de ontplooiing van de plannen voor de indiening van een erkenningdossier bij UNESCO

1. Monumenten en
Herinneringsplaatsen van de
Eerste Wereldoorlog
UNESCO Werelderfgoed?
Piet Geleyns
1 maart 2012

2. Monumenten en
Herinneringsplaatsen van de
Eerste Wereldoorlog
UNESCO Werelderfgoed?
2011 2012 2013 2014 2015
1. onderzoek onderzoek
2. klassieke bescherming
ruimtelijke verankering
3. beheer
4. UNESCO-erkenning
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 01
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

3. Inhoudstafel
UNESCO Werelderfgoed
• Werelderfgoedconventie
• Werelderfgoed in Vlaanderen
Uitzonderlijke Universele Waarde?
• Formele vereisten
• WO I-herinneringsplaatsen: Uitzonderlijk én Universeel
UNESCO-Selectie “WO I in de Westhoek”
• Eerste selectie: 7+ clusters
• Selectie gebaseerd op afweging
Werelderfgoederkenning, een gezamenlijk
verhaal!
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 02
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

4. UNESCO Werelderfgoed
•Werelderfgoedconventie
•Werelderfgoed in Vlaanderen

5. UNESCO Werelderfgoed
Werelderfgoedconventie
• UNESCO opgericht in 1945
• Gevestigd in Parijs
UNESCO hoofdkwartier
(Parijs)
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 04 / DEEL 1
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

6. UNESCO Werelderfgoed
Werelderfgoedconventie
• ° 1972 aanleiding: Assouandam (1960-70)
Satellietbeeld Assouandam & stuwmeer
(Egypte)
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 05 / DEEL 1
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

7. Tempelcomplex Abu Simbel – Grote Tempel
6/03/2012 — Hier komt de Footer-titel — © Onroerend Erfgoed 01 / DEEL 1
(Egypte)

8. Maquette van de oorspronkelijke en nieuwe site van © Onroerend Erfgoed
6/03/2012 — Hier komt de Footer-titel — het Abu Simbel-tempelcomplex 01 / DEEL 1

9. Reconstructie van de grote Tempel de Footer-titel — © Onroerend Erfgoed
6/03/2012 — Hier komt van Abu Simbel 01 / DEEL 1
(Egypte)

10. UNESCO Werelderfgoed
Werelderfgoedconventie
• ° 1972 aanleiding: Assouandam (1960-70)
• Eerste Werelderfgoederen in 1978
• België pas in 1996 toegetreden
• Vandaag: 936 werelderfgoederen in 153 landen
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 09 / DEEL 1
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

11. UNESCO Werelderfgoed
Werelderfgoedconventie
• ° 1972 aanleiding: Assouandam (1960-70)
• Eerste Werelderfgoederen in 1978
• België pas in 1996 toegetreden
• Vandaag: 936 werelderfgoederen in 153 landen
• Voorwaarde: Uitzonderlijke Universele Waarde
• Zware procedure & strenge selectie!
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 10 / DEEL 1
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

12. UNESCO Werelderfgoed
Werelderfgoed in Vlaanderen
• 1998: 13 begijnhoven
• 1999: 26 belforten
• 2000: Brugge
• 2005: Plantin-Moretus (Antwerpen)
In 27 Vlaamse gemeentes
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 11 / DEEL 1
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

13. Begijnhof van Kortrijk
(Werelderfgoed sinds 1998)

14. Belfort en Lakenhalle van Ieper
(Werelderfgoed sinds 1999)

15. Historische binnenstad van Brugge
(Werelderfgoed sinds 2000)

16. Woonhuis-Atelier-Museum Plantin-Moretus
(Werelderfgoed sinds 2005)

17. UNESCO Werelderfgoed
Werelderfgoed in Vlaanderen
Toekomstige Werelderfgoederen in Vlaanderen
• Hoge Kempen en mijnsites
• Kolonies van Wortel en Hoogstraten
• Zoniënwoud
• …?
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 16 / DEEL 1
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

18. Uitzonderlijke Universele
Waarde?
•Formele vereisten
•WO I-herinneringsplaatsen:
Uitzonderlijk én Universeel

19. Uitzonderlijke
Universele Waarde?
Formele vereisten
cf. Operationele Richtlijnen:
• Minstens één van 10 vastgelegde criteria
• Eisen inzake authenticiteit & integriteit
• Beheervisie
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 18 / DEEL 2
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

20. Uitzonderlijke
Universele Waarde?
WO I-herinneringsplaatsen:
Uitzonderlijk en Universeel
Criterium (iv): “De Eerste Wereldoorlog is
onmiskenbaar een ijkpunt in de geschiedenis.
Het was een globaal conflict zonder voorgaande,
dat de wereld op vele vlakken volledig heeft
hertekend, en dat veel specifiek en typerend
erfgoed heeft nagelaten. Het was het eerste
wereldomvattende conflict, waarbij minstens 50
hedendaagse nationaliteiten betrokken waren”.
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 19 / DEEL 2
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

21. Uitzonderlijke
Universele Waarde?
WO I-herinneringsplaatsen:
Uitzonderlijk en Universeel
Criterium (vi): “Op de slagvelden van WO I
ontstond een uniek herinneringslandschap dat is
gecreëerd en wordt gedeeld door een
internationale gemeenschap verspreid over de 5
continenten. Het herinneringslandschap van WO
I groeide uit tot een universele waarschuwing
voor de onvolkomenheden en grenzen van onze
mondiale samenleving …”
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 20 / DEEL 2
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

22. Uitzonderlijke
Universele Waarde?
WO I-herinneringsplaatsen:
Uitzonderlijk en Universeel
Criterium (vi): “… Het erfgoed van de Eerste
Wereldoorlog draagt een krachtige oproep tot
verzoening tussen alle volkeren en duurzame
internationale samenwerking uit”.
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 21 / DEEL 2
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

23. Uitzonderlijke
Universele Waarde?
WO I-herinneringsplaatsen:
Uitzonderlijk en Universeel
Klemtoon:
• Niet de oorlog zelf
• Wel de betekenis en boodschap die de Eerste
Wereldoorlog vandaag nog altijd uitstraalt
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 22 / DEEL 2
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

24. UNESCO Hoofdkwartier
(Parijs)
“Since wars begin in the minds of men,
it is in the minds of men that
the defences of peace must be constructed”
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 23 / DEEL 2
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

25. Uitzonderlijke
Universele Waarde?
WO I-herinneringsplaatsen:
Uitzonderlijk en Universeel
Het is essentieel om het onderscheid te maken
met andere oorlogen en conflicten. Wat tussen
1914 en 1918 in de Westhoek en het noorden
van Frankrijk is gebeurd was uitzonderlijk.
Samenwerking tussen Vlaanderen, Wallonië en
Frankrijk.
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 24 / DEEL 2
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

26. Uitzonderlijke
Universele Waarde?
WO I-herinneringsplaatsen:
Uitzonderlijk en Universeel
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 24 / DEEL 2
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

27. UNESCO-Selectie
•Selectie gebaseerd op afweging
•Eerste selectie: 7+ clusters

28. UNESCO-Selectie
Selectie gebaseerd op afweging
zoekzone frontstreek
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 27 / DEEL 3
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

29. UNESCO-Selectie
Selectie gebaseerd op afweging
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 28 / DEEL 3
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

30. UNESCO-Selectie
Selectie gebaseerd op afweging
Oorlogslandsschap (voor & na)
Bikschote, Duitse loopgraven
Houthulst – Belgische militaire begraafplaats
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 29 / DEEL 3
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

31. UNESCO-Selectie
Selectie gebaseerd op afweging
Intrinsieke erfgoedwaarde, maar ook rekening
houden met de context (omgeving, eventuele
knelpunten, …)
+ Aspect beheer
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 30 / DEEL 3
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

32. UNESCO-Selectie
Eerste selectie: 7+ clusters
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 31 / DEEL 3
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

33. UNESCO-Selectie
Eerste selectie: 7+ clusters
1. Tussen IJzer en Frontzate
2. Kanaalzone Ieper-IJzer
3. De weg naar Passendale
4. Geluveld Plateau
5. De Wijtschateboog
6. Westvlaamse heuvels
7. Houthulst Bos
l
+ Hinterland & Kustzone
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 32 / DEEL 3
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

34. 33 / DEEL 3

35. Werelderfgoederkenning,
een gezamenlijk verhaal!

36. Werelderfgoederkenning,
een gezamenlijk verhaal!
Eerste selectie door Onroerend Erfgoed …
verder tegen het licht houden
toetsen met directe betrokkenen!
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 35 / DEEL 4
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

37. Werelderfgoederkenning,
een gezamenlijk verhaal!
“Participation of local people in the nomination
process is essential to enable them to have a
shared responsibility with the State Party in the
maintenance of the property. States Parties are
encouraged to prepare nominations with the
participation of a wide variety of stakeholders,
including site managers, local and regional
governments, local communities, NGO’s and
other interested parties”.
§123, Operationele Richtlijnen bij de Werelderfgoedconventie
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 36 / DEEL 4
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

38. Werelderfgoederkenning,
een gezamenlijk verhaal!
Onroerend Erfgoed en het projectsecretariaat
‘100 jaar Groote Oorlog (2014-2018)’ zullen
de komende maanden intensief overleg
plegen over het voorstel met de provincie
West-Vlaanderen, de betrokken
gemeentebesturen en andere lokale actoren.
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 37 / DEEL 4
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

39. Werelderfgoederkenning,
een gezamenlijk verhaal!
Einddoel:
Een evenwichtig en gedragen voorstel.
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 38 / DEEL 4
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

40. Dank u!