1. ისტორია
თბილისის 65 – ე საჯარო სკოლა
ავტორი : გვანცა ხურცია
ხელმძღვანელი : ზაზა ნაცვლიშვილი

2. სახელწოდება
 ქვეყნის სახელწოდება მომდინარეობს აქ
არსებული ანგლური ტომისგან. ისინი ამ
ტერიტორიაზე ჯერ კიდევ ჩვენს ერამდე მე-5
და მე-6 საუკუნეებში დასახლდნენ

3. გეოგარფიული მდებარეობა და რელიეფი
 ინგლისი - გაერთიანებული სამეფოს ისტორიული და
ადმინისტრაციული ოლქი, რომელიც იკავებს დიდი
ბრიტანეთის კუნძულის სამხრეთ-აღმოსავლეთ
ნაწილს, მას ჩრდილოეთიდან
ესაზღვრებაშოტლანდია, ხოლო
დასავლეთიდან უელსი. რაც შეეხება გეოგრაფიულ
საზღვრებს, ინგლისის ტერიტორიას აღმოსავლეთიდან
საზღვრავს ჩრდილოეთის
ზღვა, დასავლეთიდან კელტების და ირლანდიის
ზღვები, ხოლო სამხრეთიდან ინგლისის არხი, სწორედ
ამ არხის მეშვეობით ხდება დაკავშირება კონტინენტურ
ევროპასთან. ინგლისის შემადგენლობაში შედის
სანაპირო ზოლის სიახლოვეს არსებული ასამდე მცირე
კუნძული, მათგან განსაკუთრებით აღსანიშნავია
კუნძულები: სილლი და უაიტი.
 ინგლისის რელიეფი, ძირითადად, შედგება
გორაკებისგან რომელიც ძირითადად ქვეყნის
ცენტრალურ და სამხრეთ ნაწილში მდებარეობს.

4. სპორტი
 ინგლისს გააჩნია დიდი სპორტული
ტრადიციები, 19-ე საუკუნეში აქ
ჩამოყალიბდა სხვადასხვა
სპორტული სახეობა, რომლებიც
დღეს მთელ მსოფლიოში
პოპულარობით სარგებლობს.
სწორედ აქ
ჩამოყალიბდა ფეხბურთი, კრიკეტი,
რაგბი, ჩოგბურთი,ბადმინტონი, კრი
ვი და სხვა სპორტული სახეობები.
ოლიმპიურ თამაშებზე ინგლისი
გაერთიანებული სამეფოს სახელით
გამოდის.
 ქვეყანაში ერთ-ერთი ყველაზე
პოპულარული სპორტული თამაშია
ფეხბურთი.ინგლისის ეროვნული
საფეხბურთო ნაკრები 1966
წელს მსოფლიო ჩემპიონი გახდა.
ყველაზე ძველი საფეხბურთო
კლუბია შეფილდი, ის
დაარსდა 1857წელს.
ლონდონის ჩრდილო-დასავლეთ
ნაწილში არსებული უემბლის
საფეხბურთო სტატიონი

5. გეოგრაფია
 ინგლისი მდიდარია ჰიდროგრაფიული ქსელი,
განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია
მდინარეთა სისტემა. ინგლისის მნიშვნელოვანი
ქალაქები: ლონდონი, ლივერპული და
ნიუკასლი გაშენებულები
არიანტემზის, მერსის და ტაინის სანაპირო
ზოლში.გაერთიანებული სამეფოს უგრძესი
მდინარეა 324 კილომეტრიანი სევერნი,
ტერიტორიაზე არის საკმაოდ ბევრი ტბა,
თუმცა აქ არსებული ტბები არ გამოირჩევიან
თავანთი სიდიდით პენინის მთები ცნობილია
როგორც "ინგლისის ხერხემალის" სახელით, ეს
არის უძველესი მთათა სისტემა ინგლისში,
 ინგლისი მოქცეულია ზომიერ კლიმატურ
სარტყელში.
გეოგრაფიულად ინგლისი მოიცავს დიდი ბრიტანეთის კუნძულის .
ინგლისის სანაპირო ზოლიდან 34 კილომეტრში
მდებარეობს საფრანგეთი ამ ორ ქვეყანას ერთმანეთთან აკავშირებს
ტბა ვესტვათერი მდებარეობსტბე
ბის ოლქში

6. ინგლისის დროშა
 ბრიტანეთის დროშა – X-XII საუკუნეებში ევროპაში ფართო პოპულარობა
მოიპოვა წმინდა გიორგის შესახებ ლეგენდამ, რომლის თანახმადაც,
გიორგიმ მამაცობითა და ჯვრის ძალით დაამარცხა გველეშაპი და
გაათავისუფლა კერპთაყვანისმცემელი მეფის ქალწული, ხოლო მეფემ
მადლიერების ნიშნად ქრისტიანობა მიიღო.
მესამე ჯვაროსნული ლაშქრობის ერთ-ერთმა წინამძღოლმა – ინგლისის
მეფე რიჩარდ I ლომგულმა წმინდა გიორგი თავის მფარველად აირჩია,
ხოლო მისი ფარის ფერთა შეხამება გადაიტანა ინგლისის გემების
დროშებზე. ასე გაჩნდა ბრიტანეთის დროშის საფუძველი – თეთრი
ტილო წითელი ჯვრით.
1603 წელს ელისაბედ I-ის გარდაცვალებით დასრულდა ტიუდორთა
მმართველობა, მისი ანდერძის თანახმად, ინგლისის ტახტი კანონიერად
ერგო შოტლანდიის მეფეს ჯეიმზს. ინგლისის და შოტლანდია საერთოდ
გვირგვინის ქვეშ გაერთიანდა. ჯეიმზის მეფობის დაწყებიდან ცოტა
ხანში სამეფო დროშის საკითხიც დადგა. არც ერთ მხარეს არ სურდა
უცხო დროშის ქვეშ ყოფნა. 1605 წელს მეფე იძულებული გახდა, გამოეცა
საგანგებო ბრძანება:

7.  „ჩვენი საყვარელი ჩრდილოეთის და სამხრეთის
ქვეშევრდომებს შორის დიდი მღელვარების შემდეგ
სასიკეთოდ მივიჩნიეთ ამ ორი დროში გაერთიანება―
 ერთ სიიბრტყეზე იქნა მოთავსებული ინგლისური თეთრი
დროშა წმინდა გიორგის სწორი წითელი ჯვრით და
შოტლანდიის ლურჯი დროშა, ირიბი თეთრი ე.წ წმინდა
ანდირიას ჯვარი.
ამ დროშას ეწოდა „სამეფო ფერთა დროშა―. მოგვიანებით
მას „მეფე ჯეიმზის გაერთიანებული დროშა―
უწოდეს, შემოკლებით „Union Jack― – „გაერთიანებული
ჯეკი ―. დღევანდელი სახე დროშამ 1801
წელს მიიღო, როცა „იუნიონ ჯეკს―
კიდევ ერთი ჯვარი დაემატა – ეს
იყო წმინდა პატრიკის წითელი
ჯვარი თეთრ ფონზე, რაც
ირლანდიელთა სიწმინდე იყო,
ვინაიდან წმინდა პატრიკმა V
საუკუნეში ირლანდიაში შეიტანა
ქრისტიანობა. ამრიგად,
თანამედროვე დროშა ბრიტანეთის
სამ ნაწილს – ინგლისის,
შოტლანდიის და ირლანდიის
ემბლემების შერწმას წარმოადგენს.

8. ისტორია
 ინგლისის ტერიტორიაზე ადამიანი უძველესი დროიდან იყო
დასახლებული, აქ ადამიანის აქტიური დასახლება 35,000 ათასი
წლის წინ დაიწყო. ინგლისი გაერთიანდა 927 წელს. XV
საუკუნეში დაწყებულიდიდი გეოგრაფიული
აღმოჩენების შემდეგ, ინგლისის გავლენა დანარჩენ მსოფლიოზე
მნიშვნელოვნად გაიზარდა მრავალ ქვეყანაში გავრცელდა
ინგლისური ენა და ანგლიკანური ეკლესია. ინგლისური
კანონმდებლობა სხვადასხვა ქვეყნის სამართლებრივი სისტემის
საფუძველი გახდა XVIII საუკუნეში სწორედ ინგლისში
დაიწყო ინდუსტრიული რევოლუცია.

9.  ინგლისის ისტორია არის ევროპის ერთ-ერთი უძველესი და გავლენიანი
ხალხის წარსული.როგორც 2010 წლის არქეოლოგიური აღმოჩენები
ცხადყოფს,ინგლისის ანუ გაერთიანებულ სამეფოში შემავალი ქვეყნის
ტერიტორია 800 000 წლის წინ დასახლებული ყოფილა.თანამედროვე
ადამიანებისთვის ყველაზე ადრეული აღმოჩენა არის 1927 წელს ჩრდილო
დასავლეთ ევროპაში აღმოჩენილი ყბის ძვალი,რომელიც 2011 წელს
ხელახლა დაათარიღეს 41-44 ათასი წლის წინანდელი
კვალიფიკაციით.ადამიანთა შემდგომი დასახლებები თარიღდება 12 000
წლის წინანდელი პერიოდით.ეს არის ბოლო გამყინვარების ეპოქა.
რეგიონში არის უმარავი
მეზოლითური,ნეოლითური და
ბრინჯაოს ხანის
ნაშთები,მაგალითად სტოუნჰენჯი
და ეივბერი.რკინის ხანაში ფორტის
ყურეს სამხრეთით,დღევანდელი
ინგლისის და უელსის
ტერიტორიაზე ცხოვრობდნენ
კელტუერი ტომები
ბრიტები,კუნძულ ბრიტანეთის
სამხრეთ–აღმოსავლეთ ნაწილში
ასევე ცხოვრობდნენ ბელგები,
ატრებატები,კეტვულანები,ტრინოვანტები და
სხვები.ჩვ.წ–აღ 43 წელს ბრიტანეთი რომაელებმა
დაიპყრეს.მათი მმართველობა 5 საუკუნის ჩათვლით
გაგრძელდა.

10.  დაახლოებით 800 წლის შემდეგ, IX
საუკუნის დამდეგიდან, ჩვეულებრივი
მოვლენა
გახდა ვიკინგთა თავდასხმები. 1066 წელ
ს ბრიტანეთში ნორმანები შეიჭრნენ და
დაიპყრეს იგი. შუა საუკუნეებში ხშირი
იყო სამოქალაქო ომები და ბრძოლები
ევროპის სხვადასხვა
ქვეყნებთან. რენესანსის პერიოდში
ინგლისი ტიუდორების მიერ
იმართებოდა. XII საუკუნეში ინგლისმა
დაიპყრო უელსი, XVIII
საუკუნეში შემოიერთა შოტლანდია და
ამით ფაქტიურად
დასრულდა გაერთიანებული
სამეფოს ფორმირება. ინდუსტრიული
რევოლუციის შემდეგ დიდი ბრიტანეთი
უდიდეს იმპერიად გადაიქცა, რომელიც
დღესდღეობით აღარ არსებობს, თუმცა
მისი კულტურის გავლენა დღესაც
მრავალ ქვეყანაზე იგრძნობა.
isglisi 1250 w.

11. პერიოდები
 წინაისტორიული
ბრიტანეთი
 რომანული
ბრიტანეთი
 ანგლო-საქსური
ინგლისი
 ანგლო-ნორმანული
ინგლისი
 პლანტაგენეტები
 ლანკასტერები
 იორკები
 ტიუდორები
 სტიუარტები
 პროტექტორატი
 სტიუარტები
რესტავრაცია
 დიდი რევოლუცია
 დიდი ბრიტანეთის
სამეფო
 დიდი ბრიტანეთისა
და ირლანდიის
გაერთიენებული
სამეფო
 გაერთიანებული
სამეფო

12. ინგლისური ენა
ინგლისური ენა — მიეკუთვნება ფრიზიულ ენათა ჯგუფს. ინგლისური ენა, თავის
მხრივ, ინდოევროპული ენათა ქვეოჯახის, დასავლეთ გერმანულ ენათა შტოს
წარმოადგენს.
ინგლისური ენა ყველაზე ახლოს დგას ე.წ. ფრიზიულ ენასთან. იგი ასევე მეტ-ნაკლებ
სიახლოვეს ავლენს ნიდერლანდურ ენასთან და გერმანული ენის დიალექტებთან.
გარკვეული სიახლოვე შეიმჩნევა აგრეთვე სალიტერატუროგერმანულ ენასთან
Vსაუკუნეში დღევანდელი დანიისა და
ჩრდილოეთგერმანიის ტერიტორიიდან
გადმოსახლებულან ანგლები, საქსები და იუტებ
ი და დამკვიდრებულან
თანამედროვე ინგლისის ტერიტორიაზე. ამ
ტომთა ენების, ან დიალექტების საფუძველზე
ჩამოყალიბდა შერეული ენა, რომელიც
თანამედროვე ინგლისურისფუძე-
ენას წარმოადგენს. ინდოგერმანულ ენათა
საწყისი ენა, იგივე პროტო-ინდოგერმანული
ენა კი, სავარაუდოდ, ჩვ. წ.-ის V საუკუნის
დადგომამდე ბევრად ადრე, დაახლოებით 5000
წლის წინათ უნდა არსებულიყო.

13.  ამერიკის შეერთებული შტატები (210 მლნ.)
 დიდი ბრიტანეთი (55 მლნ.)
 კანადა (17,1 მლნ.) - ფრანგულთან ერთად
 ავსტრალია (15,7 მლნ.),
 ახალი ზელანდია (3,2 მლნ.) - მაორულთან ერთად
 სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა (3,5 მლნ.)- სხვა 11 ენასთან ერთად
 ირლანდია (2,6 მლნ.) - ირლანდიურთან ერთად
 ინდოეთი (მეორე ენა - 11 მლნ.) - სხვა 15 ენასთან ერთად
 ბაჰამის კუნძულები
 ბელიზი
 ბოცვანა
 გაიანა
 გამბია
 ზამბია
 კენია - სუაჰილისთან ერთად.
 კირიბატი
 ნიგერია
 პაკისტანი
 პაპუა-ახალი გვინეა - ტოკ-პისინთან და მოტუსთან ერთად.
 სინგაპური - მალაიურთან, თამილურთან და ჩინურთან ერთად.
 ფილიპინები - ფილიპინურთან ერთად.
 ფიჯი - ფიჯისთან და ჰინდისთან ერთად.

14. დიდი ბრიტანეთი
 ინგლისის სამეფო არსებობდა 871 - 1707 წლებში. 1199 წლიდან
ინგლისის მეფეები ატარებდნენ ჯერ ირლანდიის
ლორდის, ხოლო 1541 წლიდან ირლანდიის მეფის ტიტულს.
ინგლისის ტახტზე შოტლანდიის მეფის ჯეიმზ IV-ის ასვლის
შემდეგ ინგლისის მეფეები იმავდროულად იყვნენ შოტლანდიის
მეფეებიც. ხოლო 1707 წელს ინგლისისა და შოტლანდიის
შორისგაერთიანების აქტებით შეიქმნა დიდი ბრიტანეთის
სამეფო.

15. სახელმწიფო
 სიმბოლოები: ჰიმნი — God Save the King (Queen); სამეფო დევიზი - Dieu et mon
droit. „ღმერთი და ჩემი უფლება―
 პოლიტიკური სისტემა — უნიტარული სახელმწიფო, საპარლამენტო მონარქია.
 სახელმწიფოს მეთაური — ბრიტანეთში მეფობენ უინძორთა დინასტიის
წარმომადგენლები. მე-20 საუკუნის მონარქები: ედუარდ VII (1901-10), ჯორჯ
V (1910-36), ედუარდ VIII (1936), ჯორჯ V (1936-52), დედოფალი ელისაბედ
II (ELIZABETH II, რიგით მე-40 ბრიტანელი მონარქი, ტახტზეა1952 წლიდან).
გაერთიანებული სამეფოს პარლამენტის შენობა

16.  მთავრობის მეთაური — პრემიერ-მინისტრი დეივიდ
კამერონი (2010).
 საკანონმდებლო ორგანო — ორპალატიანი
პარლამენტი: ლორდთა პალატა (738 წევრი) და თემთა
პალატა (646 წევრი).
 პარტიები — კონსერვატიული პარტია ლეიბორისტული
პარტია, ლიდერი გორდონ ბრაუნი, დაარს. 1890,
ლიბერალ-დემოკრატიული პარტია (ლიდერი ნიკ
კლეგი). მთავრობას ხელმძღვანელობს პრემიერ-
მინისტრი, 2010 წლიდან, დეივიდ კამერონი

17. ინგლისის მონარქები
 1 საქსონი მეფეები
 2 დანიელი მეფეები
 3 საქსონები რესტავრაცია
 4 ნორმანთა დინასტია
 5 პლანტაგენეტები
 5.1 ანჟუელები
 5.2 ლანკასტერები
პლანტაგენტების შტო
 5.3 იორკები, პლანტაგენტ
ების შტო
 6 ტიუდორები
 7 სტუარტები
 8 ლორდ-პროტექტორები
 9 სტუარტების
რესტავრაცია
 10 ჰანოვერის დინასტია
 11 საქსონია-კობურგ-
გოთა
 12 უინძორები

18. •უილიამ I დამპყრობელი 1066 - 1087
უილიამ II 1087 - 1100
ჰენრი I 1100 - 1135
ნორმანთა დინასტია
(mcire
CamonaTvali)

19. ლივერპული
საპორტო ქალაქია ჩრდილო-
დასავლეთ ინგლისში მდინარე
მერსის აღმოსავლეთ შესართავთან.
ქ. ლივერპულში ცხოვრობს
441,477 ათ. მოსახლე, ხოლო
შემოგარენში 1,362,026 ათ. (2002წ.
მონაცემებით).
ეს ქალაქი ასევე ცნობილია
ლეგენდარული
ლივერპულელი
ოთხეულის „ბითლზის― და
საფეხბურთო
კლუბ ლივერპულის გამო.

20. ლონდონი
 ლონდონი — დიდი ბრიტანეთისა და ჩრდილოეთ ირლანდიის
გაერთიანებული სამეფოს დედაქალაქი.
მდებარეობს მდინარე ტემზაზე, სამხრეთ-აღმოსავლეთ ინგლისში. ქალაქის
სრული მოსახლეობა შეადგენს 8,278,251 ადამიანს, აქედან 2.700.000 შიდა
ლონდონში ცხოვრობს, აგლომერაციაში კი — 13,709,000 ადამიანი (2012
წ.).

21. ბრიტანეთის მუზეუმი
 ადამიანის ისტორიისა და კულტურის
მუზეუმი ლონდონში, გაერთიანებულ სამეფოში. მსოფლიოს
უძველესი მუზეუმი დაარსდა 1753 წელს და ძირითადად შედგებოდა
მეცნიერ-ფიზიკოსი სერ ჰანს სლოანის კოლექციისგან. მუზეუმი
საზოგადოებისთვის პირველად გაიხსნა 1759 წლის 15
იანვარს მონტეგი-ჰაუზში, ბლუმსბერში, ამჟამინდელი მუზეუმის
შენობის ადგილას.
ბრიტანეთის მუზეუმში ინახება რვა
მილიონზე მეტი ექსპონატი, რომელიც
დოკუმენტური ნივთმტკიცებაა
ადამიანთა მოდგმის კულტურის
ისტორიისა მისი დასაბამიდან დღემდე.
ნიმუშთა დიდი ნაწილი მიწისქვეშა
საცავში ინახება საგამოფენო ადგილის
უკმარისობის გამო.

22. ლონდონის თვალი
 ასევე ცნობილი როგორც – ათასწლეულის ბორბალი — ყველაზე
მაღალი სათვალთვალო ბორბალია ევროპაში (135 მ) და ყველაზე
პოპულარული ფასიანი ტურისტული ღირსშესანიშნაობა გახდა დიდ
ბრიტანეთში, რომელსაც წელიწადში 3 მილიონი ადამიანი
სტუმრობს.
1999 წელს აგების მომენტში ლონდონის
თვალი ყველაზე მაღალი ეშმაკის
ბორბალი იყო
მსოფლიოში, თუმცა 2006 წლის მაისში მა
ს ჯერნანჩანის
ვარსკვლავმა (160 მ), ხოლო 2008 წლის თ
ებერვალში კისინგაპურის
მფრინავმა (165 მ) გაუსწრო. თუმცა მისი
ოპერატორები მას დღემდე
მოიხსენიებენ, როგორც მსოფლიოს
უმაღლეს ცალმხრივად დამაგრებულ
სათვალთვალო ბორბალს (ვინაიდან
მთელი კონსტრუქცია ეყრდნობა A-
ფორმის საბჯენებს ცალი მხრიდან).

23. ლონდონის ტაუერი
 mისი უდიდებულესობის სასახლე და ციხესიმაგრე ან უბრალოდ — ისტორიული
ციხესიმაგრე ლონდონის ცენტრში, მდინარე ტემზისსანაპიროზე.
აშენდა 1066 წელს, ინგლისის ნორმანული დაპყრობების პერიოდში. თეთრი ტაუერი,
რომლისგანაც მთლიან ციხესიმაგრეს ეწოდა სახელი, კომპლექსის ცენტრში
მდებარეობს. ის 1078 წელს ააგო უილიამ დამპყრობელმა და წარმოადგენდა ქალაქის
შევიწროების აღმაშფოთებელ სიმბოლოს. 1100 წლიდან ციხესიმაგრე საპყრობილედ
გამოიყენებოდა, თუმცა მისი თავდაპირველი ჩანაფიქრი ეს არ ყოფილა.
მთლიანობაში, ტაუერი რამდენიმე ნაგებობისგან შემდგარ კომპლექსს წარმოადგენს,
რომლებიც დამცავი კედლებისა და თხრილის შიგნითაა მოქცეული. XII-XIII
საუკუნეებში კომპლექსი მნიშვნელოვნად გაფართოვდა.
1988 წელს, ტაუერი
იუნესკომ
მსოფლიო
მემკვიდრეობის სია
ში შეიტანა.

24. უესტმინსტერის სააბატო
 წმ. პეტრეს სახელობის ეკლესია, ცნობილი როგორც უესტმინსტერის
სააბატო კათედრალის
ტიპის გოთიკური ეკლესიაა უესტმინსტერში, ლონდონი,უესტმინსტერის
სასახლიდან დასავლეთით. ტრადიციულად აქ ტარდებაინგლისის
მონარქთა კორონაციისა და დაკრძალვის ცერემონიები
. სააბატო დაარსდა 1546 - 1556 წლებში.
ტაძარი შეტანილია იუნესკოს მსოფლიო
კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა
სიაში.
სააბატოს დასავლეთის ფასადი

25. ბიგ-ბენი
 უესტმინსტერის სასახლის ექვსი
ზარიდან ყველაზე დიდი ზარის
სახელი, ხშირად ამ სახელს თვითონ
საათის კოშკსაც მიაკუთვნებენ ხოლმე,
რომელსაც 2012 წლის სექტემბრიდან
ოფიციალურად „ელისაბედის კოშკი―
ქვია.

26.  ამ სახელის წარმოქმნასთან დაკავშირებით ორი
თეორტია არსებობს. პირველის თანახმად, იმ
დროისთვის ყველაზე მძიმე 13,7 ტონის ზარმა თავისი
სახელი ბიგ-ბენი (დიდი ბენი) სერ ბენჟამინ
ჰოლისპატივსაცემად მიიღო, რომელიც ზარის ჩამოსხმის
სამუშაოებს ხელმძღვანელობდა. სხვა ვერსიის
თანახმად, ბიგ-ბენი დარქმეუილ იქნა ბენ კაუნტის, იმ
დროს ძალიან პოპულარული მძნიმე წონიანი ბოქსიორის
პატივსაცემად.

27. საინტერესო ფაქტები
 საათის ოთხი ციფერბლატიდან
თითოეულის საფუძველში მდებარეობს
ლათინური წარწერა („ღმერთო, დაიფარე
ჩვენი დედოფალი ვიქტორია“).
 კოშკის პერიმეტრზე, საათის მარჯვნივ და
მარცხნივ, მდებარეობს სხვა ლათინური
ფრაზა — („მადლობა ღმერთს“ ან „დიდება
ღმერთს“)
 ბიგ-ბენში იყო ციხე, რომელშიც ძალიან
თავზე გასულ პარლამენტარებს
ათავსებდნენ. ბოლო პატიმარი ამ ციხეში
ქალის უფლებებისთვის მებრძოლი ემელინ
პანკჰიორსტი. ამჟამად პარლამენტის გვერძე
მისი ძეგლი დგას
 XXI ოლიმპიური თამაშების ლონდონში
გახსნის პატივსაცემად თამაშების პირველ
დღეს ბიგ-ბენის საათმა 8:12-დან 8:15 მდე
40-ჯერ დარეკა ზარი. 1952 წლის შემდეგ
პირველად მოხდა, როდესაც კურანტები
განრიგის გარეშე რეკდნენ.

28. კულინარია
პუდინგი — ინგლისური დესერტი. ამზადებენ
ბურღულის, ფქვილის, ხაჭოს ან სხვა მასალისაგან –
შაქრის, კვერცხის, რძის და მისთანების დამატებით. პუდინგს
უმატებენ ხილსა და სხვადასხვა არომატებს.
ინგლისში პუდინგი ითვლებოდა
შობის ტრადიციულ კერძად. ამერიკის
შეერთებულ შტატებში პუდინგი
აღნიშნავს ტკბილ რძიან დესერტს,
რომელიც წააგავს კვერცხის
კონსისტენციას, რომელსაც
საფუძვლად უდევს ნადუღის კრემი,
თუმცა ასევე უკავშირდება სხვა
სახეობებს, როგორებიცაა პურის ან
ბრინჯის პუდინგი. აშშ-ში იგი
მზადდება ან რძისაგან ან ხილის
წვენისაგან.
ტერმინი „პუდინგი― რამდენიმე
მნიშვნელობით იხმარება.
სიტყვა პუდინგი მიიჩნევა, რომ
წარმოსდგება ფრანგული „ბუდინისაგან―
რაც ნიშნავს „პატარა ძეხვს―.

29. დოღი
გამძლეობისა და სხვა
თვისებების
გამოვლენა. ცხენოსნობ
ის ერთ-ერთი
სახეობა, შეჯიბრება
იპოდრომზე ან სწორ
ადგილზე დისტანციის
სწრაფად გავლაში.
ჯიშიანი საჯდომი ცხენების
გამოცდა, რომლის მიზანია მათი
სისწრაფის,

30. ელიზაბეთ I
 ელისაბეთ I (ან ელიზაბეთ I,)
იგივე ქალწული დედოფალი (დ. 7
სექტემბერი 1533 — გ. 24 მარტი 1603) —
ინგლისისა და ირლანდიის დედოფალი ტი
უდორების დინასტიიდან. ზეობდა 1559-
1603 წლებში. მას ასევე უწოდებდნენ
„გლორიანას― და „კეთილ დედოფალ ბესის―.
ელისაბედის უშვილოდ გარდაცვალების
შემდეგ ტიუდორების დინასტია შეწყდა.
 ზოგიერთი ისტორიკოსი ელისაბედის
მმართველობის წლებს უწოდებს «ინგლისის
ოქროს ხანას», რაც ძირითადად
დაკავშირებულია კულტურის აყვავებასთან
და ინგლისის როლის ზრდასთან მსოფლიო
არენაზე

31. უილიამ შექსპირი
 უილიამ შექსპირი (დ. სავარაუდოდ 23 აპრილი, 1564 —
გ. 23
აპრილი,1616), ინგლისელი დრამატურგი და პოეტი, მიჩნე
ულია მსოფლიო დრამატურგიის ერთ-ერთ ყველაზე
დიდებულ წარმომადგენლად.
სცენა შექსპირის ტრაგედიიდან "მეფე
ლირი". აღნიშნული ნაწარმოები
ეკუთვნის შექსპირის კარიერის მეორე
პერიოდს

32. რიჩარდ ლომგული
რიჩარდ I ლომგული დ. 8 სექტემბერი, 1157, ოქსფორდი — გ. 6
აპრილი, 1199, შინო, საფრანგეთი) — ინგლისის მეფე1189–1199 წლებში.
მიეკუთვნებოდა პლანტაგენეტების დინასტიას. იგი ჰენრი II-ისა
დაელეონორა აკვიტანიელის მესამე ვაჟი იყო და
უკვე 1172 წელს პუატიეში აკვიტანიის ჰერცოგად ეკურთხა.
გამუდმებით აწარმოებდა, ინგლისისათვის უსარგებლო
ომებს, რომელზეც უამრავი თანხები იხარჯებოდა.
მონაწილეობდა III ჯვაროსნულ ლაშქრობაშიგაათავისუფლეს
ტყვეობიდან დიდი გამოსასყიდის ფასად. 1194 წლიდან
ეომებოდა საფრანგეთის მეფე ფილიპ II
ოგიუსტს საფრანგეთში პლანტაგენეტების მიწების
შესანარჩუნებლად. ამ ომში დაიღუპა.
რიჩართ ლომგულმა თავისი ათწლიანი
მმართველობის მხოლოდ 6 თვე გაატარა ინგლისში.
ძირითადათ ის საფრანგეთსა და მესამე ჯვაროსნულ
ლაშქრობაში იმყოფებოდა.

33. დედოფალი ვიქტორია
 ვიქტორია (დ. 24 მაისი 1819 – გ. 22 იანვარი 1901) — დიდი ბრიტანეთისა
და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფოს დედოფალიჰანოვერების
დინასტიიდან 1837-1901 წლებში. ედვარდ კენტის ჰერცოგისა
დავიქტორია საქსენ-კობურგელის ასული. 1840 წელს ცოლად ალბერტ
საქსენ-კობურგელს გაყვა.
 წერენ, რომ ვიქტორია დაბალი იყო. იგი არ იყო ლამაზი, მაგრამ
მომხიბვლელი იყო. მიუხედავად იმისა რომ იგი პატარა და პუტკუნა იყო,
მაინც დიდებულად გამოიყურებოდა. მან სიბერეშიც შეინარჩუნა ლამაზი
ხმა და სიცილი. სიცოცხლის ბოლომდე მას კარგი ჯანმრთელობა და
შრომის უნარიანობა ჰქონდა. ვიქტორია 64 წელი მეფობდა. მის პერიოდში
ინგლისმა მიაღწია უდიდეს წარმატებებს ინდუსტრიალურ
განვითარებაში, ვაჭრობაში, ფინანსებში, საზღვაო ტრანსპორტი და
იმპერიის გაფართოებაში. იგი გაზდა სტაბილურობის და აყვავების
სიმბოლო. ვიქტორია 82 წლის ასაკში გარდაიცვალა. მის დაკრძალვას
ინგლისელებისთვის უდიდესი სიმბოლური მნიშვნელობა ჰქონდა.
მთელი ერი აცნობიერებდა, რომ ემშვიდობება ეპოქას.

34.  გაერთიანებული სამეფოს დედოფალი
 მმართ. დასაწყისი:20 ივნისი, 1837
 მმართ. დასასრული:22 იანვარი, 1901
 კორონაცია:28 ივნისი 1838
 სხვა წოდებები:ინდოეთის იმპერატორი
 წინამორბედი:უილიამ IV
 მემკვიდრე:ედუარდ VII
 დაბ. ადგილი:ლონდონი
 გარდ. ადგილი:უაითის კუნძული

35. ტურიზმი
 მრავალფეროვანი ლანდშაფტი, ისტორიულ-
არქიტექტურული ძეგლები და
ულტრათანამედროვე საკომუნიკაცია
საშუალებების გამო, ბრიტანეთი სმფოლიოს
ერთ-ერთი უმსხვილესი ტურისტულია
რეგიონია. ყოველწლიურად აქ 28-30 მილიონი
ტურისტი ჩამოდის. უდიდესი ტურისტული
ცენტრებია: ლონდონი, სტრატფორდი მდ, ეივო
ნზე, უინძირო,ედინბურგი და ა.შ.
 ბოლო წლებში ტურისტული ინდუსტრია
ქვეყნის ეკონომიკის ერთ-ერთი უმსხვილესი
დარგი გახდა.

36. განათლება და მეცნიერება
 კემბრიჯის უნივერსიტეტი სიძველით მეორე უნივერსიტეტია
ინგლისურენოვან მსოფლიოში და ჩარიცხვის კრიტერიუმებით
ერთ-ერთი ყველაზე მომთხოვნიგაერთიანებულ სამეფოში.
 ადრეული წყაროები აღარ არსებობს, თუმცა მიიჩნევენ, რომ
უნივერსიტეტი ქალაქ კემბრიჯში, ინგლისი, არსებულ
პროფესორთა ასოციაციისგან წარმოიშვა და სავარაუდოდ
შეიქმნა 1209 წელს

37. ოქსფორდის უნივერსიტეტი
 მდებარეობს ოქსფორდში, ინგლისი, და ინგლისურენოვანი
მსოფლიოს უძველესი უნივერსიტეტია.
 უნივერსიტეტის დაფუძნების ზუსტი თარიღი არ არსებობს, თუმცა მის
ფესვებს მე-11 საუკუნისკენ მივყავართ. ლეგენდის მიხედვით, 1209 წელს
პროფესორ-მასწავლებელთა და ადგილობრივ მოქალაქეთა შორის
კონფლიქტის შედეგად უნივერსიტეტის წევრთა ნაწილი ოქსფორდიდან
ჩრდილო-აღმოსავლეთით, ქალაქ კემბრიჯში გაიხიზნენ, სადაც
მათ კემბრიჯის უნივერსიტეტი დააფუძნეს
მას შემდეგ ურთიერთჯიბრის დიდი
ისტორია აქვთ და გაერთიანებული
სამეფოს ყველაზე ელიტურ და
პრესტიჟულ უნივერსიტეტებად
ითვლებიან.
ოქსფორდი არის რასსელის ჯგუფის ,
კოიმბრას ჯგუფის და ასევე ევროპის
კვლევითი უნივერსიტეტების ლიგის
წევრია.

38. რობინ ჰუდი
 რობინ ჰუდი , ინგლისური ხალხური
ბალადების გმირი, მისი სახელი პირველად
გვხვდება უილიამ ლენგლენდის პოემაში
„პეტრე მხვნელის ხილვა―
(დაახლოებით 1377). შემდეგ ე. უინტოუნის
„შოტლანდიის ჭეშმარიტ ქრონიკებში―
(დაახლოებით 1420). ბალადების პირველი
კრებული რობინ ჰუდის შესახებ „რობინ
ჰუდის მცირე სიმღერები― გამოქვეყნდა 1495
წელს; ცნობილია დაახლოებით 36
ორიგინალური ბალადა. მისი სახე
განსაკუთრებით პოპულარული იყო
აღორძინების ეპოქაში. გვხვდება
შექსპირის, ბ. ჯომსონის, აგრეთვე უ. სკოტის
და სხვათა ნაწარმოებებში. ქართულად
რობინ ჰუდის ბალადები 1957 წელს
გამოქვეყნდა (გ. გაჩეჩილაძის თარგმანი). რობინ ჰუდის
ძეგლი ნოტინგემში.

39. პრინცესა დაიანა
 დაიანა, უელსის პრინცესა, ქალიშვილობის გვარით სპენსერი. დაიბადა
1961 წლის 1 ივლისს სანდრიგემში, ნორფოლკი - დაიღუპა პარიზში 1997
წლის 31 აგვისტოს. ის იყო პრინც ჩარლზის პირველი ცოლი და
ბრიტანეთის ტახტის მემკვიდრე. ცნობილია როგორც პრინცესა დაიანა,
ლედი დაიანა ან ლედი დი. დაიანა გრაფ სპენსერის ქალიშვილი და
სპენსერ-ჩერჩილების ოჯახის
წარმომადგენელი იყო, საიდანაც ჰერცოგი
მელბურნი და უინსტონ ჩერჩილი იყვნენ.
დაიანამ პრინცი ჩარლზი საქველმოქმედო
საღამოზე გაიცნო, 1981 წელს კი ცოლად
გაჰყვა. ერთი წლის თავზე პირველი ვაჟი
უფლისწული უილიამი შეეძინათ, 1983 წელს
კი მეორე ვაჟი ჰარი დაიბადა.

40. ჩარლზ მაუნტბატენ-უინძორი
 ჩარლზ ფილიპ ართურ ჯორჯ მაუნტბატენ-უინძორი (დ. 14
ნოემბერი 1948, ბაკინგემის სასახლე, ლონდონი) —
დედოფალელისაბედ II-ისა და მისი მეუღლის ფილიპ
მაუნტბატენის უფროსი ვაჟი.
 ჩარლზი 16 სუვერენული სახელმწიფოს ტახტის მემკვიდრე პრინცია,
თუმცა უპირველეს ყოვლისა ის
მოიხსენიება, როგორც დიდი
ბრიტანეთისა და ჩრდილოეთ
ირლანდიის გაერთიანებული
სამეფოს ტახტის მემკვიდრედ. მას არ
სურს მემკვიდრეობით მიიღოს
„ბრიტანეთის თანამეგობრობის
მეთაურის― ტიტული.

41. პრინცი ჩარლზი ატარებს
შემდეგ ტიტულებს:
 მისი სამეფო უდიდებულესობა უელსის
პრინცი (1958) (შოტლანდიის გარეთ) —
Prince of Wales
 მისი სამეფო
უდიდებულესობა როთსეის
ჰერცოგი (მხოლოდ შოტლანდიაში) —
Duke of Rothesay
 კორნუოლის ჰერცოგი — Duke of
Cornwall
 ედინბურგის პრინცი — Prince of
Edinburgh
 კარიკის ერლი — Earl of Carrick
 ჩესტერის ერლი — Earl of Chester
 რენფრიუს ბარონი — Baron of Renfrew
 კუნძულთა ბატონი — Lord of The Isles
 შოტლანდიის პრინცი და დიდი
სტიუარდი — Prince and Great Steward
of Scotland
უელსის პრინცის გერბი

42. ფაქტები
 ლონდონში არის მსოფლიოში ყველაზე მეტი, 480
უცხოური ბანკი.
 The New York Magazine-მა ლონდონი 21 საუკუნის
მსოფლიოს დედაქალაქად დაასახელა.
 inglisSiტურისტების უდიდესი ნაწილი
ჩამოდის აშშ-დან
და ევროპის ქვეყნებიდან, განსაკუთრებით
კი გერმანიიდან,საფრანგეთიდან ირლანდიიდან და
ნიდერლანდებიდან.
 გარდიანის რეიტინგით ოქსფორდი ბოლო 4 წლის
განმავლობაში ბრიტანეთის უნივერსიტეტთა ლიგის
სიის თავში იმყოფება,ხოლო შანხაის ჟიაო ტონგის
უნივერსიტეტის რეიტინგით მსოფლიოში მე-10

43.  პირველი ლონდონის ხიდი ჩაანგრიეს 1014 წელს, როდესაც მას
დანიელები აკონტროლებდნენ. მათი მტრები, საქსები აუყვნენ
ზემოთ მდინარე ტემზას, მოაბეს ბოძებს თოკები და ჩააგრიეს.
ლონდონმა სამჯერ უმასპინძლა ზაფხულის ოლიმპიურ
თამაშებს.
11 საუკუნეში ინგლისში დათვი, რომელიც მანამდე საკმაოდ ხშირი
იყო, ამოწყვიტეს. შუა საუკუნეებში ისინი ჩაიყვანეს ბრიტანეთში
რადგან პოპულარული იყო დათვზე ნადირობა

44.  ევროპასა და ბრიტანეთში ჩვეულებრივი ამბავი იყო
ადამიანის მოკვლისათვის ცხოველის დასჯა.
მაგალითად, საფრანგეთის უმაღლესმა სასამართლომ
ძროხა ჩამოახრჩო, ხოლო შემდეგ შეწვა.
 პორტუგიალიასა და ინგლისს არასოდეს უომიათ
ერთმანეთთან. ეს არის ალბათ ყველაზე დიდხნიანი
დაურღვეველი მშვოდობა.
(850 წელი)
 1865 წელს ინგლისში მიიღეს სიჩქარის შეზღუდვის
კანონი, ყველა თვითმავალი ავტომობილისთვის.
კანონის თანახმად მანქანებს ქალაქის ქუჩებში უნდა
ემოძრავათ მხოლოდ 3 კმ/სთ სიჩქარით, ხოლო ქალაქ
გარეთ მათ შეეძლოთ განევითარებინათ არაუმეტეს 6
კმ/სთ სიჩქარე, მანქანის მგზავრები არ უნდა
ყოფილიყო სამ ადამიანზე მეტი, ამ სამიდან კი ერთს
უნდა ევლო მანქანის წინ, წითელი დროშით ხელში 50
მეტრის დაშორებით.

45.  შუა საუკუნეების ინგლისში (და ევროპაში) ლუდი საუზმის
ნაწილი იყო.
მსოფლიოში პირველი პაზლი შექმნა ინგლისელმა
კარტოგრაფმა ჯონ სპილსბერგმა 1760 წელს, მაგრამ, მისი
მიზანი არა გართობა არამედ განათლების მიღება იყო.

46. ჩარლს დიკენსი
 ჩარლზ ჯონ ჰუფემ დიკენსი - დ. 1812 წლის 7 თებერვალს-
გ. 1870 წლის 9 ივნისს), ფსევდონიმი - "ბოზ―ვიქტორიანული ერისა და
ყველა დროის ერთ – ერთი ყველაზე
პოპულარული ინგლისელი მწერალი, რომლის ნოველებისა და მოკლე
მოთხრობების ბეჭდვა არასდროს შეწყვეტილა.
 ჩარლზ დიკენსის შემოქმედება ბრწყინვალე ფურცელია ინგლისის
კრიტიკული რეალიზმის ისტორიაში.
ხელმოწერა

47. პრინცი უილიამისა და ქეით
მიდელტონის ქორწილი
 ამ დღეს მთელი ინგლისი მოუთმენლად ელოდებოდა. ყველა ტელევიზია
პირდაპირ ეთერში გადასცემს ამ მნიშვნელოვან მოვლენას. მათი
―ლავსთორი‖ 2001 წლიდან დაიწყო. მიუხედავად იმისა, რომ ქეითი
―ცისფერ სისხლიანი‖ არ გახლავთ, ამას ხელი არ შეუშლია მისთვის, რათა
პრინც უილიამის სიყვარული მოეპოვებინა და ჰერცოგინია გამხდარიყო.