1. Hoofdpijn &
triggerpoints
Landelijke Triggerpoint Dag
Den Dolder 26 september 2010
Hannah Bouma & Tilly Slangen

2. Wie heeft wel eens hoofdpijn?
A. Nooit
B. 1 – 2 x per maand
C. Wekelijks
D. Vaker dan 1 x per week
2

3. Hoofdpijn in cijfers
 Twee miljoenen Nederlanders kampen
regelmatig met zware hoofdpijn.
 500.000 Nederlanders hebben meer dan 15
dagen per maand hoofdpijn
 Ziekteverzuim door hoofdpijn:
dagelijks70.000!
 Kosten: 3 miljard euro per jaar
(bron: Nederlandse Vereniging van Hoofdpijnpatienten)
3

4. Behandel ervaring
 Ervaring met behandelen eigen hoofdpijn
 Ervaring met behandelen van cliënten met
hoofdpijn
4

5. Invulkaart hoofdpijn
5

6. Test hoofdhuid
 Voel met je vingertoppen aan je hoofdhuid op
verschillende plaatsen
 Hoe voelt het aan?
 Zijn er pijnlijke plekken, verhardingen?
 Is er spanning?
 Onthoud hoe het voelt!
6

7. Soorten hoofdpijn
 Spanningshoofdpijn
 Migraine
 Clusterhoofdpijn
 Hoofdpijn na trauma
7

8. Spanningshoofdpijn
 Ongeveer 65% van de Nederlanders heeft wel eens
spanningshoofdpijn
 Bij 10 % daarvan is het chronisch
 Symptomen: meestal aan beide zijden van het
hoofd, vanuit de nek. Drukkend gevoel van pijn of
zware, constante pijn.
 Duur: van 30 minuten tot enkele dagen
 Oorzaken: stress, angst, depressie, vermoeidheid,
lawaai, staren.
8

9. Migraine
 2,5 miljoen Nederlanders hebben migraine; 75%
daarvan is vrouw
 Komt in aanvallen
 Aanvallen hebben duidelijk begin en einde
 Pijn zit meestal aan één kant van het hoofd
 Heftige bonzende of kloppende pijn
 Misselijkheid/braken
 Overgevoeligheid voor licht en geluid, soms aura
 Elke inspanning is onmogelijk
 Duur 4-72 uur per (onbehandelde) aanval.
 Oorzaak niet bekend
9

10. Onderzoek naar rol MTrP’s bij
migraine
 Hoe langer migraine, hoe meer triggerpoints
 75% van de triggerpoints werden in
suboccipitalen en temporalis gevonden
 Triggerpoints kunnen verandering in het
hersenweefsel en bloedvaten veroorzaken, of
andersom?
10

11. Oorzaak en in stand houden
MTrP’s
 Mechanische factoren
◦ Meubilair, kussens, matras
◦ Overbelasting spieren
◦ Kleding, tassen
◦ Houding hoofd
◦ Visuele stress
◦ Letsel
◦ Asymmetrisch skelet
 Voeding
◦ Cafeïne en alcohol
11

12. Vitamines en mineralen
 Vitamines
◦ Vitamine C: herstel kleine bloedvaatjes
◦ Vitamine B: belangrijk voor zenuwstelsel
◦ Vitamine B2: heeft invloed op frequentie en duur
migraine
 Mineralen
◦ calcium, magnesium en kalium belangrijk voor de
spierfunctie
12

13. Technieken
1. Strijkingen en knedingen (Clair Davies)
2. Ischaemische compressie, minimaal 7
seconden
Voorbeeld: temporalis
13

14. Temporalis Functie: kauwen, onderkaak naar boven
bewegen
Klacht: hoofdpijn, tand- en kiespijn
(koud en hitte), ontstoken tandvlees,
pijn aan slapen.
Factoren: masker dragen, klap krijgen,
lang je mond open bij de tandarts,
tandenknarsen, kauwgum
Masseren met (ondersteunde)
vingertoppen, ischaemische
compressie of actieve stretch
Stretch: gapen
14

15. Schouder
Trapezius (2,3,5,7,9)
Hals
Sternocleidomastoideus (1-7, 10)
Nek
Splenius Capitis (1), Splenius Cervicis (8)
Multifidi (9), Semispinalis (4)
Kaak
Temporalis (2,3,5,8), Masseter (5,6,8),
laterale en mediale Pterygoïde (6,7),
Digastricus (2,7,8,10)
Gezicht
Occipitalis (2), Orbicularis Oculi (5,7),
Zygomaticus (4,5,7), Frontalis (4),
Buccinator (7)
15

16. Orbicularis oculi
Functie: sluiten ooglid
Klacht: moeite met
fronsen en ooglid
sluiten; pijn in neus en
bovenlip
Gediagnosticeerd als
Stretch door verbaasd kijken, spanningshoofdpijn
grote ogen maken
Factoren: fronsen,
Masseren: druk geven met turen
vingertoppen tegen bot oogkas of
kneding
16

17. Frontalis
Functie: wenkbrauwen optrekken,
voorhoofd rimpelen
Klacht: pijn in het voorhoofd
Factoren: wenkbrauwen optrekken
Masseren met knokkels en
vingertoppen
Stretch: wenkbrauwen omlaag
trekken
17

18. Suboccipitalen
Functie: dorsale extensie
Klacht: pijn in het hoofd,
moeilijk te benoemen waar
precies. Pijn schedelrand.
Masseren: druk geven met
vingers tegen schedelrand
Factoren: houding hoofd, naar boven
kijken, kyfose
Stretch: hoofd naar voren buigen
18

19. Masseter
Functie: kauwen
Klacht: pijn in wang, kiezen, oor
en wenkbrauw, moeite mond
openen
Factoren: houding hoofd, lang
mond open houden
Masseren: duim in wang,
vingers aan de buitenkant
Stretch: onderkaak naar voren
en beneden trekken
19

20. Hoofdmassage
 Geef elkaar een lekkere hoofdmassage, 5
minuten per persoon
 Hertest: check daarna de hoofdhuid bij jezelf
 Is er verschil vergeleken het begin?
20

21. Hoodfdpijndagboek
 Zicht krijgen op patronen in hoofdpijn
 Beschrijving van klacht, locatie en pijnintensiteit
 Soort pijn
 Welke gedachten waren er?
 Waren er zorgen?
 Bezigheden
 Medicijngebruik
 Voeding
21

22. Oefening tongrollen
 Tong tussen tanden en binnenkant lippen
rollen
 Ontspanning voor kaakspieren
 10 x naar links en 10 x naar rechts draaien
22

23. Verdere informatie
 www.hoofdpijn.nl
 www.hoofdpijnpatienten.nl
 Triggerpoint therapy for headaches &
migraines, Valerie DeLaune. New Harbinger
self-help workbook.
 Pain Erasure. Bonnie Prudden
 Presentatie: www.linkedIn.com/pub/Hannah-
Bouma
23

24. Hoofdpijn workshop
 1-daagse workshop
 Datum:
woensdag 9 februari 2011
 Plaats:
Utrecht, SAG
 Inhoud workshop:
◦ Anamnese gericht op hoofdpijnklachten
◦ Oefenen verschillende technieken
◦ Oefenen verschillende spieren op elkaar, waaronder
kaakspieren inwendig
◦ Stretchen kaak en gezichtsspieren
◦ Achtergrondinformatie over invloed voeding,
vitamines en mineralen op triggerpoints
◦ TMD en invloed op hoofdpijn
24