boliche que as contrarias gañan un punto. Mídese a distancia entre as bólas e o
boliche cunha variña metálica (baguette), podendo apartar os obstáculos, e vence
quen primeiro some 13 puntos.
3.
4. A RA
Ficha Técnica
Xogo: Individual, podendo nalgún momento xogarse por equipos, sendo estes
de dous xogadores.
Lugar de orixe: Este xogo é moi antigo; exipcios, gregos e romanos xa
xogaban a algunhas variedades do xogo da ra, denominado xogo do Tonel.
Desenvolvemento do xogo
A mesa de ra componse de: ra, muíño, dúas pontes e cinco buracos. Cada un
ten unha puntuación asignada.
Cada xogador lanzará dez petacos ou discos por partida, xogaranse a dez
tiradas.,Gañará o xogo aquel que ao cabo dos 10 lanzamentos obteña maior
puntuación.
Regulamento. Elementos de xogo
- 10 fichas ou discos de ferro (PETANCOS).
- Dimensións da Mesa son: altura de 80 a 90 cm, longo e ancho: 50 X 50 cm.
- A pista de xogo debe ter unha área lonxitudinal de 7 m por 2 de ancho.
- As dimensións e peso dos Petancos son: círculos de 38 mm. 7 mm. de grosor
e sobre 60 gramos de masa.
Forma de xogo
- Dentro de cada equipo, a orde de tirada será seguido un detrás doutro.
- Se un Petanco lanzado por un xogador queda na boca da ra, muíño, etc., o
tanto non será válido ate non introducilo o mesmo xogador con axuda
doutro Petanco.
Orde de tiradas.
- Durante o desenvolvemento da partida poderá alterarse a orde de tirada
entre os compoñentes dun mesmo equipo, sempre que ao final da mesma
todos lancen o mesmo número de fichas.
Puntuación.
- RA 50 puntos.
- MUÍÑO 25 puntos
- PONTE 10 puntos
- RESTO DE BURACOS 5 puntos
5.
6. O PANO
MATERIAL QUE SE NECESITA. 1 pano.
DESENVOLVEMENTO. Mínimo de 6 persoas e a nai. A nai colócase no centro co
pano e os demais divídense en dous grupos. Colócanse un numero comprendido
entre os que acordasen. Daquela a nai di un numero e o que teña ese numero,
sae correndo a por o pano. O que o colla e volva ao seu sitio gaña, o outro queda
eliminado.
AS CANICAS
MATERIAL. Bólas
ESPAZO. Se é posible terra dura cun buraco (gua).
EXPLICACIÓN DO XOGO. Establécese unha orde de tirada. Lánzanse as canicas
desde a liña marcada para iniciar o xogo. Empézase a tirar coa posición
característica das mans, podendo avanzar sempre que se desexe un palmo. Os
xogadores tratarán de achegarse ou golpear ás bólas dos demais. Se lanza sobre
unha bóla, de maneira que impacta sobre ela, teremos outro lanzamento ao gua.
Se mete a bóla no gua quedará coa bóla que golpeou. Poden seguir xogando
lanzando desde a liña inicial.
VARIANTES
Existen infinidade de variantes por exemplo: as bólas apostadas nun círculo e os
xogadores por quenda deben ir lanzando a súa boliche de maneira que cada
canica que saquen quédanlla.
7. BOLOS CELTAS
ANTECEDENTES
O Xogo de Bolos Celta é un deporte totalmente autóctono, que se practica en
toda a franxa sur da Comunidade Galega.
A súa orixe provén do pobo celta e foi introducido na península ibérica, pola
costa norte. Polo tanto este deporte, tamén, practícase nalgúns núcleos de
poboación do País Vasco, Cantabria, Comunidade Asturiana, e con gran
intensidade na Comunidade Galega. As modalidades de bolos son distintas en
cada lugar ou comunidade, así por exemplo na Comunidade Galega os bolos e
bólas teñen un determinado tamaño e forma que os diferenza das demais
comunidades, pero no fondo todos eles teñen algo en común, trátase de lanzar
co impulso unha bóla, aos bolos a unha distancia determinada.
Dentro da propia Comunidade Galega existen, tamén, distintas modalidades de
Bolos Celtas. Entre as zonas onde practícase os Bolos Celtas destacar Santa
Eugenia de Ribeira (A Coruña) así como algúns núcleos de Lugo ( Ribeira
Sacra...) e Ourense (Viana do Bolo, O Bolo, A Veiga...), pero en onde practícase
con maior intensidade é no Val Miñor (Baiona, Gondomar e Nigrán).
ÁREA DE XOGO, NORMAS E MATERIAIS
O esencial do Xogo dos Bolos Celta son: os bolos e as bólas.
Os bolos teñen forma de cono cunha altura de 13 centímetros e un canto na súa
base de 5 centímetros; a bóla é totalmente redonda cun diámetro que oscila
entre os 13 e 15 centímetros.
O material empregado para a confección de bolos e bólas é de madeira de buxo
Dispútanse en tres modalidades: por equipos de tres xogadores, por parellas e
individualmente.
Este deporte practícase nun campo de terra dunhas dimensións de 30 metros de
longo e un ancho de 20 metros. No mesmo se coloca unha lousa de pedra na que
se arman 18 bolos en ringleira, equidistantes entre si e case pegados. A unha
distancia duns 6 metros colócase outra pedra ou base desde onde a xogador
lanza polo aire (non a ras de chan) a bóla contra os bolos, a fin de lanzalos ata
unha distancia de 21 metros.
Cada xogador dispón de 3 quendas ou boladas para lanzar, nunca de maneira
consecutiva. A xogada complétase co lanzamento desde os 21 metros a ras de
chan outra vez contra os bolos. Cada bolo caído puntúa 1 punto, os que
traspasen a liña de 21 metros puntúan 10 puntos, gaña o equipo ou xogador que
máis bolos contabiliza.
8. SOGA-TIRA
Deporte común a outras culturas, tamén coñecido como Tracción á corda.
MATERIAL. Unha soga e un pano.
ESPACIO. Terra dura.
EXPLICACIÓN DO XOGO. Para xogar fanse dúas equipas do mesmo número de
xogadores/as.
Trázanse 3 liñas no chan; unha central e as outras dúas á mesma distancia.
Márcase cun pano o centro da corda. Sitúanse as equipas a ambos lados da
corda deixando o pano aliñado coa raia central pintada no chan e cando o/a xuíz/
a indican, turrarán da corda ata que o pano pase a raia situada máis preto da
súa equipa.
A COMBA
O procedemento é moi simple: Sorteábase, por calquera dos procedementos
existentes, e as dúas que perdían situábanse nos extremos dunha corda e daban.
A corda trazaba unha elipse que tocaba o chan lixeiramente nun movemento
rítmico, e mentres unha ou máis nenas entraban e saltaban evitando que a corda
as golpease. Mentres saltaban cantaban cancións como estas:
Al cocherito, leré
me dijo anoche, leré
que si quería, leré
montar en coche, leré
y yo le dije, leré
con gran salero, leré
no quiero coche, leré
Al pasar la barca me dijo el barquero
las niñas bonitas no pagan dinero.
Al volver la barca me volvió a decir
las niñas bonitas no pagan aquí.
Yo no soy bonita, ni lo quiero ser
las niñas bonitas se echan a perder.
Como soy tan fea yo lo pagaré,
arriba la barca de Santa Isabel
9. OS ZANCOS
Obxectivos: Desenvolvemento do control corporal e o equilibrio dinámico.
Material: Dous zancos.
Organización: É un xogo individual.
Desenvolvemento: Cada neno/a cos seus zancos camiña libremente
procurando gardar o equilibrio para non caerse. Pódese marcar unha meta ou
facer un circuíto.
Final: Gaña o que consiga aguantar máis tempo sobre os zancos ou chegue
primeiro á meta marcada.
AS CATRO ESQUINAS
NÚMERO DE PARTICIPANTES: No xogo interveñen cinco xogadoras ou
xogadores.
ONDE SE XOGABA: No exterior.
OBXECTOS QUE SE UTILIZAN: Non precisa ningún material, pero si delimitar o
campo de xogo, no que se deben sinalar catro esquinas formando un cadrado.
REGRAS DO XOGO: Un dos participantes queda no centro do catro esquinas
designadas, mentres o resto ocupa unha esquina cada un. En lugar de esquinas
pódense utilizar árbores, farois, ou simples pedras para delimitar o campo de
xogo. Á orde dun ou de todos os participantes, intercámbianse as esquinas, moi
rapidamente, para tentar así que quen se atopa no centro non consiga quitar a
esquina a ninguén. Se o consegue, pasa ao centro o participante que se quedou
sen ela.
VARIANTES: Pódese aumentar o número de participantes aumentando o
número de esquinas ou facendo grupos.
10. CARREIRAS DE CHAPAS
Marcar un circuíto duns 15 cm de ancho, na terra ou o cemento (con xiz). Pode
ter moitas curvas, estreitamentos, obstáculos, zonas prohibidas... Tírase por
quenda empuxando a chapa co dedo corazón. Se se sae da pista vólvese a pór
onde estaba e pasa quenda.
A RAYUELA
Debúxase a figura no chan cun palo ou xiz. Debe caber ben o pé dentro de cada
cadrado. Ao que lle toca, lanza unha pedra pequena cara ao primeiro cadrado. A
pata colla irá saltando de casa en casa, salvando a que ten a pedra, e apoiando
cando haxa dúas casas xuntas un pé en cada unha delas (o descanso). No último
cadrado dá a volta e regresa do mesmo xeito, recollendo a pedra, ou sacándoa
dunha patada co pé de apoio (segundo versión). Así sucesivamente até
completar todas as casas.
Se a pedra, ao lanzala, ou o xogador cando salta, sáense do cadrado ou pisan
raia pérdese a quenda. Tamén si se toca o chan co outro pé cando se está pata
colla. Ao recuperar a quenda séguese por onde nos quedamos.
Hai moitas variantes deste xogo. En xeral nas casas dobres e na última pódese
descansar. Aquí tes algunhas:
