Workshop thermografie electriciteit

2/2Testo NV,
Welkom
Hallo,
Hartelijk welkom bij de trainingsmodule “elektro-thermografie". Om
thermografische metingen aan elektrische installaties te kunnen uitvoeren, moet
u over de juiste achtergrondkennis beschikken.
In deze opleiding zal u de basisbegrippen, de voorschriften en de regels in
verband met elektrische installaties leren kennen. Nadien komt u meer te weten
over de praktische aspecten van elektro-thermografie.
Ten slotte kan u een vragenlijst invullen. Indien u slaagt ontvangt u een
getuigschrift waarin staat dat u succesvol de cursus elektro-thermografie
gevolgd heeft.
Veel succes !

3/2Testo NV,
Wie is Testo
 Opgericht in 1957
 Wereldwijd marktleider in
de productie en verkoop
van draagbare
meetapparatuur
 1.700 medewerkers
wereldwijd
 > 130 medewerkers in
Research, Development
en product management
 > 14% van omzet
jaarlijks in ontwikkeling
nieuwe producten

4/2Testo NV,
Wat is thermografie?

5/2Testo NV,
Zo zien wij de wereld met onze ogen:

6/2Testo NV,
… en zo zien we de wereld met het onzichtbare “licht”:

7/2Testo NV,
Elektro-thermografie
Elektrische thermografie dient voor het opsporen van opvallende
situaties op thermisch vlak.
Door elektrische installaties en productiemiddelen gaat een
laadstroom. Zij hebben enerzijds "natuurlijke" interne weerstanden
en anderzijds overgangsweerstanden aan de interfaces.
Als die weerstanden door veroudering, foutieve montage,
mechanische belasting of beschadiging te hoog worden, wordt de
elektrische energie in warmte omgezet. De hieruit resulterende
temperatuurstijging kan met een warmtebeeldcamera contactloos
worden opgespoord.
Naar gelang van de hoogte van de spanning kan de elektrische
stroom voor de mens levensgevaarlijk zijn. Daarom moet men in de
omgang met elektrische installaties en inrichtingen rekening houden
met bijzondere veiligheidsmaatregelen.
Deze trainingsmodule moet u vertrouwd maken met de
bijzonderheden van de elektrische thermografie en moet u aan de
hand van diverse voorbeelden een overzicht geven over de
belangrijkste taken van de elektrische thermografie.
01 Inleiding 02 Basiskennis elektriciteit 03 Kennis applicatie 04 meting 05 Evaluatie 06 Kennistest

8/2Testo NV,
Onder het begrip "elektrische thermografie" worden thermografische
metingen bij alle spanningsniveaus verstaan.
Tot de te meten voorwerpen behoren
•schakelinrichtingen op laag-, middel- en hoogspanning
•bovengrondse leidingen
•transformatoren
•compensatie-installaties
•elektrische verdeelkasten
•besturingskasten
•elektrische aandrijvingen
maar ook mobiele elektrische toestellen / machines,
kabelinstallaties, elektrische systemen op rails, enz.
De belangrijkste meetopdrachten zijn het lokaliseren van foutieve
elektrische verbindingen alsook het opsporen van overbelasting op
leidingen en motoren

9/2Testo NV,
Toepassingen
COMPENSATION UNITS
SCHAKELKASTEN
CONTROLEKASTEN

10/2Testo NV,
Toepassingen
ELEKTRO-MOTOREN
TRANSFORMATOREN
HOOGSPANNING

11/2Testo NV,
De vermelde meetopdrachten behoren tot het takenpakket van
bepaalde personen:
•interne technici voor technische voorzieningen
•experts inzake elektriciteit
•elektriciens van bedrijven en
•elektriciens in het algemeen.

12/2Testo NV,
Metingen met elektrische thermografie worden uitgevoerd
in het kader van het preventief onderhoud.
Het doel bestaat erin om elektrische systemen uit proces-
en productie-installaties te controleren om zo de opvallende
situaties op thermisch vlak vroegtijdig op te sporen en om:
•schade te voorkomen,
•het aantal pannes te verminderen,
•stilstanden te vermijden en de beschikbaarheid van
de installatie te garanderen,
•de onderhouds- en vervolgkosten te verminderen
(door het vermijden van dringende opdrachten),
•de energiekosten te laten dalen.
Het belangrijkste argument voor een thermografisch onderzoek
van een elektrische installatie is echter de hierdoor te realiseren
verbetering van de veiligheid van de installatie en van de
brandveiligheid.
In veel verzekeringsovereenkomsten voor bedrijven uit de
industrie is een thermografisch onderzoek van de elektrische
installaties zelfs al een onderdeel van de overeenkomst.
Onder spanning staande hoofdverdeler voor laagspanning
Thermografie is als contactloos meetprocédé uitermate geschikt
voor metingen die uitgevoerd worden terwijl de installatie werkt.
De te controleren installaties moeten immers niet uitgeschakeld
worden.

13/2Testo NV,
De opdracht van het onderhoud bestaat erin om de beschikbaarheid
van machines en installaties te garanderen. Hierdoor kan voor het
onderhoud gebruik worden gemaakt van verschillende strategieën.
Deze kunnen echter in principe herleid worden tot een bepaalde
combinatie van de drie klassieke basisstrategieën:
•reactief onderhoud („brandjes blussen“)
•preventief onderhoud (tijdsgebonden)
•onderhoud dat zich richt naar de toestand
Elektrische thermografie speelt als middel om een technische
diagnose te stellen, vooral een sleutelrol bij het onderhoud dat zich
richt naar de toestand van de installatie.
Door middel van elektrische thermografie kunnen elektrische
installaties snel, eenvoudig en zonder onderbreking van de werking
gecontroleerd worden. Onzichtbare thermische probleemgebieden
kunnen vroegtijdig opgespoord worden en er kunnen maatregelen
genomen worden die schade voorkomen. Hierdoor kan de installatie
blijven draaien tot aan de volgende geplande stillegging.

14/2Testo NV,

15/2Testo NV,
SUB-STATION TRANSFORMATOR VERDEELKAST
HOOFDSCHAKELAAR SCHAKELKASTEN

16/2Testo NV,
Op deze pagina zijn verschillende elektrische installaties opgelijst.
•schakelkast
•verzamelrail
•veiligheidsschakelaar
•vermogenschakelaar

17/2Testo NV,
Aangezien van elektrische installaties werkelijk gevaar voor lijf en
leden kan uitgaan, speelt veiligheid bij het uitvoeren van metingen
met elektrische thermografie altijd een doorslaggevende rol. Om dit
gevaar te verhinderen, zijn er enkele fundamentele veiligheidsregels
die men bij elektrische thermografie moet naleven.
Daarnaast zijn er verschillende factoren die een invloed kunnen
hebben en die de resultaten van de metingen bij elektrische
installaties kunnen vervalsen. De persoon die de thermografie
uitvoert, moet vertrouwd zijn met de oorzaken van deze fouten om
die fouten zeker te herkennen en te kunnen inschatten.
Bovendien moet deze persoon geroutineerd zijn in de omgang met
grenstemperaturen, met soorten fouten en met toestanden van
installaties zodat zij thermogrammen op een veilige wijze kan
interpreteren en beoordelen.
Al die punten worden in het volgende hoofdstuk nader uiteengezet.

18/2Testo NV,
Een reglementair thermografisch onderzoek is principieel altijd in
strijd met de elementaire regels inzake veiligheid op het werk.
Aangezien een thermografisch inspectie van een elektrische
installatie altijd onder spanning gebeurt, mag die inspectie altijd
alleen maar door een gekwalificeerd elektricien worden uitgevoerd.
Het is globaal gezien onontbeerlijk om voorzichtig en weloverwogen
te werk te gaan !
Als twee elektrische potentiëlen onvoldoende van elkaar verwijderd
of onvoldoende geïsoleerd zijn, kan er een ongewilde
spanningsoverslag voordoen, waarbij er een lichtboog ontstaat. Als
die lichtboog een persoon treft, kan deze persoon zwaargewond
raken.
Bij het onderzoeken van een elektrische installatie moet u in elk geval op volgende punten letten:
•Begeef u ALLEEN IN HET GEZELSCHAP van een gekwalificeerde elektricien in de buurt van elektrische inrichtingen.
•Laat u informeren over de ter plaatse geldende veiligheidsvoorschriften.
•Respecteer ten opzichte van alle elektrische installaties een VEILIGHEIDSAFSTAND.
•RAAK NIETS AAN! Alle werkzaamheden aan elektrische intallaties mogen uitsluitend door de ermee belaste specialisten worden uitgevoerd.

19/2Testo NV,
Om te garanderen dat men veilig kan werken met onderdelen die
onder spanning staan, hebben de toonaangevende verenigingen
uit de sector (VDE, ongevallenverzekeringen, DIN)
veiligheidsafstanden bepaald.
De veiligheidafstand is de minimaal vereiste afstand (in
vogelvlucht) tussen het onderdeel dat onder spanning staat, en de
persoon die de meting uitvoert. De reële afstand mag dus nooit
kleiner zijn dan de veiligheidsafstand !
De veiligheidsafstand is afhankelijk van de hoogte van de
spanning: hoe hoger de spanning, des te groter de vereiste
veiligheidsafstand.
Onderstaande tabel geeft een overzicht over de verschillende
veiligheidsafstanden die ten minste moeten worden nageleefd.
spanning afstand

20/2Testo NV,
Oppervlak van het te meten voorwerp:
Aangezien er bij elektrische thermografie vaak metingen uitgevoerd
worden op blinkende metalen (geleiders), moet zeer veel aandacht
worden besteed aan de toestand van het oppervlak van het te meten
voorwerp.
•Weerkaatsende reflectie
Wanneer een meting rechtstreeks op het metalen oppervlak moet
worden uitgevoerd, moet erop worden gelet dat de emissiegraad
zorgvuldig wordt bepaald.
In de praktijk heeft volgende procedure haar kwaliteiten bewezen:
voor zover mogelijk, een stuk emissiekleefband, waarvan de
emissiegraad gekend is, op het te meten voorwerp aanbrengen om
zo de juiste temperatuur te kunnen meten.
OPGELET: Deze methode functioneert alleen wanneer de installatie
spanningsloos is !!!

21/2Testo NV,
Grenstemperaturen:
Bij een analyse van de thermografische toestand van
productiemiddelen moet rekening worden gehouden met
grenstemperaturen die afhankelijk zijn van het onderdeel. Die
grenstemperaturen zijn vastgelegd in normen, richtlijnen en
technische specificaties.
Het is aan te bevelen om thermische zwakke plekken te definiëren
en in categorieën fouten in te delen. Uit die beoordeling van de
fouten kan nadien voorstellen voor acties worden afgeleid.
Voorbeelden:
Met PVC geïsoleerde leidingen (volgens VDE 0207):
Grenstemperatuur ≤ 70 °C
Koperen rails (volgens DIN 43671):
Grenstemperatuur ≤ 105 K
Omgevingstemperatuur ≤ 50 °C
Kunststoffen en andere niet-metalen:
Grenstemperatuur ≤ 50 K
Omgevingstemperatuur ≤ 40 °C

22/2Testo NV,
Naar gelang van het soort installatie dat gecontroleerd moet worden,
zijn er verschillende "normale toestanden". Daarom moet er speciaal
in de elektrische thermografie bepaald worden welke toestand als
correct beschouwd moet worden en welke als fout.
Bij het definiëren van mogelijke fouten met behulp van elektrische
thermografie is het ook van belang dat men op voorhand de
stroombelasting bepaalt waarbij de installatie wordt onderzocht
(primair vermogen Ib). In principe wordt hiervoor de zogenaamde
"nominale stroom" (In) van de installatie als referentie gebruikt.
Voorbeelden van criteria op basis waarvan de toestand
beoordeeld kan worden:
•temperaturen die op basis van de desbetreffende productnormen
toegelaten zijn
•visueel zichtbare zwakke plekken of beschadigde plekken
•temperatuurverschillen van welke aard ook (vb. tussen de bovenste
en onderste aansluiting van een productiemiddel, langs een geleider,
tussen de aansluiting van een productiemiddel en de aangesloten
geleider op een bepaalde afstand van de aansluiting, enz.).

23/2Testo NV,
Bij het definiëren van fouten worden mogelijke fouten in
verschillende categorieën ingedeeld. Dit is belangrijk met het oog op
de verdere aanwijzingen, enerzijds voor externe thermografen en
anderzijds als maatstaf voor de verdere procedure bij elektriciens
van het bedrijf (hoe zal met dergelijke fouten worden omgegaan, ...)
Categorieën fouten volgens VdS-criteria (zie ook VaTh-richtlijn):
De verschillende categorieën vergen verschillende reacties:
Categorie 1: Geen maatregelen
Categorie 2: Zwakke plek bij gelegenheid herstellen
Categorie 3: Herstelling binnen zes maand
Categorie 4: Acuut gevaar, zo snel mogelijk loskoppelen en
herstellen, eventueel de belasting reduceren

24/2Testo NV,
Een bijzonder toepassingsgebied voor warmtebeeldcamera's is dat
van de ontwikkeling van elektronica.
Elektronische onderdelen worden steeds kleiner en daardoor staan
ze ook steeds dichter bij elkaar op de printplaten. Met name bij deze
kleine en gevoelige onderdelen speelt de warmte die geproduceerd
wordt, een doorslaggevende rol. Mettertijd kan die warmte immers
een negatieve invloed op de werking hebben. Om kritische hotspots
te zoeken, wordt gebruik gemaakt van warmtebeeldcamera's.
Met name voor het gebruik op micro-elektronische onderdelen is de
resolutie, die het gevolg is van de grootte van de detector en van het
objectief, van doorslaggevend belang.
Met de testo 890 (rechts) kan u met zeer kleine structuren van
slechts 113 μm werken (dat is slechts 0,113 mm !).
Bovendien kan de warmteontwikkeling met een video opgenomen
worden en nadien kan aan elke pixel een overeenkomstige
temperatuur worden toegekend.

25/2Testo NV,
Globaal gezien geldt bij thermografie het volgende: de (reële)
meetvlek mag nooit groter zijn dan het te meten voorwerp.
De grootte van de meetvlek is afhankelijk van het zogenaamde IFOV
(Instantaneous Field of View of „gezichtsveld van één enkel pixel“)
en van de afstand tot het te meten voorwerp.
De waarde van het IFOV wordt bepaald door het camerasysteem dat
gebruikt wordt (eigenschap van de warmtebeeldcamera) en ze wordt
uitgedrukt in mrad.
Een IFOV van vb. 3,5 mrad betekent concreet dat de camera op een
afstand van 1 m nog een voorwerp met een zijde met een lengte van
3,5 mm kan verwerken.
Aangezien het in de praktijk echter zeer onwaarschijnlijk is dat één
enkel pixel het te meten voorwerp afdekt, moet u de IFOV-waarde
ongeveer verdrievoudigen om het kleinste meetbare voorwerp te
bepalen. Voor het kleinste meetbare voorwerp (IFOVmeas) geldt
dus volgende vuistregel:
IFOV x 3 ≈ IFOVmeas

26/2Testo NV,
Als u goede meetresultaten wil behalen, heeft het gebruik van materiaal dat aan volgende vereisten voldoet, in de praktijk zijn nut
voor de elektrische thermografie bewezen:

27/2Testo NV,
Bij de voorbereiding van de meting moet u rekening houden met
volgende punten:
1. Is de te onderzoeken zone optisch toegankelijk? (Indien niet
moeten er eventueel beschermingen verwijderd worden, dit geldt
ook voor doorzichtige beschermingen !)
2. Controleren of er voor het te meten voorwerp inlichtingen over
temperaturen of vergelijkbare metingen bestaan die de normale
toestand beschrijven.
3. Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. Bovendien kunnen
er nog andere instrumenten zoals ladders, stroomvoorziening, enz.
noodzakelijk zijn.
4. Thermografische onderzoeken moeten op voorhand aangekondigd
worden: instructies en werkvergunning afhalen bij de bedrijfsleiding
resp. bij het bevoegde afdelingshoofd.
5. De juiste emissiegraad en RTC ingeven in het meettoestel om de
meetfout tot een minimum te beperken.

28/2Testo NV,
Controle van een verzekeringskast
Middelste zekering onder last (normaal gebruik): HotSpot = 25 °C
∆T ≤ 7 K -> geen buitengewone opwarming, alles OK.

29/2Testo NV,
Zekeringen aan een 500 V-verdeler
Oververhitte blok zekeringen, T ≤ 145 °C (∆T ≤ 49 K)
Ib = geen meting (Ib = bedrijfsstroom)
Fout van categorie 3 (herstelling binnen zes maand)

30/2Testo NV,
Blok met laagspanningszekeringen met hoog rendement, inzet hoofdverdeler 500 V
Defect onderste zekeringscontact „L2“: T ≤ 129 °C (∆T ≤ 72 K)
Ib = 112 A (90% In) [In = nominale stroom]
Fout van categorie 3

31/2Testo NV,
Thermografie aan een mobiele verdeelkast
Resultaat: defecte kabelschoen , T ≤ 142 °C (ΔT ≤ 86 K)
Ib = 137 A (69% In)
-> fout van categorie 3

32/2Testo NV,
Elektro-thermografieElektro-thermografie
ΔT

33/2Testo NV,
Er zijn twee belangrijke redenen voor het onderzoeken van
installaties met zonnepanelen: de veiligheid en de controle van het
vermogen.
Zonnewarmtesystemen hebben de grootste opbrengst als de zon
krachtig op de panelen schijnt. Met behulp van
warmtebeeldcamera's kan u grote en kleine fotovoltaïsche
installaties over grote oppervlakken, zonder contact en uiterst
efficiënt controleren. Gebreken worden herkend, de probleemloze
werking van alle onderdelen is gegarandeerd en hierdoor kan de
installatie zo rendabel mogelijk draaien.
Door de mogelijkheid om de belangrijkste parameter voor een
meting in te voeren, nl. de intensiteit van het zonlicht
(bestralingskracht in W/m2, die bepaald wordt via een extern
meettoestel), wordt een bijkomende veiligheid ingebouwd: de
waarde die wordt ingevoerd, wordt samen met het warmtebeeld
opgeslagen en is nadien bij de analyse van het beeld beschikbaar.

34/2Testo NV,
Een van de USP's van de warmtebeeldcamera's van Testo is de
evaluatiesoftware namens IRSoft. Deze wordt standaard
meegeleverd en biedt een hele reeks analysemogelijkheden.
Door de heldere structuur en de overzichtelijke opbouw van de
software is een zeer goede gebruiksvriendelijkheid gegarandeerd.
IRSoft bevat tevens verschillende modellen voor het opstellen van
verslagen en daarnaast kan u met de ontwerpfunctie individuele
ontwerpen creëren.
De documentatie die met de software wordt opgesteld, dient voor de
thermograaf als bewijs van zijn dienstverlener en voor de exploitant
van de installatie als bewijs dat de metingen zijn uitgevoerd.
De software is dus een belangrijk element om de klant tot aankoop
te laten overgaan.
Bij het evalueren van de thermogrammen moeten de belangrijkste
parameters nog een keer bekeken worden: emissiegraad, RTC en
gebruiksvoorwaarden van de onderzochte installatie
(stroombelasting).

35/2Testo NV,
Een standaardverslag over een onderzoek met elektrische
thermografie zou de volgende inlichtingen moeten bevatten:
1. de naam van de persoon die de thermografie uitvoert, en van de
personen die aan het onderzoek hebben deelgenomen
2. het camerasysteem dat werd gebruikt
3. het tijdstip van de controle
4. de plaats van de gecontroleerde vestiging resp. fabriek of het
elektriciteitsbedrijf
5. het doel van de opdracht
6. bij opnames buiten: de weersomstandigheden (met inbegrip van
de relatieve luchtvochtigheid in %, de wind in m/s, de globale
straling in W/m²)
7. de evaluatie en de mededeling van het resultaat.
(informatie uit de VATh-richtlijn over thermische elektrografie uit
2010)
Tip: De PC-software Testo IRSoft bevat een model voor een verslag
dat op maat van een industriële en elektrische thermografie is
gemaakt en waarmee verslagen over een thermografisch onderzoek
makkelijk kunnen worden weergegeven.

36/2Testo NV,
Kennistest
U bent nu aan het einde van de opleiding over de toepassingen
van elektro-thermografie. Wij bieden nu de mogelijkheid om
deel te nemen aan een kennistest. Indien u 80% haalt ontvangt
u nadien van ons een getuigschrift waarin vermeld staat dat u
succesvol deze training gevolgd heeft.
Doe mee aan de kennistest via deze link !

37/2Testo NV,
Zie meer met een infrarood camera!
Een infrarood camera van Testo geeft
temperatuursverschillen van een voorwerp weer.
Deze informatie helpt ons om fouten en
problemen op te sporen. Dankzij thermografie
kunnen we meer zien.

38/2Testo NV,
Contactgegevens
Testo NV/SA
Industrielaan 19
1740 Ternat
T: 02/582 03 61
F: 02/582 62 13
www.testo.be
info@testo.be

39/2Testo NV,
Testo – opleidingen thermografie
 workshop thermografie
 Doel: initiatie thermografie
 Duur: 3u
 introductietraining met focus op gebouwen/ blowerdoor/ industrie
 Doel: doelgericht werken rond een toepassingsgebied
 Duur: 1 dag
 open level 1 opleiding (+examen)
 Doel: behalen van level 1 diploma thermografie
 Duur: 3 dagen
Workshop thermografie

Workshop thermografie electriciteit

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Ähnlich wie Workshop thermografie electriciteit

Ähnlich wie Workshop thermografie electriciteit (20)

Workshop thermografie electriciteit