1. Samen werken aan efficiënter werken
Vlaams Innovatiecentrum
voor
Grafische Communicatie
2. VIGC
• Vlaams Innovatiecentrum voor
Grafische Communicatie vzw
• Missie VIGC:
• “De competitiviteit van bedrijven versterken
door hen te steunen bij innovatie”
• Zowel proces- als productinnovatie
• Hoe vertalen we dat concreet?
• Collectieve diensten
• Bv. seminaries, test suites, tutorial files
• Individuele diensten
• Adviezen op maat
30/11/2010 2
3. VIGC
• Activiteitsterreinen
• Trendwatching
• Tijdig opportuniteiten en bedreigingen herkennen
• Seminaries
• Basisinformatie, achtergrondinformatie
• Onafhankelijke adviesverlening
• Efficiëntieverbeteringen in de productie,
administratie
• Netwerking
• ExpertenNetwerken
• Kennisdomeinen
• Kleur, PDF, JDF, standaardisatie (ISO 12647),
packaging & labels, efficiëntieverbeteringen
30/11/2010 3
4. Samen werken aan efficiënter werken
Analyse kleurproeven
Fons Put
VIGC – 22/11/2010
5. Standaardisatie
• Evolutie in de productie van drukwerk
en proeven
• Opstellen grafische standaards: ISO 12647
reeks
• Doel: produceren van voorspelbare kleur
• Resultaat: betrouwbare match proef/druk
• …toenemend gebruik van deze normen
• “Vakmanschap” versus “Industrialisatie”
Inhoud • Communicatie met de klant
• Inleiding • Globalisatie
• Meting • Certificatie
• ISO 12647-7 • …
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 5
6. Standaardisatie
• Evolutie in de productie van drukwerk
en proeven
• Toenemend gebruik meettoestellen
• Inhoud
• Kleurmeting (algemeen)
• ISO 12647-7: Kleurmeting van een proef
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 6
8. Meting (algemeen)
• Waarom meten?
• De mens is uitgerust met een goed werkend
stel hersens en wil natuurlijke processen
begrijpen.
• Aan de hand van metingen zoekt hij
methodes om een proces zo efficient
mogelijk uit te voeren.
Voorbeeld: Sextant van Charles
Darwin tijdens de reis met de
Beagle (1831/1836). Met dit
meetinstrument kon de positie op
Inhoud zee nauwkeurig worden vastgelegd
• Inleiding
om efficient een bestemming te
bereiken.
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 8
9. Meting (algemeen)
• Meten in de grafische industrie:
Begrijpen we de kleur die we
produceren?
Inhoud
• Inleiding Identieke digitale foto,
• Meting verwerkt door 3 verschillende
• ISO 12647-7
grafische bedrijven.
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 9
10. Meting (algemeen)
• Wat kan er gemeten worden ?
• Lengte (meter)
• 0.120mm (registertolerantie)
• Massa (kilogram)
• 115g/m2 (gramgewicht papiertype 1)
• Tijd (seconde)
• 24u (kleurechtheid van een proef)
• Temperatuur (°Kelvin of °C)
• 25°C (bewaren van een proef)
• Electrische stroom (Ampère)
Inhoud • Hoeveelheid materie (mol)
• Inleiding • Lichtintensiteit (Candela)
• Meting • Kleur van een inktlaag, papieroppervlak,
• ISO 12647-7 toonwaarde
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 10
11. Meting (algemeen)
• Basis van kleurmeting
• Kleur op zich bestaat niet. Kleur is er enkel
door interactie met licht.
• Een kleur meten = licht meten
Het meten van een hoeveelheid licht
(lichtintensiteit) wordt uitgedrukt in
Candela.
1 Candela komt overeen met de
hoeveelheid uitgestraald licht van een
kandelaar.
Enkele typische waarden:
Inhoud
• Inleiding Een scene in vol zonlicht: 5000Cd/m2
• Meting Wit blad onder bureaulamp: 500Cd/m2
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 11
12. Meting (algemeen)
• Afgeleiden van lichtintensiteit
• Densiteit
• Verhouding van de lichtintensiteit van invallend en
gereflecteerd licht
• Toonwaarde
• Verhouding van densiteit volvlak en densiteit
toonwaarde
• CIELAB kleurcoordinaten
• Lichtintensiteit in verhouding tot de menselijke
perceptie. Bijvoorbeeld: welke kleur heeft de
hoogste lichtintensiteit, magenta of cyaan?
Inhoud • …
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 12
13. Meting (algemeen)
• Waaruit bestaat een meting?
• Meetresultaat (eenheid!)
• Tolerantie
• Betrouwbaarheid
Voorbeeld: Meten van gewicht
Meetresultaat: 95 kg
Tolerantie : ±5kg
Inhoud Betrouwbaarheid : locatie,
• Inleiding stabiel geplaatst,...
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 13
14. Meting (algemeen)
• Waaruit bestaat een meting?
• “ betrouwbaarheid”
Voorbeeld: Herhaaldelijk meten van
hetzelfde papierwit met een
spectrofotometer. Bij een aantal
metingen is het papierwit “witter dan
wit” geworden (l>100). Oorzaak lag in
een onnauwkeurige kalibratie van het
meettoestel.
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 14
15. Meting (algemeen)
• Waaruit bestaat een meting?
• “eenheid”!
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 15
16. Kleurmeting
• Inkt/papier interactie
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
Inktpigment op gecoat papier
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 16
17. Kleurmeting
• Wat beïnvloedt de interactie:
• inktpigment
• Lichtdeeltjes gaan door de inktlaag en worden door
het inktpigment gedeeltelijk geabsorbeerd.
• Glans van het inktoppervlak
• Op het inktoppervlak wordt licht weerkaatst zonder in
de inktlaag te dringen.
• Soort papier en ondergrond
• Zowel in papier als ondergrond absorberen een
hoeveelheid licht.
• Invallend licht van de lichtbron
Inhoud • Onder welke hoek bereikt het invallende licht het
• Inleiding inktoppervlak?
• Meting • Onder welke hoek wordt het gereflecteerde licht
• ISO 12647-7 bekeken/gemeten?
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 17
18. Kleurmeting
• Voorbeeld: gebruik van niet gecoat
papier
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
Inktpigment op niet-gecoat papier
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 18
19. Kleurmeting
• Inkt/papier interactie: microscoop
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7 Bron: Nils Pauler M-real/DPC
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 19
20. Kleurmeting
• Samenstelling van licht
• Wit licht bestaat uit verschillende golflengtes
• ROGGBIV (rood-oranje-geel-groen-blauw-indigo-
violet)
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 20
21. Kleurmeting
• Inkt/papier interactie van zwart oppervlak
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 21
22. Kleurmeting
• Inkt/papier interactie van zwart oppervlak
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 22
23. Kleurmeting
• Inkt/papier interactie van kleurpigment
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 23
24. Kleurmeting
• Invloed van optical brightners
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 24
25. Kleurmeting
• Invloed van optical brightners
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 25
26. Kleurmeting
• Invloed van optical brightners
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 26
27. Kleurmeting
• spectraalmeter
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 27
28. Kleurmeting
• Invloed van de lichtbron
• Voor een goede interactie verwachten we een
uniform wit licht
• Praktijk: gas filled tungsten lamp (Illuminant A)
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7 Ideaal Illuminant A
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 28
29. Kleurmeting: afleiden kleurcoordinaten
• Kleuren beschrijven
• Hoe de kleuren die in de natuur voorkomen
beschrijven?
• mens kan 500.000 verschillende tinten zien
• Industrie gebruikt 25.000 verschillende kleuren
• Welke kleur is dit?
Inhoud
• Inleiding grasgroen ?
• Meting
• Naamaanduiding: slechts 400 namen
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 29
30. Kleurmeting: afleiden kleurcoordinaten
• Beschrijving met kleurcoördinaten
• Kleuren beschrijven aan de hand van een
aandeel rood/groen/blauw
• Wright/guild experimenten (1920)
• RGB (XYZ, Lab) kleurcoordinaten
Inhoud
• Inleiding Rood= 3 Rood= 13
• Meting Groen = 85 Groen = 85
• ISO 12647-7 Blauw = 15 Blauw = 2
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 30
31. Kleurmeting: afleiden kleurcoordinaten
• Berekenen van kleurcoördinaten uit een
spectraalmeting
• Voorbeeld: gele procesinkt
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 31
38. Kleurmeting: evaluatie spectrofotometers
• Nauwkeurigheid
• Kan de spectraalmeter kleur voldoende
nauwkeurig meten?
• Procedure
• Meting van 13 kleuren van een Netprofiler
kleurkaart.
• Berekening kleurverschil ΔE*ab van de 13 metingen
met de referentie van de Netprofiler kleurkaart.
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 38
41. Kleurmeting: evaluatie spectrofotometers
• Nauwkeurigheid
• Invloed van slechts onderhouden
kalibratieplaat (witte diffuser)
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven
41 41
43. Proefstandaard
• ISO 12647-7
• “Zo nauwkeurig mogelijk simuleren van de
visuele karakteristieken van het
eindproduct”
• Proef/druk match in ISO 12647-2
• Papier: dE < 3
• Volvlak: dE < 5
• Gemiddelde kleurdeviatie 50 patches: dE < 4
• Maximum kleurdeviatie50 patches: dE < 10
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 43
44. Overeenkomst tussen druk en proef
• Hoe matchen proeven met drukwerk?
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 44
45. Overeenkomst tussen druk en proef
• Hoe matchen proeven met drukwerk?
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 45
46. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Testvorm
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 46
47. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Proefsubstraat
• Variatie van de kleur na bewaren in een
donkere ruimte
• 24h bij 25 °C en relatieve vochtigheid van 25%
• 24h bij 40 °C en relatieve vochtigheid van 80%
• 1 weekbij 40°C en relatieve vochtigheid van 10%
• Lichtechtheid
• ISO 12040
• Blue Wool scale
• >= 3
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 47
48. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Proefsubstraat
• Resultaat
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 48
49. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Kleur
• Proceskleuren CMYK
• Deviatie
– CIELAB dE
– CIELAB dH
• Variatie
• Lichtechtheid
• Stabilisatie
• Controlestrip
• Herhaalbaarheid
• Gesatureerde kleuren
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 49
50. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Kleur
• Proceskleur
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 50
51. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Kleur
• Controlestrip
• Simulatie kleur druksubstraat
• Volvlakken en samendrukken (CMYRGB)
• Midden –en schaduwtonen (CMYRGB)
• Zwarte toonschaal
• CMY toonschaal
• Kritische kleuren
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 51
52. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Kleur
• Controlestrip (CMY toonschaal)
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 52
53. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Kleur
• Kritische kleuren
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 53
54. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Toonwaarden
• Reproductielimieten van de toonschaal
• Deviatie van de toonschaal
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 54
55. ISO 12647-7 vereisten - normatief
• Reproductie van verlooprasters
• Visueel volgens ISO 3664
• Beeldregister and resolutie
• Informatie
• Datum/Tijd
• Proefsysteem
• Substraat/kleuren
• Gesimuleerde printconditie
• …
Inhoud
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 55
56. ISO 12647-7 vereisten - informatief
• Data
• PDF/X, TIFF/IT
• Kleurinformatie
• Raster
• Frekwentie, hoek, puntvorm
• Substraat
• Glans, UV-respons
• Wrijfvastheid
Inhoud • Inktglans
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Analyse kleurproeven 56
58. Conclusies
• Kleurmeting
• Niet alle kleuren kunnen even nauwkeurig
gemeten worden
• Een kleurmeting is meer dan een getal
(eenheid, tolerantie, betrouwbaarheid)
• Kalibratie en onderhoud zijn noodzakelijk
voor een goede betrouwbaarheid.
• ISO 12647-7
• Basiscriteria zijn kleur
• Voor een optimale overeenkomst zijn er
Inhoud bijkomende vereisten (UV-respons, glans,…)
• Inleiding
• Meting
• ISO 12647-7
© VIGC - 30/11/2010 Titel seminarie: in te voegen als voettekst! 58
59. Vragen?
• Vergeet niet uw evaluatieformulier in
te vullen!
• En ook graag opvolging na 3 maanden
• Heeft het seminarie u iets opgeleverd?
• Ontbreken er bepaalde zaken?
Inhoud
• Introductie
• Titel hoofdstuk 1
• Titel hoofdstuk 2
• Conclusies
© VIGC - 30/11/2010 Titel seminarie: in te voegen als voettekst! 59
