งานส่งอาจารย์นภัสสรณ์ ราชวินิตมัธยม = u =

3.  ประวัติ
 โครงการหอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร เริ่มต้นตั้งแต่ปี
พ.ศ. 2537 โดยกลุ่มศิลปินร่วมสมัยแห่งประเทศไทยนับพันคน
ได้จัดแสดงผลงานที่ ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ โดยหวังให้
โดยหวั
สังคมเห็นว่า มีศลปินมากพอที่ควรจะมี หอศิลป์ มาเป็นพื้นที่
ิ
รองรับในการแสดงออกผลงาน และเก็บรักษาผลงานในอดีตและ
ประวัติศาสตร์ เป็นที่รวมกลุมศิลปิน เพื่อพบปะ แลกเปลี่ยนความ
่
คิด แนวการทำางาน ผลก็คือการผลักดันให้เกิดการพัฒนาของ
วงการศิลปะในบ้านเมืองนี้
 สมัยของ ดร.พิจิตต รัตตกุลได้รับตำาแหน่งเป็นผู้วา กทม. มีการ
่
ผลักดันจนกระทั่ง กทม. มีนโยบายที่จะสร้างหอศิลป์ขึ้น มีการ
กำาหนดพืนที่ตั้งหอศิลป์ที่บริเวณสี่แยกปทุมวัน และผู้ชนะจาก
้
การประกวดแบบหอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร ได้แก่
บริษัท Robert G. Boughey & Associates (RGB
Architects) ความพร้อมทั้งหมดนี้เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2539 แต่
ในสมัยของนายสมัคร สุนทรเวช ผู้ว่า กทม. คนต่อมา โครงการ

4.  จากการเคลื่อนไหวเรียกร้องต่อสู้เพื่อให้มีหอศิลป์โดยเครือข่าย
ประชาชนและกลุ่มศิลปินที่ยาวนาน จนกระทั่งกรุงเทพมหานคร
โดยผู้ว่าราชการฯ นายอภิรักษ์ โกษะโยธิน ได้เล็งเห็นความ
สำาคัญของศิลปวัฒนธรรม และได้วางนโยบายด้านศิลป
วัฒนธรรมเป็นนโยบายหลัก โดยมุ่งเน้นการสร้างความรู้ ความ
เข้าใจ ของเด็ก เยาวชน และประชาชนในสังคม ให้ตระหนักถึง
คุณค่าของศิลปวัฒนธรรม สภาแห่งกรุงเทพมหานครจึงได้อนุมัติ
งบประมาณดำาเนินการก่อสร้างหอศิลปวัฒนธรรมแห่ง
กรุงเทพมหานคร 509 ล้านบาท[1] เพื่อผลักดันให้
กรุงเทพมหานครเป็นเมืองแห่งศิลปวัฒนธรรม ซึ่งหอศิลป
วัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร (Bangkok Art and Culture
Centre or bacc) ได้เริ่มก่อสร้างในที่ดินของกรุงเทพมหานคร
บริเวณสี่แยกปทุมวัน และได้มีการเปิดโครงการหอศิลป
วัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานครอย่างเป็นทางการ เมื่อวันศุกร์ที่
19 สิงหาคม 2548
 ในกำาหนดการเดิม หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร จะ

5.  ตัวอาคารสูง 9 ชั้น (บวกอีก 2 ชันใต้ดิน) โดย
้
ในตัวอาคารถูกออกแบบมาให้เป็นทรงกระบอก
ซึ่งสามารถเชือมต่อระหว่างอาคารได้ด้วยทาง
่
เดินวน เป็นแนวเอียงขึ้น ทั้งนี้เพื่อให้คนที่เข้ามา
ชมผลงาน สามารถชมได้ต่อเนื่องในแต่ละชั้น
นอกจากนีตัวอาคารยังออกแบบมาให้สามารถ
้
รับแสงสว่างจากภายนอกได้ โดยที่แสงไม่แรง
พอจะที่เข้ามาถึงขนาดทำาลายผลงานศิลปะที่
แสดงอยู่ข้างในได้ นอกจากห้องนิทรรศการที่มี
อยู่หลายส่วนแล้ว ภายในยังมีส่วนที่เป็นห้อง
สมุดประชาชน, ห้องปฏิบัติการศิลปะ, ห้อง

6.  หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่ที่
สี่แยกปทุมวัน หัวมุมถนนพระราม 1 และถนน
พญาไท
ตรงข้ามห้างมาบุญครอง และสยามดิสคัฟเวอรี่
 สาย 15, 16, 21, 25, 29, 34, 36, 40, 47,
48, 50, 54,
73, 73ก, 79, 93, 141, 159, 204,
ปอ.501, ปอ.508
และ ปอ.529
 เรือสายในคลองแสนแสบ เส้นทางสะพานผ่าน
ฟ้า-ประตูนำ้า ขึ้นที่

7.  รถไฟฟ้าลงสถานีสนามกีฬาแห่งชาติ โดยชัน 3 ของ
้
หอศิลปฯ มีทาง
เดินเชือมต่อกับทางยกระดับสถานี รถไฟฟ้า BTS
่
สนามกีฬา
แห่งชาติ

 เดินทางได้ 2 เส้นทาง คือ
- เส้นทางถนนพญาไท (จากอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ)
ข้ามสะพาน
หัวช้าง ชิดขวาเข้าทางเข้า หอศิลปฯ (ก่อนข้ามสี่แยก
ปทุมวัน)
 - เส้นทางถนนพระราม 1 (จากสนามกีฬาแห่งชาติ)
เลี้ยวซ้ายเข้าถนนพญาไท และเลี้ยวซ้าย

8.  เวลาเปิดบริการวันอังคาร-วันอาทิตย์ เวลา 10.00-
21.00 น. (หยุดวันจันทร์)
ส่วนสำานักงาน เปิดทำาการตั้งแต่เวลา 9.30-18.30 น.
 ไม่มีค่าเข้าชม ยกเว้นการจัดกิจกรรม และการแสดง
เป็นกรณีพิเศษ
 มีที่จอดรถให้บริการ 2 ชั้น
 ชันจอดรถ B1 สามารถจอดรถได้ 56 คัน
้
ชันจอดรถ B2 สามารถจอดรถได้ 62 คัน
้

9.  บ้าน ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ตั้งอยู่ทเลขที่ ๑๙ ซอยพระพินจ
ี่ ิ
สาทรใต้ ซึ่งคนทัวไปเคยเรียกกันว่า บ้านซอยสวนพลู
่
เป็นบ้านที่ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ อยูอาศัยมา ๓๕ ปี จนถึง
่
อสัญกรรม เมือ พ.ศ. ๒๕๔๓ กรมศิลปากรได้ขึ้น
่
ทะเบียนเป็นโบราณสถานประเภทบ้านบุคคลสำาคัญ โด
ยม.ล.รองฤทธิ์ ปราโมช เป็นเจ้าของบ้านคนปัจจุบัน
 ในสมัยก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒ ซอยที่แยกจากถนน
สาทรใต้ไปทางถนนนางลิ้นจีและทะลุออกถนนจันทร์
่
ซึงปัจจุบันเรียกว่าซอยสาทร ๓ นัน เรียกว่า ซอย
่ ้
สวนพลู ซึ่งยังมีซอยเล็กๆ แยกคดเคี้ยวไปในเขต
ทุงมหาเมฆอีกหลายซอย กรุงเทพมหานครยังคงรักษา
่

10.  ซอยพระพินิจ เป็นซอยแยกที่อยู่ถดจากซอยสวนพลู ๗ มาทาง
ั
ปากทางเข้าด้านถนนสาทรใต้ ในสมัยนั้นทุ่งมหาเมฆยังไม่มีผู้คน
อาศัยอยู่แออัดเช่นในปัจจุบัน ส่วนมากยังคงเป็นเรือกสวนปลุก
ต้นหมากต้นพลู ที่ดินยังมีราคาถูกมากเพราะถือว่าเป็นเขต
ชานเมือง เมื่อปลายสงครามโลกประมาณ พ.ศ. ๒๔๘๔ ม.ร.ว.คึก
ฤทธิ์ได้ซื้อที่ดินในซอยนี้ไว้ ๕ ไร้เศษ ราคาตารางวาละ ๗ บาท
ซึ่งเจ้าของเดิมให้เช่าเป็นสวนปลูกต้นพลู หลังจากนั้นได้ไปเห็น
เรือนไทยหลังหนึ่งแถวเสาชิงช้า ซึ่งเทศบาลกรุงเทพฯ ได้เวนคืน
มาเพราะต้องการใช้ที่บริเวณนั้น สร้างศาลาว่าการ
กรุงเทพมหานคร แม้จะอยู่ในสภาพทรุดโทรมมาก ก็ยังเห็นได้ว่า
เป็นเรือนไทยแบบภาคกลาง ที่ปลูกอย่างประณีตงดงาม จึงขอ
ซื้อจากเทศบาลกรุงเทพฯ ในราคา ๒,๗๐๐ บาท โดยเพิ่มราคา
ให้อก ๗๐๐ บาทจากราคาต้นทุนที่ทางเทศบาลได้คำานวณและ
ี
เสนอขาย “เทศบาลกรุงเทพฯ บอกว่าไม่เคยขายอะไรได้กำาไร

11.  ม.ร.ว.คึกฤทธิ์อธิบายว่า นอกจากเหตุผลทีในสมัยก่อน
่
การสร้างบ้านไม้ราคาถูกกว่าบ้านที่เป็นตึกมากแล้ว
ท่านมีความใฝ่ฝันจะอยูในบ้านแบบไทย “เพราะรัก
่
เรือนไทยมานานแสนนาน เนื่องจากเห็นความสวยงาม
อยากอยูอย่างไทย มีนอกชานเล่น” ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ได้ทิ้ง
่
เรือนหลังนีไว้ในทีเดิม จนกระทังไปเห็นว่ามีคนแกะ
้ ่ ่
บานประตูหน้าต่างไป จึงไปร้องเรียนให้ทางเทศบาล
ติดตามมาจนครบ และได้รื้อถอนมากองไว้ในทีดินที่ซอ
่ ื้
ไว้อีกหลายปี จนกระทั่ง พ.ศ. ๒๕๐๓ จึงคิดทีจะปลูก
่
สร้างบ้านอยูเป็นการถาวร และได้ให้นายนำ้าเชื่อม เล็ก
่
ประทุม ซึงเป็นผู้รับใช้ใกล้ชิดมานาน ไปเสาะหาเรือน
่
แบบเรือนภาคกลางอีก ๒ หลังมาจากบ้านเดิมทีผักไห่ ่

12.  ชุมชนชาวผักไห่มีความผูกพันกับราชสกุล
ปราโมชมานาน เพราะบรรพบุรุษเคยเป็น
มหาดเล็กฝีพาย ที่อยู่ใต้บังคับบัญชาของพระ
เจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำารบ บิดาของ
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ บ้าน ๓ หลังนี้สร้างเสร็จในเวลา
๖ เดือน ท่านเจ้าของบ้าน ได้ให้ทำาพายมี
ลวดลายสีทอง ประดับไว้บนเหนือประตูเรือน
ประธาน “เป็นการเซ็นชื่อ” ได้เข้าอยู่อาศัยเมื่อ
พ.ศ. ๒๕๐๓ และได้เรียกขานกันว่า บ้านซอย
สวนพลูอันลือลั่น

13.  พิพ ธ ภัณ ฑสถานแห่ง ชาติ พระนคร ตั้งอยู่ใน
ิ
บริเวณพระราชวังบวรสถานมงคลหรือส่วนหนึงของที่ ่
ประทับวังหน้า (พื้นทีพระราชวังของสมเด็จพระบวร
่
ราชเจ้าตั้งแต่รัชกาลที่ 1 เป็นต้นมามีอาณาเขตตั้งแต่
บริเวณมหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ มหาวิทยาลัย
ธรรมศาสตร์ สนามหลวงตอนเหนือ อนุสาวรียทหาร ์
อาสา และโรงละครแห่งชาติในปัจจุบัน) ในสมัยรัชกาล
ที่ 1 ตั้งอยู่ทถนนหน้าพระธาตุ แขวงพระบรมหา
ี่ ถนนหน้ แขวงพระบรมหา
ราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร อยู่ระหว่าง
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และโรงละครแห่งชาติตรง
และ ตรง
ข้ามสนามหลวง ประกอบด้วยหมูพระทีนงต่าง ๆ ได้แก่
่ พระที่ ั่
พระทีนงศิวโมกขพิมาน พระทีนงพุทไธสวรรย์
่ ั่ ่ ั่

14.  ประวัติ
 การจัดตั้งพิพธภัณฑ์ในประเทศไทยนั้นเริ่มขึ้นในรัชสมัย
ิ
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หว โดยพระองค์ทรงจัดตั้ง
ั
พิพิธภัณฑ์สวนพระองค์ขึ้นทีพระทีนั่งราชฤดีซึ่งตั้งอยู่บริเวณ
่ ่ ่
ด้านข้างของพระทีนั่งอมรินทรวินจฉัย ต่อมา เมื่อพระองค์ทรง
่ ิ
สร้างพระอภิเนาว์นเวศน์ขึ้นภายในพระบรมมหาราชวัง จึงโป
ิ ขึ
รดฯ ให้ยายโบราณวัตถุและของแปลก ๆ มาไว้ยง
้ ั
พระทีนงประพาสพิพธภัณฑ์ในหมูพระอภิเนาว์นเวศน์ ซึ่งนับ
่ ั่ ิ ่ ิ
เป็นพิพธภัณฑ์ส่วนพระองค์ หรือ “รอยัล มิวเซียม” (Royal
ิ
Museum) มิได้เปิดให้ประชาชนทัวไปเข้าชม[1][2]
่
 ต่อมา ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หว ั
พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้ง
พิพิธภัณฑสถานสำาหรับพระนครขึ้นที่หอคองคอเดีย (
ศาลาสหทัยสมาคม ในปัจจุบัน) เรียกว่า "มิวเซียม" หรือ
"พิพิธภัณฑสถานหอคองคอเดีย" โดยมีพิธีเปิดเมือวันที่ 19
่
กันยายน พ.ศ. 2417ซึ่งนับเป็นวันกำาเนิดของ
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติแห่งแรกของประเทศไทย[3]
พิพธภัณฑสถานตั้งอยูภายในพระบรมมหาราชวังเป็นเวลา
ิ ่

15.  ครั้งถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยูหัว เจ้า
่
นายฝ่ายกรมพระราชวังบวรฯ เหลือน้อยพระองค์ พระองค์จึง
ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้านายฝ่ายพระราชวังบวรฯ
เข้าไปประทับในพระบรมมหาราชวัง และพระราชทานพระ
มหามณเฑียร ณ ขณะนันให้เป็นโรงทหาร จนถึงรัชสมัย
้
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยูหัว พระองค์โปรดฯ ให้ย้าย
่
โรงทหารไปอยู่ที่วังจันทรเกษม (บริเวณกระทรวงศึกษาธิการ
วั
ในปัจจุบัน) ส่วนพระราชมณเฑียรของพระราชวังบวรฯ
ทังหมดจัดเป็นพิพิธภัณฑสถานสำาหรับพระนครและหอสมุด
้
พระวชิรญาณเพื่อจัดตั้งเป็น พิพ ธ ภัณ ฑสถานสำา หรับ
ิ
พระนคร เมื่อ พ.ศ. 2469[5] ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อ
เป็น พิพ ิธ ภัณ ฑสถานแห่ง ชาติ พระนคร เมื่อ พ.ศ. 2477
 ในปี พ.ศ. 2510 ได้สร้างอาคารเพิมขึ้นอีก 2 หลัง คือ
่
"อาคารมหาสุรสิงหนาท" ปัจจุบัน จัดแสดงความเป็นมา ศิลป
วัตถุ โบราณวัตถุในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ และในยุค

16.  ของจัดแสดง
 แนวทางการจัดแสดง ปัจจุบัน พิพิธภัณสถานแห่ง
ชาติ พระนคร แบ่งการจัดแสดง ออกเป็น 3 หัวเรื่อง
ใหญ่ ๆ คือ
 ประวัติศาสตร์ชาติไทย จัดแสดงในพระที่นงศิวโมก
ั่
ขพิมาน
 ประวัติศาสตร์ศิลปะและโบราณคดีในประเทศไทย
จัดแสดงตามยุคสมัย คือ
 สมัยก่อนประวัติศาสตร์ จัดแสดงในอาคารส่วนหลัง ของ
พระทีนงศิวโมกขพิมาน
่ ั่
 สมัยประวัติศาสตร์ จัดแสดงในอาคารใหม่ 2 หลัง ที่
สร้างขนาบสองข้างของหมูวิมานเมือ พ.ศ. 2510 โดย
่ ่
แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ สมัยก่อนพุทธศักราช 1800 ได้แก่

17.  3.ประณีตศิลป์ และ ชาติพันธุวิทยา จัดแสดงในหมู่
์
พระวิมาน คือ พระที่นั่งวสันตพิมาน พระที่นั่งวายุ
สถานอมเรศ และ พระที่นงพรหมเมศธาดา ศิลป
ั่
โบราณวัตถุที่จัดแสดง ได้แก่ เครื่องทอง เครื่องถม
เครื่องมุก เครื่องดนตรี เครื่องไม้จำาหลัก ผ้าโบราณ
เครื่องถ้วย เครื่องสูง ราชยานคานหาม อาวุธโบราณ
เครื่องใช้ในพิธีพระพุทธศาสนา และ อัฐบริขารของ
พระพุ
สงฆ์ และ เครื่องการละเล่นต่าง ๆ เช่น หัวโขน หุ่น
กระบอก หุ่นเล็ก และหนังใหญ่ เป็นต้น นอกจากนี้ ยัง
มี ราชรถที่ใช้ในกระบวนแห่พระบรมศพ คือพระมหา
พิชยราชรถ เวชยันตรราชรถ ราชรถน้อย และ เครื่อง
ั
ประกอบการพระราชพิธีต่าง ๆ ที่ใช้ใน พระราชพิธี
ถวายพระเพลิงพระบรมศพ จัดแสดงใน อาคารโรง
ราชรถ

18.  นอกจากศิลปะโบราณวัตถุแล้ว พิพิธภัณฑสถานแห่ง
ชาติ พระนคร ยังมีโบราณสถานคือ พระที่นั่ง และ
โบราณสถาน
พระตำาหนักบางองค์ ที่เป็นตัวอย่างของ งาน
สถาปัตยกรรมไทยที่งดงาม เช่น พระที่นั่งพุทไธสวร
รย์ ภายในพระที่นั่งประดิษฐานพระพุทธสิหิงค์ และมี
จิตรกรรมฝาผนังที่งดงามยิ่ง พระที่นงอิศเรศราชานุ
ั่
สรณ์ ที่ประทับ ของ
พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระตำาหนัก
แดง ที่ประทับ ของสมเด็จพระศรีสริเยนทราบรมราชินี
ุ
ในรัชกาลที่ 2 รวมไปถึง พระที่นั่งขนาดย่อม และ
ศาลาทรงไทยในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ศาลาสรง ศาลา
สำาราญมุขมาตย์ พระที่นั่งมังคลาภิเษก และ พระที่นั่ง
ปาฏิหาริย์ทัศนัย ด้วยเหตุนี้จึงทำาให้พิพิธภัณฑสถาน
แห่งชาติ พระนคร ยังคงมีเอกลักษณ์ทาง

19.  พระที่น ั่ง ศิว โมกขพิม าน
 เดิมเคยเป็นห้องสำาหรับสมเด็จกรมพระราชวังบวรมหา
สุรสิงหนาท เสด็จออกขุนนางและบำาเพ็ญพระราชกุศล
ต่าง ๆ ปัจจุบันจัดแสดงเรื่องประวัติศาสตร์ชาติไทย
 สมัยสุโขทัย จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับการก่อตั้ง
อาณาจักร สถาปัตยกรรม การชลประทานการผลิต
เครื่องสังคโลก ศิลาจารึกหลักที่ 1 สมัยสุโขทัย (พุทธ
ศตวรรษที่ 19)
 สมัยกรุงศรีอยุธยา จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับเศรษฐกิจ
การเมือง การปกครองและเหตุการณ์ณ์สำาคัญใน
ประวัติศาสตร์ ตู้จัดแสดงเหตุการณ์สงครามเสียพระสุ
ริโยทัย พ.ศ. 2091
 สมัยรัตนโกสินทร์ จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับพระมหา
จั

20.  พระที่น ั่ง พุท ไธสวรรย์
 พระที่นงพุทไธสวรรค์ สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1
ั่
สำาหรับประดิษฐานพระพุทธสิหิงค์ภายในมีภาพ
จิตรกรรมฝาผนังเรื่องพุทธประวัติและภาพเทพชุมนุม
 พระพุทธสิหิงค์ ตามตำานานกล่าวว่า เจ้าเมือง
นครศรีธรรมราชได้มาจากลังกาแล้วนำาขึ้นไปถวาย
พระเจ้ากรุงสุโขทัย จากนั้นได้ถูกอัญเชิญไป
ประดิษฐานหลายเมือง เช่น กรุงศรีอยุธยา
กำาแพงเพชร เชียงราย เชียงใหม่
 พระพุทธสิหิงค์ ศิลปะสุโขทัย สำาริดกะไหล่ทอง สูง
166 ซม.
 ภาพเขียนพุทธประวัติ ตอนเทศนาโปรดพุทธมารดา
บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ จิตรกรรมฝาผนังในพระที่นง ั่

21.  พระตำา หนัก แดง
 เดิมนั้นตั้งอยู่บริเวณด้านหลังพระที่นั่งดุสิตมหา
ปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง
พระบาทสมเด็จ พระพุท ธยอดฟ้า จุฬ าโลกมหาราช
รัชกาลที่ ๑ ได้โปรดฯให้สร้างขึ้นเพื่อใช้เป็นที่ประทับ
ของสมเด็จพระพี่นางเธอ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระศรี
สุดารักษ์ ซึ่งเป็นพระพี่นางพระองค์เล็ก และก็ได้สร้าง
พระตำาหนักเขียวขึ้นเพื่อถวายเป็นที่ประทับของ
สมเด็จพระพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระเทพสุดาวดี ซึ่ง
เป็นพระพี่นางพระองค์ใหญ่

22.  เมื่อสมเด็จฯเจ้าฟ้ากรมพระศรีสดารักษ์สนพระชนม์
ุ ิ้
ใน พ.ศ. ๒๓๓๒ แล้ว พระธิดา คือ เจ้าฟ้าหญิง
บุญรอด ได้ทรงครอบครองตำาหนักแดงต่อมา จน
กระทั่งทรงย้ายไปประทับกับพระบาทสมเด็จ
พระพุทธเลิศหล้านภาลัยผู้ทรงเป็นพระภัศดา (ใน
ขณะที่ทรงดำารงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูก
ยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร) ณ พระราชวัง
เดิม กรุงธนบุรี
 และเมื่อสมเด็จฯเจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร เสด็จ
เถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นพระบาทสมเด็จพระพุทธ
เลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ ๒ ได้ทรงย้ายที่ประทับ
จากพระราชวังเดิม กรุงธนบุรีมาประทับในพระบรม
มหาราชวังพร้อมกับสมเด็จ พระศรีส ร ิเ ยนทราบ
ุ

23.  ๑. สมเด็จเจ้าฟ้าชายมงกุฏ (ได้เสด็จเถลิงถวัลยราช
สมบัติ เป็นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
รัชกาลที่ ๔)
 ๒. สมเด็จเจ้าฟ้าชายจุฑามณี (ได้รับพระราชทานพระ
บวรราชาภิเษกเป็น
พระบาทสมเด็จ พระปิน เกล้า เจ้า อยู่ห ัว )
่
 ครั้นถึงรัชกาลที่ ๓ สมเด็จพระศรีสริเยนทราบรม
ุ
ราชินี ในรัชกาลที่ ๒ ได้เสด็จออกไปประทับอยู่
พระราชวังเดิมกับพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่
หัว ด้วยเหตุที่ว่าในระยะเวลาช่วงนั้น ภายในพระบรม
มหาราชวังมีการเปลี่ยนแปลงให้รื้อตำาหนักเครื่องไม้
ในพระราชวังหลวงสร้างเป็นตำาหนักตึก รัชกาลที่ ๓
จึงได้พระราชทานตำาหนักแดงของเดิมให้ไปปลูก

24.  เมื่อสมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี สวรรคตใน
รัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ
พ.ศ. ๒๓๗๙ พระบาทสมเด็จพระปินเกล้าเจ้าอยู่หัว
่
ได้ทรงย้ายที่ประทับจากพระราชวังเดิม กรุงธนบุรีมา
อยู่ภายในพระราชวังบวรสถานมงคล จึงโปรดเกล้าฯ
ให้รื้อตำาหนักแดงจากพระราชวังเดิมให้มาสร้างใหม่ที่
ท้ายพระบวรราชวัง (บริเวณที่ตั้งของอาคารประพาส
พิพิธภัณฑ์ในปัจจุบน) เมื่อพระบาท
ั
สมเด็จพระปินเกล้าเจ้าอยู่หัวสวรรคต พระตำาหนักแดง
่
ไม่ได้รับการดูแลจึงชำารุดทรุดโทรมตามกาลเวลา จน
กระทั่งถึงในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่
หัว รัชกาลที่ ๗ ปี พ.ศ. 2470 สมเด็จพระศรีสวรินท
ราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า เสด็จประพาส
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ได้ทอดพระเนตรเห็นพระ

25.  ต่อมาในปี 2506 ได้มีการปฏิสงขรณ์อีกครั้งหนึ่ง
ั
โดยได้ย้ายพระตำาหนักแดง ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศเหนือของ
หมู่พระวิมานมาปลูกที่หลังพระที่นั่งศิวโมกขพิมานดัง
ที่เห็นในปัจจุบนั
 การจัด แสดง ภายในพระตำาหนักแดงมีการจัดแสดง
สิงของ เครื่องใช้ของชนชั้นสูง ส่วนใหญ่เป็นศิลปวัตถุ
่
ที่เป็นเครื่องประดับบ้าน เช่น ตู้เท้าสิงห์ โต๊ะและเก้าอี้
เท้าสิงห์ โถเบญจรงค์ หีบใส่ผาของชนชันสูง และ
้ ้
ศิลปวัตถุของผู้ครอบครองตำาหนัก ได้แก่ พระแท่น
บรรทม และฉลองพระบาทของสมเด็จพระศรีสริเยน ุ
ทราบรมราชินีในรัชกาลที่ 2 โคมส่องเสด็จของ
สมเด็จพระปินเกล้าเจ้าอยู่หัว
่

26.  พระที่น ั่ง อิศ ราวิน จ ฉัย
ิ
 สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพย์ในสมัย
รัชกาลที่ 3 โปรดเกล้า ให้สร้างขึ้นเป็นท้องพระ
โรงใช้เป็นที่เสด็จออก ปัจจุบันใช้เป็นห้องจัด
แสดงนิทรรศการพิเศษหมุนเวียนตลอดปี
 ห้องมุขกระสัน ภายในห้องมหรรฆภัณฑ์ซึ่งเก็บ
รักษาและจัดแสดงเครื่องทองที่ได้จากการขุดค้น
ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา และเครื่องทองใน
สมัยรัตนโกสินทร์
 พระพุทธรูปบุทอง ศิลปะรัตนโกสินทร์ (พุทธ

27.  พระที่น ง ภิม ข มณเฑีย ร
ั่ ุ
 จัดแสดงเครื่องราชยาน คานหาม สัปคับ เสลี่ยง
กง เสลี่ยงหิ้วและสีวิกา
 พระที่นั่งราเชนทรยาน สร้างในสมัยรัชกาลที่ 1
ไม้จำาหลักปิดทองประดับกระจก กว้าง 103 ซม.
ยาว 191 ซม. สูง 415 ซม. ใช้สำาหรับราชพิธี
 [แก้]พระที่น ง ทัก ษิณ าภิม ข
ั่ ุ
 เคยเป็นที่ประทับในสมัยสมเด็จพระบวรเจ้ามหา
ศักดิพลเสพย์ ปัจจุบันจัดแสดงเครื่องการละเล่น
หุ่น หัวโขน หนังใหญ่ เครื่องแต่งกาย ละคร
เครื่องกีฬาไทย หมากรุกงา ปีกระเบื้อง ตัวหวย
้
กอ ขอ
 ตัวหนังใหญ่ ศิลปะรัตนโกสินทร์ ทำาด้วยหนังวัว

28.  พระที่น ั่ง วสัน ตพิม าน
 ชันล่าง จัดแสดงเครื่องถ้วยล้านนา ลพบุรี
้
เบญจรงค์ลายนำ้าทอง เครื่องถ้วยญี่ปน และ
ุ่
เครื่องถ้วยยุโรป
 ชามเบญจรงค์ ศิลปะไทย – จีน สมัยอยุธยาดิน
เผาเนื้อกระเบื้อง
 [แก้]พระที่น ั่ง วสัน ตพิม าน
 ชันบน จัดแสดงงาช้าง งาช้างจำาหลัก และเครื่อง
้
ใช้ที่ทำาจากงาช้าง
 งาช้างแกะสลักเป็นพระพุทธรูป ศิลปะพม่า (พุทธ
ศตวรรษที่ 25) สูงพร้อมฐาน 8. ซม.

29.  พระที่น ง ปัจ ฉิม าภิม ุข
ั่
 จัดแสดงของใช้ประดับมุก เครื่องมุกส่วนใหญ่
เป็นของสมเด็จ ฯ กรมพระนครสวรรค์พินต ิ
ประทานพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ
 เตียบ สมัยรัตนโกสินทร์ (พุทธศตวรรษที่ 25)
หวายแลไม้ลงรักประดับมุข ปากกว้าง 49.5 ซม.
สูงพร้อมฝา 62 ซม.
 [แก้]พระที่น ง ปฤษฎางคภิม ุข
ั่
 จัดแสดงหุ่นจำาลองม้าและช้างทองเครื่องคชาธาร
อาวุธภัณฑ์สมัยโบราณและกลองศึก

30.  เกี่ยวกับการเข้าชมพิพธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
ิ
 ระเบีย บปฏิบ ัต ิใ นการเข้า ชม
 ผู้เข้าชมพิพธภัณฑสถานแห่งชาติ ต้องแต่งกายให้เป็นที่
ิ
เรียบร้อยและต้องไม่ปฏิบัติดังต่อไปนี้
 นำาหีบห่อและสิ่งใด ๆ ทีอาจบรรจุปกคลุมปิดบังหรือซ่อน
่
เร้นสิงของในพิพธภัณฑสถานแห่งชาติออกไป เข้าไปใน
่ ิ
ห้องจัดตั้งโบราณวัตถุและศิลปวัตถุ
 ก่อความรำาคาญด้วยประการใด ๆ แก่เจ้าหน้าทีหรือผู้เข้า
่
ชมพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ
 จับต้องหรือหยิบฉวยสิ่งของทีจัดตั้งแสดงไว้ใน
่
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ
 สูบบุหรี่ในห้องทีจัดตั้งโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ
่
 ขีด เขียน จารึก หรือทำาความสกปรกแก่สิ่งของและอาคาร
สถานทีในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ
่

31.  การบริก าร
 บริการนำาชมเป็นหมูคณะ โดยการนัดหมาย
่
 บริการสื่อโสตทัศนศึกษา โดยการนัดหมาย
 บริการให้ยมนิทรรศการหมุนเวียน โดยการนัดหมาย
ื
 บริการให้ยมภาพถ่าย โดยการนัดหมาย
ื
 บริการห้องสมุดทุกวันยกเว้นวันจันทร์-อังคาร (วันหยุด
ของพิพธภัณฑ์)
ิ
 บริการนำาชมคนไทยทุกวันอาทิตย์ 2 รอบ ดังนี้ เวลา
10.00 น. และ 13.30 น. โดยอาสาสมัคร
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
 บริการนำาชมภาษาต่างประเทศ โดยกลุ่มสตรีอาสาสมัคร
 วันพุธ เวลา 09.30 น. ภาษาอังกฤษ ภาษาฝรั่งเศส ภาษาญี่ปุ่น
 วันพฤหัสบดี เวลา 09.30 น. ภาษาอังกฤษ ภาษาฝรั่งเศส
ภาษาเยอรมัน
 เวลาทำา การ 09.00-16.00 น. ปิดวันจันทร์ วันอังคาร

32.  ประวัติ
 พระทีนั่งวิมานเมฆเป็นพระที่นั่งที่สร้างด้วยไม้สักทองที่ใหญ่ที่สุด
่
ในโลก และเป็นพระที่นงถาวรองค์แรกในพระราชวังดุสิต
ั่
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้าง
ขึ้นในพระราชวังดุสิต (ซึ่งในรัชสมัยของพระองค์เรียกว่า
พระราชวังสวนดุสิต) ใน พ.ศ. 2444 โดยโปรดเกล้าฯ ให้รื้อ
พระทีนั่งมันธาตุรัตนโรจน์ ที่โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นที่เกาะสีชัง
่ เกาะสี
เมื่อ พ.ศ. 2435 แต่ยังสร้างไม่เสร็จสมบูรณ์ โดยโปรดเกล้าฯ
ให้พระราชโยธาเทพ (กร หงสกุล ต่อมาเป็นพระยาราชสงคราม)
เป็นนายงานรื้อพระที่นงมันธาตุรัตนโรจน์จากเกาะสีชังมาสร้าง
ั่
ในสวนดุสิต และพระราชทานนามว่า "พระที่น ั่ง วิม านเมฆ "[1]
และทรงวางศิลาฤกษ์พระที่นั่งเมื่อวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ.
2443[2] โปรดเกล้าฯ ให้
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

33.  พระที่นั่งวิมานเมฆสร้างด้วยไม้สักทองทั้งหลัง มี
ลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่งดงามประณีตและได้
รับอิทธิพลการก่อสร้างแบบตะวันตก การก่อสร้าง
แล้วเสร็จในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2444 และได้เสด็จ
มาประทับที่พระที่นงวิมานเมฆ จนกระทั่ง
ั่
พระที่นั่งอัมพรสถาน ซึ่งโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นใน
พ.ศ. 2445 สร้างเสร็จเรียบร้อยใน พ.ศ. 2449
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้
เสด็จแปรพระราชฐานมาประทับที่พระที่นงอัมพร
ั่
สถานเป็นการถาวร จนกระทั่งเสด็จสวรรคตเมือวัน ่
ที่ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 และพระที่นั่งวิมานเมฆ
ยังคงเป็นสถานที่ประทับของเจ้านายจนกระทั่งสิน ้
รัชกาล เจ้านายฝ่ายในและข้าราชบริพารจึงได้กลับ
มาประทับที่พระบรมมหาราชวัง
พระบรมมหาราชวั

34.  ในรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรด
เกล้าฯ ให้
สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา
ประทับที่พระที่นั่งวิมานเมฆในพ.ศ. 2468 แต่
เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จ
สวรรคตเมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468
สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชายา
ก็ทรงย้ายออกจากพระที่นั่งวิมานเมฆ และจาก
นั้นมา พระที่นงวิมานเมฆก็มิได้เป็นพระราชฐาน
ั่
ที่ประทับของเจ้านายอีก
 ในรัชกาลปัจจุบน พ.ศ. 2525 ซึ่งเป็นปีที่ฉลอง
ั
กรุงรัตนโกสินทร์ครบ 200 ปี
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรง

35.  ลักษณะขององค์พระทีนง ่ ั่
 พระทีนงองค์นี้ เป็นอาคารแบบวิตอเรีย ได้รับอิทธิพล
่ ั่
จากสถาปัตยกรรมยุโรป ผสมกับไทยประยุกต์ องค์
พระทีนงเป็นรูปอักษรตัวแอล (L) ในภาษาอังกฤษ ยาว
่ ั่
ด้านละ 60 เมตร สูง 20 เมตร เป็นอาคาร 3 ชั้น ยกเว้น
ตรงส่วนทีประทับซึ่งมีรูปร่างเป็นแปดเหลี่ยม มี 4 ชั้น
่
ชั้นล่างสุดก่ออิฐ ถือปูน ชั้นถัดขึ้นไปสร้างด้วยไม้สักทอง
ทังหมดทาด้วยสีครีมอ่อนหลังคาสีแดง และหลังคาเป็น
้
ทรงไทยประยุกต์ มีลวดลายตามหน้าต่าง และช่องลมซึง ่
ฉลุเป็นลายทีเรียกว่าขนมปังขิง
่
 สำาหรับพระทีนั่งวิมานเมฆนี้จะแบ่งเป็นห้องชุดต่างๆ 5 สี
่
ด้วยกัน คือสีฟา เขียว ชมพู งาช้าง และสีลูกพีช (ชมพู
้
อมส้ม) แต่ละห้องจะจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้สวน ่
พระองค์ของรัชกาลที่ 5 รวมถึงเจ้านายชั้นสูง เช่น ห้อง
สีเขียว เป็นห้องเครื่องเงินจากประเทศจีน ส่วนชั้นสอง

36. จัดทำาโดยกลุ่ม 3
 ด.ช.โธรัยห์ คำาไวย์ ม.3/7 เลขที่ 3
 ด.ช.นนทกฤต จันทร์หอม ม.3/7 เลขที่ 10
 ด.ช.อัครพนธ์ สังข์กังวาลย์ ม.3/7 เลขที่ 17
 ด.ช.ชนกชนม์ ปานแดง ม.3/7 เลขที่ 24
 ด.ช.วิกรม ทรงบุญเขตกุล ม.3/7 เลขที่ 31
 ด.ญ.พลอยไพลิน ศรีบญ ม.3/7 เลขที่ 38
ุ
 น.ส.ภิณฑกานต์ ไก่แก้ว ม.3/7 เลขที่ 45