1. 2..............Yunuslar› Tan›yoruz
6...............................Yunus Çizelim!
7..............Odan› Yunuslarla Süsleyebilirsin
8..........Yunuslar Nas›l Sesler Ç›kar›r?
9.......”Memeli” Oldu¤unu Nas›l Anlars›n?
12............Yavrulara Yard›m Eder misin?
13................Biz Nas›l Haberlefliriz?
14.......Minik Sualt› Araflt›rma Gemisinde!
16................Deniz Alt›nda Yolculuk
18..................Haydi Mutfa¤a
19..........................Çok Merak Ediyorum
20..................Çakçak Keflfediyor
22.....Küçük Eller ‹flbafl›nda
24................................K›rç›l’›n Seçtikleri 20
2
9
12
icindekitemmuz07 28/7/05 23:43 Page 1

2. Yunuslar yaşamlarını suda
geçirirler. Bu nedenle pek
çok insan onların balık
olduğunu düşünür.
Oysa onlar balık değil.
Çünkü onlar balıklar gibi
suyun altında soluk alamazlar.
Yine de suyun altında uzun
süre kalabilirler.
2
Yunusların, soluk alabilmek için su yüzeyine çı kmaları gerekir. Gördün mü,
yunusun başının üzerinde küçük bir delik var. Bu, onun burun deliği! Yunuslar,
su yüzeyine çı ktıkça bu delikten soluk alp verirler.

3. 3
Yunuslar teknelerle
birlikte yüzmeyi çok
severler.
Yunusların sırt,
göğüs ve kuyruklarında
yüzgeçler vardır.
Yüzgeçler yunuslarn
suda hareket etmesini
sağlar.
Yunuslar memeli hayvanlardır. Bu, anne yunusların yavrularını meme
uçlarından gelen sütle besledikleri anlamına gelir.
visual photos

4. Yunuslar çok hızlı yüzerler. Vücutlarnın pürüzsüz oluşu
hızlı yüzmelerine yarıdmcı olur.
Gösteri amacıyla
özel olarak eğitilen
yunuslar, insanlara
yaklaşı p, onlarla
oynayabilirler.
Çok sevdikleri
balıkları insanlarn
elinden yiyebilirler.
Ancak denizlerde
gördüğümüz
yunuslara yaklaşmak
tehlikeli olabilir.
Yunuslar sürüler
halinde yaşarlar.
Bu sürülerde 5 – 15
yunus da olabilir,
200 yunus da.
4
visualphotosvisualphotos

5. Yunuslar çok farklı sesler çıkartarak birbirleriyle konuşurlar. Yeni bir yiyecek
bulduklarında ya da tehlikeli bir durum fark ettiklerinde çı karıdıkları seslerle
birbirlerine haber verirler.
Yunuslar
çok yükseklere
sıçrayabilirler. Kuyrukları nı
hareket ettirerek suyun
dışı na çı kıverirler.
Havada yükselir ve sonra
tekrar suya dalarlar.
Yunuslar çok akı llı hayvanlardır.
Denizdeki süngerleri alet gibi
kullanabilirler. Kendilerine yemek
ararken bu süngerleri
burunlarna takarlar.
Bu sünger, yunuslarn
burnunu deniz dibindeki
keskin deniz kabukları ndan
ya da dokunduklarnda onlara
zarar verebilecek balıklardan
korur. Anne yunuslar sünger
kullanmayı yavrularna da
öğretirler.
MMeelltteemm YYeennaall CCookkuunn
5

6. 1
2
3
Yunus Çizelim!Yunus Çizelim!
6
Çizim: P›nar Büyükgüral
yunusmobil 28/7/05 22:34 Page 1

7. Odan› Yunuslarla
Süsleyebilirsin
Odan› yunuslarla süslemek istersen burada
gördü¤ün gibi bir süs yapabilirsin.
Bu oda süsünü baflka
hayvan resimleriyle
de yap›p sevdiklerine
arma¤an edebilirsin.
Renkli kartondan afla¤›daki gibi bir flekil kes.
Bu sayfadaki yunus çizimlerini fotokopiyle ço¤alt ve onlar› da kes.
Kesti¤in yunuslar›n kar›nlar›ndaki ç›k›nt›lara yap›flt›r›c› sür. Bunlar›
kartondan kesti¤in fleklin üstüne, foto¤raftaki gibi yap›flt›r.
Yunuslardan birinin s›rt›ndaki yüzgece bir ip ba¤la. ‹pin di¤er ucunu da
kartonun alt ucuna ba¤la.
Kartonunun ortas›ndaki k›rm›z› noktan›n bulundu¤u yere bir ip ba¤la. Bu
iple oda süsünü istedi¤in bir yere asabilirsin.
7
Zuhal Özer
Çizim: P›nar Büyükgüral
yunusmobil 28/7/05 22:34 Page 2

8. Yunuslar Nasıl Sesler Çıkarır?
8
Çekidek’in babası , Karamel,
Çekirdek, Minik ve
Kı rçı l’ı kayı kla
gezdiriyordu.
Birden bazı
sesler duydular.
Minik, seslerin nereden
geldiğini çok merak etti. Çevresine bakı ndı , bakı ndı …
Seslerin nereden geldiğini bir türlü anlayamadı . Bu
sı rada, Karamel ve Çekirdek kı kı r kı kı r gülmeye
başladı lar. Sonra, Minik’e bu sesleri az önce yanlarından
geçen yunusların çı kardığı nı söylediler. Yunusları n çıkardığı
sesleri televizyonda izledikleri bir programda duymuşlardı . Üstelik bu
programda yunus sesi çı karmanı n eğlenceli bir yolunu da öğrenmişlerdi.
Kı yıya çı ktıklarnda bunu Minik’e de öğretmek istediler. Hemen bir balon
buldular. Çekirdek, balonu kocaman şişirdi. Karamel de
balonun ağzını esneterek sı kı ca tuttu ve havası nı n
yavaşça boşalması nı sağladğ. İşte tam o sı rada
yunuslarınkine benzeyen bir ses çı kıyordu.
Minik sevinçle zı plamaya başladı ve “İşte
denizde duyduğum ses, işte yunus sesi” dedi.
Çevrendeki sesleri
dinle! Başka hangi
sesleri duyuyorsun?
Aşağıdaki İnternet adresinde yunus
sesi dinleyebilirsin.
http://www.dolphinkind.com/images/squeek.wav
Zuhal Özer
Çizimler: Tülay Sözbir Seidel
Yunuslar Nasıl Sesler Çıkarır?

9. 9
‹nek, koyun, kedi, köpek, fil,
ay›, maymun, flempanze,
aslan, kirpi, zürafa, yunus
gibi pek çok hayvan var.
Biliyor musun, tüm bu
hayvanlar bir grubun üyesi.
Hatta biz insanlar da... Bu
grubun ad› da “Memeli Hayvanlar”!
Peki, bir hayvan›n memeli olup
olmad›¤›n› nas›l anlar›z? Elbette,
baz› ortak özelliklerine bakarak.
visual photos
memeli2 28/7/05 22:53 Page 2

10. Memeliler yavrular›n›
anne sütüyle beslerler.
Süt, yeni do¤um yapan
annenin meme ucundan
ç›kar. Sen de bebekken
bir süre annenin sütüyle beslendin.
Koyunlar, keçiler, köpekler ve daha
birçok memeli de yavrular›n› kendi
sütüyle besler.
Memelilerin vücutlar›nda k›llar vard›r. Baz›lar›n›n tüm vücudu k›llarla
kapl›d›r. Baz›lar›n›nsa yaln›zca b›y›¤› vard›r. Baz›lar›n›n k›llar› da ancak
büyüteçle görülebilecek kadar k›sad›r.
10
memeli2 28/7/05 22:53 Page 3

11. Memelilerin ço¤u di¤er hayvanlardan daha
uzun süre yavrular›yla ilgilenirler. Memeliler,
yavrular›na kendi bafllar›na nas›l
yaflayacaklar›n› ö¤retirler. Ama içlerinden bir
tanesi yavrular›yla di¤erlerinden çok daha
uzun süre ilgilenir. Sence bu memeli,
bu sayfadakilerden hangisi olabilir?
Banu Binbaflaran Tüysüzo¤lu
11
visual photos
visualphotosvisualphotos
memeli2 28/7/05 22:54 Page 4

12. Yavrulara Yard›m Eder misin?
Zürafa, kedi ve fil yavrular› anneleriyle buluflmak istiyorlar. Çünkü kar›nlar›
çok ac›km›fl. Ama yavrular onlar› annelerine götürecek yolu bulam›yorlar.
Farkl› renklerde kalemler kullanarak yavrular› annelerine ulaflt›racak
yollar› çizer misin?
12
Meltem Yenal Coflkun
Çizim: P›nar Büyükgüral
anneler 28/7/05 21:28 Page 1

13. Biz Nas›l Haberlefliriz?
T›pk› yunuslar gibi biz de birbirimizle konufluruz. Birbirimize sesimizi
duyuramayaca¤›m›z kadar uzak oldu¤umuzdaysa, haberleflme araçlar›ndan
yararlan›r›z. Afla¤›da bu araçlardan dördünün resimleri var: Cep telefonu, sabit
telefon, mektup ve bilgisayar. Bu resimler belli bir s›raya göre dizilmifl. Ancak
arada baz› yerler bofl b›rak›lm›fl. Sen de bu s›ray› izle. Bofl b›rak›lan yerlere,
oraya gelmesi gereken haberleflme arac›n›n resmini çiz.
13
Ayflenur Us
Çizimler: P›nar Büyükgüral
bulubul 29/7/05 01:23 Page 1

14. Minik Sualt› Araflt›rma Gemisinde!
14
Minik, Karamel ve Çekirdek denizin alt›ndaki yaflam› daha yak›ndan görmek
istediler. Böylece bir sualt› araflt›rma gemisine bindiler. Bu gemi, bir otomobilden
biraz büyüktü. Ama suda yüzen bir gemiden de çok küçüktü. Dahas› da var!
Sualt› araflt›rma
gemisinin ileri geri
hareket etmesini bu
pervane dönerek
sa¤lar.
Bu bir robot kol. Araflt›rmac›lar, bu kolu kullanarak deniz
dibinden su, tafl, kabuk gibi çeflitli örnekler toplarlar.
Kaptan ve yolcular, bir telsiz arac›l›¤›yla
di¤erleriyle haberleflirler. Di¤erleri kim
mi? Onlar› su yüzeyinde bekleyen
gemideki kaptan ve yolcular!
minikler 28/7/05 20:45 Page 1

15. 15
Afla¤›da sualt› araflt›rma
gemisinin baz› parçalar›
var. Onlar› yandaki
resimde bulabilir misin?
Bu bir su tank›. Bu tank›n içine su
dolduruldu¤unda gemi suya dalar.
Tank›n içindeki su düzeyi
ayarlanarak gemi istenen derinlikte
yüzdürülür. Tank boflalt›ld›¤›ndaysa,
gemi tekrar su yüzeyine ç›kar.
Sualt› karanl›kt›r.
Sualt› araflt›rma
gemisinin önündeki
lambalar, arac›n
önünü ayd›nlat›r.
Sualt›nda soluyabilece¤imiz hava yoktur.
Bu nedenle, kaptan ve yolcular, içinde
hava olan bir odada bulunurlar. Kaptan,
gemiyi kullan›r. Yolcular da pencereden
çevrelerini incelerler.
Tu¤ba Can
Çizim: P›nar Büyükgüral
Karakter çizimleri: Tülay Sözbir Seidel
minikler 28/7/05 20:45 Page 2

16. ,
16
yolculuk 28/7/05 20:50 Page 1

17. 17
Yaz› ve Çizimler: P›nar Büyükgüral
yolculuk 28/7/05 20:50 Page 2

18. Malzemeler:
5 limon
1,5 su barda¤› toz fleker
3,5 su barda¤› su
Birkaç nane yapra¤›
18
Kesici aletleri ve oca¤› kullan›rken büyüklerinizden yard›m isteyin.
Zuhal Özer
Çizimler: Tülay Sözbir Seidel
Yaz günlerinde so¤uk bir limonata kadar rahatlat›c›
ne olabilir? Bu limonata bir de dondurma gibi
haz›rlanm›flsa tad›na doyum olmaz!
‹ki limonun
kabu¤unu
rendeleyin.
Kabu¤unu rendeledikleriniz
de dahil olmak
üzere, 4 limonun
suyunu s›k›n.
Beflinci limon dondurma kab›
olarak haz›rlanacak.
Bunun için, limonu
bardak gibi duracak
biçimde her iki ucundan kesin.
Bir b›çak yard›m›yla içini ç›kar›n.
Bu limonu, bir kab›n içine koyarak
buzdolab›nda saklay›n.
Su ve flekeri bir tencerede kar›flt›r›n
ve fleker eriyene kadar ›s›t›n.
Hafifçe kaynamaya bafllay›nca da
içine limon suyunu ve limon
kabu¤u rendesini ekleyin.
Yaln›zca 2 dakika kaynat›n.
Ateflten al›n ve oda s›cakl›¤›na
gelene kadar bekleyin. Daha sonra
buzlu¤a koyun ve donmas›n›
bekleyin.
Donduktan sonra buzluktan al›n.
Bir çatal yard›m›yla buzu k›r›n
ve iyice kar›flt›r›n.
Daha önceden haz›rlad›¤›n›z limon
kabu¤unun içine doldurun ve
tekrar buzlu¤a koyun.
Yemeden önce, üzerini
nane yapraklar› ve limon
kabu¤u rendesiyle
süsleyin.
limon 29/7/05 01:03 Page 1

19. 19
K›fl mevsimini hat›rla! Hava so¤uktur.
Do¤adaki hayvanlar için besin azd›r. Bu durumda,
besin bulamayan baz› memeliler, hayatta
kalabilmek için uzun bir k›fl uykusuna
yatarlar. Ay›lar da k›fl aylar›nda yemek
bulamad›klar›nda uykuya yatarlar. Ancak onlar›n
uykusu, k›fl uykusu gibi de¤ildir. So¤uktan
korunmak ve uyumak için sakland›klar› yere biri
geldi¤inde, ya da bir yiyecek kokusu ald›klar›nda
uyan›rlar.
“Ay›lar
neden k›fl uykusuna
yatarlar?”
Burak Vatan
5 yafl Uzunköprü Edirne
Tu¤ba Can
Çizim: Tülay Sözbir Seidel
Merak etti¤iniz sorular› bize gönderebilirsiniz.
Adres: TÜB‹TAK Merakl› Minik Dergisi Çok Merak Ediyorum Köflesi Atatürk Bulvar› No: 221 Kavakl›dere/Ankara
merakli.minik@tubitak.gov.tr
19-kanguru 28/7/05 23:09 Page 1

20. So¤uk havalarda üflümemek için kal›n giyiniriz. Elimize eldiven,
bafl›m›za bere, boynumuza atk› takar›z. Peki, so¤uk sularda
yaflayan yunuslar üflümemek için ne yaparlar? Onlar›n bir fley
yapmalar›na gerek yok, çünkü derilerinin alt›nda kal›n bir ya¤
tabakas› bulunur. Bu tabaka, yunuslar›n vücutlar›n›
so¤uktan korur. Gelin özel bir eldiven yaparak bunun
nas›l oldu¤unu anlayal›m!
Elinin girebilece¤i büyüklükte iki torba bul.
Torbalardan birine iki büyük dilim margarin koy.
20
Margarin dilimlerinin
aras›na, ikinci torbay›
yerlefltir. ‹ki torban›n
a¤›z k›s›mlar›n›
birbirine bantla.
Yunuslar› So¤uktan Ne Korur?
20-21cakcakxx 28/7/05 20:29 Page 1

21. 21
Bu eldiveni denemek için
önce büyük bir kab›n içine
su doldur. Sonra suyun
içine çok say›da buz
parças› at. Böylece so¤uk
su elde ettin.
Bir eline eldivenini tak. Sonra da iki
elini birden so¤uk suyun içinde bir
süre tut. Hangi elin önce üflüdü?
Eldivenli olan m›, eldivensiz olan m›?
Tu¤ba Can
Deney çizimleri: P›nar Büyükgüral
Ya¤dan eldivenin t›pk› yünden yap›lm›fl
eldiven gibi elini so¤uktan korudu¤unu
göreceksin. Demek ki ya¤, yün gibi
malzemeler so¤u¤u geçirmiyorlar.
Baflka hangi malzemeler so¤u¤u
geçirmez, düflün bakal›m...
20-21cakcakxx 28/7/05 20:29 Page 2

22. 22
Haziran say›m›zda, at›k
malzemelerden akvaryum
modeli yapman›z› istemifltik.
‹flte akvaryumlar›n›z ve siz!
Sinemis Bahad›r - 5 yafl - Adana
Sena Kula - 5 yafl - Ödemifl / ‹zmir
‹lgim Gözde fiahin - 6 yafl
‹stanbul
Özgün / Birkan Ayaz - 4,5 yafl - ‹zmir
Reyhan Uzer - 7 yafl - Manisa
Azra Duru Say›n - 4 yafl
Çorlu / Tekirda¤
Rumeysa Ünel - 6 yafl - ‹stanbul
Murat Yi¤it Kara - 6 yafl - Ankara
Kayadüzü ‹ÖO - 1 A s›n›f› ö¤rencileri
Merzifon / Amasya
Yark›n Sezen / Nehir Çelikel
4 yafl - Ankara
22-23kucukel-temmuz .qxd 29/7/05 01:16 Page 1

23. 23
Hasan Tahsin fien - 8 yafl
fiarköy / Tekirda¤
Ekim say›m›z için çeflitli bitkilerin
dökülmüfl yapraklar›n› toplay›n.
Bunlar› boyay›p bask›lar›n› ç›kararak
farkl› resimler yap›n. Bu resimlerle
çekilmifl foto¤raflar›n›z›, ad›n›z›, yafl›n›z›
ve oturdu¤unuz ili yazarak, ister
postayla ister e-postayla bize
gönderebilirsiniz.
‹lgi Taner - 5 yafl - Mersin
Furkan Efe Kalkan
5 yafl - Ankara
Erdem / Onur Kaya 5 - 2 yafl /
Deniz Bilsel - 11 yafl - ‹stanbul
Do¤a Zerman - 5 yafl - ‹stanbul
Bizim Ev Anaokulu - Ankara
Burak Batar - 6 yafl - Bursa
‹brahim Çelik - 6 yafl - Ankara
Efe fiimflek - 6,5 yafl - ‹stanbul
‹layda Yelim - 5 yafl - Merzifon / Amasya
Ceylin Do¤aner - 3 yafl - Konya
Yaman Efe Gümüfl
5 yafl - ‹zmir
TÜB‹TAK Merakl› Minik Dergisi
“Küçük Eller ‹flbafl›nda” Köflesi
Atatürk Bulvar› No: 221
06100 Kavakl›dere / ANKARA
merakl›.minik@tubitak.gov.tr
Salim Üner - 6 yafl - Tekirda¤
22-23kucukel-temmuz .qxd 29/7/05 01:17 Page 2

24. 24
Kumdan Heykeller Sergileri
Bu yaz, Ankara, ‹stanbul ve
Antalya’da düzenlenen kumdan
heykeller sergilerini kaç›rmay›n! Bu
sergilerde, dünyan›n çeflitli
ülkelerinden ve ülkemizden
sanatç›lar›n kumdan yapt›¤› dev
heykeller yer al›yor. ‹stanbul’daki
kumdan heykeller sergisi,
Kozyata¤›’ndaki Carrefour
ma¤azas›nda, 30 Eylül 2007’ye kadar gezilebilecek. Burada çocuklar ve yetiflkin-
lere yönelik heykel atölyeleri de düzenleniyor. Antalya’da, biri Konyaalt›
Beachpark’ta, ötekiyse Kemer’de olmak üzere iki sergi var. Konyaalt›’daki sergi 1
Ekim 2007’ye, Kemer’deki sergiyse 31 Ekim 2007’ye kadar ziyarete aç›k. Ankara’da
Sö¤ütözü’nde Ankara Ticaret Odas› yan›ndaki sergiyse,
5 A¤ustos’ta aç›lacak ve 30 Ekim 2007’ye kadar gezilebilecek.
O y u n c a k
S e r g i
Kesek⤛d›ndan Kuklalar
Kedi, köpek, fare, tavflan, ay›, panda,
kurba¤a, fil, aslan gibi hayvanlar›n,
kesek⤛d›ndan çok basit kuklalar›n›
yapabilirsiniz. Kesek⤛d›n›n alt bölümü,
hayvanlar›n yüzü olacak. Kuklas›n›
yapmak istedi¤iniz hayvanlar›n
özelliklerine dikkat edin. Örne¤in, kedi için sivri kulaklar, iki göz, burun, a¤›z ve
b›y›klar gerekiyor. Bunlar›n baz›lar›n› kartondan kesip kesek⤛d›n›n üzerine
yap›flt›rabilirsiniz. Baz›lar›n› kendiniz de çizebilirsiniz. Sivri bir burun için kesek⤛d›n›n
dibini, iki köflesinden üçgen biçiminde içe do¤ru katlayabilirsiniz.
kircilin07 28/7/05 16:02 Page 1

25. 25
Hayvanlar Nokta Birlefltirmece
TÜB‹TAK Erken Çocukluk Kitapl›¤›’ndan “Hayvanlar”
adl› nokta birlefltirme kitab›n›n kahramanlar› kedi ve
fare, bu kez bir keflif gezisine ç›k›yorlar. Amaçlar›ysa
farkl› hayvan türlerini tan›mak. Ormanda, bahçede,
denizin derinliklerinde, yeralt›nda, kutuplarda,
k›sacas› akl›n›za gelebilecek her türlü ortamda çeflitli
hayvanlarla tan›fl›yorlar. Ancak, kediyle farenin
bafl›ndan geçenleri görmek için, küçük okurlar›m›z›n
sayfalardaki noktalar› birlefltirmeleri gerekiyor.
B i r K i t a p
Asl› Zülal
O y u n
Küçük Bal›k, Büyük Bal›k, K›rm›z› Bal›k...
Bu oyun için önce çok say›da bal›k flekli
çizmeniz gerekiyor! Oyunun amac›, bal›klar›
grupland›rman›n farkl› yollar›n› bulmak.
Farkl› renklerde kartonlardan, farkl›
boylarda bal›k flekilleri kesin.
• Bal›klar›, renklerine göre gruplara ay›r›n.
• Bal›klar›, büyüklüklerine göre gruplara ay›r›n.
Küçük bal›klar›, orta boylu bal›klar› ve büyük
bal›klar› gruplay›n.
• Bal›klar› büyükten küçü¤e do¤ru boy
s›ras›na dizin.
• Sonra da küçükten büyü¤e do¤ru boy
s›ras›na dizin.
• Bal›klar› say›n. Toplam kaç bal›k var?
Küçük boylu, orta boylu ve büyük boylu
bal›klardan kaç tane var?
Bal›klar›n›z› boyay›p üzerlerine farkl›
desenler de çizebilirsiniz. Onlar›
desenlerine, ya da sözgelimi kuyruklar›n›n
rengine göre de gruplara ay›rabilirsiniz.
kircilin07 28/7/05 16:02 Page 2