1. Joost Pollmann: Arabische strip verdient meer aandacht
De Haarlemse Stripdagen richten zich dit jaar op de Arabische strips en cartoons. Bekende tekenaars
als Ali Ferzat en Khalid Gueddar zijn uitgenodigd. Zij vormen ook de jury van de wedstrijd
‘Cartoonlente’ die de Stripdagen en de Wereldomroep samen organiseren.
Joost Pollman zit al zijn hele leven ‘tot over zijn oren’ in de strips. Zijn broer Peter ‘Pontiac’ is een van de
bekendste tekenaars in Nederland, zelf schrijft Joost al 13 jaar voor een groot dagblad over strips, hij
organiseert lezingen en bezoekt conferenties over de hele wereld. Sinds 1994 organiseert Pollmann de
tweejaarlijkse Stripdagen Haarlem, het grootste stripfestival in de Benelux. Dit jaar koos hij als thema
Arabische strips en cartoons.
Vooroordelen niet waar
‘Ik was twee jaar geleden op een conferentie in Frankrijk over de Afrikaanse strip,’ zegt Pollmann. ‘Daar
viel mij op dat niemand het over Noord-Afrika had, terwijl ik wist dat ook daar veel wordt getekend.
Toen ben ik het verder gaan onderzoeken.’
Veel vooroordelen bleken niet waar. ‘Zo denken veel mensen in het Westen ten onrechte dat de
Arabische wereld geen beeldcultuur heeft, terwijl er heel veel getekend wordt.’ Pollman ontdekte dat
de thema’s net zo divers waren als in het Westen. Ook waren er meer vrouwen actief als tekenaar dan
hij verwachtte. Voor zijn onderzoek reisde Pollmann onder meer naar Libanon. ‘Daar zijn zeker twaalf
vrouwelijke striptekenaars.’
Gewelddadige tekeningen
Joost Pollmann pakt een boek uit de grote stapel die hij heeft verzameld: het eerste exemplaar van de
serie stripboeken over ‘Malaak’. ‘Dit is volgens tekenares Joumana Melhej de eerste Arabische
superheldin.’ Zoals het een superheldin betaamt, heeft Malaak twee gedaantes. ‘In haar heldhaftige
gedaante verlost zij Beiroet van de kwade djinns van de burgeroorlog die zijn blijven hangen.’
Nog een boek over oorlog: de graphic novel ‘Les Passants’ (de voorbijgangers) van de Marokkaanse
tekenaar Brahim Rais. ‘Een prachtig, woordloos boek over soldaten die een stad overvallen,’ zegt
Pollmann. ‘De tekenaar geeft expres geen locatie, omdat geweld universeel is.’ De tekeningen zijn
schetsen in sombere kleuren. Stripkenner Pollmann legt uit waarom: ‘Het is heel heftig getekend, om de
gruwel van geweld zo intens mogelijk weer te geven.’
Moeilijkheden voor tekenaars
‘Les Passants’ werd uitgegeven in Algerije. ‘In Marokko ontbreekt domweg de infrastructuur,’ zegt
Pollmann. En dat geeft meteen één van de beperkingen aan: er zijn weinig distributiemogelijkheden. Dat
heeft vaak te maken met gebrek aan belangstelling. ‘Mensen kennen alleen jeugdstrips. Ze zijn nog niet
gewend aan strips voor volwassenen.’ Voor striptekenaars is het dan ook bijna onmogelijk om
magazines, festivals en financiering te vinden. ‘Maar er komt steeds meer, de strip is echt in opkomst,’
zegt Pollmann.

2. Een ander verschil is dat er minder erotiek voorkomt in de stripboeken. ‘Hoewel bijvoorbeeld de
Tunesische Gihèn ben Mahmoud dat wel doet. Maar zij woont ook in Milaan en kan het daardoor
makkelijker doen.’
Tekenaars in de Arabische wereld stuiten nog steeds met enige regelmaat op grenzen en verboden.
‘Over de Arabische lente is ontzettend veel getekend,’ zegt Pollman. ‘Nu een aantal dictaturen zijn
omgevallen, zijn de mogelijkheden voor cartoonisten enorm toegenomen. Maar tegelijkertijd komen
tekenaars in het gedrang.’ Met als beruchtste voorbeeld Ali Ferzat wiens handen gebroken werden toen
Ferzat naar eigen zeggen doelbewust werd aangevallen door het regime. En zoals de Marokkaanse
tekenaar Khalid Gueddar die ‘zacht uitgedrukt, in onmin leeft met het Marokkaanse koningshuis’ om zijn
cartoons.
Cartoonlente
Gueddar en Ferzat behoren tot de genodigden op de Stripdagen op 2 en 3 juni, met onder anderen de
beroemde Iraakse tekenaar Kifah al-Reefi (Kifah Mahmoud) en de jonge Egyptenaar Mohammed
Shennawy van het populaire TokTok magazine. ‘Onze gasten vertegenwoordigen verschillende aspecten
van de Arabische strip.’ Eén van de genodigden zal tijdens de Stripdagen de prijswinnaar van de
cartoonwedstrijd ‘Cartoonlente’ (rabii’ al-karikatiiir – link naar oproep!) bekendmaken, die de
Wereldomroep organiseert in samenwerking met de Stripdagen.