1. kapaktemmuz13.indd 1 26.06.2013 16:43

2. HER AYIN 1’İNDE ÇIKAR
Sahibi
TÜBİTAK Adına Başkan
Prof. Dr. Yücel Altunbaşak
Genel Yayın Yönetmeni
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Duran Akca
duran.akca@tubitak.gov.tr
Yayın Yönetmeni
Aslı Zülal
asli.zulal@tubitak.gov.tr
Editör
Alp Akoğlu
alp.akoglu@tubitak.gov.tr
Yayın Kurulu
Prof. Dr. Meryem Beklioğlu
Doç. Dr. M. Necati Demir
Doç. Dr. Hatice Zeynep İnan
Dr. Şükrü Kaya
Yrd. Doç. Dr. Yasin Öztürk
Doç. Dr. Sait Uluç
Yrd. Doç. Dr. Rıza Ülker
Redaksiyon
Özlem Özbal
ozlem.ozbal@tubitak.gov.tr
Araştırma ve Yazı Grubu
Meryem Arzu Aruntaş
arzu.aruntas@tubitak.gov.tr
Meltem Yenal Coşkun
meltem.coskun@tubitak.gov.tr
Pınar Dündar
pinar.dundar@tubitak.gov.tr
Suzan Lema Gençer
suzan.gencer@tubitak.gov.tr
Seçil Güvenç Heper
secil.heper@tubitak.gov.tr
Bilge Nur Karagöz
bilge.karagoz@tubitak.gov.tr
Zuhal Özer
zuhal.ozer@tubitak.gov.tr
Kübra Sıvışoğlu
kubra.sivisoglu@tubitak.gov.tr
Grafik Tasarım - Uygulama
Fulya Koçak
fulya.kocak@tubitak.gov.tr
Ayşegül Doğan Bircan
aysegul.bircan@tubitak.gov.tr
Çizer
Pınar Büyükgüral
pinar.buyukgural@tubitak.gov.tr
İdari Hizmetler
Yeter Sivrikaya
yeter.sivrikaya@tubitak.gov.tr
Mali Yönetmen
Mehmet Ali Aydınhan
mali.aydinhan@tubitak.gov.tr
Abone İlişkileri
abone@tubitak.gov.tr
Tel (312) 468 53 00
İletişim Bilgileri
Meraklı Minik Dergisi
Akay Caddesi No: 6
06420 Bakanlıklar /Ankara
Tel (312) 298 95 61 (Yazı İşleri)
Faks (312) 427 66 77 (Yazı İşleri)
İnternet www.tubitak.gov.tr/merakliminik
e-posta merakli.minik@tubitak.gov.tr
ISSN 977-1307-1998
Fiyatı 4 TL
Baskı
PROMAT Basım Yayın San. ve
Tic. A.Ş.
http://www.promat.com.tr/
Tel (212) 622 63 63
Baskı Tarihi: 29.06.2013
Dağıtım
DPP
http://www.dpp.com.tr/
Sevgili Okurlarımız,
İçinde bulunduğumuz yaz ayları gökyüzü gözlemi yapmak için çok
uygun bir zaman. Yazın birçok yerde bulutsuz gecelerin sayısı
diğer mevsimlerdekinden fazladır. Hava gece dışarıda uzun zaman
geçirebileceğimiz kadar sıcaktır. Bu nedenle biz de bu sayımızda
gökyüzü gözlemciliğini ele aldık. Yıldızlar, akanyıldızlar, Ay gibi geceleri
gökyüzünde görebileceğimiz çeşitli gökcisimleriyle ilgili yazılar,
etkinlikler hazırladık. Gökyüzünde gözlemleyebileceğimiz en ilginç
gök olaylarından biri göktaşı yağmurları. Dergimizin sayfalarında
önümüzdeki aylarda gerçekleşecek göktaşı yağmurlarının tarihlerini
bulacaksınız. Gökyüzünde en rahat gözlemlenebilen gökcismi olan Ay’a
da geniş yer ayırdık. Dergimizin ekinde yer alan Ay’ın Halleri Çarkı’nda
Ay’ın belli başlı hallerini ve bunların adlarını bulabilirsiniz. Haydi Mutfağa
köşemizde de sizi bir sürpriz bekliyor. Diğer eklerimizi ve etkinliklerimizi
de seveceğinizi umuyoruz.
Hepinizi sevgiyle kucaklıyoruz.
Aslı Zülal
"Benim manevi mirasım ilim ve akıldır"
Mustafa Kemal Atatürk
kunyeicindetemmuz13.indd 10 26.06.2013 16:34

3. Kapak Çizimi: Pınar Büyükgüral
2 Gece Gökyüzü Gözlemi
6 İki Resim, Üç Fark
7 Gökyüzü Gözlemine Gidiyoruz
9 Gökyüzü Gözlemine Giderken
Yanına Neler Alırsın?
10 Satürn Nasıl Görünüyor?
12 Gökyüzünde Neler Var?
16 Bir Gökcismi Hayal Et ve Çiz
17 Uzayda da Teleskop Var
18 Gözlemevi Nasıl Bir Yer?
20 Gözlemevinde Bir Akşam
22 Ay’ı Tanıyalım
26 Çok Merak Ediyorum
28 Haydi Mutfağa
30 Küçük Eller İşbaşında
32 Kitap... Oyun... Öneri...
İçindekiler
16
22
2
10
kunyeicindetemmuz13.indd 11 28.06.2013 17:42

4. 2
Gece Gökyüzü Gözlemi
Bu gece göktaşı yağmuru var. Özgür, Mine ve Zeynel gökyüzü gözlemi yapıyorlar.
Atmosfere girip yanan küçük göktaşlarını, yani akanyıldızları sayıyorlar.
İşte bakın şurada
bir akanyıldız! Bir...
Bir tane
daha!
İki...
gogebak.indd 2 28.06.2013 13:35

5. Bekleyin,
birazdan yine
göreceğiz.
Üç...
3
İşte bir
tane daha!
Bir süredir
hiç akanyıldız
görmedik.
gogebak.indd 3 28.06.2013 13:35

6. 4
Bir anda
bir sürü
akanyıldız!
gogebak.indd 4 28.06.2013 13:35

7. 5
Aslı Zülal
Çizim: Pınar Büyükgüral
Haydi sen de onlarla birlikte akanyıldızları say.
Şurada bir
tane daha!.. Beş, altı...
gogebak.indd 5 28.06.2013 13:35

8. 6
İki Resim, Üç Fark
Aşağıdaki iki resim birbirine çok benziyor. Aralarında yalnızca
üç fark var. Haydi iki resmin arasındaki farkları bul.
Aslı Zülal
Çizim: Nazlı Tunalı
ikiresim.indd 6 28.06.2013 11:43

9. 9 2
7 4
Sonra çantasını hazırlıyor. Yanına kalın bir
giysi, atıştırmalık yiyecekler ve gökyüzüyle
ilgili kitaplarını alıyor.
Bu kitabın sahibi
......................
Burası gökyüzü gözlemi için çok uygun.
Çünkü şehir ışıklarından uzak.
Gökyüzü haritası yardımıyla gökyüzündeki parlak
yıldızları buluyorlar.
Eve dönme zamanı gelince eşyalarını
topluyorlar.
Suzan Lema Gençer
Çizim: Ayşe İnan Alican
Bu sayfadan küçük bir kitap
yapabilirsin. Sayfayı kırmızı kesikli
çizgilerden kes. Böylece üç ayrı parça
elde edeceksin. Bu parçaları mavi
çizgilerden arkaya katla. Parçaları,
sayfa numaraları birbirini izleyecek
biçimde iç içe koy ve ortasından
zımbala. Kitabın hazır!
Gökyüzü
Gözlemine
Gidiyoruz
minikitaptemmuz.indd 10 27.06.2013 15:49

10. 1 10
3 8
5 6
Yusuf ve ailesi bu akşam gökyüzü gözlemine
gidecekler. Gökyüzü gözlemi yapmak için
havanın bulutsuz olması gerekir. Yusuf havanın
durumuna bakıyor.
Hava kararınca Yusuf ve ailesi gökyüzünün daha
iyi görülebileceği bir yere gidiyorlar.
Gökyüzünde ne çok yıldız var… Yusuf ve ailesi
gözlem yapmak için hazırlanıyorlar.
Acıkınca biraz ara verip bir şeyler atıştırıyorlar.
Yusuf eve dönüş yolunda arabada uyuyakalıyor.
Sence rüyasında ne görüyor?
Buraya gözlem yapmaya gelmiş
başkaları da var.
minikitaptemmuz.indd 11 27.06.2013 15:49

11. 9
Gökyüzü Gözlemine Giderken
Yanına Neler Alırsın?
Meltem gökyüzü gözlemine gidecek. Buradaki eşyalardan hangilerini yanına alsın?
Meltem’e yardımcı olmak için onları işaretleyebilir misin?
Suzan Lema Gençer
Fotoğraflar: Thinkstock
gozlemesyasi.indd 9 27.06.2013 11:57

12. 10
Satürn Nasıl Görünüyor?
Gezegenler gökyüzünde parlak birer nokta gibi görünür. Ama dürbünle ya da
teleskopla bakarsan onları daha büyük görebilirsin. Bu sıralar güneş battıktan
sonra Satürn gökyüzünde.
Satürn gökyüzünde parlak
sarı bir nokta gibi görünür. Satürn’e dürbünle bakarsan
onu biraz daha parlak ve büyük
görürsün. Dürbünle baktığında
Satürn’ün en büyük uydusu olan
Titan’ı da görebilirsin.
saturnnasil.indd 10 28.06.2013 17:19

13. 11
Bilge Nur Karagöz
Çizim: Nazlı Tunalı
Satürn’ün çevresinde halkaları var.
Bir teleskopla baktığında Satürn’ün
halkalarını görebilirsin. Satürn’ün
halkaları toz, küçük taşlar ve buz
parçalarından oluşur. Teleskopla
Satürn’ün birkaç büyük uydusu da
görülebilir.
Bir uzay gemisiyle Satürn’ün
yakınından geçecek olsaydın
Satürn’ü işte böyle görürdün.
saturnnasil.indd 11 28.06.2013 17:19

14. 12
Gökyüzünde N
Geceleri gökyüzünde
birçok gökcismi görülür.
İşte onlardan bazıları.
Bu, komşumuz Ay.
Geceleri gökyüzünde gördüğümüz yıldızlar bize çok uzak
olduklarından parlak birer nokta gibi görünürler.
SPL
Alamy/Dijitalimaj
gokyzunda.indd 12 28.06.2013 17:48

15. 13
e Neler Var?
Gezegenler
Güneş’in
çevresinde
dolanan büyük
gökcisimleridir.
Bu gördüğün
Mars.
Kuyrukluyıldızlar buzlu göktaşlarıdır.
Gaz ve tozdan oluşan bir kuyrukları vardır.
Alamy/Dijitalimaj
NASA
gokyzunda.indd 13 28.06.2013 17:48

16. 14
Bulutsular
uzaydaki çok
büyük gaz
bulutlarıdır.
Bu gördüğün
Lagün
Bulutsusu.
Bu da M14
yıldız kümesi.
Yıldız kümeleri
birbirine
yakın duran
çok sayıda
yıldızdan
oluşan
topluluklardır.
VisualsUnlimited,Inc./Dr.RobertGendler/GettyTürkiye
Alamy/Dijitalimaj
gokyzunda.indd 14 28.06.2013 17:48

17. 15Pınar Dündar
Bu, Fırıldak Gökadası. Gökadalarda çok sayıda yıldız,
gezegen, bulutsu ve başka gökcisimleri bulunur.
Uzayda insanların
gönderdiği uzay
araçları da var.
Bunlardan biri
Uluslararası Uzay
İstasyonu. Bu uzay
aracı Dünya’nın
yörüngesinde
dolanır.
Biliminsanları
burada bazı
deneyler yapar.
Alamy/Dijitalimaj
Alamy/Dijitalimaj
gokyzunda.indd 15 28.06.2013 17:48

18. Bir Gökcismi Hayal Et ve Çiz
Gezegen, yıldız, gökada, kuyrukluyıldız gibi gökcisimlerinin her biri
farklı özelliklere sahiptir. Büyüklükleri, renkleri, yüzeyleri farklıdır.
Örneğin bazılarının yüzeyinde kayalar ve buzlar varken bazıları
gazlardan oluşur. Haydi, sen de bir gökcismi hayal et, buraya çiz
ve ona bir ad ver.
Pınar Dündar
Çizim: Nazlı Tunalı
16
gokcismiciz.indd 16 28.06.2013 13:26

19. 17
İşte Hubble (habıl
okunur) Uzay
Teleskobu. Uzayda
Dünya’nın yörüngesinde
dolanan bir uzay aracı.
Gökbilimciler onu
yeryüzünden kumanda
edebiliyor.
Aslı Zülal
Bu da Hubble Uzay Teleskobu’yla elde edilmiş bir görüntü.
Buradaki gökcisimlerinin her biri bir gökada.
Uzayda da Teleskop Var
NASA/STScI
NASA,ESA,F.Summers(STScI)
habil.indd 17 28.06.2013 17:17

20. 18
Gözlemevi Nasıl Bir Yer?
Gözlemevleri biliminsanlarının gökcisimlerini incelediği yerlerdir.
Gözlemevleri genellikle yerleşim yerlerinden uzaktaki tepelere ya da
dağlara yapılır. Çünkü böyle yerlerde gökyüzü daha iyi görülür.
Gözlemevlerinde çok büyük
teleskoplar bulunur. Bu
teleskoplar genellikle çatısı
kubbe şeklinde olan yapıların
içindedir.
Gözlemevinin kubbesinde
açılabilen bir bölüm vardır.
Gözlem yapılacağı zaman bu
bölüm açılır. Ayrıca kubbe
döndürülebilir. Böylece
teleskop istenilen yöne
çevrilebilir.
Alamy/Dijitalimaj
SPL
gozlemevi.indd 18 01.07.2013 10:03

21. 19Kübra Sıvışoğlu
Gözlemevinde
gökbilimcilerin
kullandığı
bilgisayarlar
da bulunur.
Gökbilimciler bu
bilgisayarlarda
teleskoplarla
elde edilen
görüntüleri
incelerler.
Taxi/LesterLefkowitz/GettyTürkiye
Alamy/Dijitalimaj
Bir
gökbilimci
kubbenin
içinde
gözlem için
hazırlık
yapıyor.
gozlemevi.indd 19 01.07.2013 10:03

22. 20
Gözlemevinde Bir Akşam
Burası bir gözlemevi. Bu akşam çocuklar gözlemevinin bahçesinde gözlem yapıyorlar.
Resmi inceleyip soruları yanıtlayabilir misin?
Gökyüzünde
neler var?
Çocuklar teleskopla neye bakıyor olabilir?
Bu gece gökyüzünde
Satürn de var. Satürn
sarı renkte görünüyor.
Onu bulabilir misin?
Bir kuyrukluyıldız
geçiyor. Haydi onu bul!
gozlemev.indd 20 27.06.2013 10:11

23. 21
Kübra Sıvışoğlu
Çizim: Bilgin Ersözlü
de
?
gozlemev.indd 21 27.06.2013 10:11

24. 22
Ay’ı TanıyalımUniversalImagesGroup/Auscape/UIG/GettyTürkiye
Ay, gece
gökyüzündeki en parlak
gökcismi. Üzerindeki
şekilleri görüyor musun?
Bunlar Ay’daki düzlük,
dağ ve çukur gibi
yerşekilleri.
Ay çok parlak
olduğundan
gündüzleri de
görünür.
ESO
ayy.indd 22 28.06.2013 17:38

25. 23
Alamy/Dijitalimaj
Dünya’dan
Ay’ın hep aynı
tarafı görünür.
Bu fotoğrafta
Ay’ın Dünya’dan
görülmeyen diğer
tarafını görüyorsun.
Bu fotoğrafı Ay’ın
yakınına giden bir
uzay aracı çekmiş.
Ay, Dünya’nın
uydusudur. Yani Dünya’nın
çevresinde dolanır. Ay, bu
fotoğrafta görüldüğü gibi
Dünya’dan daha küçüktür.
Ancak aralarındaki uzaklık
burada görünenden çok
daha fazladır.
NASA
ayy.indd 23 28.06.2013 17:38

26. 24
Alamy/Dijitalimaj
Alamy/Dijitalimaj
Bu fotoğraf Ay’da
çekilmiş. Bugüne
kadar 12 astronot
uzay araçlarıyla Ay’a
indi. Orada çeşitli
araştırmalar
yaptılar.
Bu fotoğrafı da
astronotlar bir uzay
aracının içinden çekmiş.
Ay’ın yüzeyindeki çukurları
görüyor musun? Onlara krater
adı veriliyor. Bu kraterler
göktaşlarının Ay’a
çarpmasıyla
oluşmuş.
ayy.indd 24 28.06.2013 17:39

27. 25Bilge Nur Karagöz
Ay’ın Evreleri
Ay, Güneş’ten gelen ışığı yansıtır. Dünya’nın etrafında dolanırken güneş ışığı Ay’ın
gördüğümüz yüzeyini farklı yönlerden aydınlatır. Bu nedenle Ay’ın gördüğümüz şekli
her gün biraz değişir. İşte bu şekillerden bazılarının adları.
Aşağıdaki boş yere sen de Ay’ın hallerini çizebilir misin?
İlkdördün Dolunay
Sondördün Hilal
Ay’ın bu
haline
ilkdördün
denir.
Dolunay
halindeyken
Ay’ın bize
dönük olan
yüzünün
tamamını
görürüz.
Sondördün
halinde
Ay’ı böyle
görürüz.
Ay’ın böyle
incecik bir
bölümünü
gördüğümüz
haline hilal
denir.
PicturePress/JoergHauke/GettyTürkiyePhotoResearchers/JohnWBova/GettyTürkiye
PhotoResearchers/JohnWBova/GettyTürkiyePhotoResearchers/JohnWBova/GettyTürkiye
Alamy/Dijitalimaj
ayy.indd 25 28.06.2013 17:39

28. Samanyolu, içinde bulunduğumuz gökadanın adı. Yıldızımız Güneş,
Dünyamız ve diğer gezegenler Samanyolu Gökadası’nda bulunur.
Uzayda Samanyolu gibi milyarlarca gökada vardır. Bunların her
birinde de milyonlarca hatta milyarlarca yıldız, gezegen ve bulutsu
gibi gökcismi bulunur. Gece, çevrede fazla ışık olmayan bir yerde
gökyüzüne baktığımızda Samanyolu’nu bir kuşak şeklinde görebiliriz.
Bu fotoğrafta sağda Samanyolu kuşağının bir bölümü görülüyor.
Samanyolu nedir?
Doruk Gürsoy / 5 Yaş / AnkaraÇok Merak
Ediyorum
26
cokmeraktemmuz.indd 26 28.06.2013 10:22

29. Sorularınızı Bekliyoruz!
Trenlerle ilgili merak ettiğiniz soruları
bize gönderin. Bu sorulardan birini
ya da birkaçını Eylül 2013 sayımızda
yanıtlayalım. Sorularınızı 15 Ağustos’a
kadar gönderebilirsiniz. Adınızı,
soyadınızı, yaşınızı ve yaşadığınız ili
yazmayı unutmayın. İşte adreslerimiz:
e-posta: merakli.minik@tubitak.gov.tr
Adres: TÜBİTAK Meraklı Minik Dergisi
“Çok Merak Ediyorum” Köşesi
Akay Caddesi No: 6 06420
Bakanlıklar / Ankara
Aslı Zülal
Fotoğraf: Alamy / Dijitalimaj
27
cokmeraktemmuz.indd 27 28.06.2013 10:22

30. 28
Malzeme
• 2,5 su bardağı un
• 1 yumurta
• Yarım su bardağı pekmez
• 2 tatlı kaşığı tarçın
• 100 gram tereyağı
• 1 tatlı kaşığı sürülebilen beyaz peynir
• 1 tatlı kaşığı bal
Bu sayfadaki
etkinlik
bir yetişkinle
birlikte
yapılmalıdır.
Haydi
Mutfağa
Ay’ın Halleri
Kurabiyeleri
mutfaktemmuz13.indd 28 28.06.2013 15:54

31. 29Yazı ve fotoğraflar: Deniz Özmen
Çizim: Pınar Büyükgüral
Bir kabın içinde yumurta, pekmez ve tereyağını
karıştırın. Unu ve tarçını bu karışıma ekleyin. Bir
kaşıkla ele yapışmayan bir hamur elde edene kadar
karıştırın. Sonra bu hamuru yoğurun ve buzdolabında
yarım saat dinlendirin. Fırınınızı ayarını 160 derece
sıcaklığa getirip ısıtın. Hamuru bir merdane yardımıyla
yaklaşık bir santimetre kalınlığında açın. Bir bardak ya
da yuvarlak bir kalıp yardımıyla hamurdan sekiz daire
kesin. Fırın tepsisine yağlı kâğıt serin ve üzerine
kestiğiniz hamurları yerleştirin. Tepsiyi fırına
koyup 15-20 dakika kadar pişirin. Fırından çıkarıp
soğumalarını bekleyin. Peyniri bir kaba koyun. Üzerine
bal ekleyip kremsi bir kıvam alana kadar karıştırın. Bu
karışımı kurabiyelerin üzerine yukarıdaki gibi Ay’ın
hallerini oluşturacak şekilde sürün. Afiyet olsun!
mutfaktemmuz13.indd 29 28.06.2013 15:54

32. Mayıs 2013 sayımızda atık malzemeler kullanarak bir teleskop
yapmanızı istemiştik. İşte teleskoplarınızla birlikte çektirdiğiniz
fotoğraflarınız. Burada yer veremediğimiz fotoğraflarınızı da
internet sayfamızda görebilirsiniz. İnternet sayfamızın adresi:
http://www.tubitak.gov.tr/merakliminik
Küçük
İşbaşında
Eller
Berke Talha Gürel - 5 yaş - Manisa
Buğlem Yıldırım - 4 yaş - AntalyaÇağan Arda Ateş - 5 yaş - Tokat
Ceren Karakaş - 3,5 yaş - Adapazarı
Defne Dönmez - 4 yaş - Bursa
Deniz Pacal - 5 yaş - İzmir
Efe Bartu Kurban - 5 yaş - Edirne
Efsa Deniz Açıköz - 2,5 yaş - Niğde
Ela Nehir Dekli - 4 yaş - Amasya
Erdal Kayra Al - 4 yaş - Eskişehir
İnanç Kayan - 3,5 yaş - Aksaray
Kerem Kut - 5,5 yaş - Diyarbakır
Kerem Mert Kor - 3,5 yaş - Sivas
Berfin Ünal - 3 yaş - Ankara
Sinem Özdemir - 5 yaş - Safranbolu
Uğur Yıldırım - 6 yaş - Tekirdağ
Zeynep
zkucuktemmuz13.indd 10 25.06.2013 14:57

33. Eylül 2013 sayımız için atık
malzemeler kullanarak bir tren
maketi yapmanızı istiyoruz.
Maketinizle birlikte çektirdiğiniz
bir fotoğrafı, adınızı, soyadınızı,
yaşınızı ve oturduğunuz ili de yazarak
bize gönderin. 15 Ağustos’a kadar
süreniz var. Adreslerimiz aşağıda:
TÜBİTAK Meraklı Minik Dergisi
“Küçük Eller İşbaşında” Köşesi
Akay Caddesi No: 6
06420 Bakanlıklar / ANKARA
e-posta: merakli.minik@tubitak.gov.tr
Ahmet Emin Yıldız - 6 yaş - Van
Arda Demir - 4,5 yaş - GümüşhaneAyşe Altınay - 5 yaş - Erzurum
Defne Hergül - 4 yaş - Denizli
Ege Karaarslan - 3,5 yaş - Afyonkarahisar
Eymen Öz - 3,5 yaş - Nevşehir
Ferit Muhammed Duman - 5 yaş - Konya
Gülin Kesdi - 6 yaş - Ankara
Kayra Necati Kara - 6 yaş - İstanbul
Lorin Derin Okuducu - 5 yaş - Tunceli
Mahir Çelebi - 3 yaş - Kocaeli
ranbolu
Sude Naz Altunhisar - 6,5 yaş - Adana
Zeynep Moschini - 3,5 yaş - Libya
Zülal Toprak - 6 yaş - Samsun
zkucuktemmuz13.indd 11 25.06.2013 14:57

34. su
Kitap...
Oyun...
Öneri...
32
Çocuklarla birlikte göktaşı yağmuru olarak
bilinen gök olaylarını izleyebilirsiniz. Uzayda irili
ufaklı çok sayıda göktaşı var. Dünyamız Güneş’in
çevresinde dolanırken bu göktaşlarından bazıları
atmosfere girer. Göktaşları atmosfere girerek
yandıklarında gökyüzünde hızla hareket eden ve
kısa sürede sönen parlak ışık çizgileri görülür.
Bu olayın yıldızlarla bir ilgisi yoktur, ama
“akanyıldız” ya da “yıldız kayması” olarak da
adlandırılır.
Yılın belirli dönemlerinde Dünya’nın
yörüngesi bir kuyrukluyıldızın yörüngesiyle
kesiştiğinde her zamankinden daha fazla
göktaşı atmosfere girerek yanar ve daha fazla
akanyıldız görülür. İşte bu göktaşı yağmurudur.
Göktaşı yağmurlarını izlemek için yaz geceleri
çok uygundur. Aşağıda önümüzdeki aylarda
izleyebileceğiniz göktaşı yağmurlarının tarihleri
yer alıyor.
Delta Kova göktaşı yağmuru: 28-29 Temmuz
Perseus göktaşı yağmuru: 12-13 Ağustos
Orion göktaşı yağmuru 20-21 Ekim
Aslan göktaşı yağmuru 17-18 Kasım
İkizler göktaşı yağmuru 13-14 Aralık
Bunlardan Perseus ve İkizler göktaşı yağmurları
sırasında diğerlerine göre daha çok sayıda
akanyıldız görülebilecek.
Gökyüzü gözlemi yapmak için Ankara’daki Ankara
Üniversitesi Gözlemevi’ne çocuklarla birlikte bir
gezi düzenleyebilirsiniz. Burada “Halk Günü” olarak
belirlenen günlerde gökbilimciler ve Astronomi ve
Uzay Bilimleri Bölümü öğrencileri rehberliğinde
gökyüzü gözlemleri yapılıyor. Ayrıca katılımcılara
gökyüzü ve önemli gök olaylarıyla ilgili bilgiler veriliyor.
Etkinliklerle ilgili bilgi almak için Ankara Üniversitesi
Gözlemevi’nin internet sitesini ziyaret edebilirsiniz:
http://rasathane.ankara.edu.tr/
Ankara Üniversitesi Gözlemevi’nde Halk Günleri
Göktaşı
Yağmurlarını
İzleyebilirsiniz
SPL
32-33kitapoyuntemmuz.indd 32 26.06.2013 17:04

35. 33
Seçil Güvenç Heper
Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan “Üç Kedi Bir
Dilek” adlı kitabı Sara Şahinkanat yazmış,
Ayşe İnan Alican resimlemiş. Kitabın
kahramanları, adları Piti, Pati ve Pus olan üç
kedi. Bu kedilerin en sevdiği şeyse dama
uzanıp gökyüzünü izlemek. İçlerinden biri,
yıldızlarla ilgili bildiği bir şeyi diğerleriyle
paylaşıyor. Sonra neler mi oluyor? Haydi kitabı
okuyun ve kedicikler arasındaki dostluğa tanık
olun.
Temmuz ayında Satürn’ü gökyüzünde
güneyde görebilirsiniz. Güneyi bulmak için
sağ kolunuzu yana açarak Güneş’in battığı
yön olan batıya doğru uzatın. Böylece
yüzünüz güneye dönük olacaktır. Temmuz
ayında gökyüzünde güney ufkunda en belirgin
olarak görebileceğiniz yıldızlardan biri Akrep
Takımyıldızı’nda bulunan Antares’tir. Bu
yıldız kırmızımsı turuncu renkte parlar.
Antares’in sağında ve ondan biraz daha
yukarıda da Satürn’ü görebilirsiniz.
Gördüğünüz cismin Satürn olduğuna emin
olmak için ışığının sabit olup olmadığına
bakın. Çünkü gezegenlerin ışığı yıldızlardan
gelen ışık gibi parıldamaz. Satürn’ün biraz
sağında ve aşağısında da Spika adlı parlak
beyaz yıldızı görebilirsiniz. Gördüğünüz
gezegenin Satürn, yıldızınsa Spika olup
olmadığını anlamanız için bir ipucu daha: 16
Temmuz 2013 tarihinde hava karardıktan
sonra Ay, yaklaşık olarak Satürn’le Spika’nın
ortasında ve onlardan biraz aşağıda olacak.
Gökyüzünde
Satürn’ü
Bulalım
Üç Kedi Bir Dilek
Satürn
Ay
Spika
Antares
32-33kitapoyuntemmuz.indd 33 26.06.2013 17:04

36. Photolibrary / Steven Puetzer / Getty Türkiye
arkatemmuz.indd 1 25.06.2013 14:12

37. Ay’ın Halleri Çarkı - 1
Meraklı Minik dergisinin
79. sayısının ekidir.
Çizim: Pınar Büyükgüral
Ay’ın Halleri Çarkı
aycarkii.indd 1 24.06.2013 17:05

38. Meraklı Minik dergisinin
79. sayısının ekidir.
Ay’ın Halleri Çarkı - 2
Ay’ın Halleri Çarkı’nı yapmak için önce bütün parçaları
kartonlardan ayırın. Üzerinde Meraklı Minik logosu bulunan
parçanın ortasındaki beyaz renkli daireyi çıkarın. Bu parçayı,
Ay’ın hallerini gösteren parçanın üzerine koyun. Üstteki parçanın
ortasındaki deliği, alttaki parçanın ortasındaki sarı bölüme denk
getirin. Artı biçimdeki parçanın ortasındaki mavi bölümün arkasına
yapıştırıcı sürün. Diğer iki parça üst üsteyken artı biçimindeki
parçayı alttaki parçanın sarı bölümüne yapıştırın. Ay’ın hallerini
sırasıyla görmek için alttaki parçayı saat yönünde çevirin.
Çizim: Pınar Büyükgüral
Yeniay
Büyüye
nhilal
İlkdördün
Büyüye
n
şişkinAy
Dolunay
Küçülenşişkin
Ay
Sondördün
Küçül
enhilal
aycarkii.indd 2 24.06.2013 17:05

39. Meraklı Minik dergisinin 79. sayısının ekidir.
VisualsUnlimited/RobertGendler/VisualsUnlimited,Inc./GettyTürkiye
Ay
ayposteri.indd 1 24.06.2013 14:12

40. Gökyüzü Gözlemi Yapbozu
Meraklı Minik dergisinin
79. sayısının ekidir.
Çizim: Bengi Gençer
Bu sayımızda sizin için bir yapboz hazırladık. Yapbozun parçaları dergimizin ekinde
verdiğimiz üç ayrı kartonda bulunuyor. Yapbozla oynamak için önce bu parçaları
birbirinden ayırın. Sonra parçaları karıştırın ve buradaki resmi oluşturacak şekilde
yeniden bir araya getirmeye çalışın.
yapboz.indd 1 24.06.2013 13:48

41. karttemmuz13.indd 1 24.06.2013 13:53

42. Meraklı Minik dergisinin 79. sayısının ekidir.Çizim: Bengi Gençer
karttemmuz13.indd 2 24.06.2013 13:53

43. Meraklı Minik dergisinin 79. sayısının ekidir.Çizim: Bengi Gençer
karttemmuz13.indd 3 24.06.2013 13:53

44. Meraklı Minik dergisinin 79. sayısının ekidir.Çizim: Bengi Gençer
karttemmuz13.indd 4 24.06.2013 13:53

45. MeraklıMinikdergisinin
79.sayısınınekidir.
Çizimler:BengiGençer
sticktemmuz13.indd 1 24.06.2013 15:22