Het zal u niet zijn ontgaan: de afgelopen jaren is er veel gebeurd in de accountantswereld. Het gaat dan vaak om zaken die van invloed zijn op de relatie tussen accountant, administrateur en onderneming. Hoewel het aantal gebeurtenissen zeer divers is, springen er vier onderwerpen extra uit: 11 september 2001, de beursschandalen en boekhoudfraudes, de toenemende digitalisering en de kredietcrisis. Maar ook fusies, regelgeving voor het mkb, horizontaal toezicht en de snelle opkomst van social media hebben of krijgen hun weerslag op de relatie tussen u en uw accountant.

1. organisatie en processen
door jan wiEtsma,, full financE consultants En mkB huB. (mail voor vragEn: wiEtsmaj@gmail.com)
veranderingen
tussen onderneming
en accountant
Het zal u niet zijn ontgaan: de afgelopen jaren is er veel gebeurd in de accountantswereld. Het gaat dan vaak om zaken
die van invloed zijn op de relatie tussen accountant, administrateur en onderneming. Hoewel het aantal gebeurtenissen
zeer divers is, springen er vier onderwerpen extra uit: 11 september 2001, de beursschandalen en boekhoudfraudes, de
toenemende digitalisering en de kredietcrisis. Maar ook fusies, regelgeving voor het mkb, horizontaal toezicht en de
snelle opkomst van social media hebben of krijgen hun weerslag op de relatie tussen u en uw accountant.
BElangrijk is dat u uw accountant schErp houdt
D
e gebeurtenissen op 11 september 2001 hebben lega. In accountantsjargon wordt dit de ‘opdrachtgerichte kwali­
gezorgd voor een veranderende relatie tussen onder­ teitsbeoordeling (okb)’ genoemd. Zonder goedkeuring van deze
neming en accountant. Als gevolg van de aanslagen is beoordelaar mag de accountant geen verklaring meer afgeven.
de wetgeving op het gebied van identificatie en wit­ Maar ook bedrijven die niet te maken hebben met een verplichte
wassen ingrijpend gewijzigd. Voor de administrateur heeft dat wettelijke controle worden geconfronteerd met aangescherpte
onder andere tot gevolg dat de accountant veel vaker is gaan vra­ regelgeving op het terrein van kwaliteitsborging door de accoun­
gen om opdrachtbevestigingen. Ook is de accountant verplicht tant.
om jaarlijks bij bestaande klanten te checken of de relatie kan
worden voortgezet. Efficiencyvoordelen
Daarnaast zijn de beursschandalen en de boekhoudfraudes van Een derde ontwikkeling is de toenemende digitalisering, waar­
grote invloed geweest op de relatie met de accountant, zeker als door steeds minder papier hoeft te worden gebruikt. Zo kunnen
de organisatie wettelijk verplicht is de jaarrekening door een accountants, in samenspraak met hun klanten, de processen veel
accountant te laten onderzoeken. Vanaf 2006 mag u dat alleen efficiënter inrichten. Wel leert de praktijk dat er, mede door
nog maar laten doen door een accountantskantoor dat in het onbekendheid met de mogelijkheden, niet de efficiencyvoordelen
bezit is van een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten worden behaald die mogelijk zijn. Administrateurs besteden vaak
(afm). De afm ziet er op toe dat accountants het oordeel in de nog te weinig aandacht aan het digitaal aanleveren van stukken
accountantsverklaring voldoende onderbouwen door de werk­ en accountants maken vaak nog veel te weinig gebruik van
zaamheden die zij hebben uitgevoerd. de digitale mogelijkheden waarmee zij gegevensbestanden, die
Veel administrateurs hebben gemerkt dat het vaak langer duurt ten grondslag liggen aan de administratie, kunnen controleren.
voordat de accountant zijn werkzaamheden definitief heeft Het advies is dan ook om dit onderwerp prominenter op de
afrond en dat de kosten voor accountantscontrole zijn gestegen. agenda te plaatsen in de bespreking met uw accountant. Zijn toe­
Dat komt door de strengere regelgeving rondom het uitvoeren van gevoegde waarde kan aanzienlijk toenemen als hij meer doet met
de opdracht. In veel gevallen moet de accountant, voordat hij een de mogelijkheden die ict te bieden heeft.
verklaring afgeeft, zijn dossier eerst laten reviewen door een col­ Ook de kredietcrisis heeft veel impact gehad op de relatie met de
T I J D S C H R I F T A D M I N I S T R AT I E – N U M M E R 4 – A p R I l 2 0 1 1 14 w w w. t i j d s c h r i f ta d m i n i s t r at i e . n l

2. Illustratie: Florian la Poutré.
accountant. Deze heeft ertoe geleid dat er veel vragen zijn gesteld accountantskantoor dat u inschakelt voor wettelijke controles,
over het nut en de toegevoegde waarde van de accountant. Daar­ niet meer mag inschakelen voor het laten geven van advies.
bij hebben ondernemers en administrateurs ervaren dat banken Een ontwikkeling waar u de komende jaren ook mee te maken
steeds strengere kredietvoorwaarden zijn gaan stellen. Voor de krijgt, is het horizontaal toezicht. De Belastingdienst wil voorko­
accountant had dit weer tot gevolg dat hij moest onderzoeken of men dat er allerlei werkzaamheden dubbel worden gedaan.
de continuïteit van de onderneming niet in gevaar kwam. In een
aantal gevallen kwam hierdoor de relatie met de klant onder druk
hEt accountantskantoor dat u inscha-
te staan.
kElt voor wEttElijkE controlEs mag u
groenboek
niEt mEEr inschakElEn voor adviEs
Naast deze vier belangrijke aspecten zijn er meer ontwikkelingen
waarmee u rekening dient te houden. Zo heeft u in de pers kun­
nen lezen dat Eurocommissaris Michel Barnier eind 2010 een Om dit te realiseren, sluit zij de komende jaren een groot aantal
‘groenboek’ heeft opgesteld, waarin hij het accountantsberoep op convenanten af met middelgrote en grote ondernemingen. Voor
de schop neemt. Dit groenboek is onlangs in Brussel besproken de kleinere ondernemingen (dat kan overigens ook een bedrijf
met vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, de accountantssec­ met 75 medewerkers zijn) geldt dat zij zich kunnen aansluiten bij
tor en de regelgevers. Rond de zomer zullen de eerste voorstellen een accountantskantoor dat een convenant in het kader van hori­
naar het Nederlands Parlement worden gestuurd. De bedoeling is zontaal toezicht heeft afgesloten. Als ondernemer/administrateur
vervolgens dat eind dit jaar de definitieve voorstellen worden tekent u vervolgens een aansluitverklaring met uw accountants­
behandeld in het Europees Parlement. Tijdens de conferentie in kantoor. Daarin verklaart u dat u eerlijk en oprecht alles met uw
Brussel heeft Barnier aangegeven dat de regelgeving voor het mkb accountant of fiscalist zal delen voor zover dit betrekking heeft op
minder complex zal worden. Wat dit precies inhoudt is nog de fiscale zaken van de onderneming waar u werkzaam bent.
onduidelijk, maar het is goed mogelijk dat de controlecriteria Als tegenprestatie belooft de fiscus de ingediende aangiften direct
voor de wettelijke controle zodanig gewijzigd worden, dat er min­ af te wikkelen en bij u geen belastingcontroles meer uit te voeren.
der ondernemingen te maken krijgen met een verplichte wette­ U zult begrijpen dat hier een belangrijke rol voor u als adminis­
lijke controle. Wel moet u er rekening mee houden dat u het trateur is weggelegd. U zult alert moeten zijn op beslissingen en
w w w. t i j d s c h r i f ta d m i n i s t r at i e . n l 15 T I J D S C H R I F T A D M I N I S T R AT I E – N U M M E R 4 – A p R I l 2 0 1 1

3. boekingen waarvan u vermoedt dat de belastinginspecteur er
wel eens een andere mening op na kan houden dan u. Dat wil Social media
niet zeggen dat u bij voorbaat het onderspit delft in de gesprekken De opkomst van social media, zoals Twitter, Facebook en LinkedIn,
met de Belastingdienst, maar zij wil wel graag van tevoren weten zal er voor zorgen dat het communicatieproces tussen u en uw
welke fiscale items er spelen en daar zo nodig afspraken met u accountant een andere dimensie krijgt. Wellicht dat u nog het idee
over maken. Kortom, horizontaal toezicht biedt zeker een kans heeft dat met name Twitter en Facebook weinig toegevoegde
om de administratieve lasten te verlichten en de onzekerheid over waarde hebben voor het bedrijfsleven. De praktijk is anders. Steeds
de afhandeling van fiscale aangiften te reduceren. meer bedrijven zetten nieuwe media in.
SBR-protocol
Een onderwerp waarmee u nu al of op korte termijn mee te het advies om dit jaar daadwerkelijk werk te gaan maken van het
maken krijgt, is Standard Business Reporting (sbr) en de bijbeho- aanleveren van de gevraagde gegevens in sbr. Heeft uw accoun-
rende standaard xbrl. De banken hebben aangegeven ervan uit tant weinig verstand van de toepassingen van sbr, dan kunt u zich
te gaan dat in 2012 ruim 80 procent van de ondernemingen hun afvragen of u nog wel bij de juiste accountant zit.
gegevens op digitale wijze zullen aanleveren via dit sbr-protocol. Daarnaast zijn er nóg enkele ontwikkelingen die nu al spelen en
De praktijk laat zien dat veel administrateurs en accountants hier die de werkwijze en de omgang met uw accountant zeker zal ver-
nog niet erg actief mee zijn. Naast het feit dat zij mogelijkheden anderen. Denk bijvoorbeeld aan de voortgaande digitalisering
laten liggen om efficiency- en effectiviteitsverbeteringen aan te van het factureringsproces. Een groot aantal accountantskantoren
brengen in het jaarrekeningproces, geldt ook dat het niet aanleve- biedt inmiddels al de mogelijkheid om via een ‘portal’ zaken te
ren in sbr uiteindelijk zal leiden tot hogere kredietkosten voor de doen. Daarmee kunnen documenten en dossiers heel eenvoudig
onderneming en een langere verwerkingstijd van de kredietaan- digitaal worden uitgewisseld, wat de kans op fouten aanzienlijk
vraag. Overigens zal ook de Belastingdienst in toenemende mate verkleint.
sturen op het gebruik van het sbr-protocol, evenals de Kamer van
Koophandel en het Centraal Bureau voor de Statistiek. Daarom Fusies en prijsdruk
Houdt u er verder rekening mee dat er komende jaren nog stevig
gefuseerd zal worden in de accountancybranche. Door de toene-
adve rte nti e mende vergrijzing zal een groot aantal accountantskantoren van
eigenaar veranderen. Het vinden van een goede specialist zal
door het grote werkaanbod lastig zijn. Investeer dus in de relatie
met uw accountant door regelmatig met hem te communiceren
over de zaken waarmee u bezig bent.
Tot slot nog een positief bericht. Uit recente onderzoeken van de
ing, Rabo en abn-amro blijkt dat accountantskantoren de
komende jaren te maken krijgen met meer prijsdruk. Voor u als
administrateur betekent dit dat de accountant voor zijn werk-
zaamheden in het primaire proces lagere prijzen zal gaan reke-
nen. Het kan dus zeker geen kwaad om af en toe eens een offerte
op te vragen bij een ander accountantskantoor. Daarbij geldt dan
wel als randvoorwaarde dat u uw zaken tiptop in orde hebt. Maar
waar u zeker niet voor hoeft te betalen, is voor de inefficiëntie van
uw accountant. U mag van hem verlangen dat hij investeert in ict
en up-to-date is, zodat u adequaat wordt geholpen. Daarnaast
mag u verwachten dat hij toegevoegde waarde levert in de advie-
zen die hij geeft. Hierbij hoort ook een passend tarief annex
declaratie.
Als het dus gaat om advieswerkzaamheden, zal de nota niet zo
snel lager worden, mede doordat de accountant behoorlijk wat
tijd moet investeren om up-to-date te blijven.
Toegevoegde waarde
Kortom, de relatie tussen u en uw accountant is de afgelopen
jaren aan behoorlijk wat veranderingen onderhevig geweest en
de komende jaren staan de ontwikkelingen niet stil. Belangrijk is
dat u uw accountant scherp houdt, door van hem te verlangen dat
hij zijn primaire processen zodanig heeft ingericht dat u voor
zaken als het maken van aangiften en het samenstellen van jaar-
rekeningen niet teveel betaalt.
Anderzijds geldt dat u uw accountant best wat meer kan betalen
als hij hiervoor ook toegevoegde waarde levert. Het mes snijdt
dan aan twee kanten, zowel uw accountant als de onderneming
waarvoor u werkt, worden er beter van.
T I J D S C H R I F T A D M I N I S T R AT I E – N U M M E R 4 – A p R I l 2 0 1 1 16 w w w. t i j d s c h r i f ta d m i n i s t r at i e . n l