4. MULTIFACTORIËLE kenmerken

10. Additieve polygenie Andere voorbeelden

11. Normaal Hoogbegaafd Leerproblemen Verstandelijke handicap Intelligentie

15. Tweelingstudies

16. Multifactoriële aandoeningen worden bepaald door Congenitale aspecten Omgeving sfactoren

17. Spina bifida

28. Figure 1 . Anencéphalomyélie: a-vue antérieure; b-vue postérieure. Spécimen du Musée Dupuytren daté de 1897 Figure 2 . Schéma embryologique de l’évolution du tube neural

31. Tweezijdige onvolledige lipspleet Enkelzijdige onvolledige lipspleet Eenzijdige lip-, kaak- en verhemeltespleet

32. Multifactoriële overerving Interactie tussen vele genetische en omgevingsinvloeden

33. Multifactoriële kenmerken / aandoeningen - - - - - - - gen 1 gen 2 gen 5 gen 4 gen 3 gen 6 Pers 1 Pers 2 Pers 3 Pers 4 Drempel Omgevingsfactoren Individuele variatie en contributie tot kenmerk CME

34. Mutatie en omgevingsfactoren

46. Multi-problem gezinnen

48. Systematisch etiologisch onderzoek Bij kinderen uit het bijzonder onderwijs Type 1 en 2

49. 244 kinderen uit 196 families 196 index personen 48 brussen 1 196 48

50. 0 5 10 15 20 25 >86 81-85 76-80 71-75 66-70 61-65 56-60 51-55 46-50 41-45 < 40 INTELLIGENTIE versus SEX IQ >86 81-85 76-80 71-75 66-70 61-65 56-60 51-55 46-50 41-45 < 40 N 196 INDEX kinderen : 128 jongens (65%) 68 meisjes (35%) Normal borderline licht matig ernstig 2% 15% 46% 27% 10%

51. ? Chromosomale 15% (29) Monogenetisch 3.5% (7) Verworven 2.5% (5) Ongekend 79% (155)

52. Chromosomale : 29 (15%) * trisomie 21 (14) * Andere chromosomale: (9) - 2 x 47,XXY - 5q+ - del8p * - triploïdie mozaiek * - ring chromosoom 16 - 2 x niet gebalanseerde translocation ** - triplicatie 10q * microdeletion S . (6) - 5 Velocardiofacial S **** - 1 Smith-Magenis S. *

54. VERWORVEN (5 = 2.5%) * 2 FAS (fetal alcohol syndrome) - faciale dysmorfie - familiale anamnese * 2 peripartal e - zuurstoftekort * 1 posttraumatisch - battered child syndrome

55. ONGEKEND 155 (79%) 1. FAMILIALE ANAMNESE ? familiaAl = minstens 1 eerste of tweede graadsverwante met een mentale retardatie van ongekende oorsprong 2. DYSMOFIE ? = 1 majeure malform. + 3 mineure afwijkingen of minstens 5 mineure kenmerken

56. FAMIL. NEGATIEF FAMILIAL DYSMORFIE 30 14 23 6 NORMAAL 28 83 phenotype 3 4 ONGEKEND (gekende genetische diagnose)

57. FAMIL. NEGATIEF FAMILIAAL + DYSMOR. - 14 Trisomie 21 - 4 andere chromos. - 4 VCFS - 1 Smith Magenis + 30 ongekende Normaal Phenotype

58. FAMIL. NEGATIEF FAMILIAAL + DYSMOR. - 2 transloc - KBG S - Noonan - Greig CPS - 1 XLMR + 14 ongekende Normaal Phenotype

59. FAMIL. NEGATIEF FAMILIAAL + DYSMOR. Normaal - 1 47,XXY Phenotype - 1 VCFS (4) - Ps hypopara (4) + 28 ongekende

60. FAMIL. NEGATIEF FAMILIAAL + DYSMOR. Normaal - 5q+ (4) Phenotype - Steinert - 1 XLMR - 1 47,XXY + 83 ongekende

62. N° kinderen met IQ % etiologische diagnose INTELLIGENTIE 0 10 20 30 40 50 IQ >86 81-85 76-80 71-75 66-70 61-65 56-60 51-55 46-50 41-45 < 40 Normaal borderline licht ernstig diep

63. HOOFDONTREK ( n = 179 zonder Down S) 0 5 10 15 20 25 ¨% aantal kinderen expected <p3 p3/10 p10/25 p25/50 p50/75 p75/90 p90/97 >p97 N=21 20 16 25 29 25 23 20 %

64. % etiological diagnosis (genetic and acquired) according to head circumference 0 5 10 15 20 25 30 <p3 p3/10 p10/25 p25/50 p50/75 p75/90 p90/97 >p97 N=21 20 16 25 29 25 23 20 Mean% %

65. 0 5 10 15 20 25 boys girls normal Head circumference distribution <p3 p3/10 p10/25 p25/50 p50/75 p75/90 p90/97 >p97 N=21 20 16 25 29 25 23 20 % No difference in head circumference between boys and girls

66. 45 50 55 60 65 70 Mean IQ <p3 p3/10 p10/25 p25/50 p50/75 p75/90 p90/97 >p97 N=21 20 16 25 29 25 23 20 INTELLIGENCE AND HEADCIRCUMFERENCE

67. 0 5 10 15 20 25 Known diagnosis (genetic and acquired (n=27) Unknowns (n = 152) HEAD CIRCUMFERENCE & ETIOLOGICAL DIAGNOSIS <p3 p3/10 p10/25 p25/50 p50/75 p75/90 p90/97 >p97

69. 66 D- / F+ 57 D- / F- 51 D+ / F+ 55 D+ / F- 59 Verworv 53 Genetisc Mean IQ

70. 0 20 40 60 80 100 Gen Verw. F-D- F-D+ F+D- F+D+ Totaal aantal Aantal MP-gezinnen Diagnostische categorie Multi-problem gezinnen in relatie tot diagnoses

74. “ Van een verworven oorzaak, staan je oren niet te laag ingeplant!”

76. PRIMAIRE OF ESSENTIELE MICROCEFALIE

77. Dysmorfie

80. Preaxiale polydactylie Lipspleet Majeure kenmerken Aangeboren hartafwijkingen

81. Clinodactylie Hypotelorisme Upsweep Webbing Mineure kenmerken