2. Psikologet pohojne se situata e femijeve te verber eshte me pak
tragjike se ajo e femijeve “qe nuk degjojne”.
Shembujt tregojne se te verberit e gezojne jeten duke
perjetuar kenaqesi te shumta shpirterore
1oo vjet me pare ,Maurice ,themeluesi i shoqates se te
verberve “Valentin Hauy “ lutej “Jepini te verberve
pune dhe jo lemoshe “
Puna,veprimtaria e tyre ne procese te ndryshme
prodhuese e krijuese eshte rruga e vetme per
humanizimin ,riaftesine e tyre,integrimin ne
shoqeri,pavaresine materiale e morale,ekuilibrin
psikologjik
3. Nuk rekomandohen pune ku ka :
1.Zhurme
2.Temperatura te larta
3.Pune qe ndikojen ne trashjen e
gishtave
4.Pune ne ambjente me lende toksike
5.Pune qe kerkon levizjen e zhvendosje
te vemendjes
4. Profesionet efikase :
1.Tapicier
2.Perpunues ne sektorin e letres
3.Akordues pianosh
4.Radiofonist
5.Masazhator
6.Montues celesash elektronik
7.Mjeles lopesh
Kohet e fundit jane bere me te
shpeshta profesionet intelektuale
5. Per ta nxjerre te verberit nga izolimi
duhet ti sigurojme :
pavaresi fizike
lirshmeri ne levizje
Pa keto elemente nuk do ishte
i afte as per punet me te thjeshta
Per tu dalluar mban nje shkop te bardhe ne
dore e cila ndihmon dhe nerritjen e rrezes
se veprimit
6. Studimet tradicionale në botë në fushën e
tifopsikologjisë
Dëmtimi I shikimit dhe pasojat e tij
Bazat e rehabilitmit të shikimit dhe arsimini
Vlerësimi I shikimit dhe I probleme te tij
Vlerësimi I shikimit të kufizuar dhe ndërhyrja
Dinamikat psikologjike dhe sociale të dëmtimit të shikimit
Dëmtimi I shikimit dhe lidhja e tij me dëmtime të tjera
Vlerësimi I të mësuarit të fëmijëve me probleme shikimi
7. Vëshitrësitë në të parë
1. Miopia (vështrimi I shkurtër)
2. Hipermetropia (vështrimi I gjatë)
3. Astigmatisma
4. Strabisma (Vështrim I vëngërt)
5. Verbëria e ngjyrave
6. Nistagmus
8. Miopia
1. Shohin me lehtësi objektet që janë pranë tyre dhe me vështirësi
ato që ndodhen larg tyre.
2. Energjia që shfaqet në vëmendjen e tyre është e drejtuar drejt
brendësisë ,në drejtimin nga jashtë brenda.
3. Këta individë kanë nevojë të madhe për privatësi .
4. E orjentojnë energjinë e tyre psikike jashtë nëse shprehin
dëshurë të firtë të bëhen të dukshëm dhe nqs besojnë se kjo gjë
është e sigurtë
9. Hipermetropia
Shohin objektin që ndodhet më larg
më lehtë sesa atë që ndodhet më
afër.
Janë të fokusuar më tepër në atë që
ndodh jashtë sesa brenda objektit.
Këta persona e kanë tepër të
vështirë të hyjë brenda vetes duke
qënë se janë të orientuar së jashtmi.
Janë të interesuar për jetën e të
tjerëve dhe janë pak të prirur për
jetën vetjake
10. Astigmatisma
Përthyerje jo e rregullt e korneas.
Vështrimi është I shpërqëndruar dhe objektet shihen duke rretulluar
kokën për të gjetur këndin më të mirë për observim.
Përdorimi I lenteve të sakta korrigjuese I ndihmon në korigjimin e
kësaj tendence kur është e nevojshme.
11. Strabisma(vëzhgimi i vëngërt)
Nuk është vazhdimisht I dukshëm por shfaqet atëherë kur
fëmija lodhet ,ose bëhet I dukshëm në distanca të caktuara
gjatë punës ku sytë alternohen me njëri tjetrin
Një fëmijë mund të jete monokular por mund ta kompesojë
këtë defekt për një zonë të kufizuar të të parit duke shtuar
lëvizjet e kokës.
12. Verbëria e ngjyrave
Ndodh në një minoritet të popullatës dhe është më e përhapur
tek djemtë sesa tek vajzat.
Verbëria totale ndaj ngjyrave (të shohësh botën bardh e zi )
është shumë më pak e përhapur sesa verbëria e ngjyrave
13. Nistagmus
Mjegullim i detajeve dhe ngjyrave në
distanca të largëta
Sytë oshilojnë
Shumë faktorë ndikojnë në aspektin e
të parit por implikimet praktike variojnë
gjerësisht dhe mesa duket paraqesin
anomali.
1. Efekti tunel
14. Nxenesit me probleme te
shikimit ne klasa. Ҫfare mund
te bejne mesuesit?
1. Kush duhet te mbaje syze? Mesuesit duhet te dine kush
duhet te mbaje syze, si dhe te dine kur dhe pse ato jane
vene.
2. Jepu me shume kohe per te mbaruar nje detyre. Femijet
qe kane probleme me te paret kane nevoje per me teper
kohe se moshataret e tyre per te kryer detyra.
3. Kontrollo kushtet e ndricimit. Nje ndricim i mire eshte
mese i nevojshem per nje perdorim efikas te kapacitetit
te te parit.
15. 4. Familjarizohuni me perdorimin e ndihmes optike.
Perdorimi I thjerrezave me cilesi te mire optike mund
te ndihmoje disa por jot e gjithe. Perdorimi I nje
projektori zmadhues mund te jete nje mundesi
shume e mire.
5. Zgjidhni librat me kujdes. Ne librat shkollore dhe ne
librat per lexim detaje si cilesia e mire e printimit dhe
cilesia e letres, hapesira te mjaftueshme mes fjaleve
dhe nje kontrast te mire.
6. Perdorimi I nje kasete magnetofoni eshte shume e
dobishme
16. Burimet e ndihmes
Prinderit- Lidhjet shtepi-shkolle jane me
rendesi jetike.
Okulisti- Raportet e tyre tregojne
shkallen e veshtiresise se te parit.
17. Edhe i verbëri mund të orientohet si njeri normal.
Defektologjia- Shkenca që merret me parandalimin,
rikuperimin dhe përmirësimin e jetës së personave që
paraqesin mangësi të natyrave të ndryshme.
Nën degët: sudologjia, logopedia, tiflologjia etj.
Ajo që deri dje shihej e zymtë, nuk është më e tillë.
Edhe pse me disa vështirësi këta persona bëjnë një jetë
normale, duke kontribuar si gjithë të tjerët.
18. Veçorit dhe pasojat negative të verbimit dhe shikimit të
pjesshëm nuk shfaqen tek kushdo në të njëjtën masë.
Ato instalohen dhe zhvillohen kur ne nuk I
parandalojmë dhe sidomos kur neglizhojmë format e
larmishme të rehabilitimit të hershëm psiko-pedagogjik.
19. Humbja e shikimit dhe ndikimi që ka në jetën e
përditëshme të këtyre personave:
1.Nga mungesa e stimulimit pamor, të verbërit kanë mangësi
edhe në metabolizmin e glucideve, likuideve, çrregullime të
gjumit dhe janë të predispozuar për një lodhje të shpejt
mendore.
2.Ka një rëndësi mjaft të veçant edukimi fizik, pasi vihen re
shpesh çekulibrime, qëndrime trupore jo të përshtatshme.
3.Edukimi sistematik i shqisave të të prekurit, për të zotëruar
përfytyrime të përshtatshme pamore për sende dhe realitete të
ndryshme.
4.Zhvillimi intelektual.
20. 2 fushat kryesore ku është
përqëndruar vlerësimi I fëmijëve
me paaftësi në të parë:
Vlerësimi I individit, që përfshin vlerësimin e
paaftësisë në aspektin mjekësor dhe
vlerësimi I përparimit mesimor
Vlerësimi I institucionit arsimor I cili kryhet
për të përcaktuar rolin e institucionit
përkatës në shërbim të fëmijëve me paaftësi
në të parë.
21. Probleme të vlerësimit të
fëmijëve me paaftësi në të parët
Vlerësimi I fëmijëve me paaftësi në të parë është një aspekt pak I
zhvilluar në Shqipëri.
Mungon sistemi I shërbimit kombëtar të vlerësimit
Vlerësimi është I përqëndruar në aspektin mjekësor dhe shumë pak në
aspektin psikologjik
Mungojnë ekipet e vlerësimit me specialistë të fushave të ndryshme
Studentët e ekipeve të mësuesisë kanë formim të pamjaftueshëm në
fushën e vlerësimit të fëmijëve me nevoja të vecanta
Prindërit përfshihen shumë rrallë në procesin e vlerësimit si dhe
instrumentet e matjes dhe të vlerësimit janë të pakta
22. Nismat e reja ligjore dhe
institucionale. Në nismat
institucionale do të
përmendnim:
Ngritjen e një sistemi kombëtar të shërbimit të vlerësimit
Hartimin e një programi vlerësimi shumëpërmasor që të
përfshijë vlerësimin mjekësor, vlerësimin psikologjik,
vlerësimin arsimor, vlerësimin e shikimit funksional,
vlerësimin e teknologjisë mbështetëse si dhe vlerësimin e
mjeteve të të nxënit.
23. Krijimi i kapaciteteve intelektuale
për realizimin e vlerësimit. Për këtë
nevojiten:
Programe formimi dhe kualifikimi
Krijimi i ekipeve të vlerësuesve
Trajnimi i mësuesve
Trajnimi i prindërve
24. Shkrimi Brail
1. Shkrimi brail eshte nje sistem pikash ne reliev qe
perdoret nga personat me mungese te theksuar
shikimi per te shkruar dhe lexuar.
2. Me kombinime te ndryshme ,formohen 64 modele te
ndryshme.
3. Ky sistem u shpik nga luis brail .
4. Historiku ne Shqiperi : Ai filloi te perdorej shume
vone dhe ka hasur ne disa pengesa
25. Kohet e fundit ka pesuar nje zhvillim te vrullshem
edhe ne shqiperi.
Pas viteve 90 per shkak te harreses nga shteti
,jeta eshte bere me e veshtire per to .
Jane te integruar ne nje shoqate ,shoqata e te
verberve te Shqiperise.
Kjo shoqate eshte perpjekur shume vitet e fundit
per ta bere me te lehte alfabetin e cila eshte me
rendesi jetike.
Projekte te reja per ta pershatur edhe ne
perdorimin e kompjuterit.
